Lögberg - 30.09.1897, Qupperneq 4

4
LÖGBE&G, FÍMMTUDAGINN 30. SEPTEMBER 18y7.
LÖGBERG.
Gefiö út a« 148 PrincessSt., Winnipeg, Man.
af The Lögberg Print’g & Publising Co’y
(Incorporated May 27,1890),
Ritstjóri (Editor): SlGTR. JÓNASSON.
Business Manager: B, T. Björnson.
A ufrlýttinftar: Smá-ftuplýsinKar í eitt akipti 25c
yrir 30 ord eda 1 þml. dálKslengdar, 75 cts um mán-
ndlnn. Á st»rri auglýaingum, edft auglýsingumum
lengri tíma, afsláttur eptir samningi.
Ríifttada-skl ptl kaupenda ver(3ur ad tilkynna
akriflega og geta um fyrverand’ bústad Jafnframt.
Utanáskript til afgreidBlustofubladftina er i
1 lie ^t fcbeifc Fnnfiiift A Fubliali. Go
P. O.Box 5 85
Winnipeg.Man.
Utanáskrip ttil ritstjdrans er t
Editor Lögberg,
P *0. Box 5 859
Winuipeg, Man.
Samkvæmt landslögum er uppsögn kaupenda á
olftdiógild,nema hannsje akaldlaus, þegar hann seg
irupp.—Kf kaupandi, sem er í akuld vid bladid flytu
rtatferlurn, án þess ad tllkynna heimilaskiptin, þá er
þftð fyrir ddmetdlunum álitin sýnileg sönnum fyrr
prettvísum tilgangi.
— pimmtudagikn 30. sbpt. 18V)7. —
IhI. blöð og Yukon-gullnám'
arnlr.
Eíds og kunnugt er, hafa blöð
hins menntaða heims verið full af
frjettum af Yukon-gullnámunum,sjerí-
laf/i Klondjke-námunum 1 norðvestur-
homi Ganada, siðan i vetur er leið, og
það er óbætt að segja, að um engan
hlut hefur verið tfðræddara í hinum
enska blaða-heimi, en námaland [>etta
og allt, sem stendur í sambandi við
j>að. Oss var iiú satt að segja for-
vitni á að sjá, hvað langt yrði þangað
til eitthvað Bæistum petta mál í blöð-
unum á íslandi og hvernig þau sk/rðu
frá f>ví. En vjer höfum ekki sjeð
eina linu í blöðunum á íslandi fyr en
I „Bjarka“, sem korn hingað fyrir fá-
um dögum. bar eð þetta er hið eina
og fyrsta, sem landar vorir á ísl. bafa
fengið að sjá í blöðum sínum um
þetta efni, birtum vjer fiessa frjetta-
grein úr „Bjarka“ (dags. 3. f>. m), i
heilu liki, lesendum vorum hjerna
megin hafsins til fróðleiks! Greinin
hljóðar sem fylgir:
„Gull-laiid, ákaflega gullauðugt,
er ný/undið í Canada vestur undir
Kyrrahafi 5 Brit. Columbia. Af þessu
gull-landi ganga nú miklar sögur, og
h vfa hleypt æsingu í hugi manna um
endilanga Ameriku, sem mÍDnir ósjálf-
rátt á Californiu forðum. Fátækur
námumnöur fann fyrst gull á pessum
stað f fyrra sumar, en enginn vissi
fyrri en nú í sumar hve gullauðugt
petta land var. Gullnemar margir
eru iiýlega koinnir til Californíu með
Bvo mikið af óhreinsuðu gulli, að verð
verður varla tölum talið. Eitt
einasta gufuskip kom með gullgrjót
og gullsand 4 millj. kr. virði. t>riðju
vikuna af júlí kom paðan til mynnta-
sláttu Bandaríkjanna i San Francisco
gull fyrir 2 millj. kr. og Dæstu viku
enn pá meira. Með endilöngu Kyrra-
hafinu fljúga fregnir um vellauðuga
menn, sem viku og hálfum mánuði áð-
ur voru blásnauðir. Járnsmiður fór
til Canada úr Bandaríkjum og átti
varla á sig garmana, en kom litlu síðar
aptur með gullgrjót, sem hann seldi
strax fyrir hálfa millj. kr., og bónda-
grey, sem nylega fór á höfuðið og
reyndi svo hamÍDgjuna f gull-landinu,
kom aptur með milljón. t*essar sög-
ur kunna nú kannske að vera krítaðar
liðugt, en pað er vfst að landið er
óvenjulega gullríkt. i“á galli er pó
á pessu, að landið er Óbyggt og gull
verður ekki grafið nema um sumar-
mánuðina. Aðflutningar á matvælum
ákaflega torsóttir og æfi gullnema
mjög óblfð. Menn hafa verið varaðir
við að fara pangað fyr en að sumri,en
pað hefur lftið dugað, og margar pús-
undir farið eptir sem áður en ekki
komið aptur allir. Canada-stjórn hef-
ur r.ú leitað til Bandarikjanna til að
fá pægilega höfn einhversstaðar við
Alaska-streudur til að flytja út gullið.“
Oss pykir ekki óliklegt að Vest-
ur-íslendingar (sem gagn kunnugir
eru öllu í sambaudi við náuialand pað,
sem hjer ræðir um, bæði af pvi sem
ritað hefur verið um pað í Lögbergi
og enskum blöðum) brosi pegar peir
lesa ofanprentaða grein úr ,,Bjarka“.
