Lögberg - 24.01.1895, Blaðsíða 3

L3GBERG, FIMMTUDAGINN 24. JANÚAR ls8i.
Kjör kvenna í Suð'urálfuniii.
í kvennablaði f>yzku, sem gefið
er út í Berltn, skyrir merkur Afríku-
fari, Dr. W. Stoss frá kjörum kvenna
1 Afriku á f>essa leið:
Meðal ómenntaðra þjóða verða
konur að þola margt og mikið, vegna
f>ess að f>asr eru gæddar miuni líkani-
legum kröptum en karlmennirnir, og
einkum á þetta sjer stað meðal f>jóð-
flokkanna I Afríku, pví að fjölkvæn-
íð styrkir par að niðurlæging kvenn-
anna. En f>ó er ekki illt eitt að segja
af blutskipti þeirra. Dar keriur til
greina sama atriðið eins og það er
setur konuna í virðingarsætið meðal
menntaðra þjóða — ást hennar á
börnum sínum. Lög hinna villtu
þjóðflokka í Afríku gefa mæðrunuin
mikið vald yfir þvt, hvernig arfi skuli
skipta, og fyrir það háfa þær mikla
þfðing í fjölskyldunni og þjóðttokkn-
"m. Það eru opt mæður Afríku-
höfðingjanna og systur þcirra, sem
mest áhrif hafa á þá, og stundum eru
það í raun og veru þær, sem hafa
völdin. Yfirleitt stendur sú gamla
grundvallarsetuing föst, að illa er
farið með konurnar, ef hið andlega
þjóðflokksins er mjög lagt. Hjá
lftilmótlegasta þjóðflokkinuin í Af-
ríku, Runna-mönnunum, er konan
ekkert annað en ambátt og áburðar
dyr. Á ferðalagi þeirra manna verða
konurnar að bera allt, < g sje matar-
skortiir, er byrjað á að láta hana svelta.
Verði hún lasburða og gömul, er
henni fleygt fyrir villidyr. Mjög ó
ltkt ei farið með hinar eiginlegu
svertingjakonur. Degar alls er gæit,
eiga þær tiltölulega likt aðstöðu ains
og konur hvítra mauna. Karlar <>g
konur skipta milli sín þeirri vinnu,
■oin nauðsynleg er. Vitaskuld er
f>að, að ef karlmanninn fer að lanoa
til að berja konunasina, þá er enginn,
sem neitt skiptir sjer af því. Eu að
hinu leytinu verður karlmaðurinn að
athlægi, ef konunni tekst að fara illa
nteð hann með tönnunum, nöglunum
eða tungunni.
HjáZúl unum er patríarka-stjórn.
I'aðirinn er yfirmaður ættarinnar og á
kvennfólkið; þess vegna er konan
höfð í miklu minni metum, ef maður
hennar er tiginn. Konur höfðingj-
ans takaaldrei þátt f ráðstefnum hans,
°g verða að skrfða á hnjá num frammi
^r*r I°num. Aðalástæðan til þessarar
niðurlægingar kvennanna er sú, að
J>að tíðkast að selja konur. Verðið
frá 10 til 100 nautgripa fyrir hölð-
ingjadóttur. Aðrar konur má fá fyr-
ir 3 4 kyr. Ef manninum líknr ekki
að öllu leyti vel við konu sína, sendir
hann hana heim aptur og eitthvað af
verðinu. En ef það kemur upp úr
kafinu, að hún hefur einhverja sjer-
staka kosti til að bera, þá heimtar sá
ættingi hennar, sem seldi hana, ein
hverja aukaborgun. Vondar konur
eru og lika stundum seldar sem ain-
báttir.
Meðal Dualla-þ jóðflokkanna á
vesturströndinni hafa konur alls engin
rjettindi. Dær eru seldar og skipti
höfð á þeim eptir þvi sem karlrnönn-
unum syuist. Þær eru gefnar öðrum.
leigðar og lánaðar. t>ær verða «ð
vinna alla útivinnu, og ali þær ekki
börn, má drepa þær. Og þrátt fyrir
þetta, tekst þeim opt að koma fram
vilja sínum gegn eigendum sfnum.
Eðlileg afleiðing af stöðu kvenna þar
er sú, að þær ganga í bandalag gegn
mönnum sínum, svo að vandræði hljót-
ast af. Ferðamaðurinn Bastian segir
frá r’kum manni l Okolloma, sem hann
dvaldi hjá nokkurn tíma. Mannræf-
illinn kom sjer illa saman við konur
sfnar, og á hverju kveldi varð hinn að
hlaða vfggarð utan um kofa sinn.
