Lögberg - 13.06.1894, Blaðsíða 2

2.
LÖGBEEG. MIÐVIKUDAGINN 13. JÚNÍ 1894.
3Jö q b cr Q.
GeliS át aS 148 Prinoess Str., Winnipeg Man
of T/ie Lögherg Printing cj° Publishing Co’y,
(Incorporated May 27, i89o).
Ritstjóri (Editor);
EINAR HföRLEIFSSON
Business manager: B, T. BJORNSON.
AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar I eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orS eSa 1 þumL
dálkslengdar; 1 doll. um mánuSinn. Á stærri
auglýsingum eSa augl. um lengri tima af
sláttur eptir samningi.
BÚSTAD A-SKIPTI kaupenda verSur aS til
kynna skrijtega og geta um fyrvtrandi
staS jafnframt.
bú
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaSsins er:
THE LÓCBEHG PRINTIHC & PUBLIS^. C0
P. O. Box 368, Winnipeg, Man
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
GDITOR LÖOBGRO.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN
-miðvikudaginn 13. jiíní 1894.—
H2T Samkvœm íaPAslögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema hann
skuldlaus, þegar haDn segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld við blað
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskiftin, þá er þaö fyrir dómstól
unum álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vísum tilgang'.
py Eptirleiðis verður hverjum þeim sem
sendir oss peninga fyrir blaðið sent viður
kenning fyrir borguninni á brjefaspjaldi,
hvort sem borganirnar hafa til vor koinið
frá Umboðsmönnum vorum eða á annan
hátt. Ef menn fá ekki slíkar viðurkenn
ingar eptir hæfliega lángan tíma, óskum
vjer, að þeir geri oss aðvart um það.
— Bandaríkjapeninga tekr biaðið
fullu verði (af Bandarikjamönnum).
og frá ísiandi eru íslenzkir pen
ingaseðlar teknir gildir fullu verði sem
borgun fyrir blaðið. — Sendið borgun I
P. 0. Money Ordera, eða peninga í Re
gutered Lelter. Sendið oss ekki bankaá
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylgi
fyrir innköllun.
Öfug frclsishugmynd
Heimskr. segir, að f>að
„ekki fjarri rjettu“, að bæklingur
Gunnsteins Eyjólfssonar sje svo ó-
merkilegur, að liann megi telja „ó-
verðugan fiess, aðá hann sje minnzt“.
Samt sem áður tekur hún athuga
semdalaust aðsenda lof grein um
J>ennan bækling, grein, sem, firátt
fyrir lofið, bendir ekki á nokkurn sjer-
stakan kost bæklingsins, og sk/rir
náttúrlega ekki nokkurn sjerstakan
galla hans, og er ekki sjfnilega rituð
í neinum öðrum tilgangi en f>eim, að
ljfsa yfir J>vf, að svívirðilegustu per
sónurnar í bókinrii sjeu ljósmyndir af
mönnum hjer á meðal vor. Ef slíkri
grein hefði verið synjað upptöku,
heldur blaðið, að með pví hefði verið
skert „skoðanafrelsi“, „hugsunar-
frelsi“ og „ritfrelsi11. Og til stuðn-
ings sínu máli kemur blaðið með
þessa klausu: „í pessu landi, að
minnsta kosti, er J>að viðurkennd al-
menn kurteisisskylda opinberra blaða,
að neita engri grein upptöku ástæðu-
laust, sje hún sæmilega rituð og flytji
engin persónuleg meiðyrði“.
Gætum nú að: Bæklingurinn
er, eptir blaðsins eigin skoðun, óinerki-
legri en svo, að hann sje Jiess verðug-
ur að á hann sje minnzt. I>ar af leið-
ir, að lof um hann hlýtur að vera
m jög óverðugt og villandi fyrir al-
menning manna, ef nokkurt mark er
tekið á pví. Og svo á blaðið að vera
skyldugt til að standaopið fyrir pessu
óverðuga og villandi lofi. Til pess
verður pað náttúrlega að byggja út í
pað skiptið einhverju, sem blaðið
sjálft álítur langt um þarflegra og
betur leiðbeinandi fyrir almenning.
