Lögberg - 16.01.1889, Blaðsíða 3

og búa til úr henni dúka, klæði
°g prjónaða vöru, og járnbraut-
u m nieð tMIu f>ví margvíslega, sem
lagning J>eirra, viðliald og lesfeiganga
hefur í för með sjer.
Einhver kann enn fremur að
segja: Þó nú hinir núverandi at-
vinnuvegir yrðu bættir og breytt-
ust, eins og að framan er talað
um, og nýir atvinnuvegir kæinust
upp, pá er liætt við að sveitaró-
magarnir okkar breyttust ekki, og
og pætti betra að láta aðra sjá
fyrir sjer, en fara að vinna. t>ess-
ari viðbáru svara jeg pwnnig, að
pað er landsstjórn og sveitarstjórn-
um að kenna, ef fólk lieldur áfrain
að vera öðrum til byrði, pegar pví
býðst vel borguð atvinna. t>essu til
sönnunar skal jeg benda á, að hrepp-
arnir á íslandi hafa sent hingað til
Ameríku allmargt fólk, sem talið
var pungir sveitarómagar heima,
og sem hefur því nær undantekn-
ingarlaust sjálft unnið fyrir sjer
hjer, og sumt komizt í nokkur efni,
og pað sannar að fólkið vantaði
að eins hæfilega atvinnu. Jeg á
hjer ekki við nokkrar örvasa og
heilsulausar manneskjur, sem send-
ar hafa verið, sem, eins og jeg
tók áður fram, hvergi er von að
vinni fvrir sjer, og sem er hlutað-
eigandi sveitarstjórnum bæði synd
og skömm að hrekja burt úr landi
og láta verða fólki í annari heims-
álfu til byrðar.
(Meira.)
^avbinbin n Islnnbi,
Eptir Gunnar Gulason.
(Niðurlag.)
Vjer ætlumst ekki til að flutt sjeu nf
landi örvasa gamalmenni, sem engan
eiga aC af þeirn er fara, eða fábjánar,
sem hvergi geta unnið fyrir brauði sínu,
en allar þær manneskjur ,sem geta unn-
ið, en ekki geta haft ofan af fyrir sjer
og sínum lieima á íslandi; snma má
segja um börn, sem komin eru af
höndum, þó að )>au sjeu á sveit, ef þau
eru heilbrigð og útlit er fyrir að menn
yrðu úr þeim, ef þau brysti ekki viðurværi;
sama er og að segja um það vinnufólk,
sem valia kemst nú niður heima fyrir
matvinnunga í þessu árferði; það fólk
ætti að sitja í fyrirrúmí ef fje fengist
til farareyris fátækum mönnum á íslandi.
Vel getur verið að fleira fólk þyrfti að
fara úr þessum sveitum, en vjer höfum
til tekið, því vjer liöfum tilnefnt |>á
lægstu tölu, sem mögulegt er að hugsa
að geti átt sjer stað, og látum vjer svo
út tnlað um Norðursýslu að þessu sinni.
Nú kemur Norðurnuilasýsla, og byrj-
um vjer á Langanesströndum (Skeggja-
staðahrepp), sem hefur mjög hnignað
þessi hörðu ár, og teijum vjer ekki 5
þessum hrepp efnaða nema þrjá bænd-
ur, nokkrir sjálfbjarga, en allur helm-
ingur við og á sveit. Ilarðærið og
fjárfækkun hafa verið þar, sem annars
staðar, aðal-'orsök til bágindanna, og væri
þeim hrepp nauðsynlegt að nokkrir flj-ttu
þaðan, ef mögulegt væri.
