Lögberg - 17.11.1898, Side 2

2
L0GBERO, FIMMTUDAGINN 1 7. NÓVEMBER 1898
niesta ODpIsg
SBin SjBSt tlBÍ-
MTITTI C! AI ftaíSRflVORU
IviiILIL ijnLn »< wmm
IvOMID OG SJAID VÖRURNAR OG YKKUR MUN REKA 1 ROGASTANZ, þEGAR ÞIÐ SJÁIÐ HVERSU ÖDÝRAR þ(ER ERU
Russian Dog Kápa $ 7,00 Australian Dog Kftpa 9 00 Coon-skinus Kápaft$12, 14, 15, 16.00 og par yfir. Wallaby Kftpur 11.00 og par yflr. Hundskinnskápur - 12 00 og par yfir. Klæðiskápur fóðraðar með loð- skinni $ 0, 12, 14.00 og par yfir. Kvenn-loðápur með öllu verði. Loðhúfur 50c , 75c., $1.00, 1.25, 1.50 2 00, 2.50, 3.00 og upp. Loðsk. vetlingar af öllum tegundum. Gráir geitarskinnsfeldir af beztu teg- uud, getur hver, sem verzlar við okkur að nokkrum mun, fengið fyrir innkaupsverð.
STORT UPPLAG af KARLMANNAFATNADI VERDUR SELT MED MIKID NIDURSETTU VERDI.
Skodid listann. Karlm. föt $2 50, 3.00, 3 50 og $4 00 Karlm. föt $4.75. 5 00, 5.50 og $6 00 Kartm. föt $6.50, 7.00, 7.75 og $8.50 Karlm. föt $9 00, 9.50, 10.00 og 11.00 Karlm. föt $12.00, 13.00 og $15.00 og upp. Karlm. buxur, 50c., 75c. 90c. og $1.00 Karlm. buxur, $1.25, $1.35 og $1.50 Karlm. buxur, $1.75, $2.00 og $2.25 Karlm. buxur, $2.50, $2 75 og $3.00 Karlm. buxur, $3 50, $4.U0 og $5.00 og par yfir. Karlm. Vetrarkápur úr frieze $3.50, $4 Karlm. vetrarkápur úr frieze $4.75, $5.50 og $6, og par yfir. Vetrarkápur úr Beaver-klæði, svartar og blftar $5.00 og $7.00 Vetrarkápur úr Beaver-klæði, svartar og bláar $8.00 og $9.00 Vetrarkápur úr Beaver-klæði, svartar og blftar $10.00 og par par yfir Drengja og barnaföt á öliu verði frá $1,1.25, 1.50, 1.75 og upp.
Skraddara - deildizi. lagleg fot ur serge buin til eptir mali fyrir $12.00.
Af listanum hjer að ofan geta menn fengið hugmynd um hvaða hag þeir geta haft af því, að kaupa sem fyrst af
Gieymið ekki að aliar pantanir
með póstum eru afgreiddar
fljótt og vel.
C. A. GAREAU,
324 Main Street, Winnipeg.
Merltl: G-ylt Sliœi'i.
„Fátt er nú umfina drætti“
fyrir Heimskringlu.
[Niðurlwg greinar Mr. Jacobs
Lindals í FoxwarreD, er byrjaði I 43.
númeri Lögb., 3; f>. m., útaf hinni ó-
sæmilegu grein Asgeirs J(ónatansson-
ar) Liudals I 51. og 52 tölubl. Hkr.
p. ft.].
Ó, maður, f>ú sem
ft bjer lítur
dirfst ei að daema
dftinn bróður,
nje vogskftlar himins
' í hönd f>jer taka,
athuga heldur
hagi f>ína.
Brotnar brostið glas
af breisku efni,
svo lífs-stundar straumur
staðar nemur.
Metur mildi sú,
er manninn skóp,
sálar-hreysti hans
mót hættunni,
veiði-vjelum heims
og villu dómum.