Með f>ví verður blaðið vitaskuld lak-
ara en ritstjórnin hafði ákosið. Hvað
verður pá úr ritstjórnarinnar eigin
frelsi; ef hún má ekki, frelsisins vegna,
gefa út eins gott blað, eins og hún
hefur vit á?
t>að er vitaskuld regla margra
blaða, að gefa mönnum tækifæri til
varnar i dálkum sínum, ef ráðizt er á
pá par eða peirra málefni. t>ó eru
J>að ekki nándar-nærri öll blöð, sem
fylgja peirri reglu, og pykjast samt
ekki skerða frelsi nokkurs manns.
t>au hugsa sem svo, að andstæðing-
unum sje frjálst að koina upp blöðum
fyrir sig til að halda fram sínum skoð-
unum, og enginn sje skyldugur til að
kosta útgáfu J ess, sem liann telur
rangt vera. En liin reglan er, eins og
áður er sagt, mjög algeng. En með
allri virðing fyrir pckkingu Heims-
kringlu-ritstjórans á blaðamennsku
hjer i landinu Jrorum vjer að standa
við pað, að pað muni vera dæmalaust,
að hjerlend blöð taki upp aðsenda rit-
dóma, sem eru pvert ofan í sannfær-
ing ritstjórans um hlutaðeigandi rit—
ekki sízt ef peir ritdómar eru pá skrif-
aðir í J>eim tilgangi einum að svívirða
einstaka menn, og J>ar á rheðal mann
úr stjórnarnefnd blaðsins sjálfs, eins
og engum getur dulizt, sem til pekk-
ir, að lijer er um að ræða.
Oss furðar mjög á J>ví, ef rit-
stjóri Hkr. er ekki skynsamari en svo,
að sjá ekki, að regla sú sem liarin seg-
ir að hjerlend blöð fylgi, sannar ekk-
ert í pessu efni, en getur að einskast-
að ryki í augu lesara, sem eru minna
athugulir en almennt gerist. Reglan
er pessi, segir harin, „að neita engri
grein upptöku ástæðulaust, sje hún
sæmilega rituð og flytji engin per-
sónuleg meiðyrði.“ Náttúrlega gerir
enginn ritstjóri blaðagrein apturræka
„ástæðulaust11, eða að minusta kosti
ætlar fráleitt neinn ritstjóri að gera
pað. Flestir ritstjórar munu pykjast
hafa einhverjar ástæður fyrir hverju
einasta verki sem peir vinna við blað
sitt. Þótt peir fylgi peirri reglu, að
neita hverri cinustu aðsendri grcin
upptöku, pá hafa peir einhveijar á-
stæður fyrir pví. Sje grein ósæmi-
lega rituð, eða sje í henni persónuleg
meiðyrði, pá er pað náttúrlega góð
og gild ástæða fyrir pví að synja
henni upptöku í blað. En jafnvel rit-
stjóri Heimskringlu mun kannast við
pað, pegar hann hugsar sig um, að til
pess geti verið fleiri ástæður, alveg
eins gildar og góðar. Segjum að rit-
stjóra berist grein, sem liann getur
ekki sjeð að verði til gagns, eða fróð-
leiks, eða skemmtunarfyrir neinn sinn
muni lesara, heldur ef til vill eingöngu til
hins gagnstæða. Hefur hann ekki
góða og gilda ástæðu til pess að synja
henni upptöku.
