Lögberg - 20.11.1889, Blaðsíða 2

'£ o q b c r q.
----MIDVIKU!’ 20. XOV. iSSy. ------------
Utgekendur:
Sigtr. Júnasson,
Bcrgvin Jónsson,
Arni Friðriksson,
Einar Hjörleifsson,
ólofur þórgeirsson,
Sigurður J. Jóhannesson.
-A_llar upplýsingar viðvíkjandi veröi á aug-
l 'singum í LöGBRKCI geta menn fcngið á
skrifstofu blaðsins.
Kve nær sem knupendur Löcr.RRGS skipta
uni bíístað, cru Jeir vinsamlagast beðnir að
senda skriflégt skeyti um J;að til skrifi
stofu blaðsins.
“TTtan á öll brjef, sem útgefendum Lög-
Bergs eru skrifuð viðvíkjandi blaðinu, ætti
að skrifa :
The Lögberg Printing Co.
35 Loqbard Str.f Winqipeg.
J-'iöhibctbavnar
i JVinrnpeffvatnt.
Fyrir {>remur vikurn var minn/t í
lrlað voru á deilu |>á sem stendur
yfir viðvíkjandi fiskiveiðunum í
Winnipejjvatni. Yjer bentum á,
liverniir fylkisstjdrinn Schultz hefur
skýrt málið fvrir Ottawa-stjdrninni,
og pýdduin athugasemdir pær sein
ritstjórn blaðsins Cornniercial hefur
gert við málið. íslendingar við
Winnipeg-vatn láta sig petta mál
miklu skipta, og ásaint öðrum hvít-
u:n bændpm og fiskimönnum við
vatnið, ' oru peir hræddir um að
skýririgar fylkisstjórans kunni að
valda tjóni fyrir atvinnu pá, sein
uiii nokkur ár hefur veitt ny'byggj-
uriim á pessu svæði inikil lilunn-
indi. Scliult/ fylkisstjóra skjátlast
mjög mikið, par sem hann geíur í
skyn í Ottawa, að islendingar við
Winnipegvatn hafi ekki annað að
Jifa á en livítfisk pann, sem peir
veiði fratn með strönduin sveitar
sinnar sjer til matar. Fyrst og fremst
hafa peir aldrei veitt mikinn hvít-
fisk fram með Nýja Islandi; peir
hafa orðið að fara lengra norður
eptir veiði sinni, allt norður til
„Mikleyjar og Grindstone Point, liæði
vetur og sumar. En ávalt síðan
fiskiveiða-fjelögin byrjuðu starf sitt
við Winnipegvatn hefur fjöldi* af
íslenzkuin nýbyggjurum haft atvinnu
hjá pessuin fjelögum á fiskiveiða-
stöðvunum við Swampy Island og
Sturgeon IJay, hafa fengið gott
kaup, og ríður peiin á slíkri atvinnu
framvegis. Eins og kunnugt er, ej
Nýja ísland allt skogi vaxið, og
pað parf pví mörg ár til að rækta
pað. Xýbyggjarar, sem fiestir eru
fátækir, pegar peir koma pargað,
verða pvf að leita sjer atvinnu út
í frá, til pess að geta keypt lífs-
nauðsynjar sfuar, verkfæri o. s. frv.
Atvinna sú, sem peir hafa við fiski-
veiðarnar á sumrin, er pess vegna
stórkostleg ■ hlunnindi fyrir pá, og,
eins og eðlilegt er, líta peir með
liræðslu til allra tilrauna til að
breyta fiskiveiða fyrirskipununum, ef
pær tilraunir geta jafnframt orðið
til pess að draga úr eða eyðileggja
fiskivoiða-starfið á vntninu. Pað telzt
svo til, að í sumar sem leið að
eius, liafi íslendinrmirf verið borirað-
ir eitthvað 6 20,000 í pen'iigum
fyrir pá vinnu peirru, sem að fiski-
veiðunum Jaut. Auk pess fá peir
talsvert fje fjrir fisk pann, sem
peir sjálfir veiða á vetrum og
selja.
