Lögberg - 03.02.1894, Qupperneq 2

9
L-5GBEK. LAUGABDAGINN 3. FEBRÚAR 1894.
J ö g b t r g.
Gerið út afi 14-8 Princðss 3tr., Winnipjg M n
f The f.o^herg Prinííng cr5 Publishing Co’y.
(Incorporated May 27, i39o).
Ritstjóri (Editor);
EINAR HJÖRLEIFSSON
Business manager: JOHNA. BLÖNDAL.
AUGLÝSINGAR: Sœá-auglýsingar í eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orö eða 1 þuml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánu'ðinn. Á stærri
aaglýsingum eöa augl. um lengri tlma af-
sláttur eptir samningi.
ÖUSTAD A-SKIPTI kaupenda verCur að til
kynna sknjlega og geta um fyrverandi bú
staC jafnframt.
UTANASKKIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaðsins er:
THE L0C3EFJC PRINTINC & PUBLISH- C0.
P. O. Box 388, Winnipeg, Man.
UTANASKRIFT til RITSTJÓRANS er:
KOITOK LOfiBKRS.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
ef það fengist ekki, að bfiendur par
feng.ju forkaupsrjett á lUnduni, og
stafaði sú bciðni af J>ví, að búizt var
við, að J>ar mundi einkum stunduð
kvikfjárrækt ineð fiskiveiðunum, og
fiótti mönnum latidrjfmið of Títið til
f>ess, ef pað yrði ekki meira en venja
er til. Ennfremur hefur ojr verið far-
ið fram á, að stjórnin ijeti mæla land
]>ar nyrðra, með J>ví að flestallir mæl-
ingahælar par eru brunnir. Um ekk-
ert af Jtessu hafa verið neinar vonir
gefnar af Dominionstjórninni, nema
ef vera skyldi landmælingunni, og er
svo að sjá, sem stjórnin vilji að engu
leyti að pví hlynna að nyflenda Jiessi
verði stofnuð. í tilefni af undirtekt-
um sambandsstjórnarinnar fóru rnenn-
irnir á fund fylkisstjórnarinnar, en ó-
víst er, hvort hún getur nokkuð gert
í f>essu máli, með J>vf að mestallt land
J>ar nyrðra er enn í höndum sam-
bandsstjórnarinnar.
— LAUGAR D A.TIN N 8. FEl!..
1894.
jy Samkvæm lanaslögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema hann sé
skuldlaus, þegar hann segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld við blað-
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskiftin, )>á er það fyrir dómstól-
unum álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vísum tilgang-.
pgr Eptirleiðis verður hverjum þeim sem
sendir oss peninga fyrir blaðið sent viður
kenning fyrir borguninni á brjefaspjaldi,
hvort sem borganirnar hafa til vor komið
frá Umboðsmönnum vorum eða á annan
hátt. Ef menn fá ekki slíkar viðurkenn-
ingar eptir hæfilega lángan tíma, óskum
vjer, að þeir geri oss aðvart um |>að.
— Bandaríkjapeninga tekr blaðið
fullu verði (af Bandaríkjamönnum),
og frá íslandi eru íslenzkir pen
ingaseðlar teknir gildir fullu verði sem
borgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í
V. 0. Money Ördere, eða peninga í Iie.
gutered Letter. Sendið oss ekki bankaá
visanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylgi
fyrir innköllan.
U vernig fylkisins ije er varið’
Sfð&n Manitobagekk inn í fylkja
sarnband Canada hefur $38.500.243
verið varið af sambandsstjórninni til
ski[>askurða í öðrum fylkjum. Fyrir
20 árum lofaði hún að gera við streng-
ina í Rauðá til J>ess hún yrði skip-
geng, en hún hefur enn ekki haft erni
á að standa við J>að loforð sitt.
