Lögberg - 18.03.1897, Qupperneq 4

4
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 18. MARZ 1807.
er-
LÖGBERG.
út að 148 PrincessSt., Winnipeg, Man.
» The Lögberg Print’g & PUBLI8ING Co’y
(Incorporated May 27,1890),
Ritstjöri (Editor): SlGTR. Jónasson.
Business Manager: B, T. Björnson.
A li$rl ý'winjriir: Smá-auírlýsinear í eitt skipti 2Sc
> Ir -TO ord eda 1 þml. dálkslengdar, 75 cts um mán
UCinn. k stœrri auglýsingum, eda auglýsingumum
lengri tíma, afsláttnr eptir samningi.
Háxlnifn-skipti kaupenda veróur a<3 tilkynna
nkriflega og geta um fyrverand’ bústad jafnframt.
Utanáskript til afgreidslustofu bladsins er:
*1 iic '.ágberg rrmling A l*ubli*»li. Co
P. O.Bqx 368,
Winnipeg, Man.
Vtanáskripjttil ritstjórans er:
JCditor Lögberg,
P -O.Box 368,
Winnipeg, Man.
Samkvæmt landslðgum er uppsögn kaupenda á
’adiógiW, nema hannsje skaldlaus, þegar hann seg-
rupp.—Ef kaupandi, sem er í skuld vid bladid flytu
v .itferlum, án þess ad tilkynna heimilaskiptin, þá er
• ar1 fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnum fyrr
f-rettvísum tilgangi.
•— FIMMTUUAQIMN 18. MAEZ L8Ö7. —
og allir heilvita menn sjá, allt annað
en að draga dár að Hkr. fyrir að-
skilnaðar-tillðguna.
Blað Horsteins Gíslasonar, „ís-
land-‘, framfylgir peirri stefnu, að ís-
land fái aðskilnað frá Danmörku með
fiiðsamlegum samningi í f>á átt við
stjórn Da.ia, en ekki með uppreisn.
I>að er allt annað en uppástunga Hkr.
var. Vjer búumst við, að pað verði
nærri jafn-erfitt.fyrir íslendinga að fá
sig lausa frá Dönum á þann hátt sem
„ísland“ heldur fram, eins og á pann
hátt sem Hkr. benti á. Danir munu
aldrei sleppa íslandi nema með pví
móti, að einhver önnur pjóð borgaði
peim stórfje til að sleppa landinu—
eða neyddi pá til pess með vopnum—
en hvaða pjóð mundi vilja gera slíUt?
Að ímynda sjer að Danir sleppi ís-
landi fyrir pessar fáu krónur, sem peir
borga landinu í árgjald, —sem í raun-
inni er að eins leigur af fje, sem
Danir höfðu dregið undir sig.frá ís-
lendingum—er blátt áfram barna-
skapur, og nærri eins hlægilegt og
tillaga Hkr. Danir hafa eÍDS mikinn,
ef ekki meiri, árlegan hag af viðskipt-
um sínum við ísland og árgjaldið,
sem peir greiða íslendingum, nemur.
Misskilningur.
í ritstjórnar grein, sem birtist í
l!kr. 4. p. rn. með fyrirsögn: „ís-
ii.nd“, minnist ritstj. blaðsins á stefnu
3;!ns nyja blaðs Dorsteins Gíslasonar í
pólitlk, sem er algerður aðskilnaður
Ísliiiid3 frá Danmörku. í sambandi
við petta segir ritstj. Hkr. „að pað
3.afi verið dregið dár að Hkr. fyrir
samskonar tillögu, enda pótt fæstir
s-'jf.i pað svo hlægilega uppástungu“.
Vjer búumst við, að Hkr. eigi
við pað, að Lögberg dró dár að blað-
iiiu útaf grein, sem eitt sinn birtist í
pví um petta efni. En pað er tómur
n.isskilningur að Lögberg drægi dár
nð Hkf. fyrir uppástunguna um að-
tkilnaðinn—-enda var hún ekki ný—
jieldur dró Lögberg dár að
lleimskr. fyrir aðferðina, sem blaðið
benti íslendingum á að viðhafa til að
íkoraa aðskilnaðinum á. Hkr. gaf sem
?je ótvíræðlega í skyn, að allt, sem ls-
iendingar pyrftu að gera, væri, að
setja hina konunglegu embættismenn
af og stofna lýðveidi. Hkr. Ijet um
leið pað álit í ljósi, að Danir mundu
láta petta gott heita og ekki fara að
sen<-la her til íslands, til að neyða
Jsndstnenn til hlýðni við sig. Að
petja hin® konunglegu embættismenn
af og setja á stofn innlenda lýðstjórn,
væri auðvitað pað sem nefnt er að
gera uppreisn, og pað, sem Lögberg
sjertlagi dró dár að Hkr. fyrir, var
pað álit, að Danir myndu láta slíkt
igott heita og ekki kúga landsmenn til
ldýðni með vopnum. Detta er, eins
Trjárækt, o. s. frv.
