Lögberg - 05.08.1897, Blaðsíða 7

LöaBERG.FIMMTTJDAGINN 5, ÁGÚST 1897
7
Brjef frá Islamli.
folk
'lki
I'&r
I.
Reykjavík, 30. júní 1897.
Siðasta fla^inn í jftnímánuði var
n'&Qninargt á götunum í Reykjavik.
var auðsjeð að Reykjavík er höf-
’lí'staður Islauds. Menu ör öllum
^ndsfjórðungum v<»ru saman komnir
* *‘®num, og f>ar að auk voru margir
^lendingar, sem eiga heirna erlendis,
kötnnir til bæjarins. Flestir f>essir
h,onn eiga eitthvert erindi til bæjar-
"'8> en J><5 eru f>eir vist ekki fáir, sem
k°tna sjer til skemmtunar, til að sjá
°{> tala við vini og kunningja.
Mjer ofbauð mest fjöldinn af prest-
l,num; jeg beyri sagt, að f>eir hafi
'erið um 40 alls. Meðal annars voru
ffiir prestar úr Austur-Skaptafells
1 borginni. Synir f>etta, hvað
w gur á sj<5 eru nú greiðari en
^nr, þvi að flestir eru pessir aðkom
&ö(Ii menn komnir hingað sjóveg með
Snlubátum eða strandferðaskipunum.
Siðustu daga júnímánaðar átti að
l,&lda amtsráðsfund Suðuramtsins, og
synodus, samkoma prestanna,var hald
1,1 29. júnl. 1. júli er alping sett
^ins og gefur að skilja, áttu allar
I'e®8ar samkomur mikinn pátt í að-
^kninni til bæj arins.
Sunnudagskveldið 27. júní var fag-
"á veður og mesti sægur af fólki
8&fnaðist pá saman kringum Austur-
vðll, pvi að hermenn frá svensku her-
skipi peyttu par lúðrasina til skemmt-
"n&r fyrir fólkið. Var par gott tæki-
f®*i til að virða fyrir sjer bæjarfólkið
’S Resti pess. Ef dæma má af útliti
;sins og klæðaburði, pá eru Reyk-
ingar vel efnum búnir; einkum er
mesti sægur af ungum mönnum
snyttilega búnum. Ekki eru peir pó,
JJQ8sir ungu menn, allir ríkismanna
synir, ein8 Qg ókunnugir máske mundu
sjer 1 hugarlund, heldur eru peir
ilnstir fátækir og af fátæku fólki, stú-
<fentar og skólapiltar, sem lifa mest
Ölniusustyrk og lánstrausti, en gera
vl°r allir von um að komast með tim-
j'num l vel launuð embætti. Á ís-
&ndi er onn að eins einn vegur til
fj4r og frama, og er pað embættis-
VeRnrinn. Þó verður pessi vegur
eklri öllum neinn sjerlegur auðnu
'9Rnr; margir gefast upp á leiðinni,
mega peir pá prfsa sig sæla, ef
Þ®ir yfirgefa veginn svo snemma, að
j'nir eru enn hæfir til að taka sjer eitt-
lv&ð annað fyrir hendur, En af peim,
S9,n ná takmarkinu, eru pað lögfræð-
lQR&r hjerum bil einir, sem eiga i
'®odum góð kjör. Samt sem áður
9t Þ&ð enn hjartans-löngun allra ísl
jn®ðra, að eiga syni sem ganga em
®ttisveginn, og undir eins og synir
Þ®irra hafa gengið nokkur fótmál á
Þeim vegi, pá skoða peir sig sem til-
®yrandi æðri stjett, sem á að lifa á
'num stjettunum og drottna yfir
Þeim.
Af aðkomandi mönnum í Reykja-
yilt eru margir komnir vegnau. alping-
!8- £>að eru ekki einungis pingmenn-
!*®ir, heldur lika fjöldi manna, sem
Qugsa til aö fá atvinnu við pingið,
e®& mtla sjer að hafa eitthvað upp úr
Þ*Dginu á annan hátt. £>eir eru
k°mnir úr öllum áttum og mjer
við að segja úr öllum
itn. Alkunnastur af pessum
^onum er án efa Jón ölafsson rit-
jðri eða bókavörður. Hann er hing-
^ bominn frá Ameríku, og er sagt að
lnn setli sjer að sækja uin að verða
Ctifstofustjó ri við pingið.
