Lögberg - 22.04.1897, Blaðsíða 4

4
LÖCBERG. FIMMTUDAGINN 22. APRÍL 1897.
LOGBERG.
GefiS út aS 148 Princess St., WlNNIPEG, Man.
af The Lögberg Print’g & Publising Co’y
(Incorporated May 27,1890),
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Busincss Manager: B, T. Björnson.
A mrlfKÍn^nr: Smá-nuglýaingar í eittskipti25c
yrir 30 ord eda 1 þml. dálkslengdar, 76 ct9 um mán-
tHinn. Á stærri auglýsingum, eda auglýsingumum
lengri tíma, afsláttnr eptir samningi.
15 (isiadn-fKki pt i kaupei.da verdur að tilkynna
skrillega og geta um fyrverand* bústad jafnframt.
Utanáskript til afgreiðslustofu bladsins er:
Tl*e 'iógberg I*rmtin>r A Publisli. Co
P. O.Box 3Ö8,
Winnipeg,Man.
’Jfcanáakripfttil ritstjórans er:
Dditor l.ögberg,
P -O.Box 368,
Winuipeg, Man.
Samkvæmt landslógum er nppsðgn kaupenda á
'»iadi ógild,nema hannsje skaldlaus, þegar hann seg
irapp.-—Ef kanpandi, sem er í sknld vi<3 bladid flytu
r’.fltferlum, án þess ad tilkynna heimilaskiptin, þá er
f>.id fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnum fyrr
prettvísum tilgangi.
--FIMMTUDAQIííN 2i. AFRÍI. 1897. —
Aukakosningii! í Winnipeg.
E>riðjudaginn 20. f>. rn. fóru fram
Linar lögákveðnu tilnefuingar p>ing-
mannaefna fyrir Winnipeg kjördæmið
til sambandspings, I stað Hugh J.
Macdonalds, sem dæmdurvarúr f>ing-
mannssætinu fyrir nokkru. Sem
pingmannsefni voru tilnefndir: fyrr-
um borgarstjóri bjer í Winnipeg R.
W. Jameson, af hálfu frjálslynda
flokksins, og Mr. E. L. Taylor, sem
Óbáður. Um pessa tvo menn hafa pví
kjósendur að velja við kosninguna
sem fer fram næsta priðjndag, 27. p. m.
Eins og vjer höfum áður gefið í
skyn er ekkert spursmál um, hvern
manninn kjósendur ættu að velja, ef
peir líta á hag Winnipeg-bæjar, fylk-
isins og landsins 1 heild sinni. Mr.
JaiTies-on er reyndur maður í almenn-
ir gs málum og hefur mikil áhrif hvar
sem hann beitir sjer, en Taylor er al-
veg óreyndur maður, og fjöldinn af
bæjatliúum hjer vissi ekki einu sinni
að siíkur maður var til, fyr en nafn
lians var nefnt f blöðunum í sam-
bii.di við pessa kosningu.
Uví var haldið fram við hinar al-
mennu kosningar í fyrra, að Winni-
peg-bær ætti að senda mann á ping
sem væri stuðningsrnaður stjórnar-
innar, sem pá var, og petta var líka
geit. Astæðan, sem gefin var fyrir
po.r ari stefnu, var sú, að pingmaður
sem styddi stjórnina væri líklegri til
að hafa áhrif og koma fram ymsum
fyrirtaik j um, sem hefðu afar-mikla
pyðingu fyrir framtíð Winnipeg-
bæjar og fylkisins í heild sinni, t. d.
að gera St. Andrews strengina skip-
genga, styrkja fjelag til að byggja
járnbraut norður að Hudsons-flóa o. s.
frv. En svo varð nú stjórnarbylting
skömmu eptir kosningarnar í fyrra,
apturhalds flokkurinn missti völdin f
Ottawa og frjálslyndi flokkurinn tók
við. Ef pað var ástæða til að senda
mann á ping f fyrra er styddi stjórn-
ina, pá er sú ástæða eins gild við
pessar kosningar, pó önnur stjórn
sje nú við völdin.
Á meðan Mr. Jameson var í bæj-
arráðinu, en einkum á meðan hann var
borgarstjóri, gerði hann allt er í hans
valdi stóð til að fá sambandsstjórnina
til að gera St. Andrews st engina
skipgenga. Pannig var pað í haust
er leið, pegar opinberraverka ráðgjafi
Tarte var hjer á ferðinni, að Mr.