Á öðrum stað í blaðinu preutum
vjer útdrátt úr ræðu, sem yfirumsjón-
armaður fyrirmyndar bús sambands-
stjórnarinnar í nánd við BrandoD^
Mr. S. A. Bedford, hjelt í nefndum
bæ síðastliðinn mánuð. Ræða Mr.
Bedfords er sjerlega fróðleg í heild
sinni, en pað er sjerílagi tvennt í
henni, sem vjer vildum leiða athygli
lesenda vörra að og ráða bændum til
að nota sjer. Annað er pað, að reyna
hið svonefDda „Austrian Broome“-
gras, sem, samkvæmt skýrslu Mr.
Bedfords, er svo ágætt. Hitt er, að
peir bændur, sem búa á skóglausu
laudi, geri tilraunir að planta eitthvað
af trjátegundum peim á jörðum sín-
um, sem hann bendir á og mælir með.
Eins og sjest á útdrættinurn úr ræðu
Mr. Bedfords, geta bæudur fengið dá-
litið af grasfræinu og trjáplöntum hjá
honum ókeypis, svo að allt, sem petta
kostar, er, að skrifa honum og biðja
um pað, undirbúa bletti undir pað,
sem menn fá, og koma pví í jörðina
Menn geta einnig fengið sýnishorn
af ýmsum korntegundum o. s. frv.
ókeypis hjá Mr. Bedford, og ættu sem
flestir íslenzkir bændur að nota sjer
pað og gera tilraunir með pað.
Sjerilagi leyfum vjer oss að benda
bændum í Argyle-byggð og Pipe-
stone-byggð á, að peir ættu að fara
að planta dálítið af trjám á jörðum
sínum—pó elki væri nema í kringum
hús sín. Dví fyr sem menn byrja á
pessu, pví fyr verða trjen bæði til
prýðis og gagns. Það er ótrúlegt,
hvað sumar trjátegundir eru fljótar
að vaxa bjer, ef menn fá hinar rjettu
tegundir, hafa rjetta aðferð við að
planta pær, og hirða um trjen á meðan
piu eru að ná viðgangi. Ymsar af
trjátegundunum í skógunum í ná-
grenninu við nefndar byggðir myndu
prifast vel á trjálausu sljettunum í
nágrenninu, ef rjett aðferð er notuð
við að taka trjen upp og setja pau
niður, og svo girt í kringum pau og
pau hirt vel fyrstu árm. Dað er
erfiðast að láta fyrstu trjen, sem
piöntuð eru á bersvæði, lifa, en úr
pví pau eru búin að ná viðgangi, er
miklu hægra að planta ungviði í
skjóli við pau.
Hve myDdi pað ekki breyta út-
liti bújarða manna á hinum trjálausu
sljettum, ef allir færu að planta trje?
Dað yrði óendanleg prýði að trjánum,
auk skjóls og annars gagns, sem af
pví flyti.
Kirkj ufjcla gið.
Á öðrum stað í blaðinu birtum
vjer skýrslu um fólkstal, eignir,
sunnudagsskólahald o. fl. í söfnuðum
hins ev. lút, kirkjufjelags, íslend-
inga í Vesturheimi eins og petta var í
síðastliðnum júni mánuði, og er
skýrslan tekin eptir febrúar númeri
„Sameiningarinnar“. Skýrslan er sjer-
lega fróðleg, og töknm vjer hana í
blað vort svo að peir lesendur vorir,
sera ekki sjá sameininguna, fái tæki-
færi til að sjá skýrsluna.