Þá kemur Vopnafjarðarhreppur; hann
er með fólksrikustu hreppum sýslunnar,
og hefur ætið í seinni tið verið ofhlað-
inn, þó góB ár hafl verið; fólksmcrgðin
þar hefur staðið fyrir þrifum og búsæld
hreppsbúa, og það þó að inargir hafi flutt
af landi þaðan; fjöldi er )>ar fátæklinga
og sveitarþyngsli mikil, og vjer þorum að
fullyrða að fólk heföi dáið þar úr harð-
rjetti siðastliðið vor, hefði ekki verzlunar-
stjórinn )ar V. D. og fleiri mannvinir, bæði
tekið fátæklinga að sinu eigin borði og
leitnst við nð hjálpa mikið út í frá, svo
það tókst að fría fólk frá hungursdauða
í það sinn; teljum vjer að þaðan þyrfti
að flytja 4. til 5. hver maður, og | á
mvndu hinir bjargast.
Um Fljótsdalshjerað getum vjer ekki
sagt greinilega; þar eru svo ólíkar sveit-
ir, að ekki er fært að jafna þeim sam-
an.—Uppsveitirnnr standa sig vel, t. d.
Jökuldalshreppur hefur litiö sem ekkert
hailast; eins er um Fljótsdal, og mun valla
finnast í þessu ári þeirra líki í norðlend-
ínga og nustfirðinga-fjórðungum. Mið-
hrepparnir hafa liðið tjón af harðær-
inu, en standa samt sæmilega; en yztu
hrepparnir í Jökulsárhliöinni, Hróars-
tungan og Hjaltastaðaþingháin eru mjög
fátækir, einkum sá siðastnefndi, því þar
eru ekki i bærilegum efnum nema tveir
bændur, hinir komast að eins af
og sumir blásnauðir. Þessir hreppar
þyrítu að fá talsverðan ljetti, ef að hin-
ir, sem eptir væru, ættu að komast af
og hrepparnir að verða sjálfstæðir. Borg-
arfjarðarhreppur hefur nokkuð staðið
sig þessi ár, og á hann mikið að þakka
það flskiaflanum, sem þar hefur verið
þessi ár; líka hefur Gránufjelagið flutt
þangað vörur og tekið þeirra, sem þeim
var mikill hagur; i þriðja máta strand-
aði þar kaupskip í fj'rra vetur, og varð
hin mesta björg að því og mikill at-
vinnuvegur, sem sumir búa lengi að,
og fyrir það ætlum vjer þann lirepp að
mestu sjálfstæðan í bráð.
Loðmundarfjarðarhreppur hafði mikið
gott af strandinu líka; var sá hreppur
áður bezt staddur af öllum sjáfarkrepp-
um sýslunnar, og flestir þar góðirbjarg-
álnamenn, og hafa verið það svo langt
fram, sem vjer vitum.
Þá er Seyðisfjarðarhreppur; þar kenn-
ir margra grasa. Fyrir 10 árum var þar
hin mesta búsæld til lands og sjáfar,
og fór mikið orð af því, hvað gott væri
að vera í Sej'ðisflrði, og mætti kalla
bjargræðisvegi þar gnilnámu. Þangað
þustu Norðmenn hundruðum saman til
að veiða síld, reistu hvert húsið á fæt-
ur öðru til þess að geta liagnýtt sjer
liinn mikla afla, og fengu innlendir um
tíma beztu atvinnu við þetta með há-
um daglaunum. Færeyingar komu líka
í hópatali og settust að sumarlangt við
fiskiaflann, flestir, og fóru aptur á liaust-
in með fullar lúkur af peniugum.
Menn af norður- og suðurlandi komu
í flokkum og settust margir að. En öllu
má ofbjóða. Fyrir þennan mikla að-
gang hætti síldin að ganga inn á fjörð-
inn. Fiskiaflinn, sem áður var að kalla
í landssteinunum, fjarlægðist landið. ís-
ar lögðust að mikið úr sumrinu, og
grasleysi og harðir vetrar eyðilögðu
á fáum árum allt það fj'rra ágæti.