Jameson fjekk ráðgjafann til að aka
með sjer ofan að strengjunum og
skoða fá sjálfur. Sem afleiðing af
pessu varð Mr. Tarte svo sannfærður
um nauðsynina á umbótum á strengj-
unum, að hann ljet verkfræðinga rann-
saka pá í vetur er leið, miklu ná-
kvæmar en nokkru sinni áður hefur
verið gert. I>egar nú einmitt sá mað-
ur, sem barist hefur fyrir pessu máli,
byður sig fram til kosningar, ættu
kjósendur almennt að styrkja hann,
ef peim er nokkur álvara með að fá
pessum umbótum framgengt. Ef
kjósendur ekki styðja hann öfluglega,
hlýtur Mr. Tarte og stjórnin f Ottawa
að álíta, að Winnipeg-búum sje að-
gerðin á strengjunum ekkert áhuga-
mál og bættir pví auðvitað við pað.
I>á geta kjósendur kennt sjálfum sjer
um, að hafa eyðilagt petta nauðsynja-
mál bæjarins og fylkisins. Ef streng-
irnir eru gerðir skipgengir, pá pyðir
pað að bæjarbúar fá brenni fyrir um
priðjungi lægra verð en nú gerist, og
allt annað timbur, sem fæst við Winni-
peg-vatn, að sama skapi lægra.
Mr. Jameson mun styðja Laurier-
stjórnina í stefnu hennar að kúga
ekki Manitoba viðvíkjandi sjerstökum
málum fylkisins, t. d. viðvfkjandi
skólamálinu. Hann er meðmæltur
stefnu Laurier-stjórnaríunar að lækka
toll á nauðsynjum almennings í fylk-
inu. Hann er meðmæltur stefnu
Laurier-stjórnarinnar að bera pað
undir atkvæði almennings í Canada
hvorr hætta skuli að leyfa tilbúning,
innflutning og verzlun áfengra
drykkja í landinu. Mr. Jameson er
meðmæltur að byggð sje járnbraut
til Hudsons-flóa. Laurier- stjórnin
sendir skip inn í flóann nú í vor til að
gera frekari ranrisóknir viðvíkjandi
pví, hvað marga mánuði af árinu fló-
inn og sundið milli hans og Atlantz-
hafs er skipgengt.
Eins og vjer gátum um að ofan,
byður Mr. Taylor sig fram sem óháð-
ur öllum pólitiskum flokkum. Hann
pykist sjerstaklega ver hlynntur bind-
indismálinu og pað hefur verið gefið
í skyn, að hann sje pingtnann3efui
bindindis-fjelaganna hjer í bænum og
jafnvel verkamanna-fjelaganna. En
svo neita leiðandi menn í pessum fje-
lögum að pau hafi átt nokkurn pátt S
að fá bann fyrir pingmannsefni, svo
pað lítur út fyrir að bann sjáifur, eða
peir sem fengu hann til að gefa kost
á sjer, hafi tekið sjer pað bessaleyfi,
að láta heita svo, að hann væri ping-
mannsefni pessara flokka hjer í bæn-
um. t>að er eitthvað 4 bakvið tilnefn-
ingu Taylors, sem ekki er gert upp-
skátt, og ættu bjósendur pví að vera
pess varasamari að greiða honum at-
kvæði sitt. t>að er rangt gagnvart
kjósendum að sigla undir fölsku
flagg', og kjósendur ættu að hegna
öllum tiiraunum til pess. Hver mað-
ur hlytur að taka eptir pví, að ein-
dregnir apturhaldsmenn, sem búa til
og verzia með áfenga drykki—og sem
par af leiðandi eru strangir móti bind-
indishreifingunni—hafa skrifað und-
ir áskorunina til Taylors um, að gefa
kost 4 sjer. Hver maður með heil-
brigðri skynsemi getur pví sjeð, að
pað er eitthvað bogið við afstöðu
Tsylors.
Ráðlegging vor til íslenzkra kjÓ3-
enda í Winnipeg er pví: Kjósið It.
]V. Jameson eindregið, ef pjer viljið
bæ yðar, fylki yðar, landi yðar og
bindindismálinu vel.
Jón Olalsson og Islendinga-
da gurinn.
í síðasta blaði Hkr., er kom út
15. p. m., er ein af pessum afarlöngu
greinum (fullir 4 dálkar) eptir Jón
Ólafsson útaf íslendingadags málinu,
og kallar hann pessa síðustu grein
sína „Svar til ,Lögbergs‘ um íslend-
ingadag og tímatal.“
Dað er nú hvorttveggja, að pað
er ekki fjarska miklu að svara í ofan-
nefndri grein J. Ólafssonar (sem rituð
er út af grein vorri í Lögbergi 18. f.
m.), enda er nú J. Ólafsson lagður af
stað til íslands, eins og getið er um f
síðasta blaði voru, svo pað má nú
fara að stytta umræður um petta mál.