Frá Lundúnum kemur sú frjett,
að Danakonungur hafi synjað stað-
festingar á stjórnarskrá J>eirri sem
samj>ykkt var á síðasta alpingi, og
jafnframt fylgir J>&ð frjettinni, að bú-
izt sje við, að sú synjan muni auka
útflutninga frá íslandi á næsta sumri,
Vitaskuld eru pað ekki aðrir en mjög
ókuanugir rnenn, sem búastvið fclíku.
Dað datt engu inannsbarni í hug,
að stjórnarskráin mundi verða sam-
pykkt af konungi í vetur, og svo er
pað vitanlegt, en engir hafa enn farið
burt af íslandi af pólitiskum ástæð-
um, heldur liafa útflutningarnir stafað
af p>ví, að inenn hafa vonað að geta
bættefnahag sinn lijer, eða búið bet-
ur í h iginn fyrir börn sín hjer en á
ættjörðiinii.
J>e!r herrar Sigurgeir I’jetursson,
Jón Geirson og Gestur Bjarnason
komu hingað til bæjarins á mánudag-
inn vestur úr Argylen/lendu á leið
norður til Manitobavotns og lögðu af
stið norður í fyrradag. £>eir ætla að
forvitnast um, hvernig fiskiveiðarnar
ganga par 1 vetur, með J>ví að tölu-
vert af nylega komnum íslendingum,
sem nú hafast við í Argyle, hafa í
bugi að setjast að á vesturströnd
vatnsins. Meðan J>eir stóðu við hjer
í bænum fundu J>eir fylkisstjórnina
að máli. Fyrir nokkru síðan hafði
fyrir hönd væntanlegra n/byggja við
Manitobavatn verið farið tram á f>að
við sambandsstjórnina, að hún afinark-
aði svæði nokkurt fvrir íslenditiga
eina á vestur3trönd vatnsins. Jafn-
framt hafði og verið beðið um, að
heimilisrjettarlönd á J>ví svæði yrðu
]>riðjungi stærri en venja cr til, eða,
Fylkisstjórnin lagði fjárlagafrum-
varj>ið fyrir J>ingið á fimmtudaginn.
Vjer munum síðar geta nokkru ná-
kvæmara um J>ær skýringar, sem fjár-
málaráðherrann, Hon. Mr. McMillan
gaf í ræðu sinni, en látum oss í petta
skipti nægja að benda á fáein atriði.
Hann s/ndi fram á, að sparnaðarstefnu
J>eirri sem Greemvay-stjórnin hefði
innleitt J>egar er hún tók við völdun-
um, liefði verið fylgt J>etta síðasta ár,
eins og að undanförnu, J>ótt kostnað-
ar aukinn hefði orðið nokkur vegna
fólksfjölgunarinnar. Einkuin hefði
aukizt kostnaðurinn við rjettarfar
landsins, en jafnframt hefði verið Ijett
af sveitunum rjettarfars-byrðuin, sem
á J>eim hvíldu í öðrum fylkjum.
Eitt af merkustu atriðunum f
ræðu fjármálaráðherrans var bending-
ar pær er hann gaf viðvfkjandi styrk
fylkisins til menntamála. Á síðasta
J>ingi hefði verið reynt að koma J>ví
inn í menn, að sá styrrkur hefði verið
færður niður. 8"120,000 hefðu verið
settir í fjárlögin í pví skyni og borg-
aðir; sama upphæð hafði verið borguð
árlega síðustu 5 árin; pað væri liðltn-
ingi meira en fyrirrennarar J>essarar
gtjórnar hefðu borgað til þeirra mála,
J>egar peir hefðu borgað mest, J>ótt
tekjurnar liefðu J>á verið J>ær sömu
eins og pær eru nú. Styik pessum
væri varið á pann hátt, að skipta hon
um sem jafnast milli skólanna. Fram-
lög fylkisins Lefðu áður nægt til J>ess
að gefa hverjum skóla, J>ar sem
kennsla fari fram allan skólatímann,
#150, án hliðsjónar af J>ví, hvort börn-
in hefðu verið mörg eða fá; en nú
væru skólarnir orðnir svo margir, að
hver peirra liefði ekki getað feDgið
nema $130. Af bessu stafaði J>að, að
reynt hefði verið að koma pví inn hjá
mönnum, að styrkurinn til mennta-
mála hefði verið færður niður. Árið
$24,700,74; en Winnipeg með 25,642
íbúum, samkvæmt síðasta manntali,
fjekk $12,392,58, eða meira en
helminginn af f>ví fje, sem pessir 4
bæir með sexfaldri íbúatölu fengu.
