Lögberg - 21.05.1890, Síða 1

Lögbcri; 11 yefiö' tit at IVentfjelagi Lögbergs,
Keniur út á hverjum iniðvikudegi.
Skrifstofa og »prentsmiðja nr. 573 ftjain
Str., Winnipeg Man.
Kostar $2.00 um ári'S Uorgist fyrirfram
Einstök númer 5 c.
LSgberg is publishe every Wcdnesiiay by
the Lögherg 1‘rinting Conipany at Xo. 573
l^ain Str., Winnipeg Man.
Suiiscription I’rice: $2.00 a year I’ayable
in advance.
Singte copics 5 c.
3. Ar.
FRJETTIR.
CANADA.
Samhanosþin'ol Canatltt vur slit-
ið á föstuila<rinn i siðustu viku.
Rjett úður en því var slitið koinst
Hudsonsflóa-brautarmálið af höndum
]>ess. Fjelatrið fær lenfrdan tínia
þann sem ]>að á að Iiafa fullrrert
brautina til Sascatchewan á til fjOg-
urra ára, en að Oðru leyti er allt
komið undir ]>eim samningum, sem
fjelagið kann að komast að við
sambandsstjórnina. (Ittawa-fregnrit-
ari blaðsins 7'Vce -Press lijer í bæn-
uin lætur drygindalega vtír að fje-
lagið eigi vísa satnninga, sem gefi
]>ví færi á að leggja brautina til
Sascatchewan ]>egar i svunar. Fn
lieldur en e.kki ]>ykir sanit vafa-
samt að svo verði. Frjettirnar, sem
komið hafa til blaðanna síðustu vik-
urnar viðvíkjandi pessu máli, hafa
ylir liOfuð ekki reynzt svo áreiðan-
legar, að rjett sje að gcra sjer
miklar vonir að óreyndu.
A utN'U ny-afstaðna Dominion-
]>ingi voru afgrcidil TtO lOg; af
]>eim voru 42 járnbrauta-lög.
SkÝKSI.U tt UM I NIIÍÁN A-SKÓr.A í
Canada voru lagðar fyrir sambands-
. þingið í siðustu viku. Undir stjórn
cnsku kyrkjunnar eru 84 skólar; ]>ar
af eru 21 i territóríunum, 27 í Mani-
toba, í British Coluinbia, 152 i
Ontario og 1 í Quebec. Rómversk-
kafvólskir Indíána-skólar eru 80, ]>ar
af 19 í territóríunum, 10 í Mani-
toba, fl í Britisli Colutnbia, 18 í
Ontario, 14 í Quebeo, 0 i Nova
Scotia, 0 í New Brunswick og 1 á
Prince Kdward Island; Me]>ódista-
skólar <54, ]>ar af 9 í territóríun-
um, 4 í Manitoba, 4 í British Col-
umbia, 1<5 í Ontario og 4 í Que-
bec. Presbyteríana-skólar 10, allir
í territóríunum. Tndíána-skólar, sem
cngin trúarbrögð eru kennd í, eru
16, ]>ar af 10 í Ontarió, og 6 í
Manitoba. Fjc ]>að scm variö lief-
ur verið til Indíánaskólanna á ár-
unum 1883 til 1889 er: af ensku
kyrkjunni 1186,661; af rómv.-ka]>.
kirkjunni 1157,600; af Meþódistuin
$21,541; af Presbyteríönum $5(5,-
439; og til skóla, sem engin trú-
arbrögð eru kennd í, $51,941.
______________
C. P. R. TJál.KUIi A K- l*M Kb.VU H> lief-
ur*nóg að gera; einkum aukast
málþráðarskeyti alla leið úthafanna
á milli (milli Atlantshafs-bæja og
Kyrrahafsstrandar-bæja), liafa slík
telegrOmm tvöfaldazt að umfangi
síðasta árið. Fjolagið hefur nú tvö-
faldað þráðllnu sina frá Winnipeg
austur til hafs, og línan frá Winni-
j>eg vestur til hafs verður nú og |
tvöfölduð.
Baðmui.i.ak-samtOk. Mr. A. F.