Greinin er gott synishorn af pví,
hvernig sum blöðiri á ísl. misski]ja,eða
rangfæra visvitandi, margt eða flest
er útlönd snertir. Vjer ætlum nú
ekki að striða „Bjarka“ með pvi, að
benda á allar villurnar i pessari stuttu
frjettagrein, en að eins nefna fáeinar.
I>að er pá fyrst, að gull-land pað,
sem hjer ræðir um, er ekki í British
Columbia, heldur fyrir norðan nefnt
fylki. í hinu svo nefnda Norðvestur-
landi, sem ekki hefur enn fengiðfylk-
isrjettindi. Menn hafa uin mörg ár
vitað, að gull var í Yukon dalnum,
og gull hefur verið pvegið úr leir og
sandi, úr ár- og lækja farvegum
beggja megin við landamærin milli
Alaska og CaDada, sfðastl. 4 ár að
minnsta kosti. Um petta er getið f
grein vorri í Lögbergi, sem kom út
27. maf síðastl. — Gullfundurinn
f Yukon-dalnum hefur ekki einasta
„hleypt æsÍDgu í hugi manna um
endilaDga Ameríku“, heldur einnig
um pvert og endilangt Stórbretaland.
baðan hafa komið margir gullnemar,
og par hafa myndast mörg fjelög til
að kaupa gullnáma, vinna að náma-
greptri, verzla, setja gufuskip á ár,
og jafnvel til að leggja járnbrautir í
gull-landinu. — Einhver hlægilegasti
misskilningurinn sem kemur fram
í „Bjarka“-greininni er pað, að gull-
nemar hafi komið til Californiu með
„gullgrjót“. Eptir pessu mætti ætla,
að gullnemar pessir hafi rogast með
stóra gullgrjóts-hnullunga (steiiia,sein
Dokkuð af gulli var í) ofan úr landi
og flutt pá svo á skipi til Californiu.
Hið rjetta er, að gullnemar komu roeð
pað sem á eusku er nefnt „gold
dust“, p. e. gullagnir, sem peir pvo
úr leir og sandi, og er petta alger-
lega hreint gull að öðru en pvf, að
ofurlítill silfurblendingur er í pví.
Að gullið er hjerum bil hreint sjest á
>ví, að úrisau af pessum gullögnuin,
eða „gullsandi“, hefur reyrzt að vera
15 til 1(5 doilara 'vitði, eins og áður
hefur verið getið um f Lögl>ergi. l>að
er auðvitað fjarskinn allur af „gull-
grjóti“ (gold quartz eða gold ore) í
fjöllunuin í Norðvesturlandinu, pví
„gullsandurinn“, sem námamenn finna
I ár- og lækja-farvegum, er pannig til
kominn,að vatn og lopt hefur hjálpast
til að uppleysa kletta, sem gull er í
(sumir álíta að fs hafi mulið pá sundur
á ísöldinni), og ár og lækir borið
,,gullsandinn“ úr fjöllunum, sem
klettarnir eru í, niður á lægri staði,
par sem „gullsaudurinn“ nú finnst.