Norðmenn flestir flúnir heim, en liúsin
standa auð ár eptir ár. Fiskurinn lækk-
aði í verði meir en til helminga, en
fólkið orðið allt of margt, svo nú er
fjörðurinn að falla. í Seyðisfirði eru 0
aðalból og fáein afbýli, en hitt eru allt
tómthús- eða þurrabúðarmenn og eru
það hjer um bil % hlutar innbúa. Má
því nærri geta um ástand þeirra, sem
eiugöngu þurfa að lifa af stopulum sjáf-
arafla, og nú er oss skrifað að heim-
an, að þar muni verða hin mesta nej-ð
í vetur, ef ekki mannfellir. Yjer telj-
um víst, að á síðastliðnum vetri hefðu
sumir dáið úr skorti (og rnargir veikt-
ust af harðrjetti), hefði ekki svo marg-
ir veglyndir mannvinir bæði karlar og
konur hjálpað hinum nauðstöddu, og
sama munu þeir gera framvegis, en
einlægt þrengir að meira og meira, og
í Múlasj'slu er hvergi eins mikil þörf á
hjálp eins og í Sej-ðisflrði. í allri sýsl-
unni munu vera um 3000 manns; en
vjer getum ekki með neinni vissu deilt
þessari tölu á hreppana. En í Seyð-
isfirði munu vera nálægt 600, — ut-
an- og innansveitarmenn — og veitti
ekki af að þaðan flyttu nálægt
200 manns, en úr allri sýslunni 5—600.
— Þannig höfum vjer gjört j-flrlit yflr
árferði og efnahag í þessnrn 2 sýslum,
og þó að margir gallar sjeu á ritgjörð
þessari, þá vonum vjer að hún geti orð-
ið að nokkrum notum, því fáist nóg
fje til að bjarga fátækum löndum frá
hungursdauða, þá ríður á að það verði
þeim að notum, sem geflð er. Hinir,
sem fje hafa, geta haft valið, hvort þeir
vilja fara eða vera, og ætti ekki að
leggja þeim farareyri, því ef að margir
fátækir kæmu að heiman í einu, þyrfti
lijer að vera töluvert fje fyrirliggjandi
til að bjarga þeim í bráð, svo >eir yrðu
ekki of þung byrði löndum sínum hjer.
En þeim efnuðu er líka geflð þegar þeir
fríast við þyngsli, er þeir liafa af þeim
fátæku. Vjer munum síðar bæta við
ritgjörð þessa og reyna að skýra betur
málefnið, ef hinir lieiðruðu ættjarðar-
vinir, ritstjórar „Lögbergs“, vilja ljá
línum þessum rúm í sínu vinsæla þjóð-
menningarblaði, „Lögbergi“.
Hough h. Campbell
Málafærslumenn o. s. frv.
Skrifstofur: 362 Main St.
Winnipeg Man.
f. Stanley Hough. Xsaae Campbell.
rSinuríir J. Joiiiinncsson
298 Ross Str.
hefur til sölu
LÍKKISTUR
á allri stærð og hvað vandaðar,
sem menn vilja, með lœgsta verdi.
Hjá lionum fæst og allur útbúnað-
ur, sem að jarðarförum lítur.
TAKIÐ ÞIÐ YKKTIR TIL
OG HEIMSÆKIÐ
EAT0N.
Og pið verðið steinhissa, hvað ódýrt
bið getið keypt nj-jar vörur,
EI N MI T T N Ú.
Miklar byrgðir af svörtum og mis-
litum kjóladúkum.
50 tegundir af allskonar skyrtu-
efni, hvert yard 10 c. og par yfir.
Fataefni úr alull, union og bóm-
ullarblandað, 20 c. og par yfir.
Karlmanna, kvenna og barnaskór
með allskonar verði.
Karlmanna alklæðnaður $5,00 og
par yfir.
Ágætt óbrent kaffi 4 pd fyrir $1,00.
Allt odyrara en nokkru sinni aður.
W. H. Eaton & Co.
SELKIRK, MAN.
G. H. CAMPBELL
471 MAH STRKET. - WIMIPEC, MIT.
Headquarters for all Lines, as undee-
Allan, Inman,
Domlnlon, State,
Beaver. North Cerman,
Whlte Star, Lloyd’s (Bremen Llnel
Cuoln, Dlroct Hamburg Llno,
Cunard, French Lino,
Anchor, Itallan Line,
and every other line crossing tho Atlantio or
Paciflc Oceans.