Gault frá Montreal, baðmullar-verk-
siniðjueigandi, er 1 Englandi í þcim !
crindum, að fá auðmenn ]>ar ineð j
sjcr í fjelagsskaj> til að kaupa all-
ar baðmullar-verksmiðjur i Canada, i
og er mælt að ]>að mál sje vel á
veg komið; pað eru tiu millíðnir
dollara, sem ]>að kostar að komii
]>essu í verk. Þegar sjiekúlantar og
verksmiðjueigendur unnu stjórn ]>essa
lands til ]>ess, að leggja aðflutn-
ingstoll á baðinullar-vefnað og allt,
setn úr baðmull er unnið, svo há-
an, að nain 30 tvf hndr. af verðinu,
]>á átti ]>að að vera tí| aö „vernda“
pann „vísi til innlends verkna?ar“
WINNIPEG, MAN. 21. MAÍ 1890.
Nr. 19.
scm enn „væri í barndómi“. All-
ir íbúar ('anada-ríkis, sem ckki eru
Oiaðmullar-vcrksmiðju eigendur, liafa
síðan orðið að borga verksmiðju-
eigendunum 30 cts. í skatt af hverju
dollarsvirði af baðmullar-nauðsynjum
sínum, til ]>ess að hlynna að þess-
(um ,,barndóms-verknaði“ bómullar-
kónganna. Verndarmcnn ]>rjedikuðu
' þá, að samkejijmin milli hjerlendra
verksmiðja vrði ávallt næg til að
færa síðar verðið niður. Báðmullar-
I verksmiðjur urðu svo arðsöm atvinna
! ]>á í gráð, aö allmargir auðmenn
[ byggðu slíkar verksmiðjur. En Can-
I ada getur ekki sjálf brúkað allan
þann baðinullar-verknað, sem nú er
hjer unninn, og blessuð tollverndin
liefur komið mönnum til að leggja
svo mikið í kostnað, uð verksmiðj-
ur hjer geta ekki kejijvt við út-
lendar verksmiðjur rneð verðið. Þcir
herrar verndartollsmenn hafa gleymt
að biðja stjórnina um, að banna
líka aö fleiri verksrniðjur yrðu stofn-
aðar. Svo nú er ]>essi vegurinn
tekihn, að gera allar baðmulíar-
verksmiðjur 1 þessu landi að eign
eins og sama fjelags. Hvað fáum
vjer svo að borga fvrir baðinullar-
varninsf? Það eru en<íin takmörk
sfnileg fvrir þvi, hvernig fáeinir
vcrksmiðju-eigcndur geta sogiö þjóð-
ina út á þennan liátt. Og hvað
verður nú úr samkejijminni, sem
[ ein getur kennt mönnum að vanda
verk og vinna það á sein hagfeld-
astan hátt?
HÓ'Sbruni stórkostlegur varð í
Winona 17. ]>. m., er mvlna Wino-
na Milling Cos. brann til kaldra
kola; húsið var átta stofu-hæðir <>g
skammt frá var eimlvptir (elevator),
og brann liann með. Byggingin
var 011 úr trje og klædd með járn-
plOt um. 1000 tunnur af hveitimjcli
og lítið eitt af ómöluðu liveiti brann.
Euginn maður misti líf. Tjónið á
húsum og vörum er metið $300,000
og var vátrygging á $200,000. Af
því eigendur eru auðugir menn,
er vlst talið að ]>eir muni byggja
aj>tur. Á myllunni tinnu 120 inenn.
BANDARÍKIN.
14. i>. m. var í senatinu í Wasli-
ington borið fram fruinvarj) ]>ess
efnis, að löggjafarvald hvers ríkis
skuli hafa alveg ótakmarkað vald
til að setja lög uin áfenga drykki
í ríkinu. (Áður hafa Ýmis atriði,
svo sem bann gegn því að flytja
áfenga ilrykki gcgnuni ríki, þótt
heyra undir congressins liiggjafar-
vald).
J.VKXBKAUTA-STRÍÐ í Bandaríkj-
unurn er nú uppi ineðal \fmsra
brauta, og er fargjald frá Chieago
til ymsra staða vestur og norður
um land ódyrra nú en nokkru
sinni fyrri um mörg uudanfarin ár.
Frá Chíeago til St, Paul er nú 2.
jiláss far $3.00 (hingaðtil hefur 2,
|>láss far þessa leið kostað $5,00).
Frá Cliieago til Counöil Bluffs,
Omaha og Kansiis Citv $3.00; til
Sioux Citv $5,20. Frá St. Paul og
Minneapolis til St. Louis, Miss,,
má nú fara fyrir $10,50. Sarna er
verð þetta hvora leiðina sem farið
er, fram eða aptur.