Tuttugu æðisgengnar konur sóttu að
honum, og vildu ekki láta sjersegjast.
hvernig sem reynt var að telja um
fyrir þeim.
Dyðing kvennanna f Dabomey er
alkunnug. í stríðinu við þá þjóð
voru skjaldmeyjarnar miklu hættu
legri Norðurálfu-herflokkunum heldur
en karlmennirnir. Behanzin konung-
ur ljet hálshöggva slíkan grúa af karl-
mönnum, að þar er langt um fleira af
konum en körlum. í einni prósessíu
konungsins voru 15 dætur hans og 50
ambáttir með þeim, 730 konur hans.
30 sk jaldmeyjar úr lifverðinum, 0 her-
sve tir skjaldmeyja, 70 í hverri her-
sveit, 350 þrælar, og 60 skjaldmeyjar
siðast — en að eins 150 hermenn.
Áhrif kvenna meðal þessarar þjóðar
hafa verið tilfinnanleg fyrir Þjóð
verja og Frakka í styrjöldunum þar
suður frá.
Fjekk aðtevif í kyrkjunni.
SORfiI.EGT ÁSTAND UNGRAU SNÚLKU
í Bisockville.
Atburður, sem vakti mjög mikla ept
irtekt—hún var dauðveik, næst-
um blóðlaus, og jafnaðarlega
rúmföst—varð aptur fullkomlega
heil heilsu.
Tekið eptir Brockville Recorder.
Blað þetta hefur án efa í mörtí-
um tilfellmn vakið eplirtekt lesendi
sinna með sfnum mörgu og merkilegu
sögum, er það tíytur um menn, sem
hafa liðið af ymsum sjúkdóinuin og
hvernig þeir hafa öðlast aptur heils-
una með þvf að brúka Dr. Williams
Pink Pills.
Auk hinna mörgu og merkilegu
læhninga, sem Dr. Williams Piuk
Pills hafa gert, er saga þessi engu
siður eptirtektaaerð fyrir fólkið í
Brockville og grenudina þar i kring,
þar sem það er heimili Dr. Williams I
fjelagsins, og eiurnitt sá staður, þar
sem petta fia*ga lækuismeðal er búið
til.
Thomas Ilumble familían, sem
bjfr á Norður-Park stræti, segir fjt'i |
eiuum þvílikuin bata, sem ekki er i
er minna maikverðuren þeir, sern át-
ur hefur veiið lyst á pieuti, og sein
eugu siður vekur aihygli almenuings. I
Mr. Huiuble vmnur á Ölgerðahúsi hjá
Bowie &Co.; hann er vel þ> kkiur|
maður og injög iinkils virtur at ölluni,
sem kynuast honutn Eiu af hans
heiuiilisfólki, sem vjer
þegar
dotiir
höf-
■i(ii talað um, er elzta dóttir hans
Carrie, ung stúlka, hjer um bil 10
ara að aldri. Atburður þessi var fyrst
tekinn til greiua af Mr. Wm. Birks,
sem gaf það blaðinu Recorder til
preutunar, því Wm. Birks er nafn-
keuudur skraddara-kaupmaður, sem
af tilviljun varð við að hjálpa Miss
Humble, þegar húu á leiðiiiui til sinu
ar M þódlsta kyrkju á George stræti
varð Ijeuiagna og gat enga björg sjer
veitt, vegua hiiinar voðalegu veiki.
Kveldið eplir heimsótti frjettantari
inóður Miss Carrie, og þegar hún hafði
fengið að vita enudi hans, sagði húu
lioiinm stuttlega frá veikindum dóttur
siunar, þó ekki fyrir það, að hún
æskti eptir að veikludi dóttur siunar
yrðu hljoðbær, heldur nnklu fremur
til þess, ef ske hynni að hægt væri að
að komast í veg tyrir að aðrir liðu af
sömu höriuung. öainkvæint því sem
móðir Miss Carrie sagði, hafðl dóttir
henuar þjaðst af veiki þessari síðan
sumarió 1880. Huu þjáðir,t af tnjög
mikluin óstyrk og máttieysi, sem stat-
aði af veiku og vatuskeundu blóði.
Húu þjáðist eiuuig af sárri hófuðpínu,
hjait'lælti og öðrum þrautum, sem
eru sarnfara vondu og óhollu blóði.