Pnblisher of “CampbeU’s Steamship Guide.”
Thls Guide grives full partioularsof all lines, witb
Time Tables and saUing datea Send for it.
ACENT FOR THOS. COOK ASONS,
the oelebrated Tonrist Agents of the -world.
PREPAID TICKETS,
to bring your friends ont from the Old Countrj,
at lowest rates, also
MONEY ORDERS AND DRAFTS
on aU points in Great Britain and the Con
tincnt.
BACCACE
ohecked through, and labeled for the ship by
which you sail.
w nte xor parucuiars. uorresponaence ai
swered promptly.
B. B. GAMPBELL,
General Steamship Agent.
171 Main SL and C.P.R. Uopot, Winnipcg, Mai
Wm. Paulson. P. S. Bardal.
PAULSON & SO.
Verzla með allskonar nýjan og
gamlan húsbúnað og búsáhöld ; sjer-
staklega viljum við benda löndum
okkar á, að við seljum gamlar og
nýjar stór við lægsta verði.
Landar okkar út á landi geta
pantað hjá okkur vörur {>ær, sem við
auglýsum, og fengið [>ær ódýrari lijá
okkur en nokkrum öðrum mönnum
í bænum.
3o jvlkíket $t- \Y- - - • \Vir)i)ipcg-
JARDARFARIR.
iHoruið úMaix & Market STR.
Líkkistur og allt, sem til jarð-
arfara ]>arf,
ÓDÝRAST í BŒNUM.
J“g geri mjer mesta far um, að
I 'reti «.,u farið sem bozt fram
við jarðarfarir.
Telejphone Kr. 413.
Opið dag og nótt.
|M. HUHaES
St. Pau 1 Minneapolis
& HAMTOBA KRAFTIX.
Járnbrautarseðlar seldir hjer í bænum
37 6 Jitain cStr., GSlinnipco,
hornið á Portage Ave.
Járnbrautarseðlar seldir beina leið
til St. Paul, Chicago, Detroit, Buffalo
Toronto, Niagara Falls, Ottavva,
Quebec, Montreal, New York og
til allra staða hjer fyrir austan og
sunnan. Yerðið pað íægsta, sem
mögulegt er. Svefnvagnar fást fyr-
ir alla ferðina. Lægsta fargjald til
og frá Evrópu með öllum beztu
gufuskipalínum. Járubrautarlestirnar
leggja á stað hjeðan á hverjum
morgni kl. 9,45, og pær standa
hvervetna í fyllsta sambandi við
aðrar lestir. Engar tafir nje óþæg-
indi við tollrannsóknir fyrir pá, sem
ætla til staða í Canada. Farið upp
I sporvagninn, sem fer frá járn-
brau tarsí öð v u m Ky rrahaf sbra utarfj e
agsins, og farið með honum beina
leið til skrifstofu vorrar. Sparið
yður peninga, tíma og fyrirhöfn
með því að finna mig eða skrifa
mjer til.
H. C. McMicken,
a/jent.
317
pví, þy{ að jeg minntist þess, að Infadoos hafði
sagt, að fórna ætti fegurstu konunni.
„t>á er minn hugur eins og ykkar hugur,
og mín augu eins og ykkar augu. Hún er feg-
urst; það er sorglegt fyrir hana, því að hún hlýt-
ur að deyja!“
„Já, hlýtur að deyja“, skrækti Gagool, og leit
með fjörlegu augunum í áttina til vesalings stúlk-
unnar; liún vissi enn ekki, hver voða-forlög hiðu
hennar, og stóð eitthvað 10 faðma frá okkur
fyrir framan stúlkna-flokk einn, og var að reita
óstillingarlega eitt blómið í, krans sínum í sund-
ur, blað fyrir blað.
„Hvað er þetta, konurgur11 sagði jeg, 0g
átti bágt með að halda gremju tninni 1 skefjum,
„stúlkan hefur dansað vel og okkur hefur get-
izt vel að henni; hún er auk þess fögur; það
væri hart að launa henni með lífláti“.