Þegar tillit er tekið til pess, að
kirkjufjelagið er í raun og veru ekki
nema um tólf ára gamalt, og að pað
hefur mætt megnustu mótspyrnu af
hálfu fjöldamargra íslendinga, sem
einhvern veginn hafa komist að peirri
niðurstöðu, að heiðindómur, vantrú,
eða einhver önnnr trú en kristin lút-
ersk trú, sje happasælla fyrir framtíð
íslendinga en að halda við barnatrú
sína, pá er vöxtur og ástand kirkjufje-
lagsins sannarlega undravert. Eins
og skýrslan ber með sjer, eiga hinir
ýmsu söfnuðir, sem standa í kirkjufje-
laginu, nú til samans eignir (kirkjui
og pað er peim fylgir) upp á $29,-
828, og allt, sem söfnuðirnir skulda
upp i pessar eignir, nemur að eins
$1,230. Söfnuðir kirkjufjelagsins
eiga pannig skuldlausar eignir er
nema $28,09^og eru pað miklar eign-
ir eptir svo stuttan tíma. Vjer höfum
sjeð og pekkjum kirkjur margra safn-
aðanna, og getum borið um pað að
eignirnar eru ekki of hátt metnar að
jafnaði, víða of lágt og talsvert minna
en pær kostuðu. Dar að auki eiga
sunnudagsskólar og unglingafjelög
safnaðauna bókasöfn og peninga, sem
ekkert tillit mun tekið til í skýrsl-
unni, sem pó hefai mátt gera.
Skýrslan er talandi vottur um mikla
starfsemi og áhuga 1 söfnuðunum, og
hrekur, betur en nokkuð annað, pá
staðhæfÍDg móistöðumanna kirkjufje-
lagsins og kristindómsins meðal Vest-
ur-íslendinga, að engin áhugi sje fyrir
málefninu kristindómsins, hvorki í
kírkjufjelaginu nje h’rium einstöku
söfnuðum.
Tilraunir á fyriruiyndar-
búum.
Mr. Bedford, yfir-umsjónarmaður
á fyrirmyndar-búinu í Brandon, Man.,
flutti tölu fyrir skömmu síðan á kenn-
arafjelags-fundi í Brandon. Eptir
fylgjandi útdráttur úr tölu hans birt-
ist í blaðinu Brandon Times:
Til skýringar tölu sinni hafði
Mr. Bedford 3 stóra kassa, fulla af
purkuðum grastegundum, til sýnis, og
einnig ljósrayndir af stórum svæðum
á fyrirmyndar-bújörðinni, er gengu
mann frá manni á fundinuin til sýnis
og sönnunar pví, hverju koma megi
till leiðar á bújörð í Manitoba.
Þar sem Mr. Bedford minnist á
tilraunir með bygg (barley) á kújörð
inni, sagði hann, að af Odessa og
French Chevalier-byggi hefði fengist
45 bushel af ekrunni, en par sem
ryð (smut) hefði verið í bygginu,
hefði uppskeran orðið rýrari. í Bax-
ter-byggi t. d., sem útsæ.ðið til var
gegnbleytt í brenDÍsteins blöndu, var
ryð í 2 öxum af hverjum 100; í pví,
sem blcytt var í blásteini, var ryð í 4
af hundraði, og í pvf, sem ekkert var
gert við, var ryð í 1(5 af hundraði.
Við tilraunir pær, sem gerðar
voru með baunir, kom pað í ljós 1895,
að bushelið af Carleton-baunum var
62 pund að pyngd, af Kent-baunum
61 pund, af Prince-baunum 60 pund,
af Mackay-baunnm 60 pund og af
Pride-baunum 54 pund, pótt Pride
prifist best slðasta ár. Ilann sagði,
að mjög auðvelt væri að gera teg-
unda-breytingar á baunum tilútsæðis.
Allar hinar ofantöldu tegundir eru
tegunda-blendingar, framleiddir með
pví, að hrista frjófgunarefnið úr einu
blómi yfir .annað. Best sje að sá
peim snemma, í stinnan og hreinan
jarðveg, einkum á tjarnarbakka, jafn-
skjótt og vatnið í peim pornar. Hinar
minni og miðtegundir af baunum
I sigði hann að prifist best í Manitoba,
j og borgi sig vel pegar af ekrunDÍ
fæst 40 til 50 bushel.
Hvað rófu-tegundir snertir, pá
sagði hanD, að pað hefði reynst nauð-
synlegt að sá ár eptir ár í sama jarð-
veg. Hagnaðurinn við pað lægi í
tíma-sparnaði við að drepa illgresið.
