Lögberg - 07.01.1897, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FlMMTUDAGINN 7. JANÓAR 1897
5
getur neisti hlaupið í púðrið. Árið
sem leið var ófriður á fleiri stöðum 5 Af-
ríku en nokkurri annari heimsálfunni.
Bretar börðust f>ar við Matabele þjóð
flokkii.n (í Suður-Afriku), og Þjóð-
verjar börðust eitthvað iítið við villu-
menn i eignum sínum í suðvestuihluta
Afríku; Bretar stóðu fyrir leiðangri
frá Egyptaiandi upp með Níl-fljóti.iu
(börðust nálægt Dongola í Soudan, i
Norður-Afríku, við Mahdista og
hröktu (>á til baka suður í land sitt);
ítalir börðust við Abyssiniu-menn
suð-austur af Soudan) og fóru par
mestu brakför, mikil sveitaf liði peirra
(Itala) pví nær strádrepin og margt
af liði þeirra tekið til fanga. Italir,
sem þóttust hafa yfirráð yfir Abys*
siniu, urðu að hrekjast burt úr land-
inu, sleppa öllum kröfum til ytirráða
og semja frið við Menelik, Abyssiniu-
konung. í Zanzibar reyndu peir, sem
hlynntir eru prælaverzlun, að styrkja
vin sinn til valda þegar soldáninn
par dó (eða var myrtur), en Bretar,
se m stöðugt eru að reyna að hindra
og afnema prælaverzlun í Afrlku,
skárust f leikinn og skutu á höllina,
svo hinn nybakaði soldán fl/öi á náð-
ir pyzka konsúlsins, sem skaut hon-
um undan, en Bretar settu hinn lög-
lega erfingja í hásætið.—Á Mada-
gasoar-eynni, skammt austur frá Suð-
ur-Afríku, áttu Frakkar f ófriði við
pjóðflokk pann (Hovas), sem yfirráð
hafa haft par í landi, og tókst um
síðir að bæla hann undir sig og ráða
nú lögum og lofum á eynni, pó ekki
sje par um heilt gróið.
Transvaal-málið endaði þannig
(í bráð), að Kruger forseti náðaði pá
fjóra forkólfa uppreisnar-tilraunarinn
ar í Johannesbnrg, sem hann náði f og
dæmdir höfðu verið til dauða, gegn
pvf, að þeir borguðu 25 f>ús. pund
hver, og væru útlagir úr Trarsvaal.
t>eir aðrir menn í Jobannesburg, sem
viðriðnir voru uppreisnar-tilraunina,
sluppu með fjebætur. Mál dr. Jame-
sons og hinna fjögra annara brezkra
pegna, sem voru fyrirliðar leið-
angursins er brauzt inn í Trans-
vaal, var rannsakað f London
og peir dæmdir 1 fiá 6 til 15 mánaða
fangelsi. Cecil Ehodes, einn helsti
maðurinn í Suður-Afríkufjelaginu og
sem sterkur grunur leikur á að hafi
verið í vitorði með dr. Jameson og
öðrum,er brutust inn í Transvaal, hef-
ur sloppið enn sem komið er, en búist
er við að mál hans og allt, er lytur að
pessum leiðaugri, verði rætt og rann-
sakað pegar parlamentið á Englandi
kemur saman. — Afarskæð nauta-
pest (Rinderpest -= murrain) hefur
gengið í Matabele-landinu og út-
breiðst til Transvaal, Cape-nýlend-
unnar og hjeraðanna á aðrar hliðar
við Matabele-landið. Það er álitið
að eini vegurinn til, að stöðva pestina
par f landi, sje að skera fyrir hana.
Hvítir menn reyndu að stöðva hana
á pennan hátt í Matabele-landinu, oor
er álitið að pað hafi verið aðal-orsök
uppreisnarinnar par. Hinir hálfvilltu
pjóðflokkar álitu, sem sje, að hvítir
metín vildu drepa nautahjarðir peirra
af illgirni. Það er álit merkra manna,
að pest pessi hætti ekki fyr en hún
hefur gjöreytt öllum nautgripum í
Suður Afrfku, og rætist pessi spá-
dómur, pá horfirpar til stór- vandræða.
AMERÍKA.