Því jiefui verið lialdið fram afdrátt-
arlanst, að Indíánar rg íslendingar sjeu
mStsminir verzlimarfjelögum þefin, sem
jeka fÍHkiveiðar á vntuiini. En eins ng
pegar er sagt, liafa íslendingnr ekkert
:í móti i>eim, og menn sem um langaii
tíma Juifa liaft kynni af Indíánum við
vatnið, víta, að |>eir að undanteknum
peini sem yír jd eru settir, vJlja lialda
jiessum verzlunarmöniujm sín á meðal.
y-.innfejkiiriuii er sú, að tiyjíán.-.r llafa
hiifit nukiuji hagjjað af að hyrjaJS var
á þes-uBJ fynuitiekjum, og' ætli að leggja
puð stiií f niður, mundiU Jjejr ve>rða fyrstir
jnauua tif að kvurta. íslejufiugaj' yjð vatu-
ið vita af langri reynslu, að sögurnar um
að Öskuriun sje að minnka eða eyðast
með öllu, eru alsend's ósannar, og að
fólksinergðin mætti stórum aukast við
)iað sem nú á sjer stað, og veiðarnar
fimmtugfaldast, áður en nokkur sýniieg-
ur inumir jriði á tiskmergðinni í jafn-
afarstóru vatni. Að minnsta kosti sýn-
ist lítili vafi leika á því, að áður en
sá tími kæini að fisk |>ryti, mundi sam-
bandstjórnin koma upp fiskiklaki, eins
og gert hefur verið í öðrum fylkjum,
til j>ess að aðstoða liina eðlilegu fjölg-
un flskjarins. — Auk hvítfiskjarins eru
margar aðrar tegundir af fiski, sem góð-
ur er til heimilisnotkunnr, og liann
uota ísleiidingar, til fess að geta selt
hvítfiskinn, |>ar sem þeir fá betra verð fyr-
ir liann. Þegar löndum vorum hefur verið
beint til Nýja Islands, hefur fisk veiðun-
um sjerstalega verið lialdið upp fyrir
þeiin, og )>eim finnst, sem að minnsta kosti
ætti ekki alveg að ganga fram lijá þeim,
þegar ræða er um varhugaverðar breyt-
ingar í |>á átt, sem fylkisstjórinn og
Iudiána-stjórnin, er virðast liafa slegið
sjer saman, eru að berjast við að koma á.
AIÍGUR ER SÁ ER ENGU VERST.
(Niðurl.)
Til pess að færa sönnur fyrir pví,
hve efnahagur vor sje báoborinn hef-
ur herra Ásgeir Líndal farið mör<r-
um o<r drjúgum orðum uni pann
sveitarstyrk, sem veittur sje hjer í
Pembína County. Um pað atriði
út af fyrir sig slculum vjer vera fá-
orðir. £>að hefði eflaust verið betra
fyrir liann að minnast ekki á pað;
pví hefði hann ekki átt hjer góða
tnenn að, tnundi hann sjálfur ef til
vi 11 iiafa orðið feginn að leita ein-
hvers styrks, til pess að pnrfa eklii að
bregða út af aðburðalevsi sínu og
óbeit á allri vinnu. Og mundi pað
pó hafa orðið árangurslaust fyrir
hann, pví lijer cr engum iðjuleys-
ingjum, sem fjrir aðburðaleysi eða
ínannskapsskort ekki nenna að hafa
ofan af fyrir sjer, veittur sveitar-
styrkur. Hann hefur engum venð
veittur, neina alveg nýkoinnu fólki,
sem komið hefur undir vetur, peg-
ar vinna var úti, og allslaust hefur
verið og enga hefur átt að, sem
liafa veitt pví liið nauðsynlega við-
urværi; eða pá fólki, sem veikz.t
hefur og sökum veikinda sinna ekki
hefur getað liaft ofan af fyrir sjer;
fólk, sem jiannig hefur verið ástatt
fyrir, hefur stundum fengið styrk
nieðan veikindiu liafa staðið ytir;
en um leið og {>au hafa gengið um
garð, hefur styrkurinn hætt. Hjer
er pað almennt viðurkennt að
heilbrigt fólk geti unmð fyrir sjer;
enda keinur engum sveitarstjóra til
liugar að veita pví fólki styrk.