(Jpt og einatt, þegar hún kom fra
vinnu sinni, varð húu svo mátivana á
strætiuu, að húu naumast gat dregið
sig heun, og stuudum )á húu vikuin
samau rúmföst og gat þá ekki einu
suiui tekið fæðu iijaiparlaust. Um
þt'ggja ára tíma var húu næstum
stöðugt undir lækningatilraunum. Á
uieðan hún brúkaði meðölin, syndist
|afuan vera bata von, en óðarog hún
hætti við þau, fór henni stöðugt
versuandi. Viuir bennar voru sorg-
hitnir og hjeldu að húu myudi aldrei
komast aptur til heilsu.
Veturinn 1883 las Mrs. Humble,
að samskonar veiki hefði verið lækn-
uð með því að brúka Dr. Williams
Pink Pills. Þetta kom heuni til að
reyua þær í veikindum dóttur hennar,
sem þá var svo veik, að hún gat ekki
klætt sig. Tilraunin var eptirtekta-
vecð. Brátt sást bátavon, og eptir
að hafa brúkað tvær öskjur, hailsaðist
.Vliss Humble svo vel, að lækuinga-
tilrauninni var hætt. En nokkru
seiuna kom það þó í Ijós, að sjúkling-
Hrinn hafði ekki fullkomlega fengið
heilsu aptur, því eptir f.ia ináuuði fór
veikin aptur að gera vart við sig.
'liss Hunihle var send til Bandarikj-
anna t>l vina siniia þar, í þuirri von,
að loptbreytingin inundi hafa heilla-
vænleg áhrif á hana, en hún var verri
þegar hún kom lieim aptur heldur en
þegar hún fór. Bróðir Miss Humble
rjeði því að byrja aptur á Dr. Willi-
ains Piuk Pills til frekari reynslu, og
afleiðingarnar urð^ æskilegar. Miss
Humble varð alheil heilsu, og er í dag
eins hraust eins og nokk ir önnu*
stúlka á bennar aklri. Mrs. Ilumble
sagði sögu dóttur sinnar, utn veikindi
liennar og bata, jafnan með mikilli
tilfinningu og sannfærði tnenn uu
sanrileika liennar. Miss Hnmb e stað
festi líka jafnan sögu móður sinnar,
og þær geta verið vottar að Jessnn.
sannleika fy ir vinuin slrium og öðr
um, bæði ( kirkjuun: og ásunnudaga
skólanum.
Dr Williams Piiik P 1N cru ! ún
ar t! 1 af Dr. Williams Me.dic 1 t o.
B'tokviile, Ont., og Si'li nectadv,
Y.. <>g eru seldar I öskjuin, (aldrej
tylfta-tali eða hundraðatalij. fyrir 50c
askjati, eða 6 öskjur fyrir §2,50, og
má fá þær hjá öllum lyfsölum, eða
m°ð j ósti frá Dr. Williains Mtdical
Co ; fra hvorum staðnum sem mei n
vilja heldur.
STEINOLIA
20, 25 og 30 cents gallonid
Sent kostnaðarlaust til allra part-
bæjarins. Pantanir, sem skildar verða
eptir h já eptirfylgjandi möunurn verða
afgreiddar fijótt og reiðilega:
Thorbjörn Guðmundsson, 519 Nellt
St., (cor, Nelly & Young)
Olafur Olafsson, 216 Nena Str.
Jakob Thorsteinsson. 124 Lydia Str.
eða hjá
John S. Bain, Toronto Str.
Eigandi
Gndiiiiindiir Krlstjansson,
í WEST SELKIRK
hefur gott hús til að taka á móti ferða
fólki, og gott hesthú**. Selur allan
greiða mjög ódy.t.
Tannlæknar.
rennur fylltar og dregnar út án sát
auka.
Fyrir að draga út tönn 0.50.
Fjrir að fylla tönn §1,00.
CLAEKE óc BTJSH
527 Main St.
$gartb
°g
nllt a ld tuu. 1 lcrliie
fást allskonar tegundir af bezt
tóbaki, sfgörutn og pfpum I
Army & Navy Tobaksbud
fvrir verð, sem á við tfmann. Þeir
hafa ágætt reyktóbvk í luktum ílátum
og pfpur af öllum mögulegum sortum
fyrir eins lágt verð og hægt er að
finna nokkurs staðar í bænurn.
Komið og fáið ykkur reyk.
W. BROWN & 00.
Stórsalar og Snuis tlar.
537 Main Str.
v;4
Olk (). Mck.