Yjer ætlum pví að vera eins fáorðir
um grein J. Ól. og vjer getum í petta
sinn, einkum af pví að vera má að
vjer minnumst aptur á íslendinga-
dags-málið áður en langt um líður.
J. Ólafsson er að afsaka sig frá
að hafa sagt, að pað hafi ekki verið
neinn merkisdagur pegar hið forna ís-
lenzka lýðveldi var stofnað. En hann
segist hafa haldið hinu fram, að pessi
„sögulegi merkidagur“ hafi litla sem
enga beinlínis áhrifapyðingu fyrir
kjör vor (íslendinga) og framtíð nú.
Jæja, J. Ólafsson játar pá, að pað hafi
veiið „sögulegur merkidagur“ pegar
hið forna alpingi var sett. Svo mikið
er pá fengið. Oss er nær að halda, að
ef pað væri ekki af práa og pvergirð-
icgi fyrir J. Ól. pá mundi hann játa
að pað sje rjett, sem Lögb. og Ilkr.
hafa faaldið fram, að hann hafi verið
hinn mesti „merkidagur“ í sögu ísl.
pjóðarinnar. l>að var fceðingardagur
hinnar íslenzku pjóðar, eins og vjer
höfum nylega bent 4 í blaði voru, og
pann afinælisdag álftum vjer rjettast
að íslendingar haldi f minningu um
pjóðerni sitt. Með pví að koma á
hjá sjer stjórn—mynda sjerstakt rfki
á íslandi—urðu íslendingar pjóð, pó
smá væri, í orðsins rjetta og pyðiogar-
mesta skilningi. íslendingar urðu
ekki sjerstök pjóð við pað, að
Danakonungur gaf peim nokkurs-
konar stjórnarbót á púsund ára af-
mæli íslauds-byggingar. Og pó J.
Olafsson álíti að pað, að hið forna fs-
lenzka pjóðveldi var stofnað, hafi
enga beinlínis „4hrifapyðingu“ fyrir
kjör íslendinga og framtið nú, pá er
pað að eins hans álit. Eins og vjer
höfum áður tekið fram, byggði Jón
sál. Sigurðsson og peir, er honum
fylgdu í baráttu hans fyrir sjálfstjórn
íslands, kröfur sínar á peim sögulega
sannleika, að ísland var svo öldum
skipti sjálfstætt og öllum óbáð lyð-
veldi, og vitnuðu alltaf pví til sönn-
unar, og til sönnunar hinum fornu
rjettindum íslendinga, í „gamla sátt-
mála“—samning pann er íslending-
ar, sem sjálfstæð pjóð, gerðu við
Noregs konung. I>að er nú enginn
vafi á, að pessi sögulegi sannleiki
hafði mjög mikil áhrif á að íslending-
ar fengu pá stjórnarbót, sem peir
fengu með stjórnarskránni frá 1874,
og sje sú stjórnarskrá nokkurs virði,
eða eins mikils virði og J. Ólafsson
heldur fram, fyrir kjör og framtíð
íslendinga, pá er pað skakkt ályktað
að sá „sögulegi merkidagur,“ sem
hjer ræðir um, hafi enga „áhiifapyð-
ingu“ o. s. frv. Uessi „sögulegi
merkidagur“ er einmitt grundvöllur-
inn undir peirri stjórnarbót sem Is
lendingar hafa fengið, og eins og allir
skilja hefur dagurinn pví einmitt hina
mestu „áhrifa pyðingu“ 4 kjör og
framtíð íslendinga.
E>að sem J. Ólafsson hjalar útaf
pví, er vjer sögðum viðvíkjandi við-
skilnaði íslands .’ið Noreg, er að
mestu leyti hártogas, og hirðum vjer
ekki að eyða orðum um pað í petta
sinn. I>að er líka einkennilegt hvern-
ig Jón segirfrá pví að Danakonungur
,,hjelt“ íslandi pegarhann var kúgað-
ur til að láta Noreg af hendi. I>að er
eins og honum finnist pað gott og
blessað að ísland, sem uppruna-
lega gekk í samband við Noreg,
varð viðskila við pað land, gleymd-
ist og varð dilkur Danmerkur.
Hver skyldi hefða trúað pvl, að frels-
ishetjan sem kvað íslendingabrag og
vildi láta rista „Dönum naprast nið“,
mundi nú skrifa eins .og hann gerir,
afsaka Dani í öllu, en rista Islenxl-
ingum naprast nlð með pví, að bregða
peim um, að peir hafi sjálfir svipt
sig frelsi sínu og fornum rjettindum
með rœfilsskap og vesalmennsku
sinni!