Og jafnframt benti fjármálaráðherran
á pað, að jafnvel með pessu væri hlut-
fallið ekki sy?nt alveg rjett, með pví
að allmargir skólar hjer fengju ekk-
ert, af pví að peir fylgdu ekki ákvæð-
um laganna. Nemendur, sem registr-
eraðir voiu í Ontario 1891 voru 491,-
741, og veitingin par nam 58 centum
á hvern nemanda. í Manitoba voru
registreraðirsama ár 23,871 nemendur;
og fjárveiting pingsins beint til skól-
anna nam $4,12 á hvern neroanda.
Áætlunin fyrir í hönd farandi
fjárbagsár er svipuð og í fyrra. Stjórn-
ardeild akuryrkju og innflutninga-
mála er pó ætlað miklu minna fje nú,
$72,450,24, en í fyrra $108,507,17;
einkum á að færa niður kostnað við
innflutninga, en pó halda áfram til-
raunum í pá átt á Englandi og írlandi.
Allmikið fje, $182,722,35, er ætlað til
opinberra verka.
Hjálparþörf.
1884 voru skólarnir 527; 1886 550;
1889 004; 1890 004; 1891 092, 1892
077; 1893 852. Það lægi pví í aug-
um uppi, að ekki væri að unnt að
borga hverjum skóla sömu upphæðina
sem að undanförnu, nema með pví að
auka fjárveilinguna, og pað væri vafa-
samt, hvort slíkt væri unnt að gera
með peim tekjum, sem fylkið hefði.
Menntamála styrkurinn, að meðtöld-
um styrknum til háskólans, væri meira
en fiinmti partur af öllum tekjunum,
og pó að sparnaður stjórnarinnar
hefði gert henni mögulegt að gera
mikið úr tekjum fylkisins, pá gæti hún
ekki gert kraptaverk. Ontario, auð-
ilgasta fylkið í Canada, sem hefði á-
gætt skólafyrirkomulag, greiddi síð-
asta ár til menutamála $003,151, og
var pað talin mjög örlætisleg fjárveit-
ing. Þessi fjárveitíng næmi 31 centi
á hvern raann, en styrkurinn, sem
Manitoba legði fram til menntamála
næmi 79 centum á mann; Quebec
veitti 20 cent; Nova Scotia 32 cent.
ODtariobærinn London hefur 31,977
fbúa og fjekk, eptir síðustu skýrslum
til allra sinna menntamála $5,058,84;
Kingston með 17,204 íbúutn fjekk
$3,744,58. Iíamilton, Ottawa, Lond-
on og Kingston með 144,375 fbúum
samtals fengu til allra menntamála
líitst. Lögbergs. — Landar vor-
ir í pessum bæ og víðar hafa eflaust
tckið eptir dánarfregn Kristofers sál.
Jóhannessonar af Point Douglas hjer
f bænum, sem stóð í blaði yðar ný-
lega. En liitt er fólki sjálfsagt síð-
ur kunnugt um, hvers vegna hann
hefur grij>ið til peirra óyndisúrræða
að taka sjálfur líf sitt á hinn lirylli-
legasta bátt, sem hugsanlegur er, og
eins um hitt, að hann skildi eptir sig
4 börn: 3 drengi og eina stúlku, á
yfmsum aldri. Sigurður, 18 ára, er
nú í Nyja íslandi, og má ætla að hann
sje sjálfhjarga, en ekki meira. Pálína,
17 ára, er í vist hjerí bænum, geng-
ur á skóla á degi hverjum og vinnur
fyrir fæði sínu og fötum í frístundum
sínum, pað er: fyrir kl. 9 á morgnana
og eptir kl. 4 á daginn. Hún er pví
eins og Sigurður að pvf, að hún getur
sjeð fvrir sjer sjálf, en mun ekki vera
fær um að hjálpa bræðrum sínum.