Engir sjerlegir merkisviðburðir
hafa gerst f Suðui-Amerfku árið sem
leið, og árferði hefur verið fremur
gott bæði í Brasilfu og öðrum rfkjum
par syðra. í Mið-Ameríku hafa verð
smá uppreisnir, í sumum ríkjunumj
eins og vant er, en lítið að peim kveð-
ið, og allt er með kyrð og spekt sem
stendur. Einn pýðingarmesti við-
burðurinn í Mið-Ameríku var, að
nokkur af rfkjunum par gengu í
samband til sóknar, varnar, o. s frv.
og kalla sig Bandarfkin í Mið-Am^r-
íku. Annar merkis-viðburður, er
snertir Mið Ameríku,er pað, að landa-
prætumálið milli Breta og Venezuela-
manna má heita útkljáð með pvf, að
Bretar og Bandarfkjamenn hafa kom-
ið sjer saman um, að leggja málið 1
gjörð. Flóðalda mikil gekk á land í
Mexico.ríki, Kyrrahafsmegin, í haust
er leið, og eyðilagði mikinn part af
nokkrum smábæjum og porpum á
ströndinni.
Cuba má teljast með Mið-Amer-
íku, par eð eyjan liggnr fram nndan
henni, og minnumst vjer pví á upp-
reisnina par með Mið Arneríku. Spán-
verjar hafa verið að reyna, að bæla
uppreisnina par niður allt árið sem
leið, en eptir pvf sem frekast verður
sjeð, áttu peir eins langt í land með
pað um árslokin og í ársbyrjunina.
Lið uppreisnarmauna hefur aldrei
verið meira en um 25.000 að tölu, illa
vopnað og illa útbúið, en Spánverjar
hafa nú um 200,000 vel búna hermenn
á eynni og fjölda af herskipum í kring-
um hana. Þetta synir, hvað frelsisprá
uppreisnarmanna er pung á metunum.
A hinn bðginn standa Spánverjar ver
að vígi hvað pað snertir, að hermenn,
nýkomnir frá Spáni, pola illa lopts-
lagið, sýkjast og deyja hrönnum sam-
an, og svo eru uppreisnarmenn kunn-
ugir landslíginu, geta falið sig í döl-
um og giljum og gert árásir á fjand-
menn sína ppgar pá minnst varir.
Hvorutveggju hafa farið fram með
allmikilli grimmd, brennt og eyðilagt
hús, uppskeru og hvað annað á aðal-
uppreisnarsvæðinu, svo blómleg hjer-
uð eru orðin að eyðimörk, en Ibúar
hjeraðanna allslausir. Hverjir sera
sigra taka pví við allt öðruvfsi landi,
en pað var pegar uppreisnin byrjaði.
Bandaríkiií.—Að öllu saman-
lögðu var árið sem leið tæplega meðal
ár f Bandarfkjunum hvað snerti upp
skeru, verzlun og atvinnu, og hagur
almennings ekki eins góður og æski.
legt hefði verið. Verzb’nar- og at-
vinnudeyfðin stafaði mikið af óviss-
unni um, hvernig kosningarnar færu 5
haust er leið, pvf undir peim var kom-
ið hver stefnan yrði ofan á, ráðvönd
viðskiptastefna, bæði innanlands og
við útlönd, eða óráðvönd stefna. Að
nafninu til var barist um frísláttu silf
ure að hlutfallin 16 á móti 1 af gulli,
en bakvið petta lá að peir, er fje
skulduðu, gætu b»rgað skuldir sfnar
með verðlægri dollurum en gull doll-
urunum, sem peir höfðufengið lánaða.
Hinir ]iólitískn leiðtogar, sern hjeldu
pessari stefnu fram, spiluðu par á
næma strengi sem hagsmunir fjölda
kjósenda voru annars vegar. En auk
pess gáfu peir út, að petta væri bar
átta almennings gegn auðvalds-sam-
tökum o. s. frv. Meiri hluti pjóðar-
innar virtist verða hugfanginn af for
tölum silfurstefnu-leiðtoganna í byrj-
un kosninga-leiðangursins, en eptir
pvf sem lengra leið á hann, og menn
höfðu fengið ráðrúm til að átta sig og
hugsa um málið, pví fleiri komust að
peirri niðurstöðu, að hvað sem pað
kostaði yrði pjóðin að halda heiðri
sfnum og áliti í augum annara pjóða
sem hyggin og ráðvönd verzlunar-
pjóð. Það hefur aldrei verið alvar
legra spursmál á dagsskrá við kosn-
ingar, síðan prælahaldsspursinálið var
útkljáð, en var í haust er leið. Það
var sannarleg eldraun sem pjóðin
gekk í gegnum, en pjóðin stóðst
hana vel—kom út úr eldinum eins og
gullið, hreinsuð en óskemmd. Niður-
I staða kosninganna sýndi, að Banda-
rfkja pjóðin er fær um að skera úr
^hinum vandasömustu spursmálum á
skynsamlegan hátt, og að pað er miklu
meira af skýru gulli í pjóðinni en af
sora.