Til dæmis um Jrað, hvernig hjer
lend blöð líta á petta mál, skulum
vjer minna á grein, sem stóð síðast-
liðið haust í Manitoba Free Press,
blaði, sem ritsijóri Heimskringlu mun
kannast við að sje stýrt myndarlega,
hvað mikiðsera honumkann að greina
á við pað í skoðunum. Blaðið skýrir
frá pví, að sjer sjeu allt af öðru hvoru
að berast greinar um lieimspekileg og
trúarbragðaleg málefni. t>að var ekki
að eins að blaðið neitaði að taka pær
stcndur eigi að hafa eitthvert gildi,
nje að pað sje sjorstaklega ritstjór-
anna verk að meta pað gildi, og
bægja pví frá, sem peim finnst einsk-
isvert eða jafnvel skaðlegt. En petta
pyrfti öllum að fara að skiljast, og
blöðin ættu að gera sitt til að kom
mönnum í skilning um pað. Þessi
síðasta Ileimskringlu-grein hefur ekki
eílt pann skilning.
velium
Ritgerð frá þiiigniainii
til bænda.
Eptirfylgjandi ritgerð er ný sam
in af Hon. Josepli Martin pingmanni
Winnipegbæjar, sem nú situr á ping
inu í Ottívva. Hann sendi grein pessa
hjer vestur í peim tilgangi að hún
yrði birt í blöðunum hjer, pví hann
hafi skrifað hana með sjerstöku til
liti til bænda í Manitoba, og efnið í
henni sje einkar pyðingarmikið fyr
ir pá stjett. Hann mælist til pess af
bændum, að peir lesi greinina með
góðri eptirtekt.
Grein J>essi ræðir um mjög merki
legt málefni; málefni sem nú er pað
stærsta í pólitík landsins nl. verndar
tollinn, og afleiðingarnar af honum
meðal bænda.
HöfundurinD, Hon J. Martin er
vitanlega einn meðal liinna vitrustu
og duglegustu stjórnmálamanna pessa
lands, og hefur ætíð reynst velviljaður
Manitoba bændum, ekkisíður en hann
er ótrauður og fylginn sjer.
Vjer vonum að lesendur vonr,
sjer í lagi bændur hjer í landi, lesi
roeð athygli grein J>essa, sem vjer
setjum hjer íslenzka ]>ýðingu af.
grein ir, heldur var sú neitun orðuð
fremur neyðarlega. Það sagði, aðekki
væru til peir andans garpar hjer urn
slóðir, að peir gætu sagt neitt annað
um pau efni, en pegar hefði verið sagt
af öðrum. Og með J>ví að aðrir hefðu
sagt pað, J>á væri bezt fyrir J>á að
scnda til blaðsins einhverja kafla úr
gömlum ritum, ef J>eir hefðu mjög
óviðráðanlega ástríðu fyrir að sjá
skoðanir sínar um pessi mál settar
fram í Winnipegblaði, og svo skyldi
ritstjórnin íhuga J>að, hvort hún hefði
rúm fyrir pá. Það er víst í Heims-
kringlu augum ljóta syndin, sem pað
blað hefur drýgt gegn skoðanafrelsinu,
hugsunarfrelsinu og ritfrelsinu!
Vjer höfum ekki farið út í pessar
umræður við ritstjóra Ileimskringlu
til pess að niðrahonum að neinu leyti,
heldur vegna pess að hjer er að ræða
um mál, sem töluverða pýðingu hefur
fyrir blaðamennsku vora, og par af
leiðandi fyrir almenning manna. Vjer
höfum orðið pess áskynja, að sumir
menn lialda, að peir eigi heitntingá að
oma ritsmíðum sínum inn í blöð, ef
ekki sje neitt í peim, sem meiðirneinn
persónulega. Þessum mönnum finnst
pað meinsemi og ófrjálslyndi, ef peim
er ekki lofað að nota blöðin fyrir
hvern vaðal, sem peim kann að kotna
til hugar að setja saman. Hitt skilst
peim ekki, að pað sem i blöðunum
„Góðvildar-loforðum J>eim, sem
stjórnin gaf yður, áður en pingið var
sett, hefur hvorki verið hlynnt að nje
heldur hefur peim verið framfylgt
síðan, og livaða vonir sem pjer hafið
annars gert yður um, að pjer yrðuð
teknir til greina af stjórnarinnar hálfu
pá hlýtur hin frámunalega breytni
fjármálaráðherrans að hafa hrundið
peirri von burt aptur. Að pví leyti,
sem tolllagabreytingarnar snerta yður
pá hafa pær verið grimmilegt tál.