Þessi 2 áminnztu börn voru farin úr
föðurhúsum fyrir nokkrum tíma. En
eptir voru 2 drengir: Jóhann, 19 ára,
og Guðmundur, 9 ára, báðir mjög
smávaxnir og J>reklitlir eptir aldri,
enda bera pess merki, að hafa notið
uppeldis í nokkuð öðrum styl, en
æskilegt hefði verið. Lffskjör pess-
arar fjölskyldu hafa líka verið hin
bágustu, síðan jeg pekkti fyrst til
peirra fyrir 10 áruin; og mun fátæktin
sem orsakaðist aÖallega af drykkju-
skaparóreglu föðursins — o g sem
livortveggja hefur farið vaxandi að
nokkrum mun síðan kona Kristófcrs
sál., móðir barnanna,dó fyrir 3 árum—
hafa verið aðal-, og jeg vil nærri segja
eina orsökin til pess, að hann fyrirfór
sjálfum sjer, eins og að ofan er sagt.
En J>að sem jeg vildi sjerstak-
lega benda lesendum blaðs yðar á, er
pað, að við lát föðursins voru peir 2
drengir, er enn voru lieima hjá hon-
um, skildir eptir gersamlega alslausir.
Þeir höfðu livorki húsnæði, eldivið,
ljósmat nje föt—svo að teljandi væri
— nje hinn minnsta matarforða til
næsta máls. Drengirnir eru, eins og
að framan er sagt, smávaxnir og prek-
litlir eptir aldri; og pvf sjáanlegt, að
eldri drengurinn, sem er 19 ára, er
alls ekki fær um, eins og nú árar hjer
hjá oss, að vinna fynr sjer og bróður
sínum, að minnsta kosti ekki yfir vetr-
armánuðina. Að vísu hefur eldri
drengurinn dálitla sögunarvinnu, sem
gefur lionum inn svo sem svarar 25—
30 c. á dag, J>á dagana sem hann fær
vinnu, aðra daga ekkert. Enda skulda
bræðurnir nú pegar nokkuð bæði fyr-
ir húsaleigu og matvöru, par sem peir
búa. Þeir leigja eitt herbergi á horn-
inu á Higgins og Curtis strætuin á
Point Douglas.
Það sem nú endilega pyrfti að
gera, væri að koma yngri drcngnum
fyrir í góðan stað, helzt úti á landi
nálægt skóla, J>ar sem vel væri með
hann farið, hann látinn ganga á skóla
öllum tímum, pá er skóli væriopinn—
nokkuð, scra liann enn ]>á ekki hcfur
byrjað á — par sem hann hefði nægi-
legt og gott fæði, föt og aðra að-
hlynning. v æri hægt að útvegahin-
um yngri dreng pannig lagaðan sama-
stað, pá má ganga að pvf vísu, að
elzti drengurinn geti sjeð um sig
sjálfur, en ekki er hægt að vænta að
hin eldri systkyni verði fyrst um sinn
fær um að gefa með yngsta drengn-
um, pó að pau ættu að geta pað ept-
ir nokkurn tíma. En par til búið er
að útvega samastað fyrir yngsta
dieng:nn er bráð-nauðsynlegt að ísl.
í pessum bæ og annars staðar, sem
nokkuð hafa aflögu, vildu gera svo
vel að rjetta pessum bræðrum hjálp-
arhönd í yfistandandi neyð peirra.
Malvæli, svo sem brauð og mjólk —
eða tickets fyrir pví — mjöl, kjöt,
smjör o. s. frv.; fatnaður, ef bann er
svo, að hann passi peim, og peningar.
Allt petta kemur sjer einkar vel og
verður mjög pakksamlega meðtekið
af bræðrunum.