E tthvert hið pýðingarmesta mál,
sem Bandaríkin hafa útkljáð á árinu,
er landaprætumál lýðveldisins Vene-
zuela við Breta. Bandarfkin tóku að
sjer að gera út um petta mál sam
kvæmt hinni svonefndu Monroe-
Ikenningu, sem segir, að Bandarfkin
verði að hindra að Evrópu-pjóðir
|auki veldi sitt f pessari heimsálfu
(A.nerfku). t>að leit út fyrir í byrj
un, að Bandaríkjuuum og Bretum
J tnundi lenda saman í blóðugan bar-
| daga út af pessu máli, en báðar pjóð-
1 irnar sönsuðu sig brátt og málið var
j lagt f gjörð. £>etta hefur mjög mikla
pýðingu fyrir framtíðina, pví eptir
pessi málalok er enn minni hætta á
en áður, að frændpjóðirnar leggí út f
blóðugan ófrið útaf nokkrum ágrein-
'ingi, en á meðan pær haldast í hendur
að viðhalda friði í heiminum, munu
aðrar menntaðar pjóðir hugsa sig um
tvisvar áður en pær leggja út f ófrið
við enskumælandi pjóðir, eðahvervið
aðra.—£>að hefur ekki verið laust við,
að urgur væri f Spáuverjum við
Banðartkin útaf pvf, að pau hafa
sterka tilhneigin^u til að draga taum
uppreisnarmanna f Cuba, en vonandi
er, að friðurinn haldist samt milli
pessara pjóða.
Hinir helstn viðburðir á ftrinu
voru: Hinn voðalegi fellibylur, sem
æddi yflr bæinn St. Louis og laudið í
nágrenninu í sumar er leið, drap
mörg hundruð manns og eyðilagði
um 20 millj. doll. virði af eignum;
flóðalda (orsökuð af ofviðri), sem gekk
upp á austurströcd Bandaríkjauna
(einkum sunnan til) í haust er leið, er
olli fjarska miklu eignatjóni; óvana-
legir hitar í austur- og miðparti
Bandarfkjanna um lok júli, er olli
dauða fjölda fólks.
Canada—Árið sem leið var full-
komlega meðal ár f Canoda hvað
snerti uppskeru, verzlun og atvinnu,
og hagur almennings pvf að heita
mátti góður. Hið liðna ár verður
merkisár í atvinnumála-sögu landsii s
fyrir pað, hvað mikið hefur verið gert
í pá átt að fara að grafa eptir gulli og
silfri, sem stórir flikar af landinu
virðast vera mjög auðugir af. E>að er
nú full-sannað, að í Klettafjöllunum
er eitthvert hið auðugasta náma land
í heimi, og par hefur hjer og hvar
risið upp fjöldi af porpum og bæjum,
eins og landið hefði verið snortið með
töfrasprota. Á hinu liðna ári hefur
og sannast, að allt landið austan frá
Huron-vatni norðvestur að Winnipeg-
vatni er mjög auðugt af allskonar
málmum, einkum gulli, silfri, kopar
og járni, og er rú byrjað á að vinna
n'tma hjer og hvar á pessu svæði af
mesta kappi, einkum gullnáma. Þetta
svæði var að uudanförnu álitið lítils
virði, pví pað er víðast hrjóstujjt
land, en hinn mikli málma-auður
pess hefur algerlega breytt áliti á
pvf, og pað er nú álitin mjög dýrmæt
eign fyrir Canada. Menn hafa nátt-
úrlega vitað í mörg ár, að miklir og
dýrmætir málmar eru bæði í Kletta-
fjöllunum og landinu milli Huron-
vatns og Wiunipeg vatns, og nokkuð
verið unnið par að Dámagreptri, en
pað var ekki fyr en árið sem leið, að
auðmenn fóru að veita pví verulega
eptirtekt, hve auðngir pessir námar
eru, og leggja fje f að vinna málm-
ana. Nú má heita að komin sje
reglulegur náma-pytur (mining boom)
um allt petta svæði, og tugir miilj-
óna dollara lagðir f náma pessa. £>að
má búast við, að pessi nýja atvinnu-
grein orsaki, að næstu ár að roinnsta
kosti verði reglulegt velti-ár hjer í
no'ðvestur Canada, og hafi góð áhrif
á hag Canada í heild sinni.