En pað er enn ekki byrjað að
nota ,.gullgrjótið“ á peim stöðvum,
sem hjer ræðir um. Til pess parf að
reisa mylnur,sem mala eða steyta gull-
grjótið sundur, og pvo svo gullið úr
mjelinu. I>etta verður gert með tím-
anum. I>annig hafa nokkrir auðmenn
f Chicago pegar myndað fjelag með
25 milljóna dollara böfuðstól, til að
vinna í „gullgrjóts“-námum í peim
hluta Yukon-dældarinnar sem er í
Alaska. En gullnemar peir, sem
hingað til hafa verið í Yukon-landinu,
hafa að eins grafið upp leir, möl og
sand úr ár- og lækja-farvegum og
pvegið gullagnirnar úr pvl, sem peir
hafa grafið upp.—„Bjarki“ segir, að
gullið verði ekki grafið upp nema um
sumarmánuðina í námuhjeraði pví, er
hjer ræðir um. Þessu er varið alveg
pvert á móti. Gullið (p. e. leirinn,
mölin og sandurinn, sem gullagnirnar
eru í) verður að eins grafið upp á
vetrum, pvi vatu rennur f grafirnar á
sumrin, en gullið er pvegið úr pví,
sem upp er grafið á vetrum, á sumr-
um, eða cptir að ís leysir af ám og
lækjum.—Aðflutningar til námahjer-
aðanna eru ekki erfiðir í sjálfu sjer,
pví stór og góð gufuskip ganga frá
höfnum á Kyrrahafs-ströndinni, t. d.
San FraDcisco, Seattle o. s. frv. til
mynnisins á Yukon-fljótinu, en pað er
gengt gufubátum, sem bera 400 til
G00 tons, alla leið til Dawson City
(um 2000 milur). Það ganga nú
nokkrir slíkir bátar eptir fljótinu.
Siglingatíminn er par á móti stuttur,
vegna pess hve vetrar eru langir par
norðvestur frá. Auðugustu gullnám-
arnir, sem fundist hafa f Yukon-land-
inu, eru ekki nema um 18 enskar mfl-
ur frá Dawson City. Að svo margir
hafa verið að brjótast yfir Strandfjall-
garðinn inn f námalandið í sumar or
sakast af pvf, að fjöldinn, sem pangað
vildi kotnast, var svo mikill, að fæstir
gátu ferigið far með gufuskipunum.
Það er ekki við að búast aö peir,
sem fóru til r.ámanna f sumar, bafi
koinið aptur, pvf flestir eða allir, sem
paDgað far», búast við að verða par
svo árum skiptir. Flestir peirra sem
komu frá námunum í sumar h»fa verið
í Yukon-landinu svo árum skiptir.—
Það sem sagt er um böfnina, sem Can-
adastjórn sje að reyna að fá f Alaska
hjá Bandaríkjastjórn „til að flytja út
gullið,“ er bara rugl. Canada á nóg
ar bafnir í British Columbia,sem hægt
er að leggja járnbrautir frá inn í
námalandið, og Cansda Prcific-járn-
brautarfjelagið er nú að láta mæla út
brautarstæði frá eÍDni peirra. Þar að
auki geta Canada-menn flutt gull sitt
út eptir Yukon fljótinu eins og Banda.
rfkjamenn, og hafa gert pað f sumar.
Bandaríkja menn flytja allskonar varn-
ing út úr Canada-liöfnum, og Canada-
menn út úr höfnutn í Bandaríkjunum,
eptir pvf sem pægilegast og ód/rast,
er, svo hvorugt landið parf sjerstak-
lega að fá kafnir hjá hinu.
Avarpið.
Á öðrum stað f blaðinu birtum
vjer „Ávarp til íslendinga“, sem vjer
prentum eptir „ísafold“. Eins og
lesendur vorir sjá, hafa 16 pingmenn
í báðum deildum alpingis undirskrif-
að ávarpið og skora á íslendinga að
styðja pá stefnu, að taka boðum
Danastjórnar um sjeistakan ráðgjafa
fyrir ísland, er eigi hafl önnur stjórn-
arstötf á hendi, skildi og talaði ís-
lenzka tnngu, sæti á alpingi og bæri
ábyrgð fyrir pví á allri stjórnar-at-
höfnÍDni.—Það er vonandi, að alpingi
verði leyst upp sem fyrst og stofnað
til n/rra kosninga, svo kjósendum á
íslandi gefist kostur á að láta álit sitt
í Ijósi um petta afar-p/ðingarmikla
raál. Það er og vonandi, að petta
mál verði vel sk/tt fyrir pjóðiuni,
bæði í ræðu og riti, áður en næstu
kosningar fara fram, og að pað verði
gert að aðal-spursmáli við næstu
kosningar, livenær sem pær fara fram.