Það hefur ekki ein einasta breyt-
ing, sem nokkurt gagn er að, verið
gerð til pess að bæta fyrii yður, og
yðar hagur hefur verið ofurseldur til
pess að pagga niður í verksmiðju-
eigendunum og fullnægja peirra frá-
leitu kröfum. Ósvífnis-kröfum hefur
verið sinnt svo vel að ágirnd peirra
hefur verið fullnægt; en með pví að
yðar alkunnu erfiðleikar voru í fyrstu
umræðunum viðurkenndir, en svo allt
tekið skammarlega aptur í lok peirra,
pá hefur pví verið bætt ofan
erfiðleika yðar að svívirða yður
sem kjarklausar og skilningslausar
verur. Síðan byrjað var á tollvernd-
arstefnunni hafið pjer verið blind
verkfæri óhlutvandra stjórnmála-
manna og undirorpnir lögleiddum
fjármálasvikum. Hin hvikula og ó-
sæmilega framkoma fjármálaráðherr-
ans gefur greinilega í skyn — J>ótt
liún geti ekki lengur blindað yður —
að f>jer sjeuð flokkur, sem verðskuldi
ekki lengur neina verulega viður-
kenningu. Hún bendir ennfremur á
[>að, að yður sje ætlað að bera okið
fram í pað síðasta. Það má samt sem
áður samgleðjast yður fyrir að hafa
fengiðmálið skýrtsvogreinilega. Yðar
stefna ætti að verða jafn ápreifanleg og
skýr. Ef stjórnin liefði haldið áfram
að tæla yður moð eintóinum loforðum
og hræsnisfullum velvildaratlotum par
til eptir kosningarnar, pá hefði húu ef
til vill getað leikið á yður einu sinni
enn pá; en með [>ví að víkja frá gam-
alli venju og svíkja yður rjett á und-
an kosningum getið pjer að minnsta
kosti huggað yður við pá tilhugsun,
að yður hljóti innan skamma að gefast
tækifæri til pess að láta í Ijósi, með
fjörugri og karlmannlegri atkvæða-
greiðslu, hvort pjer viljið halda áfram
að gefa verksmiðjueigendum 40 af
hundr. af afurðum yðar og undir-
gangast pá óvirðing að halda áfram
að vera peirra prælar, eða pá að rífa
niður pað fyrirkomulag, sem auðgar
pá á yðar kostnað. Þjer getið ekki
RATJGU
íneiin ntl-
kvæmleg’a eptir
s.jón Ueirra.
Mestu og bcztn byrgðir af vörum mcð öllum prfsum. Fáið augu yðar skoðuð kostraðar-
laust hjá W. R. Inman, lítlærðum augnafræðingi frá Chicago.
' W. R. INMAN & CO.
AUGNAFRÆDINGAR.
Stórsalar og smúsalar
518, 520 IVXeaíia sftjny., WIIVHrlPEG-.
töT Sendið eptir ritlingi vorum „Eye-sight-bj'-Mail," svo að þjer gctið valið fyrir yður
álfir, ef þjer getið ekki heimsótt ess.
með síðustu löggjöf fyrir augunum,
verið í neinum vafa um hið sanna
lunderni stjórnarinnar. Fjármálaráð-
herrann hefur skýrt yður greintlega
frá pví hvernig flokkur hans stendur,
með pví að gefa yður]heppilega mynd
af peirri stefnu, sem hún ætlar sjer að
halda. Enginn glæsilegur orðvaðall
getur dulið peirra stefuu, og jeg er
sannfærður um, að pjer munið ekki
láta hrífa liuga yðar með kænsku-
brögðum og klækjum frá málefninu,
sem um er að ræða. Atriðið sem ligg
ur [>ar til grundvallar heimtar yðar
nánustu eptirtekt. Spursmálið, sem
fyrir yður liggur, snertir yður sjálfa
mjög alvarlega, og velferð akuryrkj-
unnar í J>essu landi er undir yðar eig-
in svari komið.