^9. júni var nrestasamkoman haldin
v&nalegan liátt. Fyrst var haldin
nðspjónusta í kirkjunni og síðan
'mkoma í alpingisbújinu. I>að pótti
Qltennilegast við pessa samkomu, að
,0 margir af prestunum lýstu pvl
kr> að peir væru hlynntir frikirkj
Qni. An efa er pessi áhugi á frf-
lfltjumálinu hjá /msum prestum
Þrottinu af tilfinningunni fyrir pví,
v&ða deyfð og drungi hvilir yfir
lrltjulífinu hjor í landi,en póeróhætt
j fullyröa, að pað er óánægjan með
)ör si n, sem er aðal-ástæðan fyrir
6sta af prestunum til að óska breyt,
‘R&r á fyrirkomulagi kirkjunnar
'H'ir fjöldinn af íslonzku prestunum
fu fátækir; laun peirra eru lítil og
Rgur
'ndur
borgast mjög illa. Alpýðan vill
gjarnan hafa presta ef peir eru dugn-
aðarmenn, góðir búmenn og sveitar-
stjórar, en hitt hirðir hún minna um,
hvort peir eru góðir kennimenn eða
ekki. Að minnsta kosti er óhætt að
segja, að purfi presturinn að ganga
ríkt eptir tekjum sínurn, pá dregur
pað mjög úr viusældum hans, hvað
góður kennimaður sem hann er.
Prestarnir eru pvf leiðir á pvi að
purfa að innheimta tekjur sinar og
vilja fyrir hvern mun losast við petta
leiðindastarf, og komist á frfkirkja,
pá fmynda peir sjer, að ástandið
breytist svo, að peir fái laun sfn, án
pess að purfa að ganga sjálfir eptir
peim. E>ar að auk hafa allar breyt-
ingar á kirkju-löggjöfinni, sem gerð-
ar hafa verið á síðustu 20 árum, geng-
ið f pá átt að gera ástandið enn verra
fyrir prestana. Kirkjustjórnin hefur
rnisst veitingarvaldið úr hendi sjer.og
getur pví ekki launað peim prestum,
sem eru góðs maklegir, með pví að
veita peim betra embætii.
A synodus var allmikið rætt um
fríkirkjuna, en pað var að heyra, að
prestarnir gerðu sjer litlar vonir um,
að pessi breyting mundi komast á
fyrst um sinn, enda. eru öll líkindi lil
að pað muni dragast, ef breytingin á
að koma frá stjórninni. En pað kom
víst engum til hugar, að pað eru
prestarnir sjálfir, sem geta komið frí-
kirkjunni fi, hvenær sem peir vilja.
Undireins og fslenzku prestarnir
segðu sig úr rikiskirkjunni, pá mundu
söfnuðirnir fylgja peim og pá væri
pessi hnútur leystur. I>að er hægra
að segja en að gera, og eins er pað
fyrir prestana á íslandi, að pað er lítil
áhætta fyrir pá að l/sa pvf yfir, pó
pað sje í áheyrn kirkjustjórnarinnar,
að peir sjeu meðmæltir frfkirkju, en
væri áhugi peirra á fríkirkju svo
sterkur, að peir legðu niður embætti
sín í ríkiskirkjunni, pá legðu peir á
hættu að missa mikið af tekjum sín-
um, en að öllu vel yfirveguðu pykir
peim lfklega vissara að halda sjer inni
f höfn ríkiskirkjunnar, heldur en að
hætta sjer út í óvissuna, út á hafið,
burt frá tryggingu og skjóli laga-
verndunarinnar. Hvernig sem pað
er, pá er pað hald manna hjer í Rvfk,
að frfkirkjan hafi pokast lítið nær,
prátt fyrir allar ræðurnar á synodus.
II.
Reykjavfk, 9. júlf 1897.
Hinn 1. júlf var alpingið sett á venju-
legan hátt. Landshöfðingi las upp
boðskap frá konungi og lagði fram
brjef ráðgjafans, par sem hann svarar
upp á tillögurnrr frá síðasta pingi.