Vkkija kn' í ca.mi.a o.vua. —
Á flas-árunum miklu um 3882, og
]>ó einkuni fvrst á ejitir þeiin, voru
sumir bæjarfulltrú r hjer 1 Winnipeg
all-brellnir piltar; en sómafólk var
það allt í samanburði við hina leið-
andi menn í Tammanv-hrinu'num.
V O '
sein nú á ný ráða lögum o lofum
í New York. X. Eveniiig Post
birtir lista yfir ]>á heiðursmenn;
samkvæmt þeirri skrá eru: 28 sem
lifa á j>ólitík, 1 dæmdur morðingi,
1 kærður fyrir morð 'en sÝknaður:
1 dæmdur fyrir ofbeldi og mis-
þirmingar, 1 dæindur fyrir mútu-
þágur, 4 sem lifa á j>eningasj>il-
utn, 5 fyrverandi spilahús-stjórnend-
ur, 3 fyrver. slagsmálamenn, 6 með-
limir úr óaldarflokki TA’ecds, 4
veitingamenn áfengra drykkja, 5
fyrver. veitingamenn áfengra drykkja.
Og eptir þessu er öll skráiu. Einn
einasti maður í hópnum, lOgfræð-
ingur, er sagður að hafa nokkra
heiðarlega atvinnu. Hiuir lifa á
bæjarstjórnar-pyfi.
1 Ckdak Kkvs, Flor., hefur
gengið dáindis fjörugt til síðast-
liðna viku. Bæjarstjórinn þar og
lögreglustjórinn liafa A’erið að hyrga
sig og ljetta sjer uj>j>. Vitavörð-
urinn þar í bænum var á gangi á
strætinu, en liefur líklega skyggt
á sólina fyrir þessuin velvísu emb-
ættis mönnuin, því gegnum knæj>u
gluggann, þar sem þeir sátu inni,
heilsuðu þeir upj> á vitavörðinn með
blykúlu, sem var á braðri ferð, og
báðu haiin að liypja sig burt af
strætinu. Presti eiuuin í bænum,
af episkópal-kirkjunni, og konu
hans hótuðu þeir að liúðstrykja þau,
ef þau færu ekki úr bænum, og
ljetu þau undan svo áhrifatniklum
tilmælum. Skattheimtumann Banda-
ríkjanna þar í bænum liafa þeir
fengið til að vera heima við í húsi
sínu, því þeir hafa hótað að setja
liann í svartholi&, ef hann stigi
fæti út fyrir dyr. Mr. lí. M. D<>-
zier, umboðsmanni Florida Central
járnbrautarinnar, veittu þeir fyrir-
sát og ætluðu að láta skammbyssu-
skot leiðbeina lionum himnaveoinn,
og það var ekki þeim að kenna
þótt manninum þætti of snemmt
aö leggja uj>p 1 þá ferð að sinni.
Blámaður einn húðstrýkti telegraf-
stjórann í bænum, og þó eigi af
sjálfsdáðuin, því að Cottreli bæjar-
stjóri lijelt lilaðinni skammbyssu
uj>j> að höfði svertingjans meðan
hann var að hyða málþráðarmann-
jnn. Aðfarir þeirra embættisfjelaga
við konur í bænum lrnfa verið svo
vaxnar, að bezt er sem styzt um
að skrifa. Ymsir jirestar og heldri
menn bæjarins eru blátt áfram flún-
ir burtu, og engiun maður hefur
þorað að ganga vopnlaus um stræti
síðustu ilagana. J.íklega cr þolin-
mæða bæjarbúa senn búin að fá
nóg af þeiin herruin, og ekki ólík-
legt að eptir þetta karneval byrji
langa-fasta fyrir þá kurnjiána.
ÖNNUR LÖND.
Ak FkidaTiiiokkuni'm í Norð-
urálfunni láta blöðin ekki eins mik-
ið ]>essa viku eins og síðastliðna
viku. Þau leggja sjerstaka áhernlu !