J. J.
Úr f>ví svo bar undir, að jeg varð
aö minnast ft Natan Ketilsson, f>á
tinn 'eg ftstæðu til að fara fleiri orð
um uni hann.
t>að n- vnduðust og döfnuðu, pvi
miður, hleýpidómar og hj&trúarfullar
frsögur á íslaDdi Utf Natan bæði lífs
og liðinn.—Það er ein eða jafnvel
tvær sögur, sem sjerstaklega hafa
haldið hleypidómunum um Natan við
hjá ógætnu og óvitru fólki, sem sje,
sagan í, pjóðsögu-safni íslands, með
fyrirsögninni: „Satan vitjar nafns“.
£>egar saga pessi kom út í safuinu,
yar henni auðvitað mótmælt með grein
{ „Norðanfara“ og par skýrt frft,
hvernig hún myndaðist af illkvittni
og dafnaði í heimskulegri hjfttrú. Þá
Ví.r jeg barn að aldri, og bar lítt skyn
ft slí.ka hluti.
Þí.\ð var mjög vitaverð ógætni af
jóni Árnasyni, sem safnaði mestu til
pjóðsagna íslands, að takasögu pessa
um svo gott sem samtíðar-mann sinn
og láta hana koma út 1 peím búningi,
8e.m hún birtist í. Því pó að hann
(J. A ) hefði nú litið svo á, að pjóð-
sögurTiT væru skftldskapur, reistur
og byggbur ft pjóðtrúnni, sem hafði
engan söguiegan sannleika við að
styðjast, pá mátti hann gæta pess, að
eins og saga pessí myndaðist af ill-
kvinni og dafnaði I hiuni heimsku-
leg.J h jfttrú, á meðan inaðurinn var
enn á IJti, eins myndi hún—að minnsta
kosti hjá óvitru fólki—halda tilveru
siuni áfram.
Hin sagan, setn haldið hefur við
hleypidómunum um Natan, er saga sú
sem Gísli Konráðsson, sagnapulí, rit-
aði. Hún hefur mjer vitanlega aldrei
komið á prent, en jiokkur skrifuð
handrit munu vera til af henni á
íslandi.
t>ó að Gísli Konráðsson væri
fræðimaður mikill og mörg af ritum
hans sjálfsagt verðmæt, pá heyrði jeg
pess getið, pegar jeg var á íslandi, að
sumt, sem Gísli ritaði um samttðar-
menn sína, væri ekki eins áreiðanlegt
°g skyldi. Heyrði jeg par til nefnda
Húnvetninga-sögu, sem hann ritaði.
Saga sú, sein Gísli ritaði af Natani
Ketilssyni, er auðsjáanlega rituð með
hlutdrægni. t>ar er til dæmis engra
kosta eða bæflleika Natans getið, sem
voru miklir. t>ar er aðeins dregin
fram dekkri hliðin,og sumsstaðar hall-
að rjettu máli, svo sem um málaferli
Natans og fjárbrögð. Gísli og Natan
munu ekki hafa verið neinir vinir;
peir voru samtíðarmenn og áttu í
skærum saman ft yngri árum.
Ennfremur hafði faðir minn und-
ir höndum sögubrot, sem var að miklu
leyti ritað af Tómasi nokkrum er lengi
hjó á Hvalnesi á Skaga, í Skagafjarð
ar s/slu, og mun hafa flutt í seinni
æfí-ftrum sínum fram í Skagafjarðar-
dali (mig minnir að Lftingsstöðum),
og muu hafa dáið par fyrir hjer um
bil 30 árum sfðan. Ekki man jeg
hvers son pessi Tómas var. Eptir pví
sem faðir minn skyrði mjer frft, var
Tómas pessi vel greindur og gætinn f
sögnum. Hann var persónulega
kunnugur Nataniá yngriárum sínum.
t>egar jeg var kominn á pað ald-
ursskeið að bera dálítið skyn á mann-
lffið,p& var jeg stundum að hugsa um,
að leita mjer upplýsinga og endur-
bæta petta sögubrot, sem Tómas hafði
skrifað, er var sjerstaklega að pví
leyti ófullkomið, að sundurlaus æfiat-
riði Natans voru framsett, en hvergi
fylgt sögulegum præði. Líka vant-
aði mikið ft, að öll markverð atriði úr
æfisögu Natans væru par tilfærð.