Það, sem Ásgeir Líndal hefur
fyrir sjer, pegar haim er að tiila
um pennan sveitarstyrk, er pannig
ekkert annað cn petta, að fáeinir
menn með stórar fjölskyldur, sem
komið hafa að heiman undir vetur
og enga vini eða frændur liafa á(t,
er staðið gætu straum af peiin,
hafa fengið styrk af hinu opinbera
yfir blá-veturinn. <)g að einstöku
maður, sein hefur haft fyrir mörgum
að sjá, hefur veikzt sköinmu eptir
að hann var liiugað kominn og áð-
ur en honum hafði verið mögulegt
að koma fótuin fyri efnahag sinn,
hefur söinuleiðis pegið opinberan
styrk meðan á veikiudum hans hef-
ur staðið. Er petta söiinun fj'rir
pví að efnahagur eir.nar sveitar sje
í slæinu ási<rkomulaofi? Enimm manni
með heilbrigðri skynsemi getur kom-
ið til liuirar að staðhæfa annað eins.
n
Ef pnð á annað borð sýnir nokkuð
viðvíkjandi efnahag einnar sveitar,
verður pað hið gagnstæða við á-
lvktanir As<reirs. Marjrar allslausar
J Fj °
fjölskyldur hafa kornið að heiman á
hverju ári og pað er hrein up'ilan-
tekning, pegar einiiver peirra hefur
purft að leita sveitarstyrks. t>eir,
sem fyrir hafa verið, hafa í Jaug-
ílestum tilfellum sjcð ]>eiin farborða.
Ád einstöku dæmi finnast ujip á fjöl-
skyldur, sem styrks hafa parfnazt af
fratriaiigreindum ástæðum og sem
ttyrk hafa fengið, sýnir einungis að
pað sveitarfjelag, sem vjer búum I
og sem vjer greiðum skatta vora til,
er svo velefnum búið, að enginn parf
að líða neyð. Ef nokkur ineiningeða
snefill af skynsemi hefði átt að vera
í pessu tali Asgeirs um sveitaratyrk,
hefði liann átt að tilgreina liændur,
sem lijer hafa búið á jörðum sinum
um nokkur ár og ekkert, sjálfuin
peim ósjálfrátt, liefur hamlað frá pví
nð stunda liúskap sinn, og sem ekki
með pví að leggja fram alla pá clju
og ráðdeild, sem liver meðalbóndi
á að hafa í eigu sinni, hafa getað
haft ofan af fyrir sjer og sínum, án
]>ess að leita sveitarstyrks. En pað
er svo langt frá, að Ásgeir I.íridal
eða nokkur annar geti bent á eitt
einasta dæmi í pá átt, að allir peir;
er hjer hafa búið á jörðum sínurn um
nokkur ár og ekki hafa átt við nein
sjerstök óhöpp að striða en sýnt ráð-
deild og dugnað í hagtæring efna
sinna og sneitt hjá óreglu og eyðslu-
semi, hafa allir grætt fje íneira og
minna, svo að sá, sem með skynserr.i
skoðar efni peirra, hlýtur að undrast
yfir, hvað ]>au sjeu orðin mikil en
engan veginn yfir pví, hre Jítil
,pau sjeu.