Viljið J>jer hlusta á ræður [>ess
flokksins, sem hefur afdráttarlaust lof-
að að koma á tekjutolli, undir hverj-
um pjer getið fengið dollars virði af
tilbúnum vörum fyrir dollars virði af
hveitikorni, eða viljið pjer halda áfram
að styðja pað fyrirkomulag, scm dreg-
ur af yður fjörutíu per. cent, og und-
ir hverju pjer íáið ekki nema sextíu
centa virði af tilbúnum vörum fyrir
dollars virði af yðar eigin framleiðslu?
Þetta er atriðið, sem fyrir yður
verður lagt til úrskurðar. Ef pjer
viljið hafa [>etta bugfast og verðið
sjálfum yður trúir, J>á munu byrðirn-
ar sem J>jer hafiðað beraíljótt liverfa;
en ef pjer-látið afvegaleiðast af al-
gengum skrumara, seiri hefur aldrei
á æfi sinni lært eina línu í stjórnmála-
fræði, pá mun verndartollurinn verða
yður að falli. Yður verður sagt að
búnaðar yðnin í Bandarílcjunum sje í
verra ásigkomulagi en hjer í Canada,
en hvaða huggun getur yður verið í
[>ví, pótt maðurinn hinumegin í stræt-
sje ver á sig kominn en pjer.
Honum hefur verið gefið inn lengur
sama eitrið. Það, sem [>jer purfið við
er meðalið. Það er innifalið í tekju-
tolli. Viljið pjer taka pað eða viljið
pjer halda áfram að taka inn eitrið?
í landi, sem er jafn vel fallið til akur-
yrkju og Canada, og J>ar scm lönd eru
í lágu verði, og uppskera yfirfljótanleg
>á ætti bændum að líða vel efnalega og
>eir ættu aðgetaveriðglaðir ogánægð-
ir; en hv ersu sem náttúran kann að vera
hagstæð, pá er engin iðnaðargrein
undir himninum, sem getur blómgast
undir hinum niðurdrepandi áhrifum
fjörutíu procenta skattsins. Ilin
minnsta rannsókn hlýtur að sannfæra
yður um að verndartolls hugmyndin
er í sjálfri sjer röng og í verkunum
sínum mjög skaðleg. Hún er sjer-
lega skaðleg á erfiðleika tímum,
>egar prísar eru lágir, [>á koma henn-
ar skaðlegu verkanir betur í ljÓ3, og
hin svívirðilegu áhrif verða enn til-
finnanlegri, pví að pótt pjer sjeuð
neyddir til að seija yðar vörurmcð ó-
heyrilega lágu verði, [>á lækka ekki
minnstu vitund J>ær vörur, sem pjer
urfið að kaupa. Tollurinn, sem úti-
lokar billegar og góðar vörur útlend-
ingsins, gefur hjerlendu veikstæða-
eigendunum tækifæri til pess, að halda
sínum vörum í háu verði og ræna yð-
ur um mismuninn. Verðið á yðar
vörum er sett í London og er ákveðið
samkvæmt Iöguin framleiðslu og
eptirspurna, og pjer verðið að selja
fyrir [>að, sem pjer getið fengiðí sam-
keppni við heiminn í heild sinni —
>að er, pjer verðið að selja á lægsta
markaðinu.n. Þjer verðið að kaupa
á heimamarkaðinum, sem er lokaður
með tolli fyiir samkeppni útlendra
vara, og sem innbirðis samkeppnin er
útilokuð frá með samtökum um að tak-
marka framleiðsluna —- pað er, pjer
verðið að kaupa á dýrasta markaðiu-
um. Mismunurinn á milli pess verðs
sem pjer gætuð keypt útlendu vöruna
fyrir og pess sem pjer purfið að borga
fyrir sömu vöru hjer, er nákvæmlega
pað sem pjer tapið, on verkstæða eig-
endanna gróði. Þetta er nákvæm-
lega pýðingin á hinni heimskulegu
kenningu um „heimamarkað fyr-
ir bóndann“. Það or í sannleika
heimamarkaður fyrtr millíóna-eigend-
ur, og fullnægir aðdáanlega tilgangi
sinum. En millíóna eigendurnir eru
a ð .öllum jafnaði verkstæðaeigend-
ur en ekki bændur.