K VUPIÐ EITT AFDR. OWENS
BhILTUM, ÞÁ FÁIÐ ÞJER HEILS-
UNA APTUR. IIVORT SE.M ÞJER
ERUÐGAMALL EDA UNGUP.
Clitbera II, Miiin , 7. febr. 1894.
Kæri Dr. Owen.
Fyrir hálfu ári keypti jeg eitt
rafurmagnsbe ti af yður, »em jeg með
ánægju þakka fyrir. Aður en jeg
fj<-kk beltið var jeg oplast daufur o<r
aflaus — allt af gekk eitthvað : ð
mjer — a flleysi fyrir br jóstinn, verk-
ur í bakinu, veikur nugi, svefnteysi
og rnatarólyst og jeg ’n fði enga löng-
iui til viriuu. J<*g er smiður að at-
vinnu ng veit, að b:eði þj ist margir
smiðir < g aðrir menn af sama sjúk-
dómnum. En jeg segi öllum, sem
þj ist. hvað þeir eigi að taka til bragðt
til þess að verða heilbrigðir aptui:
.Kanpiö eitt af beltum l)r. Owe»s þá
hatnar yönr, hvrt sem þjer crud </ain-
<tll eöa ungur“ Eptir að h <fa haft belt-
ið á mjer fjórum i-iunuin að eins,
'aiin jeg að mjer leið betur, og
nú . er jeg eins friskur eins og
ieg tief nokkiirn tfma áðnr veri-t.
A/lur minn lÁkami er cins 0(/ enc/u. -
fœddur. Belti Dr. Owens er ekke t
húmbúg, lieldur áreiðanlegt og ó-
dyrt meöal gegn margskonar sjúk-
d"mnm. Jeg hafði í fyiatu ekki Irmiít
á beltinu, en svo talaði jeg við einu
af agenlnm yðar, sem sjálfur bafði
fengið heilsubót af bcltmu. Jeg
keypti sfðan eili b-lii, og, einsog jeg
het sagt, jeg mundi ekki vilja selja
pað fyrir §500 í pt ningum, því að það
hefur frelsað lif mitt. Jæja, vinir
mínir, þið sem þjá st af sjúkdómi eða ■
lasleik. kaujvið eitt belti Dr. Ovvens
þá íáið þið jvfngildi petringa ykkarra
og verðið heilbrigðir meirt að segja,
hvenær sem þið set jið beltið á ykkur;
þá lætur illendið undan.
Ef nokkur efast um sannleik
þess sem h jer er sagt, þá skrifið mjer
(leggið san t innan í frímeiki) og er
teg fús á að svara ölluin fvrirspurn-
urn. Það sem jeg hef skrifað hjer,
get jeg sagt upp á æru og samvizku
«ð er hreiun sannleikur, og hef jeg
-krifað lirjef mitt án þess jeg liafi
verið heðinn iim það. Il ja'tans þakk-
læti, Dr. Owen, fvr’ tvað s> m bsltið
yðar hefur fyrir i ^ -t, og Óska jeg
að starf yðar ga
M< W .'ingu
Oie O. Moe.
Skrifið eptir prísl sta og upplýs*
ingum viðvikj ndi belt num til
B T B.iörnsson,
agent rrieðav íslendinga.
P. O Box 368, - Wtaiiipeg,
6i7
„Llttu á, Baas“, sagði Otur, sem hafði snúið
sjer vtð til þess að virða sjer gilið 1 síðasta sinn,
jiþað er fólk þarna hinum meginn“.