T>á cr að rninnast með nokkr-
um orðum á pá búskaparaðferð, er
vjer höfum tekið upp og sem Ás-
geir I.índa! fer svo fyrirlitlegum
orðum um. Uað er {>á um har.a að
segja, hversu fyrirlitleg sem hún
kann að vera, að pað er nálrvæm-
lega hin sama búskaparaðferð og
sú, senr viðhöfð er um öll Banda-
ríkin og Canada par sem eins hag-
ar til Off ástæðurnar og skilvrðin
eru hin sörnu og hjá oss. Vjer
gátum ekki annað sjeð, pegar vjer
kornum hingað, en pað inundi Jangt-
uin heppilegra fvrir oss*að nema pá
búnaðaraðferð, sem viðhöfð var al-
mennt í landi pessu og serri vjer
sáuin, fyrir auguin vorum allt í
kringum oss tneðal innlendra maiuia,
heldur enn að láta búnað vorn hjer
verða beint áframhald af Jiúnaðinum
á íslandi, setn ekki hafði gefizt oss
betur en svo, að vjer urðum að
fara af Jandi Jjurt til að leita oss
lirauðs. Reynslan hefur líka orðið
sú, að peir, sem íljótastir voru að
nema og taka ujip hina hjer-
lendu búskaparaðferð og Jeggja pá
aðferð niður, er vjer áður liöfðum
við liaft, eru nú Jang-lengst koinn-
ir- 1 efnaleíni tilliti. Hinir, senj
seinni voru að læra og minpi tiltrú
höfðu til hins nýja, er peir sáu fyrir
augum sínuin hjer, eru llestir skemmra
á leið Jromnir. Og peir sár-fáu,
sem enn hafa einungis ísletizkar fyrir-
myndir fyrir búskap sínum eru enn
langt á eptir. Euda er nú naumast
hægt að segja, að pað sjeu nokkr-
ir. £>uð, sem auðsjáanlega vakir
fvrir Ásgeiri Líndal, er ]>að, að l>ú-
skapur vor muni ekki verða í neinu
lagi fvr en vjer ráðum tii vor bú-
fræðinga af Islandi til að kenna
oss pá Jjúskajiaraðferð, sem par er
kerind á hinum svo-köliuðu búnað-
arskólum. Og pað, sem honum mun
liafa sjerstaklega gramizt við l>ænd-
ur pessarar Jryggðar, er líklega pað,
að peir hættu ekki við pá búskap-
araðferð, sem peir liöfðu nurnið hjer,
um leið orr liann kom, oa settust
ekki við fætur Jians, til að nema pá
vizku, sem hann l.urðaðist með hingað
af íslandi. En pað var langt frá pví,
að Ásgeir kæmi pannig frain með-
an haun dvaldi meðal vor, að hægt
væri að fá inikla tiltrú til hans í
búskaparsökum. I>egar einn liúfræð-
incrur virðist hafa óbeit á að viuna
n
og pað, sem hann vinnur að bænda-
rinnu ferst honum Jakar úr hendi
en peim, sem aldrei hafa á búnaðar-
skóla gengið, — pegar hann pykir
klaufalegur, stirðvirkur og purigur,
ef hana tekur á nokkru, svo fáir
vilja verða til pess að gefa honum
vinnu, pá er nú eiginlega ekki við
pvj að Jjúast, að menn fái mikla
trú á hoinini sem búfræðing. Og
pegar hann á fundum naumast get-
ur haldið svo stutta ræðu, að ekki fari
menn að brosa í kainpinn ekki
vegna pess, hve linittilega harin
kemst að orði, Jioldur vegna pess
að mikilmennskan og sjálfálitið og
montið gægist svo neyðarlega út ú
orðunum, að kýmnin yfir öllu pessu
tólfkong'aviti verður efst í liuira ti 1 -
o o
heyrendanna, pá er nú ekki að bú-
ast við, að inenn finni lijá sjer
sjerstalia löngun, til að setjast við
fætur pess nianns og liafa hann
fyrir kennara í búskajiarsölíuin eða
öðru. £>ótt vjer hefðum enga aðra
sönnun haft fyrir pví, að ísland
væri farið að Jjlása upp andlega, en
pennan nýslegna búfræðing, Ásgeir
Líndal, pá hefði hann sjálfur með
framkomu simii lagt svo óræka
sönnun fyrir pvi upp í liendur vor-
ar, að oss heföi víst ekki koinið til
hugar að liera á inóti sannleika
peirrar setningar. £>ó viljum vjer
talca vara fyrir pvi, að dæma alla
hina ungu búfræðinga íslands eptir
pessuin eina mamii; vjer efuinst ekki
um, að peim mundi nokkur órjettur
gerður með pví móti; vjer erum sann
færðir um, að mjög fáir peirra mundu
hafa gjört pað, scm Ásgeir Líndal hef-
ur tekið til bragðs, að níða opinberlega
niður heilt byggðarlag, par sem
hann hafði dvalið hálft annað ár og
verið að miklu leyti kominn upp á
hjálp og húsaskjól ættmenna sinna,
sem ekkert Ijetu honum í tje nema
gott eitt. Hann er ijú að launa peim
fyrir sig, maðurinn.