Hið liðna ár var merkilegt ár í
pólitfskum skilningi. í byrjun árs-
ins fóru fram almennar kosningar hjer
f Manitoba, og var barist um pað, hvort
| hjer skyldu endurreistir sjerskildir
kapólskir skólar eða ekki, og unnu
fijálslyndir menn (sem berjast á móti
peim) stórkostlegan sigur. Um mitt
sumar fóru fram almennar kosningar
um alla Canada, og var baristum pað,
hvort sambandsstjórnin skyldi kúga
Manitoba til að endurreisa sjerskilda
skóla fyrir kapólska menn, og vann
frjálslyndi flokknrinn (sem náttúrlega
vár á móti kúgunar-stefnunni) frægan
sigur og komst til valda útaf pessu
spursmáli, í fyrsta sinn í samfleytt 18
ár. Síðan frjálslyndi flokkurinn komst
til valda f Ottavva, hefur nann útkljáð
skólamálið með málamiðlunar.samn-
ingi við Manitoba-stjórnina. Þetta eru
pýðingarmiklir pólitískir viðburfir
fyrir alda og óborna í Canada, einkum
f Manitoba og NoiðvesturlBr.dinu,sim
á sínum tíma veiður fólksflesti og öfl-
ugasti hluti Canada-ríkisins.
Þessi grein er nú orðin svo lörg,
að vjer verðum að hætta, pó oss hefði
ekki verið óljúft að skýra frá ýmsu
fleiru, er skeð hefur í pessu nýja fóst-
urlandi voru—og magnsius af ísl. í
Ameríku—Canada.
Break l]p a ColJ in Time
< BY USirei
• PYHY-PECTORAL I
The Qnick Ciire for COUGHS,
COLDS, CKOUP, ERON-
CHITIS, HOARSENESS, etc.
Mrs. Joseph Norwick,
of 63 Sorauren Ave., Toronto, writes:
** Pyny-'.*octoral hna never failed to cure
my rhildren of croup after a few doses. It
cured myself of a l<>ng-standlng cougli after
several other rernedles had failcd. It haa
nlso nroved an oxeellent eough cure for iny
famliy. I prefer it t-o anv other mediane
for cougha, croup or hoarseneas. ’
H. O. Barbour,
of Little Rocher, N.B., writes:
**As a cure for coughs Pyny-Peetoral is
the best Relling medicine I have; uiy c»s-
tomers will have no other.”
I;
Large Bottle, 25 Cts.
DAVIS & LAWRENCE CO., L-d.
Proprietors, Montreal

Peningar til lans
gegn veði í yrktum löndum.
Rýmilegir skilmálar.
Farið til
Tt\e London & Caqadiarj Loan &
Agency Co., Ltd.
195 Lombard St., Winniteg.
eða
S- Christoplierson,
Virðingamaður,
Grund & Baldur.
FRANK SCHULTZ,
Financial and Real Estate Agent.
Commissioner iq B.
Gefur ut giptinga-leyfisbrjef.
Er innheimtumadnr fyrir
THE TRUST AND LOAH COMPANY
OF CANADi\.
BRLDUR.................Man.
987
„Jæja, jeg held við gerðum rjettast í að tala
ekkert um petta efni,*‘ sagði Gerald. „Jeg veit ekki
hvoct Granton hefur nokkurn tlma dottið nokkuð
slikt í hug. Undir öllum kringumstæðum kemur
pað hvorki yður nje mjer neitt við. Ef pjer eigið um
sárt að binda, Mr. Bostock, pá megið pjer trúa pvf,
að pað tekur mig sárt, og jeg hef meira álit á yður
eptir en áður fyrir pað, og fyrir hve drengilega og
karlmannlega pjer hafið talað um petta. En jeg er
sannfærður um, að við ættum aldrei að nefna petta á
nafn framar.“
„Nei, nei, sannarlega ekki,“ sagði Bostock mað
ákefð. »Jeg úefnú fullkomlega Ijett pessu af hjarta
minu. Jeg hef sagt allt, sem jeg hafði að segja.