Ef málið er sk/rt fyrir kjósendura til
hlítar, er lítill vafi á hver stefnan
sigrar, pessi nýja stefna eða gamla
pófið.
Tupper óánægður.
Sir Charles Tupper var eini mað-
urinn frá Canada, sem óánægður var
á Englandi í sumar á meðan stóð á
„Demants-hátíðinni“. Hann var óá-
nægður yfir pvf, að Englendingar
glöddust af peim verzlunar-lilunnind-
um, sem Canada-stjórn veitti peim,
og hann var óánægður yfir pvf, hvað
forsætisráðherranum frð Canada var
s/ndur mikill sómi. Sir Charles Ijet
ekki undir höfuð leggjast, að gera
óánægju sína heyruui kunna strax
eptir að hann kom til Eoglands.
Hann ljet korna út f blaðinu „Daily
News“ samtal við sig, par sein hann
segir, meðal annars, að Eoglendingar
skilji ekki rjett verzlunar hlunnindi
pau, er Laurier-stjórnin veiti Blng-
landi; ef pjóðin skildi pau rjett, pá
mundi hún ekki fagna yfir peim.
London-blöðin, ineð „Times“ í broddi
fylkingar, og blöðin víðsvegar uui
England útsk/rðu mjög uákvæinlega
pessi verzlunar-hlunnindi, og 1/stu
yfir pvi um leið, án minnsta tillits til
pess kverjmn pólitiskum flokki pau
fylgdu, að slík hlunnindi væri mikið
gleðiefni fyrir England og að enska
pjóðin skildi pau rjett. Að öðru en
pvf, sem hjer að ofan er tilfært, var
SirCharles Tuppers ekki getið á Eng-
landi. Nú er hann kominn heiin apt-
ur úr Englauds-ferð sinni og rekur sig
á pað, að Canadamenn eru fagnandi
yfir pví, að England hefur sagt upp
sjerstökum verzlunarsamningum við
vissar pjóðir. Þetta tekur mikið á
Sir Charles Tupper, og er hann nú að
ölluin lfkinduin liinn eini inaður í
Canada, sein er óánægður yfir pessu
satnningsafnáini. Þessa óánægju stna
opinberar liann í blöðunum, og segir
bann par,meðal annars, að hvorki pau
verzlunar-hlunnindi,sem Canadastjórn
hefur veitt Englandi, nje framkoma
Sir Wilfrid’s Lauriers,hafi átt nokkurn
pátt í uppsögn verzlunai-.-iamninganna.
Samniugunum var sagt upp utn pað
leyti sem allt England, fagnandi yfir
hÍDum eanadisku verzlunar hlunnind-
um, gerði mestan dyn með Sir
Wilfrid Laurier. Þeitn var sagt
upp rjett eptir að hann (Sir Wil-
frid) bafði haldið ræður á móti peim
uir. pvert og endilangt England.
Þeim var sagt upp pegar lögfræðing-
ar brezku stjórnarinnar höfðu komist
að peirri niðurstöðu, að peir stæðu í
vffri fyrir pví að Englendingar gæti
sætt verzlunar-hlunnindum peim, er
Canadastjórn bauð pejm. En ef mað-
ur ætti að trúa Sir Charles Tupper,
pá var allt petta að eins hending, sern
engan pátt átti f uppsögn vorzlunar-
samninganna. Ensku blöðin, t. d.
London ,Times‘, ,Post,‘ ,Standard,‘
Daily News,‘ ,Telegraph,‘ ,Spectator‘
o. s. frv. vissu ekki hvað pau voru að
fara með pegar pau sögðu, að upp-
sögn verzlunarsamninganna væri að
pakka hinum canadisku verzlunar-
hlunnindum og haráttu Sir Wilfrids
Lauriers fyrir nánara sambandi á milli
Englands og ensku n/londanna. Jafn-
vel Mr. Chamberlain og aðrir stjórn-
málatnenn, sem pökkuðu Sir Wilfrid
Laurier pað aðallega, að hægt var að
afnetna samningana, misskildu petta.
Sir Charles Tupper er eini maðurinn,
182
Claude de Chauxville hló lágt, eins og hann
pekkti pessa fallegu brellu, sem hann gat gert eins
vel eins og Vassili.
„Hún er vitikona mín,“ sagði hann svo.
Maðurinn, sem póttist vera aðstoðarmaður rúss-
nesk» sendiherrans, rjetti hendurnar frara á borðið,
beygði sig fram á pað, svo að hið stóra, feita andlit
hans var að eins fáa pamlunga fiá hinu skarplega
andliti Chauxville’s, og sagði:
„Það gerir allan muninn“.