J. Ólafsson hártogar einnig o:ð
\orparsem hann segir, að pað sje
rangt sagt að Danir hafi látið íslend-
inga fá stjórnarbótina frá 1874. Þetta
er almennt orðatiltæki í ræðu og riti,
enda mun erfitt fyrir J. Ólafsson að
sanna, að Dana-konungur og ráðgjaf-
ar hans sjeu ekki Danir pegar talað
er um pá sem stjórn landsins. Vjer
höfum alls ekki blandað fjárskilnað-
inum og stjórnarskránni saman. t>að
er útúrsnúningur J. Ól. Ilann er eins
og vant er að reyna að berja pað inn í
menn, að hann sje eini maðurinn sem
nokkuð viti. t>að er ekki von að
Danir hafi viðurkennt, að peir hafi
svipt íslendinga hinu forna frelsi,fyrst
J. Ólafsson vill nú ekki gera pað. En
hvers vegna vildi J. Ól. pá rista Dön-
um naprast níð?
t>á kemur nú allur lærdómuricn
sem J. Ól. hefur drukkið í sig á New-
berry-bókasafninu. t>ar hefur hann
nú uppgötvað, að bæði Guðbr. sál.
Vigfusson og Maurer hafi farið á
hundavaði hvað snertir pað, hvaða
mánaðardag pingsetningardagurinu
garoli var. Já, hjer hefur nú J. Ól.
fundið „merar-hreiður“, en eins og
vant^er að vera með merar-hreiður, pá
eru engin egg í hreiðrinu, sem haun
hefur fundið. t>að verður fróðlegt
að lifa pegar pessi nyji rlmfræðingur
er búinn að sannfæra heiminn um,
að hann hafi fundið mera hrheiður og
að pað sje heilt Roks-egg I pvi! t>að
er samt bezt fyrir „áttmenningana“ að
bíða nieð að taka ofan hattana pangað
til J. 01. er búinn að sannfæra heim-
inn um hina miklu uppgötvun sína.
í millitíðinni er eins mikil ástæða til
áð trúa Guðbr. Vigfússyni og Maurer.
t>á er bókaleysið bjer í Winni-
peg. Jú, „Encyclopedia Britannica“
er hjer til, jafnvel síðasta útgáfan, og
meira að segja eigum vjer „Encyclo-
pedia“ sem allur sá sfróðleikur er I,
sem Jón Ólafsson ryður úr sjer
í Heimskringlu viðvíkjandi tímatali.
hjer í Winnipeg, sem hefði inni að
halda alla pessa speki, sem J. Ól. hef-
ur látið i Hkr., pá er hún til í íslenzku
Almanaki, sem gefið var út í Nyja-
íslandi fyrir nærri 20 árum síðan!
t>essi sami fróðleikur er í Almanaki
pví er Mr. O. S. Thorgeirsson (yfir-
prentari á Lögbergs-prentsmiðju) gaf
út fyrir árið 1896. t>að var pví hreinn
óparti fyrir J. Ól. að eyða eins miklu
plássi í Hkr. oghann gerir um timatal.
En sem sagt, hann gengur út frá
pví að enginn íslendingur vestan
hafs viti neitt nema hann sjálfur, og
að pess vegna sje honum óhætt að
bjóða Vestur-ísl. „allan skollann“,
heldur að peir gleypi allt, sem honum
póknast að bjóða peim, eins og porsk-
ar beitu, enda er ekki trútt um að
nokkuð sje hjer af félki, sem hefur
gert petta að undanförnu.
462
af manni eins og mjer, að flyja burt frá hættunni,
sem kann að vofa yfir sjálfum mjer, og taka engan
pátt i að reyna að uppgötva hvað til er í pessu?
t>að stendur allt öðruvisi á fyrir Raven, ef hann
vildi flyja, sem jeg álít ekki minnstu líkur til að
hann geri. Ef samsæri á sjer stað, pá var jeg fyrsti
maðuriun sera komst á snoðir um pað—kveldið sem
veslings Set Chickering trúði mjer fyrir brjefaveski
sínu og demöntunum —og viljið pjer svo að jeg flýji
burt á penna hátt og lofi peim ef til vill að myrða
veslings Raven? Og hvaða gagn væri líka að pví
fyrir okkur, að fara burt sem stendur? Við yrðum
livort sem er að koma til baka hingað i janúar, til
pess að heimta okkar hlut af auðnum; og á tímabil-
inu pangað til—“
„En jeg vil ekki að við heimtum okkar hlut af
auðnum“, sagði Fidelia. „Hvað kærum við okkur
um fjeð? Við getum verið sæl án pess. t>jer eruð
gáfaður og pjer eruð vel ritfær; og maður, sem er
vel ritfær, getur unnið fyrir sjer hvar sem er“.