á fjandskaj>armerki, sem Rússland i
syni Ansturrlki <>g Búlgaríu um
þessnr mundir. Námafjelög rúss-
nesk við Svartaliaflð og Evstrasalt
liafti orðið að víggirðingafjelögum
til þess að lialda traust setulið 1
Cronstadt, Scbastopol <>g fleiri knst-
ölum, sem sjerstaklega minna á Krínt-
stríðið. Serbar svna bæði Bosníu
og Búlgaríu allmikinn fjandskap, og
forinaður serbisku stjóruarinnar fnll-
yrðir ttð Rússland muni taka i
strenginn með Serblu ef til voj>na-
viðskipta skyldi koina, og aðferð
Serba virðist benda á að það muni
vera tilgangurinn að svo fari. Kúss-
ar gera útlendum mOnnum mjög örð-
ugt fyrir rceð ferðalög um land
sitt, en cinkum virðast þeir Orðug-
leikar vera ætlaðir Austurríkismönn-
um. Utlendir menn. sein koma inn
1 Rússland verða að hafa á vega-
brjefum síniun, hvorrar trúar þeir
sjeu, annars mega þeir eiga von á,
að farið sje með ]>á eins og Gvð-
inga, en Gyðingar mega ekki setj-
ast að nema á vissum j>örtum af
Rússlandi. Utlendingar, sein dvalið
hafa I líússlandi lengri tíma en
hálfan mánuð, verða, áður en þeir
fá að slej>j>a út úr landinu, að fara
til helzta bæjarins í hjeraði því
sem þeir hafa dvalið í, til þess að
fá skrifað á vegabrjef sin af rúss-
neskum embættismanni, og hver út-
lcndingur, sein vill dvelja meir en
sex mánuði á Rússlandi, verður bein-
línis að fá til þess leyfi Rússa-
stjórnar. Og vilji hann hafa ofan
af fyrir sjer með einhverjum verzl-
unar-viðskiptum þar I landi, verð-
ur liann ]>ar að auki að borga 600
rúblur í skatt árlooa. Eins o<r áð-
ur er sagt, eru Oll þessi óþægindi
einkum og sjerstaklega látin koma
niður á Austur.íkismOnnum, og val<la
]>au æ mciri og meiri gremju.
t sambandi við þctta er ej>tir-
tektavert samtal, scm franskur blaða-
maður átti nylega við Bismarck um
líkindin fyrir friði og stríði. Bis-
marck taldi mjög ósennilegt að til
vopnaviðskjjita kæmi moðal stórþjóð-
anna. Þjóðverjar mundu aldrei á
Frakka ráðast, nje heldur gefa Frökk-
um átyllu til að ráða á sig. Þjóð-
verjar ættu líka von á að Rússar
mundu fylgjast að máli með FrOkk-
um, og eins mundi Þyzkaland veita
Austurríki gegn Rússum, ef á það
væri ráðið úr þeirri áttinni.
Fr jettaritari I .undúna-blaðsins
Times I Vínarborg hefur og slna
sögu að segja viðvíkjandi samkomu-
lagi stórveldanna. Hann fullyrðir í
síðustu viku, að Rússakeisari liafi
afráðið að rjúfa samband sitt við
Frakkland og ganga I samband við
Þyzkaland. Frjettaritarinn segir að
Rússakeisari liafi ávallt verið von-
daufur um stöðugleik franska Ivð-
veldisins, en honum haíi verið ó-
mögulegt að láta sjer koma sanian
við þÝzku stjórnina meðan Bismarck
sat við styrið. Keisarar Þyzkalamls
og Rússlands ætla að hittast innan
skamms, og telur frjettaritarinn lík-
jegt að á þeim fundi breytist al-
gerlega sambönd þau sem nú eiga
sjer staö inilli stórvelda Norðurálf-
unnar. <•
•
Medkkkðix á föngum I Siberiu
licfur lengi verið annáluð. Nú uj>p
á síðkastið hefur verið gert tíðrætt
um ]>að í fmsum merkustu tíma-
ritum norðurálfunnar og eins lijer
I álfu. A hinunt nV-afstaðna al-
þjóða-fundi nm fangelsa-málefni hindr-
aði Rússa-stjórn það, að fanga-með-
ferð og fangelsa-stjórn f Síberíu
yrði tekin til umfæðu. Eu mót-
niæli Rússa gegn því, að málið
yrð'i [>ar fyrir tekið, pyöir borsyni-
lega það, að Rússar gota ekki af
sjer borið þær ásakanir uni ómann-
eskjulega grimmd, sem sífelt falla
æ þyngri og þyngri gegn þeim;
meira að segja, aðfyrð þessi er þess
1 jós vottur, að þeir eru ekki þess
hugar aft hrejta til bntnaðar, Kn
slfkt hlvtur að hafa þau Ahrif. að
þótt það 80Hi hryllilegast getur
hugsa/.t kæmi fyrir stjórn þess lands,
]>á hefur hún fyrirfrain fyrirgert
allri vorkunn allra manna nm meunt
aðan heim. Meðferðip á föngum
Rússa í Slbcríu, sjcrstaklcga póli-
tískum föngum, er svo hryllileg, aö
hárin rísa á höfði manns við að
losa um haria, og hinar síðustu sög-
ur eru æ voöalegri og voðalegri.