Jeg hef nú pegar minnzt á petta
munnlega við nokkra ísl. í pessum
bæ, og hafa peir allir veitt málmu
hinar vinsamlegustu undirtektir, og
lagt fram nokkrar peninga tillögur
svo að sjóðurinn er nú pegar orðinn
$4,25.
Ef 100 ísl. gefa sín 50 centin
hver eða paðan af fleiri, pá ætti
drengjum pessum að veraborgið fram
á næsta sumar, að minnsta kosti.
Jeg hef ótilkvaddur tekið að mjer að
gangast fyrir og veita móttöku pen-
ingum og öðrum samskotum til styrkt-
ar pessum bræðrum, og vil óska, að
sem flestir af löndum mlnum, körlum
og konuro, veiti málinu pann stuðn-
ing, sem pað á skilið. Og eins vona
jeg að J>jUr, herra ritstjóri, gerið svo
vel að mæla með pví í blaði yðar, pví
„Degar neyðin er stærst, pá þarf
hjálpin að vera næst.“
Winnipeg 29. jan. 1894.
Ji. Tj. Ualdwinson.
Onákva'iii JíýíTiiig'.
í slfiustn Heimslcringlu Birtiot
eptirfylgjandi grein, sem á að skiljast
að sje tekin upp úr New York Even-
ing Post:
„Mutual Reserve Fund lífsá-
byrgðarfjelagið, sem hefur sj?nt sig í
pví að reyna öðrum lífsábyrgðarfje-
lögum fremur, að vefenga dánarkröf-
ur eptirlifandi erfingja peirra manna,
sem hafa verið í ábyrgð hjá pví, hefur
á mánudaginn í vikunni, sem leið, tap-
að máli, sem Mr. J. E. Austin nokkur
höfðaði móti pvl, til að neyða J>að til
að uppfylla skuldbinding sína. Fje-
lagið var fyrir hæstarjettijí New York
dæmt til að borga áfrýgjanda
$16,752,20.
(N. Y. Even. Post.)“
Eptir að jeg hafði lesið pessa
grein, fann jeg ritstjórann að máli, og
bað hann að lofa mjer að sjá pessa
grein í Evening Post: hann hafði pá
ekki blaðið við hendina, en sendi mjer
pað degi síðar, og hef jeg nú pað blað
fyrir framan mig, og finnst mjer ekki
alveg ástæðulaust að gefa mönnum
kost á að sjá, hvernig greinin er par,
ópydd af ritstjóra Heimskringlp, og
set jeg hana pví hjer orðrjetta:
„The trial of the suit of Joseph
E. Austin, as administrator of his
brother, John C. Austin, against The
Mutual Reserve Fund Life Insurance
Company, before Judge Patterson and
a jury in part III. of the Supreme
Court, this City, ended yesterday in a
verdict of $10,752,20 for the plaintiff.
Judge Patterson’s charge to the jury
lasted an hour, and the verdict was
found after a brief deliberation“.
Rjett p/ðing er á pessa leið:
„Málið, sem JoSeph E. Austin
sem erfingi bróður síns John C. Aust-
in, liöfðaði á móti Mutual Reservc
Fund lífsábyrgðar fjelaginu, endaði í
gær dag fyrir dóinara Patterson og
dómsnefnd hjer í bærium, pannig að
sækjanda voru dæmdir $16,752,20.
Ræða dómarans fyrir nefndinni tók
klukkutíma, og nefndin komst að sinni
niðurstöðu á lítilli stundu“.
Iljer sjá nú allir að ekki finst
néitt álas uin fjelagið, heldur or pað
ber og nakin frjett um pað, hvernig
petta mál hafi farið. Ummælunum
um fjelagið í pyðingunni í Heims-
kringlu er pví algerlega bætt inn I af
ritstjóra hennar, og verður varla farið
um pað vægari orðum, en að
kalla pað fölsun. En ritstjórinn, sem
undanfarandi hefur s/nt sig í pvf, að
reyna að ófrægja petta fjelag, hefur
vitað, hve langtuin meiri p/ðing pað
hlyti að hafa meðal lesenda blaðs slns,
ef hann bæri eitthvert heiðvirt blað
fyrir pessu, svo sem eins og N. Y.