Mjer pótti leitt, að saga sú sem
Gísli ritaði af Natani—er jeg hafði
fulla víbsu fyrir að var hlutdræg—
breiddist út ftn pess önnur rjettari
frásögn kæmi. Jeg var að eina byrj-
aður á að leita mjer upplysinga hjá
peim fáu mönnum, sem enn voru uppi
og pekktu Natan, og sömuleiðis í
dómsmálabókum Húnapings, um
mftlaferli hans. Svo komst nú petta
ekki lengra. Fyrst var pað, ftð jeg
bjó langt frá prentsmiðju og fann
mikin vanmátt hjá mjer að undirbúa
sögu til prentunar, svo mynd á væri.
Og í öðru lagi fór jeg að hugsa um að
flytja af landi burt um pær mundir,
sem pó drógst um nokkur ár, og ]fm-
islegt fleira, sem, pvl miður, hindraði
framkvæmd mína í tjeðu efni. Sörnu-
leiðis hugsaði jeg ekki út í pað, sem
lfkast til pó verður raun fi, að hinir
illkvittnu hleypi dómar um Natan
mundu berast hingað vestur ura haf
með ógætnu og óvitru fólki.
Mjer dettur ekki I hug að fara
að rita hjer æfisögu Natans, pví hún
er allt of löng fyrir blaðagrein, enda
vanta hjer öll efni til pess. Jeg vil
að eins, í sambandi við hið framan
ritaða, draga fram nokkur atriði eða
drætti úr lífsferli hans og geta lynd-
is-einkunna hans stuttlega.
Natan hafði að vísu nokkra bresti
—kannske suma meiri en alment ger-
ist—eins og optar hefur komið fyrir
um mikilmenni, en hann hafði líka
jafnframt mikla kosti og yfirburð
hæfileika.—Hann var langt frá pví að
vera glæpamaður. Hann hafði við-
kvæmt hjarta til alls, sem aumt var
og bágt átti. Eptir skilvísra manna
sögn, var hann góður við hesta og
húsdyr, og ávítaði aðra fyrir að fara
illa með skepnur. Hann var raun-
góður við fátæka, sem bágt áttu, og
neitaði aldrei fjesnauðum mönnum um
læknishjálp pegar peir leituöu hans.
Að hæfileikum sumum og vits-
munum var Natan undramaður.
Allur hans mála ferill—sem er
nokkuð mikill—synir hvergi, að hann
sje grunaður um eða viðriðinn glæp-
samlega illmennsku, eða præl-
mennsku, heldur fjebrögð, ýmist að
vera í vitorði með öðrum, piggja fje
að mútum fyrir ráðleggingar í málum
og annað pví um líkt.—Stundum
rjeðist hann á ríka menn og fjftrsfnka,
til að hafa fje út hjá peim með smá-
brögðum—pó meinlausum—og not-
aði par til hjátrú peirra og fftfræði.
Aldrei varð nokkuð pað sannað
uppá Natan er dómssök varðaði, og
pví var hann aldrei dómfelldur.
Stundum viðhafði Natan orð sem
að hneyksluðu fólk. Hann sagði til
dæmis stundum við rfka menn, sem
eitthvað voru krankir og vildu að
hann læknaði sig: Jeg skal lækna
pig og gera pig alheilann ef pú gefur
mjer petta, sem hann pá tiltók. Þetta
var opt lagt illa út af alpýðu, og var
hann pví úthrópaður sem hinn versti
fjárplógs-maður.
Sömuleiðis gaf hann stundum í
skyn, og pað svo að fólk trúði, að
hann væri fjölkunnugur, sem pó alls
ekki var í peirri merkiogu er pað orð
hefur vanalega verið brúkað á tslandi.
Því til sönnunar vil jeg hjer tilfæra
eitt dæmi af mörgum; Natan bar
einu sinni par að, sem syslumaður
Húnvetninga, Björn Auðunnarson
Blöndal, var að halda prófping yfir
nokkrum mönnum, sem grunaðir voru
um fjártöku eða pjófnað. Syslumað-
ur lætur kalla Natan inn par, sem
prófpingið stóð. Þegar hann er kom-
inn inn, víkur syslumaður sjer að
honum og segir: „Það er sagt, að
pú vitir fleira en fólk flest; segðu nú,
Natan, hver af pe3Sum mönnum, sem
parna sitja, er sekur; einhver peirra
er sekur?“
Eptir stundar pögn segirNatan:
„Sá parna, sem er með aletluna á
ne/inu, er sekur“. Einn af hinum
ftkærðu greip eins og í fáti upp í
andlitið. Syslumaður purfti ekki
meira; hann sá og skildi. Með pví
hann var yfirvald mikið og skörungur
í stöðu sinni, gekk hann fast að mann-
inum, svo hann varð að jftta sekt sína.