Allt var petta í sama tón og verið
hefur. öllum kröfum vfsað frá, allri
beiðni um málamiðlan harðlega neitað;
engin von gefin um, að íslendingar
muni nokkurn tíma fá snefil af sjálf-
stjórn, pví að pá sje velferð ríkisins í
veði. Seinast f brjefi ráðgjafans er
pó einhver athugaverð setning, sem
máske mundi hafa dulist flestum,
hefðu menn ekki vitað pað, að bak-
við boðskapinn og ráðgjafabrjefið
leyndist önnur skilaboð frá stjójninni,
sem dr. Valtýr Guðmundsson hefði að
færa.
I>ó ótrúlegt sje, pá er pað svo,
að stjórn landsins kemur fram fyrir
pingið í dulargerfi. Fyrst s/nir hún
pessa gömlu, alvarlegu grímu, sem
enginn dráttur breytist eða hreifist í,
og segir enn einu sinni nei við öllum
tillögum pingsins um, að koma stjórn
landsins í eitthvað frjálslegra og inn-
lendara form. En svo lætur hún dá-
lftið grilla í andlitið bak við grfmuna
og hvíslar að pinginu: I>ó jeg segi
petta, að allt sje ófáanlegt, pá væri
jeg pó til með að ganga inn á nokkr-
ar af kröfum íslendinga, ef jeg væri
ekki hrædd um, að íslendingar yrðu
pá enn heimtufrekari og æstari í pví
að heimta allt.
Dr. Valt/r hefur gcngið mjög
ötullega fram í pví, að fá stjórninatil
að slaka eitthvað til við pingið f
stjórnarskrármálinu. £>að hefur ekki
gengið greitt og hefur stjórnin verið
mjög treg til að láta nokkuð hreifast
úr sínum gömlu stellingum. Enginn
maður, sem nokkuð skilur í pólitfkinni
fslenzku, efast um að pað er dr. Val-
t/r, sem á hciðurinu skilið fyrir pað,
að honutn hefur tekist fyrstum allra
manna, síðan stjórnarskráin 1874 kom
út, að fá stjórnina til að segja annað
en blákalt „nei'* f stjórnarmfili íslands.
Tillögur pingsins 1895 hafa^ekki get-
að haft nein fihrif á stjórnina, og brjef
landshöfðÍDgjans til stjórnarinnar, er
hann ^skrifaði með pessurn tillögum,
hefði engan árangur haft, jafnvel pó
allir verði að játa, að landshöfðingi á
pakkir skilið fyrir pað brjef. E>að er
dr. Valtýr, sem ekki hefur hætt að
knýja á, og honum hefur að síðustu
eptir langt stríð tekist að fá stjórnina
til að lýsa pvf yfir, að hún mundi
ganga inn á pað, að íslendingar fengju
sjerstakan ráðgjafa sem ^talaði og
skildi fslenzku, mætti á alpingi og
bæri ábyrgð á stjórnarathöfninni fyr-
ir alpingi. I>ar á móti er ekkert
minnzt á pað, hvort pessi ráðgjafi eigi
að sitja í ríkisráðFDana; stjórnin mun
vilja að bann sitji par, en öll líkiudi
eru til, að Danir sjálfir verði fegnir,
áður langt um líður/að losast við ís-
lenzkan ráðgjafa úrjríkisráði sfnu.
I>að vita allir, sem fylgst hafa
með stjórnarbaráttunni pessi 10 síð-
ustu ár, að engutn pingmanni hefur
nokkurn tfma komiðtil hugar, að end-
urskoðaða stjórnarskrárfrumvarpið
mundi ná staðfesdngu stjórnarinnar.
Allir pingmenn, sem hafa gefið pví
atkvæði, liafn vitað fyrirfram, að pað
væri ómögulegt að stjórnin sampykkti
pað. En peir pingmenn, sem hefur
verið annt um, að fá betra stjórnar
fyrirkomulag, hafa gefið frumvarpinu
atkvæði sitt í peirri von, að stjórnin
mundi láta undan í pví verulogasta
og veita landinu stjórn út af fyrir sig
f peim málum, sem fsleDzk eru, skipa
sjerstakan ráðgjafa fyrir ísland, láta
hann mæta á pingi og bera ábyrgð
fyrir pinginu á stjórnaratliöfnum
sfnum.