Degar búið var að hreinsa landið vel
af illgresi, hefði sprottið miklu betur
í pví. Degar hann hefði byrjað að
yrkja kartöflur, hefði hann að eíns
fengið 250 bushel af ekrunni, en
síðasta ár hefði hann fengið 600 bush.
af ekrunni. Fyrst hefði hann fengið
500 bush. af rófum af ekrunni, en síð-.
astliðið ár hefði hann fengið 1,000
bushel af ekrunni. Aðferð hans sje,
að plægja dýpra og dýpra á hverju
ári; herfa síðan og sljetta (roll) bletf-
inn. Á vorin sagðist hann svo láta
herfa blettinn aptur, og að hanu bæri
10 ions af áburði á hver ja ekru á ári.
Ilann sagðist hafa fengið 1,060 bush-
el af ekrunni af mangods árið sem leið,
og 1,050 busliel af sykur-rófum af
ekru (hvorttveggja Bandaríkja-teg-
undir). Af bráðproska,grænum carrots
sagðist hann hafa fengið 921 bushel
af ekrunni. Degar hann minntist
aptur á kartöflur, í svari upp á spurn-
ingu, er lögð var fyrir hann, sagði
hann, að peim væri sáð í priðja hvert
plógfar, landið síðan herfað pegar
grasið væri komið 1 til 2 pumlunga
upp úr jörðunni, og svo hrúgað upp
að peim með par til gerðu verkfæri
(cultivator).
Grastegundir.—Votviðra-ár eru
auðvitað hentugust fyrir pær. Mr.
Bedford sagði, að grasategund sú,
sem honum hefði reynst best, væri
„Austrian Broome“gras, og væru
nautgripir mjög sólgnir í pað. Dað
væru meiri blöð á pví en flestum öðr-
um tegundum. Dað byrjaði að
spretta 10 dögum fyr en aðrar grasa-
tegundir, og haldi sjer fram í snjóa.
Dað spritti einnig mjög vel upp
eptir að slegið er í fyrsta sinn, sem
sje ekki minnsti kosturinn við pað.
Af innlendum grastegundum hefðj
hann gert tilraunir með bæði hinar
sheggjuðu °R skegglausu Virginia-
rúggrastegundir og reynst pærávaxta-
meiri en punt-gras (timothy). Af
punt-grasi hefði hann fengið 1 til 1J
ton af ekrunni, eða par um bil, I eitt
ár, en par eptir að eins ton, en af
hinum nefndu innlendu grastegundum
hefði hann fengið hjer um bil 4 tons
af ekrunni. Honum hefði reynst
hyggile^ra ekki grasfræi með
korntegundum. Hannjhefði gert 100
tilraunir, og í tveimur tilfellum sáð
grasfræinu með kcrntegundura og
fóru tilraunirnar pannig, að í 98 til-
fellum preifst grasið vel, en í tveimur
var pað lágt og proskalítið. Kornið
hefði dregið frjóefnið frá grasinu.
Hann sagði, að hann væri að útbýta
sýnishoroum af „Broome“-grasfræi, ó-
keypis, í eins punds bögglum,og nægði
t pund af pví í einn tíunda part
af ekru.
Trjdtegundir.—Mr. Bedford tal-
aði langt mál um trjc og trjáplöntun,
og beindi máli sínu sjerstaklega til
kennaranna. Hann sagði, að fyrsta
skilyrðið fyrir, að trje prifust, væru
góðar girðingar í kringum pau.
Hann sagðist ekki framar munda
senda peim skólum sýnishorn af trjám,
sem engar girðingar væru umhverfis,
par eð stjórnin væri ekki að yrkja
trje handa kúnum til að nudda sjer
upp við. Auk pess sem trjen væru
4é2
með pesSft ákæru gegn mjer, pá komið fram með
haqa hreint og beint eins og heiðarlegum manni
sæmir, svo að jeg gæti mætt henni hreint og beint,
eins og heiðarlegum manni sæmir.“
Bostock talaði pessi orð með ákefð, og mesta
móðgan lýsti sjer í röddinni. Detta hafði nokkur
áhrif á Hiram. „Jæja,“ sagði fliram. „Jeg skal
lofa yður pessu: Ef jeg ætla mjer að tala um petta
við nokkurn mann, pá skal jeg gera yður aðvart um
J.að fyrirfram, að jeg ætli að gera pað.“
Bostock greip hönd hans og prýsti henni
Idýlega.
„Jeg pakka yður fyrir,“ sagði hann. „Jeg
pakka yður fyrir; pað er allt, sem jeg bið um. Dað
liryggir mig, að p>jer skuluð gruna mig, og mig
undrar pað sannarlega; en jeg get ekki að pví gert.
