Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 07.10.1915, Page 1

Þ JÓÐVIL JINN.
M 48—49
Reykjavík 7. október 1915.
XXIX.
árg.
Stefnuskrárnar.
(Ekki Sjálfstæðismenn á ferðum.)
í 72. nr. „ísafoldar“ (18. sept. þ. á.)
birti „Ráðherra-flokkurinn“, þ. e. aðal-
stuðningsmenn núverandi ráðherra vors
á þingi1), stefnuskrá sína.
I sama tölublaði „ísafoldar“ er birt
stefnuskrá „Bændaflokksins“, er sig svo
nefnir.2 *)
Enn hefir á hinn bóginn alls ekkeit
heyrzt úr herbúðum þess hluta „Sjálf-
stæðisflokksins“, sem núverandi ráðherra
er andvígur, né heldur frá „Heimastjórn-
armönnunum", — telja slíkt ef til vill
al-óþarfi.
Bæði betta og rúmleysi í blaði voru,
sem stendur, veldur því þá og, að skammt
verður að þessu sinni út í efni ofangreindra,
tveggja, svo nefndra stefnuskráa iarið.
En eitt er það þó, sem vér eigi getum
leitt hjá oss að benda á nú þegar.
Og það er það, að þó ad bœdi »rád-
her t aflokkwr inn« og » bœndaflokkur inn«telji
sig í landsmálunum vera sjálfstœdisstefn-
unni fylgjandi, þá verður þó allt annað
efst á baugi, hvað báða flokkana snertir,
er á stefnuskrárnar er litíö.
I adal-sjálfstœdismálinu, þ. e. í sam-
bandsmálinu, vilja báðir flokkarnir, að
þjóðin haldi alveg að sér hönduni,
— reyni ekki á einn né neinn hátt ad
þoka því áleidis.s)
En hvað er það þá, sem mönnunum
— og þá eigi hvað sízt „Ráðherraflokks-
mönnunum11 — getur nú enn gengið til
þess, að vilja eigi við sambandsmálinu
hreyfa4), eða aðal-sjálfstæðismáli þjóðar-
innar ella?
1) Sem og stöku „beztu menn“(!) flokksins
utan þings. Sk. Th.
2) Þingmennirnir, sem til „bændaflokksins“
teljast, etu sem stendur þessir: Björn á Rangá,
Guðm Ólafsson, Jón á Hvanná, Jósep Björns-
son, Ól. Briem, Þorleifur Jónsson og Þór. Bene-
diktsson.
„Heimnstjórnarmennirnir", sem i flokkinn
gengu, og ætlað var að beina þar öllu með lag-
inu til fylgis við hr, H. Hafstein, eru nú allir
úr „bændaflokknum gengnir og komnir aptur til
fyrra lands. Sk. Tb.
8) „Bændaflokksu-stefnuskráin þó það ögn
skárri, að höfundar hennar segjast þó sem fyrst
vilja fá ísl. farfána viðurkenndan, sem og rétt
vorn til landbelgisvarnanna, — þótt sjálfu aðal-
þjóðarsjálfstæðismálinu (sambandsmálinu)og sjálf-
stæðismálum vorum ella, megi enn ails ekki
hreyfa. Sk. Th.
4) Það, að i „Ávarpi til íslendinga“, dags.
i okt. li)L8, var talið réttast, að hreyfa eigi sam-
bandsmálinu þá að sinni, var nauðsyn, vegna
„bræðing8“-hringlsins, sem ýmsir höfðu þá rétt
ný skeð brennt sig á; — það var brúin, sem ís
Vátryggið
eigur yðar (hús, húsgögn, vörur o. fl.)
íynr eldsvoða i brunabótafélagiim
„General”
stofnsett 1885.
Aðal-umboðsmaður fyrir Island:
Sig. Thoroddsen
adjunkt.
Umboðsmaður fyrir Norður-Isafjarðar-
sýslu er Jón Hróbjat tsson verzlunarstjóri.
Halda þeir, að það þoki þeim áfram,
ef þagað er æ um þau sem vandlegast?
Hefði Jón sálugi Sigurðsson o. fl. ein-
att fylgt þeirri reglunni, hve langt myndi
sjálfstæðismálum þjóðar vorrar þá vera
komið?
Liklega sætum vér þá enn með ráð-
gefandi þingin, þ. e. værum vér eigi
sokknir þar enn dýpra og seztir á bekk
með Færeyingum.
Það er því Ijóst, ad þeir sem ekki vilja
átum saman vid adal-sjálfstœdismálum
þjódarinnar hreyfa, — taka það beint
upp í stefnuskrá sína — og dirfast ad
bjóda slikt þjódinni, þeit eru — ekki
sjálfstœdismenn.
Ljóst og — af roynzlunni — að sizt
eru þeir né hefðu verið þjóðinni mjög
heppilegir leidtogar.