Nú stendur petta til boða, og
stjórnarskrármálið er pvf komið í al-
veg nýtt horf. Valt/r bar frumvarp
sitt til stjórnarskipunarlaga fram á
fuudi neðri deildar 6. p. m., og full-
trúi stjórnarinnar lýsti pví yfir. að
hann hefði umboð frá stjórninni til að
segja, að hún mundi ganga,að pessari
breytingu: sjerstakur ráðgjafi fyrir
ísland, fslenzkur eða sem kynni ís-
lenzku, mætti á pingi og bæri ábyrgð
fyrir pÍDginu.
Nú er fróðlegt að líta á, hvernig
pingmenn taka pessu máli. Málið
kemur fram f n/rri mynd, og pað
kemur pvf betur í ljós en áður, hverj-
ir hafa skilið stjórnarskrármálið eða
ekki, hverjir hafa fylgt pví í pvf skyni
að koraa einhverju fram, og hverjir
hafa verið með einungis til pess að
vera kallaðir frjálslyndir, en Ihjarta
sínu ekki truað á neinn árangur og
ekki einusinni öskað neins árangurs.
A fundunum í neðri deild 6. og 7.
p. m. kom margt kynlegt f ljós.
Landshöfðingi, sjálfur fulltrúi stjórn-
arinnar, gerir sitt bezta til að spilla
fyrir pessari samkomulags-tilraun
milli stjórnar og pings. Hann er
auðsjáaulega ergilegur út af pví, að
anuar en hann skuli flytja hið fyrsta
sáttatilboð frá stjóruinni, og hann er
lfka hræddur um, að með pessu verði
vald hans skert og hann missi jafnvel
alveg úr höndum sjer hiö ábyrgðar-
lausa vald, sem honum pykir svo
pægilegt að hafa. Hann segir eðli-
lega ekki hreint út, hvað honum mis-
likar við petta n/ja frumvarp, en hann
gefur í skyn að petta sje ekki nóg
fyrir íslendinga, peir eigi að heimta
meira, pað er með öðrum orðum:
I>eir eigi að heimta pað, sem hann
sjálfur veit að ekki fæst, til pess að
ekkert fáist og allt verði látið standa
við sama.
Dingmennirnir ráðast flestallir á
dr. Valtý og ávíta hann hver I kapp
við annan fyrir „makkið“ við stjórnina.
I>að parf mikinn kunnugleika á pvf,
sem gerist bak við tjöldin, til pess að
skilja pað, hvernig bæði stjórnarsinn-
ar og áköfustu fylgismenn stjórnar-
baráttunnar eru samdóma í pvf að
fyriidæma dr. Valtý fyrir alla hans
frammistöðu f pessu máli. E>eir tala
allir f sömu átt og segja, að petta
frumvarp sje spor aptur á bak, rýri
vald landshöfðingja. En eins og opt
gengur á voru pingi, eru pað ekki

♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
>-
♦
♦
:
♦
♦
♦
♦
“lryrir liðugu ári slðan fór hárið
að detta a/ mjer og verða grátt, og
l*ótt jeg reymli mjög niargt batnaði
mjer ekkert fyrr en jeg fjekk mjer
Ayer’s Itair Vigor. pegar jeg var
búinn úr einni flösku fór hárið að*
Hvad Ertu Gomul?
eins ellilegt eins og grátt hár.
t>dð gerir ekkert til hvort pú
svarar eða ekki. “Útlit kvenr'-
mannsins segir ættð til um aldur-
inn.” Ekkert gerir kvennfólk
I>að tapar lit sfrium vanalega fyrir
næringarleysi. Ef pví er pessvegna gefin næring nær pað lit
sínum aftur. A pennan hátt er hægt að láta hárið ná aptur sinutn
eðlilega lit.
Ayer’s Hair Vigor.
*) I>etta vottorð stendur ásamt mörgum öðrum í Ayer’s “Curebook,” send
kostnaðarlaust. Skrifa til J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass.