Gerald gat varla að sjer gert að brosa. Eigin
rcynzla hans og pað, sem hann hafði heyrt og lesið
um bókniennth-markaðinn, virtist ekki koma alveg
heim og saman við pessa litfögru vissu hennar um,
hve auðvelt væri fyrir hvern pann mann, sem væri
vel ritfær, að komast vel áfram. En hann hafði
enga sjerlega löngun til að kappræða um petta atriði
4 annari eins stundu og pessari. Hann pagði pví,
og Fidelia hjelt áfram sem fylgir:
471
Þau fóru að fiuna lafði Scardale,og sögðu henni
öll áfórm sín, að svo miklu leyti sem pau gátu pað;
og lafði Scardale sampykkti fyrirætlanir peirra
hjartanlega, og áleil, að ástæðan fyrir, að Fidelia
vildi halda öllu sem heimulegustu, væri hin við-
kvæma endurminning hennar um föður hennar og
óbeit á brúðkaupi sem mikið bæri á. Og prófessor
Bostock, sem var við skilminga-æfingar í salnum, sá
pau öll prjú ganga fyrir gluggann, og tók eptir
hvernig pau beygðu sig hvert að öðru og voru að
tala liljóðskraf, hvernig Fidelia leit niður fyrir sig
og hve hreykinn Gerald var á svipinn. Og Bostock
las allt saman út úr peim, eins ljóslega eins og pau
hefðu verið opin bók, sem legið hefði fyrir framan
hann, og hann hugsaði með sjálfum sjer, að hann
gæti ef til vildi eyðilagt sumar fyrirætlanir peirra
enn.
Þegar Gerald fór, pá var hann sæll og upp með
sjer, en pó í hálfgerðum vandræðum. Hann bar
ótakmarkað traust til Fidelíu og var viss um með
sjálfum sjer, að allt sem hún gerði væri fyrir bestu.
Hann bar jafnvel fullt traust til dómgreindar hennar.
En samt sem áður lá of mikið af einhverjum leyndar-
málum í loptinu til pess, að honum geðjaðist að pvi,
og honum var mjög illa við að ganga eins og í
myrkri og vita p6 að hætta var á ferðum. Honurn
fannst pað líkast pví eins og hann væri í einhverjum
pröngum jarðgöngum, sem varla nein Ijósglæta var
í, og vissi, að járnbrautarlest hlyti að koma rcnnandi
46ð
við að breyta svona hvert við annað í fyrsta skipti
sem við hittumst eptir að—eptir að líf yðar var i
hættu? Ó, ef pjer vissuð, hvernig jeg vakti utn
nætur og hugsaði um yður, og bað fyrir yður, og
hvað jeg práði að sjá yður á meðan að pjer voruð
veikur, og ef pjer vissuð hvernig jeg hef hlakkað til
pessa dags, sem eins hins allra sælasta dags á æfi
minni, sem dags, er jeg mundi ætíð minnast. Og
nú sje—“
„Fidelia,“ sagði Gerald, „jeg pori að se; ja h$
flestir skynsamir menn mundu áfella mig fyrir, að
láta undan yður í pessu, en jeg treysti yður tak-
markalaust, og jeg veit að pjer eigið pað skilið.
Það er dálítið ópægilegt í fyrstu að reka mig á,
að pjer vitið nokkuðsem pjer purfið að halda leyndu
fyrir mjer—“
„Rjett sem stendur—að eins rjett sem stendur,“
greip hún fram í fyrir honum i bænarróm.
„Rjett sem stendur, já, rjett sem stendur,“ sagði
hann. „Jeg vildi, að pað ætti sjer ekki stað. Jeg
vildi að pjer hefðuð ekkert leyndarmál, sem jeg nri
ekki vita, pó ekki sje nema um eitt augnablik.“
„Ó, og pað vildi jeg líka,“ hrópaði Fidell i m.ið
ákefð. „Jeg óska nú, að jeg hefði aldrei leiðst iuu í
að purfa að halda nokkru leyndu. En jeg gat ekki
að pví gert, og jeg gerði pað í góðu skyni, af pví
jeg veit, að yður er hætta búin, og jeg trúi pví fast-
lega—já, jeg hef pá trú—að jeg geti enn frelsað
yöur frá hættunni. Látið mig ráða í petta skijiti;