Rússakkisara hefur verið sent A-
varp fiá Stórbretalandi, og liefur ]>að
verið j>rentað I tímariti einu. iívarp-
ið inótmælir meðferðinni, sem höfð
hafi verið A ymsum bandingjum 1
Síberfu. Undir skjalið oru rituð nöfn
2<>4 heldri inanna á Stórbretalandi,
°g þar á meöal eru þingmenn úr
báðuin málstofum brezka þingsins,
Asamt rithöfundum, listamönnum og
öðrurn nafnkunnum mönnum. Mót-
mælumun fylgir sú ylirlysing, að
185 af þeiin sem undir skjalað liafa
ritað sjeu því meðmæltir að brezka
stjórnin hlutist til um mál þessara
bandingja. Þeir leggja það til að
brezki stjórnin snúi sjer að stjórn-
inni I St. I jetursborg á þann hátt,
sem venja er til, þegar um einhverja
samninga inilli rfkja er aö ræða.
f sainbandi viö ]>essa hreyfingu liefur
verið leitað álits Gladstones uni
málið, og bann liefur svarað brjef-
lega, mjf'ig skýrt og skorinort.
Gladstone segir að færi stjórn Stór-
brctalands að hlutast til um liegu-
ingar-aðferð Iv’ússa I Síberíu, þá
gæti líússastjórn ineð jafnmiklum
rjetti bent Eng'lendingum á íneðferð-
ina á írum, sjerstaklega manndrápin,
sem framin voru I Mitchellstown
fyrir nokkru síðan.
Kkakan' um átta stunda vinnu-
tíma, sem brezkir verkamenn hafa
haldið fram svo ósleitilega um
nokkurn tlma undanfarinn, virðist
ætla að fara að liafa nokkurn A-
rangur. \insir verkgefendur hafa
þegar látið undan henni að meira
eða ininna leyti.
Sr.iÓKMN' enska var andstæð
því að landbúnaðarlaga frumvarn
það er Parnell liefur komiö fram
með I þarlainentinu, gengi fram við
aðra umræðu; en við atkvæða-
greiðslu varð hún algerlega undir
við þessa uinræðu.
Fka keki.ín' eru þær frjettir
sagðar, livað áreiðanlegar sem þær
kunna að vera, að general von
Cajirivi, ríkiskanzlaranum nyja, hafi
litizt svo illa ú þær aðferðir, sem
beitt hefuc verið í meðferð utan-
ríkismája af Þyzkalands hálfu, að
hann ætli innan skamms að leggj*
niður embætti sitt, <>g fylgir þaft
sögunni að liann bafi látið það á-
form sitt I ljósi við keisarann.
Samtök <;k<íN' Ban’iiakík.iun'u.m.
Ej>tir því sem blöðunum lijer er
ritað frá Uundúnum, eru Hollend-
ingar bálreiðir út af tollhækkiin
þeirri á innfluttu tóbaki, sem uj>j»
A cr stungið í eongrcss Bandaríkj-
anna, með þvf að þeir telja víst,
að sú tollhækkun muni skaða verzl-
un þcirra með Sumatra-tóbak, og í
hefndarskyni er stungið uj>j> á að
leggja Iiáan toll á steinolíu, scm
flutt er frá Bandaríkjunum til land-
eigna Hollendinga á Austur-Ind-
landi. bumir hollenzkir embættis-
tneiin fara jafnvcl svo langt, aft
leggja til aö Noiðurálfu-þjóðiriur
leggist á citt gagnvart Bandarfkj-
unum og tolli stórkostleg# c]iar
Bandarlkjavörur; jafnfrauit er sagt,
að hollenzka stjórnin hafi boðið ful).
trúum slnum meðal annara ]>jóða
að komast ej.tir því, livernig hj>j,-
ástungu í þá átt mundi verða tek-
ið. Stjórn Þyzkalanda íeggur þeg-
ar til aö tollamir sjeu hækkaðir, «>g
i Frakklaudi cr utcrk mótspyru*