Twala hló við og svaraði:
„Það er siður okkar, og konurnar, sem sitja
þarna hinumegin“ (og liann benti á þrjá strókana)
„verða að fá það sein þeim ber. Ef mjer skyldi
lást að lífláta fallegustu stúlkuna í dag, þá
mundi óhainingja koma yfir mig og mína ætt.
Þannig er spádómur einn á meðal lýðs míns:
,Ef konungurinn fórnar ekki fegurstu stúlkunni
á þeim degi, sem stúlkna-dansinn fer fram, til
gömlu kvennanna, sein sitja á verði á fjöllun-
um, þá skal hann og hans ætt missa völdiiþ
316
og skeikar ekki. Þetta eru skilaboð frá ,stjörn-
unum‘, konungur!”
Twala bretti brýrnar, og eina augað, sem í
honum var, glóði grimmdarlega, en hann sagði
ekkert frekar.
„Látið dansinn byrja“, grenjaði hann, og á
næstu sekúndu stukku stúlkurnar blómkrýndu
fram í flokkum, sungu hljómfagrau söng og veif-
uðu fögru pálmablöðunuin og hvítu blómunum.
Áfram dönsuðu þær, ýmist þirluðust þær í hring,
ýmist komu þær hver á móti pnnari líkt og her-
fiokknr; hóparnir bugðuðust og lykkjuðust hjer
og þar, áfram og aptur á bak, í reglubundnum
fiækjum, sem yndi var á að liorfa. Loks námu
þær staðar, og ljómandi fögur ung kona stökk
fram úr röðunum og fór að dansa á tánuin
frammi fyrir okkur með svo miklum yndisleik
og fjöri, að hv'in gerði flestum dansmeyjum á
leikhúsum skömm til. Loksins hvarf hún aptur
í raðirnir örmagna, og önnur tók við af henni,
og svo hver af annari, en engin jafnaðist við þá
fyrstu, hvorki að yndisþokka, Kunnáttu í dansin-
um, nje fegurð.
Loksins lypti konungurinn upp hendinni.
„Hver þykir ykkur fegurst, hvítu menn?“
spurði hann.
„Sú fyrsta“, sagði jeg í hugsunarleysi. Óð-
ar en jeg hafði sleppt orðinu iðraðist jeg eptir
313
ur“, svaraði jeg dapur í bragði; „þvl að það
er eins vlst, eins og við erum lifandi, að ein-
hverjir af þessum höfðingjum segja konunginum
upp alla söguna, og þá verður annarskonar myrkvi,
sem okkur mun ekki getast að“.
„Við snerum nú aptur inn í kofann og
klædduin okkur, fórum í stálskyrturnar, sem kon-
ungur liafði sent okkur áður. Óðar en við vor*
um komnir í þær, kom sendiboði frá Tvala 1
þeim erindum að bjóða okkur að vera viðstadd-
ir hinn mikla árlega „stúlkna-dans“, sem þá átti
að fara að halda.
' Við tókum bissur okkar o<r skotfæri með
o
okkur, til þess að hafa það við hendina, of svo
kynni að fara, að við yrðum að (lýja, eins og
Infadoos lijelt, og svo lögðum við upp og bárum
okkur karlmannlega, en vorutu þó innanbrjósts
hræddir og skjálfandi. Nú var stóra svæðið fyrir
framan konungshúsið ólíkt því, sem það hafði
verið kveldinu áður. 1 staðinn fyrir þungbúnu
raðirnar af alvarleguin hermönnuin var nú
flokkur eptir flokk af Kúkúana stúlkum; ekki vnr
rnikið utan á þeim af fötum, en allar voru þær
krýndar blóma-krönsum, og hver þeirra hjelt á
pálmaviðar-blaði í annari hendinni og stórri hvítri
lilju í hinni hendinni. Mitt á auða svæðinu
sat Twala, konungurinn, með Gagool gömlu við
fæturna á sjer, og hjá honum voru Infadoos,
pilturinn Scragga, og hjer um bil ein tylft varð-