Hann hafði rjett að mæla. Frammi á gilbarm-
inum voru menn, sem sýndust vera að veifa hand-
leSfg)unum í loptinu og æpa. En vegna fjarlægð-
arinnár gátu þau ekki sjeð, hvort þetta væru prest-
árnir, sem unnið hefðu sigur á Olfan, og hefðu elt
I>iu til að drepa þau, eða hermenu konungsins, som
hefðu orðið prestunum yfirsterkari. Afdrif Olfans
°-í saga Þoku-lyðsins var nú innsigluð bók fyrir
í>eim, því að þau hafa ekkert þaðan frjett, og ekki
er heldur llklegt, að þau fái þaðan frjettir hjer eptir,
Svo fóru þau að halda ofan eptir hverri snjó-
brekkunni eptir aðra, og nú var þið að eins tindur-
'nn mikli fyrir ofan þau, sem benti á að þau væru
nærri Þokulandinu. Einu sinni námu þau staðar
lítið eitt til þett að eta af mat þeim er þau höfðu
tneð sjer, og opt námu þau staðar til að hvíla sig,
f>'l að þrúttur þeirra var Iftill. Sannast að segja
varð Leonard þess var, meðan þau voru að dragast
áfram þreytulega, og karlmennirnir bjeldu sinn 1
vora höndina á Júönnu, að hann var farinn að furða
sig á því, að þau skyldu hafa lifað af þreytuna og
inar iíkamlegu og andlegu ógnir, sem þeim höfðu
™ffitt síðustu tvo sólarhringana, þó að ekki væri
^ bliðsjón af þeim llkamlegu hættum, sem þau
ö u sloppifl úr. En þarna voru þau, og enn voru
Pan Mandi, þó að aumkvunarlega vreri ástatt fyrir
624
líka burðarmönnunum að koma hingað með tjaldið
mitt og setja það upp þarna við vatnið. Vertu nú
fljótur.*4
Tveir sólarhringar voru liðnir og góðgerðasami
aðkomumaðurinn sat á ferðastól í dyrunum á tjaldi
sínu og horfði á tvo líkami, sem lágu þar inni, vafnir
innan f ábreiðum og í væruin svefni.
„Jeg byst við, að þau vakni einhvern tíma“,
tautaði haun, Ijet gleraugað falla og tók pípuua út
úr munniuum. „Þeim hefur orðið injög gott af
þessu kíníui og kampavíui. Ekkert jafuast á við
kfnSn og kampavin. Eu hvað þessi dvergur hl/tur
að vera sainvizaulaus lygari; það er að eius eitt, sem
honam ferst betnr en ljúga, og það er að jeta. Jeg
hef aldrei sjeð maun raða öðruin eins ósköpmn
1 sig, eo jeg verð líka að segja, að það virðist svo,
sem honuin veiti ekki af því. Ea hvað sein öllum
ykjunuin liður, þá er þetta undra kyaleg saga. Hver
era þau, og hveru fjanduua eru þau að gera hjer?
Eitt er víst, að jeg hef aldrei sjeð laglegri mann nje
fallegri stúlku.*1 Og hann ljet aptur í pípuna síua,
SÐtti gleraugað aptur á sig og fór að reykja.
Tíu míuútuin síðar settist Júanna skyndilega
upp, og hafði ókunni maðurinti sig þá tafarlaust á
burt og hvarf. Ilún leit æðislega uinhverfis sig, sá
svo Leonard liggja hinuin megin f tjatdinu, skreið til
hans, fór að kyssi hann og sagði: „Leouard! Guði
sje lof, að þú ert ena lifaudt, Lejuard! Mig dreyindi
613
sem Otur liafði höggvið með hnlf sínum, og aptur
dokuðu þeir við til þess að draga að sjer andann.
Þriðja tilraunin var hörðust, ojr svo var tekið hönd-
um saman, og Lconard !á skjálfandi, eins og lirætt
barn, fyrir ofan jökuibrúnina.
Eldraunin var afstaðin; liættan var á enda, en
hve nrikið hafði þetta ekki kostað! Taugar Leon-
ards voru gersamlega af göflum gengnar; hann gat
ekki staðið; það blæddi úr andlitinu á honum; negl-
ur hans voru brotnar og holdið hafði nuggazt af
hnjenu inn í bein — að vjer ekki ncfnum skrámur
þær sem bann hafði fengið, þeg-ir hann ha ði kastazt
af steininum. Otn leið d'ilitið betur, en ólm hafði
skorizt inn í hendurnar á honum, og Imnn var a'veg
yfirkoininn af striti og geðshræringum, sem af óviss-
unrii höfðu stafað. Sannast að segji hafði Júar.na
sloppið langbezt af þeim þremur, þvi að þegar er
bún lagði af stað út á brúna, liafði liðið yfir hana, og
þegar þau köstuðust af steininum, hafði hún dottið
ofan á Leonard, með því að hún var ljettari en hann;
og svo hafði þykka geitarskinnskápan, sem vafin var
utan um hana, vernd.ið hana gegn öllum meiðslum,
að undanteknum fáeinum, lftilfjörlegum skurðum og
rispum. Hún vissi ekkert um hið hræðPega ástaud
þeirra, þegar þau hjengu á spjótinu, nje annað er
gerzt hafði, þar á meðal dauða Sóu, rg það var
heppni fj’rir bana, því að annars er óvíst, að hún
hefði haldið vitinu.
„Otur“, sj^ði Lconard í hálfura hljóðum og