*
<*
♦
♦
♦
♦
o
♦
V
V-
♦
f>
♦
♦
♦
«>
♦
♦
♦
♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦»♦♦♦♦♦♦♦
orðin, sem segja mest. E>essir menn,
sem ausa ónotnm yfir Valt/, peir eru
ekki leiðandi menn pingsins. Tryggvi,
I>orlákur Guðmundsson, Klemens,
E>órður f Hala og EinarJónsson, pessir
eru allir menn, sem ekki rista djúpt
í stjórnfræði eða pólitík yfir höfuð;
peir skilja ekki, hvaða pýðingu pessi
nýja stefna málsins getur haft og
ímynda sjer að peim sje óhætt að slá
sig til riddara á dr. Valtý, úr pví bæði
landshöfðingi og skrílsblaðið ,,E>jóð-
ólfur“ fyrirdæma hanu] og frumvarp
hans. E>að sem Benedikt gamli
Sveinsson segir, skilur enginu og
hirðir enginn um að skilja; menn eru
búnir að finna pað út, að hans löngu
ræður eru eintómt glamur og orða-
gjálfur. Hann hjelt ræðu f klukku-
tfma á móti Valtý, og póttist auðsjá-
anlega sýna fram á með beztu rökum>
að frumvarpið væri ein stór vitleysa
frá upphafi til enda; en liann er ekki
lengur mælskur; hann er eins og göra-
ul daðurdrós, sem kann utan að öll
brögð og kæki til að veiða menn f
net sitt, en hún hefur gleymt pví að
fegurðin er horfin, og pess vegna vek-
ur hún aðeigs viðbjóð með öllum
skripalátum sínum.
Skúli Thoroddsen pagði og fleiri
með honum, sem allir vita um, að vilja
sinua málinu, enda varð sú niðurstað-
an að pað var sett í nefnd. Um hvað
f nefnd'nni gerist vita menu ekki Ijós-
lega eun, en pað er sagt, að ncfudiu
sje á góðum vegi til samkomulags, og
að llkindum verður byggt á frum-
varpi dr. Valt/s framvegis, en frum-
varp Benedikts Sveinssonar er úr sög-
unni fyrst um sinn.
Margt er spaugað f bænum út af
pessu máli, pvf að Reykvíkingar hafa
gaman af pvf að gera allt hlægilegt,
hvað alvarlegt mál sem er. E>annig
er talað um ýmislegt, sem á að hafa
farið fram milli landshöfðingja og dr.
Valtýs, pegar peir fyrst fundust og
áttu tal saman um petta mál í húsi
landshöfðingja. Landshöfðingi á að
hafa orðið mjög reiður og kunnað
doktórnum litlar pakkir fyrir pessa
frammistöðu hans. E>á póttu pað ekki
lítil tíðindi, pegar pað bar við f veizlu
peirri, er landshöfðingi hjelt ping-
mönnum daginn sem ping var sett,
að dr. Valtýr stóð upp náfölur frá
borðum eptir að hafa bragðað á fyrsta
rjettinum og varð að fara heim til sín.
Voru ýmsar getgátur um, hvað mundi
hafa valdið ógleði hans, og margt var
talað um petta, sem ekki er hafanda
eptir. n—q—p.
TANNLÆKNIR,
M. C. CLARK,
er fluttur á hornið á
MAIN ST' 0& BANATYNE AVE
MANITOBA.
fjekk Fyrstu Vhrðlaun (gullmeda-
líu) fyrir hveiti á malarasýningunni,
sem haldin var I Lundúnaborg 1892
og var hveiti úr öllum heiminum sýnt
par. En Manitoba e ekki að eins
hið bezta hveitiland f heit^í, heldur er
par einnig pað bezta kvikfj&rræktar-
land, sem auðið er að fá.
Manitoba er hið hentugasia
svæði fyrir útflytjendur að setjast að
f, pvf bæði er par enn mikið af ótekn
um löndum, sem fást gefins, og upp-
vaxandi blómlegir bæir, bar sem gott
fyrir karla og konur að fá atvinnu.