I>að, sem Ásgeir lætur sjer um
munn fara viðvíkjandi búskaparað-
ferö vorri, er svo mikil botnleysa,
að pví er ekki svarandi. I>ó munum
vjer með fáum orðum benda á, hve
fjarstæð ummæli hans eru. Iíann
er að tala um áburðinn, að hann
sje ekki notaður eins og skyldi.
Og hann er að tala um sáðvíxl á
ökrunum og setur ]>á upp dæm.a-
lausan spekingssv'ip. Hvað liinu síð-
ara viðvíkur, ]>á er J>að kunnugt
öllum peim, sem pekkja skilyrði
pess hluta landsins, er vjer byggj-
uin, að hveitið er sú sáðtegund, sem'
laiiir-bezt borirar sig að framleiða.
o o o
Fyrir utan hveitið er hjer af korn-
toirundum nð eins fmmleitt hnfrar
og bygg, en sá bóndi, sem í ár
færi að sá í alian akur sinn höfr-
um og bvere'i, vi;gna þess hann í
fyrra sáði hveiti í hann, mundi af
öllum óvitskertum möi'nuin vera á-
litinn viti sínu fjær. IJann yrði að
öllu sjálfráðu á fáum árum öreigi
meðrn nágrannar hans rökuðu sáman
uuð með ]>ví að sá mest-megnis
hveiti í akra sína. Vjer vitum ekki
betur en ]>að sje alinennt gildandi
búnaðarregla, að framleiða pað sem
bezt borgar sig. Það, sem lang-
bezt borgar sig hjá oss, svo ekk-
ort annað kemst í nokkurn samjöfn-
uð við pað, heitir hveiti. Þess vegna
fylgjum vjer hiklaust dæmi allra
peirra, sem hyggja norð vesturríkin,
og framleiðum hveiti, af pví jarð-
vegurinn og tíðarfarið er lang-bezt
lagað fyrir pá sáðtegund. Þegar
hveitinu Iiefur leníri verið sáð í
O
sama akurinn hvílum vjer liann eins
og allir aðrir bændur gjöra, sem
fást við hveitirækt í pessuin lduta
landsins, af pví rfeynslan hefur sjuit
og sannað, að pað er hvíldin, setn
á ódýra tan og hægastan hátt eykur
framleiðsluali jarðvegsins. Hinarkorn-
tegundirnar, liafra og bygg, fram-
leiðum vjer að eins til fóðurs skepn-
um vorum, pví markaðs-verð peirra
er svo lágt, að pað mundi ekki
boro'a sio að framleiða meira af bví
O O ‘
en vjer gerum. Að svo miklu leytj
sem vjer sáum pessu n korntegund-
um í akra vora, við höfum hjer
sáðvíxi, pað er að segja: vjer sáum
ekki höfrum og byggi í sama blett-
inn ár eptir ár, heldur sáum pví
par, sem hveiti hefur vaxið árið
áður. Að viðhafa önnur sáðvíxl en
petta, getum vier á engan hátt við
komið, netna ineð pví móti að hætta
að framleiða pá korntegund, sem
lang-bezt borgar sig, og færum vjer
til pess að svo Stöddu, niundum
vjer gera oss seka í hipu mesta
ráðleysi og verða til athlægis meðal
vorra innlendu nágranna. Þessi speki
Ásgeirs um sáðvíxl er pess vegna
aloerle<ra út í liött oo ekki líkt
pví, að maður með öllum mjalla
hafi ritað pað. Að við hafa ötinur
sáðvíxl en ]>au, er vjer höfum, væri
liið sama og að hætta við hið arð-
samasta, sem vjer getum látið bú-
skap vorn og erfiði ganga út á, og
byrja á einhverju öðru, sein vjer
ldytum að vera sannfræðir uin að
hreint ekki mundi boroa sio. JÞað
O O
er búfræði, sem Ásgeir Líndal get-
ur spreytt sig á; en vjer viljurn
biðja hann góðlátlega að láta oss í
friði, pótt vjer látum liann vera einan
um hana.