„Jeg bjóst við pvf,“ sagði Chauxville, og horfði
fast f hin einbeittlegu augu fjelaga sfns.
XV. KAPÍLULI.
í VKTRAR BORGINNI.
Pjetursborg á Rússlandi er hin einkennilegasta
borg f veröldinni á vetrardag, pegar hún er pakin
snjó. Borgin lftur pó bezt út eptir mikinn norðan-
vind, pegar hann hefur rifið allan snjóinn af turnin-
um á St. lsaks-kirkjunni og hin mikla, gyllta hvelf-
ing, tindrandi í sólskininu, kastar geislum sfnura
yfir hina hvítu gröf, sera líkja má horg’nni við.
Á veturna er Neva-fljótið hreiður, skarkalalaus
pjóðvegur milli Vassili Ostrow og Admiralty Gard-
eus. Á veturna pagnar loks hið ój>olandi skrölt
l9l
Chauxville leit til Steinraetz, sem ygldi sig og
sagði síðan:
„Það á ekki við, að fara að segja gamlar frjettir
frá London, sem komíð hafa f gegnuin París.'’ Eða
hvað finnst yður?“
Steinmet/. sló bælnum á sólabreiða stígvjelinu
sínu ópolintnóðlega niður í gólfið hvað eptir annað.
„Af hverjum eru frjettirnar—um hvern eru
pær?“ hrópaði greifafrúin og klappaði sainan hinuin
mjúku lófum sinum.
„Jæja, frjettirnar eru af prinz Paul“. sagði
Chauxville og horfði storkaudi á Steinmetz.
Steinmetz færði sig ofurlítið til, svo hann stóð
fyrir framan Katrínu, sem var orðin náföl allt í einu.
Hún sá pví að eins breiða bakið á honum. Hinir
aðrir f herberginu gátu alls ekki sjeð hana. Hún
var heldur smá vexti, og Steinmetz huldi hana á bak-
við sig eins og hann væri skjöldur hennar.
„Ó! hann er að tala um giptingu prinzins“,
sagði Steinmetz við greifafrúna. „En greifafrúin er
sjálfsagt búin að frjetta pað‘\
„Hvernig gæti pað verið?“ sagði Chauxville.
„Greifafrúin vissi, að prinz Paul ætlaði að fara
að gipta sig“, sagði Steinmetz tnjög hægt, eins og
hann væri að tefja tfmann. „Að œtla sjer eitthvað,
er hjerum bil hið sama og yera pað, par sem menn
eins og hann eiga hlut að máli“.
„Hann er pá pegar giptur?“ SRgði greifafrúin í
höstum róm.
186
starf sitt, var stofuhurðin opnuð og pjónustumey eín
kom inn, sem sýndi irieð látbragði sínu, að liún liafði
áunnið ofurlítil htunnindi raeð peirri einföldu aðferð
að vera á gægjum.
„Það er Monsieur Steinmetz, greifafrú,“ sagðÍ
stúlkan.
„Ó! lít jeg hræðiloga illa út, Celestine?'1 spurði
greifafrúin. „Jeg hef sofið“.
Celestine var frötisk, hló hinn töfrandi hlátur,
sem einkennir pá slingu pjóð, og sagði:
„Hvernig getur greifa-frúin spurt svona? Hún
gæti álitizt að vera að eins 35 ára!“
Það má búa8t við, að englarnir, sem skrifa niður
orð mannanna, lialdi sjerstakar bækur fyrir bina
fröusku pjóð, og slái sjerstaklega af pægilogum
lygum.
Greifafrúin hristi liöfuðið og trúði skjallinu.
„Monsieur Stcintnoiz or einmitt á pessu augna-
bliki að klæða sig úr loðklæðunuin frammi í gang-
iuum,“ sagði Celestine og gekk fram að stofn-
hurðinni.
„Gott og vel,“ sagði greifafrúin. „Jeg ætla að
bjóða honum kveldverð“.
Steinmetz kom inn f stofuna og hneigði sig
óparflega djúpt, og pað skein dálitil glottni út úr
hinum punglyndislegu augum hans. i
„Bara hugsið pjer yður, kæri Steinmetz,“ sagði
greifafrúin líflega, „að Katrín er farin út í svona
veðri. Guð minn góður! Hve veðrið er ískyggilegt!“