Niðurl. næst.
HEIMILID.
Aðsendar greinar, frumsamdar og þýdd-
ar, sem eeta heyrt undir „Heimilið"’
verða telcnar með þökkum, sjerstaklega
ef þær eru um híiskap, en ekki mega
þær vera mjög langar. Ritið að eins
öðrumegin á blaðið, og sendið nafn yðar
og heimili; vitaskuíd verður nafni yðar
haldið leyndu, ef þjer óskið þess. Ut
anáskript utan á )>ess konar greinum:
Editor „Heimilið", Lögberg, Box 308
Winnipeg, Man.]
Um IIÆNU-UNGA.
Ekkert á að skipta sjer af ung-
unum fyrri en peir að minnsta kosti,
eru orðnir sólarhrings gamlir pví peir
eru pannig útbúnir frá náttúr'unnar
hendi, að fyrri en pá, purfa peir ekki
nokkra fæðu. Það liefur margur
ungi beðið tjón eða jafnvel látið lífið
fyrir pað að út frá peirri reglu hefur
verið brugðið. Sumir hafa pann sið
að ílýta sjer allt iivað peir geta að
koma fæðu ofan í sarpinn á peim, áð-
ur en líkami peirra er orðinn nógu
styrkur til að taka á móti lienni, og
afleiðingin af pví er sú, að innýflin .
bólgna, sótt grípur pú, og peir fara
veg allrar veraldar. Látið pví ung-
ana afskiptalausa, og leyfið peim í
næði að hreiðra sig undir hina vernd-
andi vængi móðurinnar, og njóta yls-
ins sem peir hafa par. Því minna sem
vjer skiptum oss af peiin, pví betra er
[>að fyrír [>á.
Harðsoðið eggsmátt saxað skurm-
ið og allt, er sá fyrsti rjettur scm á að
setja fyrir J>á. Vitaskuld jetur hæn-
an pað mest allt, en pað gerir ekkert,
og liún er vel að pví komin, J>vf liún
hefur svelt sig langan tíma til pess að
koma ungunum á fót, og f>að er nauð-
synlegt að liún fái góða fæðu. Gef
ungunum opt, en lítið f einu, segjum
annan livorn klukkutíma eða fimm
sinnum á dag, J>angað til peir eru
orðnir fimm til sex vikna gamlir, og .
gæt pess að ekkert sje skilið eptir hjá
peiin úti í sólskininu, og látið súrna,
pví ekkert er óhollara fyrir maga
peirra, en súr fæða.
Aðalfæða pcirra I fyrstu sjo
brauðtnolar og gróft haframjöl vætt í
ósúrri mjólk. Þogar frá iíður má
fara að gefa [>eim meira og sjaldnar,
svo sem [>risvar eða fjórum sinnum
á dag.
Lúsin er versti óvinur unganna,
og skyldu menn gæta allrar varúðar
við lienni. Nærri hver liæna er lús-
ug, og pess vegna ætti að strá á hverja
hænu að minnsta kosti Jmsvar sinnuin
á sumrinu „Persian insect po\vder“
eða einhverju öðru góðu meðali. Það
er gott að láta ögn af brennisteini í
hreiðrið setn liæna liggur á í. Líka