Þingið í sumar og aukaþingið í fyrra
(1914), eiga bæði sammerkt í því, að þar
var þá alls enginn sjálfstœdisflokkur til.'j
fyldingar o. fl. urðu þá að nota, til að hoppa á
yfir um aptur, þ. e. komast á yfir ófæruna og
inn i Sjálfstæðisflokkinn, sem þeir höfðu þá —
rétt eina ferðina — svo íllilega brugðist sem
kunnugt er. Sk. Tb.
6) Til marks um þetta má geta þess tvenns:
a) að áður en ráðherra-kosningin hófst á auka-
þinginu f fyrra (1914) var — eptir tilmælum
Jóns á Hvanná — leitað atkvæða um það i
hóp þeirra 24 þingmanna, er eíðar gjörðist fylg-
ismenn hr. Sig. Eggerz, hvort þeir væru fylgj-
andi sambandslagafrumvarpinu frá 1909, og
greiddi þá eigi fátt þeirra þar mót-atkvæði
gegn-
Nöfnin má nefna síðar, ef vili, og þarf að
gerast, áður en til kosninganna næsta haust
er gengið.
Og allir höfðu þó menn þessir smokkað
sér inn á þingið, látandi, sem þeir væru sjálf-
stæðismenn.
b) að þingsályktunartillögu frá ritstjóra blaðs
þessa (Sk. Th.), er rigi fór þó lengra, en það
að vilja ögn glöggva skilning Dana á Bjálf-
stæðiskröfum vorum, varð hann að láta sér
lynda, að alls eigi kæmi til umræðu, — fyrir
engan mun þorað, að hreyfa þá svo mikið við
málinu.
Og sem sjálfstæðismenn höfðu þeir þó ginnt
kjósondur til að senda sig á þing(!I)
Þad, sem því vantar og skapast þarf
er flokkur, sem einatt lætur sérsjálf-
stæðismálefnin vera svo einlægt og
hjartfólgið ábnga- og alvörn-efni, sem
vera ber og þötfin og skyldan œ krefur.
Hvorki einum né neinum — hvaða
flokksnafni, sem hann kallar sig — á eda
má lengur haldast þad uppi, að vera að
gjálfra með sig seni sjálfstæðisinann
frainnii fyrir þjóðinni, svona ad eins
rétt á undan kosningunum, —svíkjandi
sídan allt og þorandi alls ekkert i sjálf-
stœdismálefnunum, er á þingid er komidJ)
En það var leikið að mun á undan
kosningunum síðustu, og nú á að leika
það enn aptur.
Það, að stydja framfarit og atvinnu-
vegi þjódatinnat, sem unnt er, efla fjár-
hagslegt sjálfstœdi landsins, og hvers ein-
staklings þess, gera sét far um adglœda
allt, sem gott er og fagurt hjá þjódinni,
þad getur audvitad fylgzt vel ad, og hlýt-
ur einatt ad fylgjast ad med hinu, að
hafa æ vakandi auga á og hætta aldrei
að vinna að eliingu þjóðarsjálfstæðis-
ins sjálfs.
Kjarkleysingjuni, et umþjódatsjálf-
stœdid út á vid rœdir, á eigi né iná fr em-
ut treysta i innanlandsmálunum en ella.
Eins og þeir eru þess æ albúnir, ad
si hringla í adal-þ)ótdatsjálfstœdtsmálun-
um, er svo býður við að horfa, svo má
og eigi sidur, er minnst varir, œ sama
vœnta i öllum ödrum málum.
Sannur og hreinn sjálfstæðisflokk-
ur þarf að skapast.
Það er bein ósvinna, að kalla sig
sjálfstæðismann og segjast þó leggja sjálf-
stæðismálefnin á hylluna.
Að öðru leyti ræðir blað vort mál
þetta síðar ýtarlegar, — lætur hér staðar
numið að þessu sinni.
Heildar-útgáfu af skáldsögum norska
rithöfundarins Thomasar Krag byrjaði
Gyldendalsbókaverzlunin í Kaupmanna-
höfn að gefa út í sept. þ. á., og verða
bindin alls níu.
Bróðir höfundarins, norska skáldið
Viihelm Krag og Carl Narup (norskur
ritdómari) sjá um útgáfuna.
Thomas Krag er fæddur í Kragerö
árið 1869, en alinn upp í Kristianssand,
— lýsir og eigi óvíða í skáldsögum sín-
um sveitalíflnu í Noregi vestanverðum.
Nær 60 þús. króna varð nettó-gr ódinn
danska Þjóðbankans (,,Nationalbanken“)
í Kaupmannahöfn meiri starfsárið, sem
endaði 81. júlí 1916, en árið næst áður.
Nettó-gróðinn síðara árið 8 millj. 272
þús. króna, en 3 millj. 223 þús. árið áður.