Kornið fram með ákæru yðar gegn mjer hvenær sem
ýður póknast—jeg skal mæta henni óhræddur. Jeg
• r fullkomlega fús til, að láta Raven kaptein dæraa
lim petta sjálfan.“
„Jæja,“ sagði Hiram, „pað, sem jeg hef sagt,
p>að hef jeg sagt. Jeg gruna yður, hvort sem pað
cr rjett eða rangt. Jeg skal hafa gætur á yður, og
ef jeg sje, að grunur minn er & góðum rökum
byggður, pá megið pjer vara yður. En ef jeg tala
um petta við nokkurn mann, pá skal jeg gera yður
aðvart um, að jeg ætli að gera pað.“
„Jeg bið ekki um meira,“ sagði Bostock, „og
'jee voaast ekki eptir minna.“ Rödd hans virtist nú
411
„Dað er engiun vafði á, að pað verður enn gerð
morð-tilrauD, eins og pjer skiljið“, sagði Raven.
„Dessi rauðskeggjaði piltur er einhver maður, sem
hefur ásett sjer að drepa alla pá af erfingjunum,
sem hann getur, fyrir 1. janúar næstkomandi. Jeg
pori að segja, að jeg verð hinn næsti, sem hann
reynir að myrða“, bætti Raven kapteinn við og hló
dátt, eins og ekkert væri spaugilegra og skemmti-
legra en sú tilhugsun, að morðingi gerði bráðlega
tilraun til að drepa mann.
„Ó, Raven kapteinn!“ hrópaði Fidelia óttafull,
eins og mótmælandi.
„Já, en eins og pjer sjáið, petta mundi ske á
sínum tíma“, sagði Raven. „Fyrst er—“ og svo
stanzaði hann dálítið vandræðalega, pvl pá mundi
hann eptir Fideliu; „fyrst var gamli Set Chickering,
og par næst var Gerald Aspen, og jeg ímynda mjer
að jeg ætti að vera hinn næsti í röðinni, pví jeg
býst ekki við, að pessi rauðskeggaði piltur verði svo
ódrengilegur, að ráðast á yður, Miss Locke“.
„Ó, jeg hef enga trú á allri pessari kenningu
yðar“, greip lafði Scardale fram í. , „Jeg get ekki
trúað pví, að neitt slíkt ráðabrugg eigi sjer stað
—að slík óútmálanleg vonska geti átt sjer ^tað“.
„Hvað er yðar kenning í pessu máli, lafði Scar-
dale—hvað er yðar kenning?“ sagði Raven.
„Jeg hef enga kenningu viðvíkjandi pví; en
jeg trúi ekki, að pað hafi verið sami paaðurinn, sem
myrti Set Chickering og rcyndi að myrða Aspen#
406
var hugdeig að skýra henni frá ást sinni á Gerald og
ást Geralds á sjer, og hinum einkennilegu skilmál-
um viðvíkjandi trúlofun peirra. Nú var hún búin
að viðurkenna trúlofun sína, en samt varð hún að
dylja bana nokkurs eptir sem áður. Lafði Scar-
dale mátti aldrei fá að vita pað, sem hún (Fidelia)
vissi; með öðrum orðum: hún hlaut að hafa eitt
leyndarmál, sem hún varð að dylja fyrir velgjörara
sínum og vini. „Dað er pungbært fyrir mann“,
sagði Fidelia við sjálfa sig. „Mann langar til að
vera einlægur og hreinskilinn og hafa engin leyndar-
mál fyrir peim, sem maður elskar; en kringumstæð-
urnar leyfa manni ekki að vera eins og maður óskar
að vera“.
Dessi undarlega tilfinning gagnvart Bostock—
pessi kynlega grunsemd, sera hún vissi pó ekki á
hverju var byggð, hreifði sig aptur hjá henni. Gat
liún minnst á petta við lafði Scardale? Alls ekki;
vissulega ekki. Hún hafði engan rjett til, gat ekki
haft neinn rjett til, að hafa áhrif á ókomna æfi mamis,
sem varð að neyta allrar orku til að hafa sig áfram í
heiminum, einungis sökum pess, að hún hafði 6í -
kveðinn og órökstuddan grun á honum. Hvaö \ ar
pessi grunur í raun og veru? Hún gat ekki gcrt
grein fyrir pví. Hún gat ekki komið ákveönutn
orðum að pví. Hjer var pessi skyndilega ástarjátn-
ing hans fyrir henni; hjer voru pessar ógnanir hans;
og hún hafði ekki gleymt atburðinum við skilming
arnar, og undraninni og vantraustinu, sein Rupeft