L>á er áburðurinn, sem hann mas-
ar pau undur um. Vjer viljum unna
Ásgeiri sannmælis í pví, að hann
mretti bptur hagnýta, en almennt
er gert lijá oss, en pað er af eðli-
legutn ástæðum og oss svo ósjálf-
ráðum, að pnð parf meir en litla
fúlmennsku tii ]>ess að pekkja pær
og samt að pcgja yfir peiin, en
að kenna pað trassaskap og óinennsku
að pað er ekki betur gert. Vinnu-
laim eru hjer ákaílega há, eins og
öllum er kunnugt; pess vegna er
pað von, pótt bændur, sem frum-
býlingar mega kallast, og sem svo
afarmargt purfa að kaupa hin fyrstu
árin, reyni að komast hjá að [halda
vinnumenn nema hið allra minnsta,
sem hægt er að komast af með.
Sjálfir liggja bændur ekki á liði
síim, heldur vinua eins ínikið og
heilsa peirra og kraptar leyfa.
Svo frainarlega að Ásgeir hefði orðið
var við leti og ómennsku hjá peim,
Iiefði pað sannarlega verið vel o-ert
af honuni, að lialda sínu eigin fagra
dæmi í dugnaði og framtakssemi á
lopti fyrir peim, og ef pað hefði
ekki verið einhlítt, ]>á að gera
slóðaskap peirra víðfrægau meðal
dugandi manna. Eu par sem maður-
inn hlaut að sjú, að peir reyndu
að koma öllu pví í verk, sem peim
var nnnt að komast yfif og að
pegar eitthvað var ógert af pví,
sem mátt liefði gera, var pað ein-
ungis vegna pess, að vinnuaflið
vantaði, pá sýnir petta tal hans svo
tnikinn skort á skynsemi og sann-
sýni, að pað ætti að útiloka hanu
fxá nilum möguIegTeikum til að ræða
nokkurt mál opinberlega eptir petta;
pað sýmr, að hann skortir algerlega
hæfilegleikaiia til pess. Aptur í
pessu atriði getum vjer frætt hann
um pað, að vjer stöndum ekkert á.
baki hinuin inrilendu nágrönnum
vorum; einnig pá vantar enn vinnu-
afi til að geta notað ábnrð sinn.
Enda lilýtur pað nokkuð að draga
úr áhuganum með pað, að enginn
bóndi, sem nokkuð víðler.da akra
hefur, gæti borið á tuttugasta part-
inn af ökrum sínum.
En við petta bætiiv. Asgeir svo
svartri ósannsögli, að eiiginn nema
sá, sem fyrir langan vana er orðið
pað tamt að segja gífurlega ósatt,
hefði látið sjer pað til hugar koma
að bera annað eins frain. Ilann
segir, að bændur lijer flytji fjósin
frá haugunum en ekki hauo-ana frá
fjósunum. Þetta lýsum vjer ósann-
indi; pað hefur aldrei átt sjer stað.
Að pau fjós hafa orðið ónýt, sem
fyrst var hrófað upp í ílýti, pegar
menn komu liingað og að önnur
ný hafa verið byggð í peirra stað,
— ]>að hefur auðvitað komið fvrir;
en hitt aldrei. Asgeií getur ekki,
hvað vel sem hann er að vilja gerð-
ur, komið með eitt einasta dæmi
pessum framburði sínum til stuön-
ings. Þessi vísvitandi ósannsögli
finnst oss aptur ætti að útiloka
manninn frá pví að geta tekið pátt
í umræðu almennrn niála fyrir kom-
andi tíma. Hann hefur fyrirgert rjetti
sínum og heimild til pess.
Hin síðari grein Asgeirs, sem tek-
nr hinni fyrri fram að fúlyrðum og
ástæðulausum árásuiu á saklausa
menn, hefur ferigið greiöar viðtökur,
lijá „lleiinskriiiglu“. Enga einustu
athugasemd hefur pað J>lað við fram-
burð Asgeirs aö gera. Það Ijær
honum dálka sína til að svívirða oos
ófrægja lieila byggð, par sem yfir
tvö púsund íslendingar eigahlutað
ináli og með pögn sinni gefur pað
í skyn, að pað sje honum hjartan-
lega sampykkt. Rjett áður hefur
blaðið sjálft í sínu eioin nafni gert
allt sitt til að ófrægja vorn kirkju-
lega fjelagsskap og gera hatm tor-
tryggilegan; pað hefur farið hinuni
óvirðulegustu orðum um pá menn,
sem veita peiiu fjelagsskap á vissan