í Manitoba eru hin miklu og
fiskisælu veiðivötn, sem aldrei bregð-
ast.
í Manitoba eru járnbrautir mikl-
ar og markaðir góðir.
í Manitoba eru ágætir frfskólar
hvervetna fyrir æskulýðinn.
1 bæjunum Wiunipeg, Brandon
og Selkirk og fleiri bæjum munu
vera samtals um 4000 íslendingar.
— í nýlendunum: Argyle, Pipestone,
Nýja-íslandi, Álptavatns, Shoal Lake
Narrows og vesturströnd Manitoba
vatns, munu vera samtals um 4000
rslendingar. í öðrum stöðum f fylk
inu er ætlað að sjeu 600 íslendingar.
í Manitoba eiga pvf heima um 8600
íslendingar, sem eigi munu iðrast
pess að vera pangað komnir. í Maní
toba er rúm fyrir mörgurn sinnum
annað eins. Auk pess eru 1 Norð-
vestur Tetritoriunum og British Co-
lumbia að minnsta kosti um 1400 ís-
endingar.
íslenzkur umboðsm. ætíð reiðu-
búinn að leiðbeina fsl. innflytjendum.
Skrifið eptir nýjustu upplýsing-
m, bókum, kortum, (allt ókeypis) ti
Hon. thos. greenway.
Minister ef Agriculture <fc Immigratiou
WlNNIPBÖ, MaNITOBA.
Deyandi maður gripur í strd.
„Dr. Agnews Cure for tlie Heart liefur
lijálpað mjer svo mikið að jeg áiít |»að
skyldu míua við líðandi meðbrœður mína,
að gefa vottorð mitt um |>að. í mörg ár
þjáðist jeg af andarteppu, hafði opt kvöl
í vinstri síðunni og var bólgin eða þrútin
um öklana. I>egar jeg byrjaði að brúka
Dr. Agnews Cure for the Heart, hjeldu
vinir mínir að jeg væri komin jjett að
dauða, en það bætti mjer strax, og sex
llöskur læknuðu mig ulveg.“—Mrs. F. L,
Lumsden, Scranton, l'a.
AUGLYSING.
Kennara vantar um sex mánuði á
vesturströnd Manitoba-vatns. Kennsla
byrjar 1. október 1897. Viðvfkjandi
kaupi og öðrum upplýsingum snúi
listhafondur sjer til
Sigukjóns Jónssonar,
Westbourne P. O.,
Mau.
Northern Pacifie By.
TTJyCE G-A-TiJD.
MAIN LIN12.
Arr. Arr. Lv. Lv.
i i.ooa I.25P ... Winnipeg.... I OOp 3 o>P
5.55 a II. 55.1 .... Morris .... 2.28 p 5- 3°P
5.iSa 10.59 a .. . Emerson ... 3.20p 8.15 p
4.15a 10.50 a .. . 1‘embina.... U.35p 9.3'lp
lO.ÍOp 7.30.1 . .Grand Forks. . 7-05 p 5.55 a
l.löp 4.05a Winnipeg funcl’n 10.|5p 4,U0p
7-30 a .... Duluth .... 8.00 a
8.30 a .. Minneapolis .. 0.40 a
8.00 a .... St l'aul.... 7.15a
10.30a .... Chicago.... 9 35 a
MORRIS-BKANDON BRANCH.
Arr. Arr. Lv. Lv.
ll.OOa 1.25 p • •.Winnipeg. . 1.00 a 6 4 >a
8,30 p 11.50a Morris,.... 2.35p 7.00 p
5.15p 10.22 a .... Miami 4.00 p 10.17 L»
12.10a 8.20.1 .... Baldur .... b.*20p 3,22 (>
9.28 a 7.25a ... Wawanesa... 7.23p 6,02 p
7.00.1 6.30a .... Brandon.... S.20p ^.30*
PORTAG E LA PRAIRIE BRANCH.
I. V A rr.
4 45 p m .. . Winnipeg. .. 12.35 p ra
7.30 p m , Portage la l'rairie 9.30 a m
CIIAS. S. FEE, II. SVVINFORD,
G.I’ AT.A.,St.I'aul. Gen.Agent, Winnipeg