Mig langaði til að pjer fengjuð að vita, að jeg skildi
hvernig komið væri, og að jeg bæri engan fjand-
skap, engan illan hug til yðar, og að jeg vissi vel,
að pjer hefðuð ekki verið pröskuldur milli mín og
nokkurs pess, er hefði getað orðið mitt—sökum pess,
að jeg veit, að pað gat aldrei orðið mitt. Nú hef
jeg sagt yður allt saman, Mr. Aspen. Jeg óska yð-
ur til hamingju með eignir pær, sem pjer eigið í
vændum, og sömuleiðis með hina aðra og enn meiri
hamingju yðar. Og nú sleppi jeg pessu efni, og
verð aptur hinn alvarlegi, nægjusami skilminga-
kennari. Ó, að eins eitt orð enn: Hefur hún aldrei
minnst neitt á petta við yður?“
„Hún?“ sagði Gerald.
j,Jáj Miss Locke, náttúrlega,** sagði Bostook,
290
ering sagði mjer nákvæmlega af konum og—“, sagði
Aspen.
„Og Ratt Gundy?“ spurði Bostook.
„Og Ratt Gundy; já“, sagði Aspen.
„Dessir menn kafa, ef til vill, verið fjandmenn
hans,“ sagði Bostock.
„Hvað sem pví líður, pá kemur pað hvorki yður
eða mjer við“, sagði Gerald snögglega, pví honum
var farið að leiðast samtalið.
„Þjer gruuið Ratt Gundy pá alls ekki“, sagði
Bostock.
„Gruna hann um hvað?“ sagði Gerald.
„Um morð Sets Chickering**, svaraði Bostock.
„Og hvaða vitleysal Hví skyldi jeg gruna
hann?“ sagði Gerald.
„Nú pjer vitið, að fólk grunaði hann; hann var
einmitt á blettinum, par sem morðið var framið“,
sagði Bostock.
„Já, hann gerði fyrstur aðvart um morðið; hanu
reyndi að stöðva manuinn, sem rar að flýja burt.
Fjandinn hafi pað allt saman, Bostock*', sagði Asp-
en, pví endurminningiu um rnorðið ruddist fram í
huga haus. ,,C>jer sóruð sjálfur fyrir rjetti, að pjer
hefðuð sjeð eimritt sama manninn og hann lýsti ein-
mitt petta sama kveld.“
„£>að gerði jeg, og jeg sá hann líka“, sagði
Bostock. „En pað getur hugsast, að hann hafi verið
sendur pangað; pað getur verið að hann hafi verið
koyptur til að gera petta bragð, og aö annar maður
m
„fir jeg pað?“ spurði Gerald, en SVaraði svo
sjálfum sjer glaðlega. „Já, jeg hef sannarlega verið
undrunarlega hamingjusainur nú upp á síðkastið,
prófessor Bostock. Jeg á i vændum að verða ríkur
maður með byrjuu uæsia árs; en mjer er óhætt að
segja, að allt til pessa hef jeg orðið að berjast all-
hart fyrir lífinu**.
„Ó, en pað er ekki einungis pað“, sagði Bostock
seinlega.
„Ekki einungis pað?“ át Gerald eptir honum.
„£>að er pó æði mikið, eða er ekki svo, fyrir mann,
sem má heita vera að eins að byrja lífleið sína?“
„Já, pað ec æði mikið, en pað er ekki allt, eða
nálægt pví allt“, sagði Bostock. „£>jer hafið áunnið
yður fleira en peninga; pjer hafið áunnið yður ást“.
Gerald varð bilt við.
„Hvað eigið pjer við? £>v( talið pjer um pctta
efni?“ sagði hann.
„Sökum pess“, sagði Bostock, „að jeg hef verið
ástfauginn sjálfur; sökum pess, að í brjósti mjer er
hjarta, til að finua til, og jeg hef augu til að sjá með,
og jeg veit hvers^ forlögin eru yður hl.ðholl — og
/lún llka. Reiðist mjer ekki, og álítið ekki að jeg
sýni skort á nákvæmni með pessu, Mr. Aspen. Við
höfum róið á sama skipi I langan tima, pótt jeg verði
að viðurkenna, að við höfum ekki róið með söinu
árum, eins og sagt var í spaugi til forna. Við höfum
sannarlega ekki pegið sömu gáfu, pokka og ham-
ingju.“