Evening Post, lieldur en pó hann
segði pað sjálfur, sem sitt eigið álit.
Jeg er honum samdóma um petta, og
pví álít jeg rjett, gagnvart peim
fjöldamörgu löndum mfnum, sem á-
byrgð liafa keypt í pessu fjelagi, að
láta pá vita, að hjer er enginn voði á
ferðum; ekki nein ámæli um fjelagið,
frá heiðvirðu nje sanngjörnu blaði,
heldur að eins gamla Heimskringlu-
álitið, sem peir hafa ekki orðið ujip-
næmir við að heyra hingað til. Dað
er Heimskringlu-úlfurinn f gærunni
af Evening Post, sem liann hefur stol-
ið og steypt yfir sig svo hann pekkt-
ist ekki, og orð lians, par af leiðandi,
fengju gildi, sem pau annars ekki
gætu haft.
Saga málsins sem pettaNew York
blað getur um, vildi jeg gjarnan að
íslenzkum meðlimum Mutual Reserve
Fund fjelagsins væri kunnug, pví
enginn peirra mundi pá liggja fje-
laginu á hálsi fvrir að vefengja J>á
kröfu, sem málið reis út af.
Dað er mjög almennt víða um
lieiminn, að reynt er á sviksamlegan
l'átt að festa klær f pvl afarmikla fje,
sem lífsábyrgðarfjelög hafa yfir að
ráða, og er pað ein af J>eim skyldum,
sem stjórnendur slíkra fjelaga J>urfa
að rækja við meðlimi og sameigendur
sjóðs pess er peir hafa til umráða, að
verja hann fyrir fölsurum og fjár-
bragðamönnum, svo að lians njóti
poir rjettu eigendur, en engir aðrir.
Dannig stóð á með kröfu Mr.
Austins pessa eptir lífsábyrgðar gjaldi
bróður hans, að pað hefði mátt álítast
stórkostleg ótrúmennska af ráðsmönn-
um Mutual Re3erve fjelagsins, ef peir
hefðu orðalaust borgað af sameign
allra fjelagsmanna pá kröfu.
Jeg get, pví miður, ekki sagt
sögu pess máls hjer, pví hún er svo
löng, en til pess að gefa mönnum of-
urlitla hugmynd um, hvað á milli bar,
skal jeg drepa á fáein atriði, som
snerta pað mál.
John C. Austin hafði fyrir stuttu
tekið út ábyrgð í Mutual Reserve fje-
laginu up[> á $15,000, og síðan hafði
hann keypt slysaábyrgð í öðru fjelagi
upp á $10,000, og örstuttu par á eptir
hvarf hann, og var haldið fram af
skyldmennum bans,. aö hann hefði
drúkknað. En jafn-snemma fór að
kvisast, að hann væri með fullu fjöri,
geymdur hjá vinum sínum og vensla-
mönnum. Svo liðu fram tímar, og
var fyrsi um sinn engin krafa gerð
til pessara tveggja fjelaga, en allt af
fjölgaði mönnutn, sem póttust hafa
sjeð Austin löngu eptir að hann átti
að hafa drukknað. I.oksins tók bróð-
ir hans sig til og krafðist lífsábyrgar-
gjaldsins af Mutual Reserve fjelags-
ins, en pað neitaði, og kváðust ráðs-
menn pess ekki geta rjettlætt gagn-
vart meðlimum fjelagsins, ef peir
tækju upp á sig að borgapetta, nema
ef fjclagið yrði til pess dæmt af dóm-
stólum landsins.
DH
vUCEir
w CREAM
BáKING
POWDfR
HIÐ BEZT TILBÚNA.
Óblönduð vínberja Cream of Tarta:
Powder. Ekkert álún, ammonia eði
önnur óholl efni.
40 ára rcynzlu.