Það var auðvitað engin sletta á nefi
mannsins, heldur á samvizkunni, og
af pví bacn hræddist Natan, varð hann
skelkaður og gætti sín ekki.
Natan var undramaður að læknis-
pekkingu. Jeg vil tilfæra hjer eitt
dæmi af mörgum, sem sanna pað.
Helga nokkur, ung stúlka, bjó með
foreldrum sínum—ekki man jeg hvað
pau hjetu—í Hindisvík á Vatnsnesi, f
Húnapingi, fjekk meinsemd í geir-
vörtu eða brjósti, sem að elnaði svo
mjög, að foreldrar hennar urðu hrædd
og fóru að leita til peirra manna sem
skyn báru ft slíkt. Sögðu peir, sem
póttust vita, að pað væri krabbamein.
Var Natau fenginn til að gera lækn-
inga-tilraunir við stúlku pessa, sem
honum líka heppnaðist vel.
Eptir pví sem stúlkan og for-
eldrar hennar skyrðu frá síðar, lækn-
aði hann hana paDnig, að hann leiddi
meinið eða krabbann með plástrum
(eða meðölum, sem pau ekki pekktu)
alla leið ofan frá brjóstinu, ofan síð-
una og lærið, og dró bann síðast út
um k&lfasporðinn. Syndi hann mynd
einhverja í vatni í leirskál, sem leit út
eins og margir angar, allir saman-
hangandi í einni heild. Þetta, ásamt
fleiru, stendur í frásögn Tómasar, en
ekki Gfrtla. Það ber llka vel saman
við pað sem GuðmuDdur Guðmunds-
son prentari á Akureyri, sagði frá í
minni ftheyrn. Hann var sonur tjeðr-
ar Helgu, sem hafði sagt honum frá
pessu og minntist ætíð Natans með
hlyjum tilfinningum. Nokkru eptir
tjeða lækningu giptist Helga og átti
Niðurl. á 7. bls.
$10.00
getur einhverinn piltur eða stúlkaan
sparað sjer, er vill ganga á St. Paul
Business skólan í vetur. Undil-
skrifaður gefur nftkvæmari upplysing-
ar. Sft, sem fyrst skrifar hefur‘ fyrst-
tækifæri. B. T. Björnson.
Foturc comfort for present
seemíngeconomy,but buy the
sewíng machíne wíth an cstab-
líshed reputatíon, that guar-
antees you long and satisfac-
tory servíce. i i jt jt i
fy-
ITS PINCH TENSION
. . AMD . .
TENSION INDICATOR,
(devices for regulatíng and
showíngtheexacttension) are
a few of the features that
emphasize the hígh grade
character of the White.
Send for our elegant H. T.
catalog.
Winr; Gevving Machine Co.,
CtEVELAND, 0.
Til sölu hjá
W. Grundy & Co.,
Winnipeg,Mar
JAFNVEL DAUDIR MENN.,.
MUNU UNDRAST S LIKANVERDLISTA I
Þjer ættuð ekki að sleppa þessari mestu Kjörkaupa-
veizlu í Norður-Dakota framhjá yður.
Lesið bara pennau verðlista.
Góð „Outing Flannela“................................ 4 cts yardið
Góð „Couton Flannels................................. 4 cts yardið
L L SheetÍDgs (til línlaka).......................... 4 cts yardið
Mörg púsund yards af ljósuin og dökkum prints á.... 5 ets yardið
Iiáir hlaðar af fínasta kjólataui, á og yfir.........10 cts yardið
10 pnnd af góðu brenndu kaffl............................$1 OO
10 stykki af af Kirks Comfort sápu fyrir................. 25
25 pund af mais-mjöli fyrir ............................. 50
og allar okkar vörur eru satt að segja með niðurskurðs-verði.
L. R KELLY,"íl™.kota