Lögberg - 11.05.1899, Side 2

2
LÖUBERG, EIMMTUDAGINN 11. MAÍ 1899.
Sv< rtingja-liatrið í Banda-
ríhjunmn.
í>að er að verða í meira lagi al
varlejJt mál fyrir BaEdaríkja f>jóðina
hvernig hægt sé að draga úr hinu
dauðlega hatri, sem hvítir menn i
suðurríkjunum bera til svertingjanna.
Naumast líður svo vika alt árið um
kring, að blöðin flytji ekki eiohverja
hroðasöguna um aftöku eins eða fieiri
svertingja án dóms og laga. Sumar
af sögum þessum rru svo hryllilegar,
að J>að liggur við að blóðið stöðvist í
æðum roanns við að iesa f>ær. Mann
furðar á, að annað eins geti átt sér
stað i lok aldar J>essarar, sem hefur
tekið öllum undangengnum öldum
fram að mannúð, siðfágun og mentun.
Og maður verður enn meira forviða á
öllu J>essu J>egar maður minnist J>ess,
að J>jóðin, fyrir rúmum mannsaldri
síðan, fórnaði blóði sona sinna í
hundruð-J>úsunda tali, auk ógrynni
fjár, til pess að veita hinum blakka
mannflokki í landinu frelsi og jafn-
rétti.
t>etta hatur og J>essi fyrirlitning
fyrir sveitingjunum í suðurríkjunum
hefur altaf veiið mjög svo auðeæ.
Ea menn vonuðu, að með vaxandi
menning og mentun sveitingjanna,
mundi tilfinnirg pessi smátt og smátt
hvcrfa; en vonir manna hafa að f>essu
leyti aJgerlega brugðist. Hatrið held
ur stöðugt áfram, og J>að er spursmál
hvort J>að ekki fer vaxandi.
Ein af hinum allra svívirðileg-
ustu aftökum án dóms og laga fór
fram 1 Georgia-ríkinu nú eigi alls
fyrir löngu.
Svertingi nokkur, Hose að nafni,
hafði verið settur í varðhald, grunað-
ur um að hafa myrt mann, sem hét
(Jrawfoid. Undir eins og Hose hafði
verið tekinn fastur komu sögur á
gang um pað, að hann hefði ekki
einuDgis myrt manninn, heldur einnig
svlviit konu hats. t>að purfti svo
sem ekki meira. Múgurinn varð æð-
isgenginn og hrifsaði manninn á sitt
vald. Dómsvaldið og lögreglan gat
allsendis ekkert viðnám veitt. For-
tölur og bænarorð ríkisstjórans höfðu
ekkert að segja; skríllinn léði lögum
og lofum. Maðuiinn var dreginn út
í skóg og bundinn par við eik. Og
svo gengu menn að honum parna,
bundnum, og skáru úr honum smá-
stykki. t>annig tóku peir af honum
bæði eyrun og alla fingurna. Maður-
ian grátbændi pá um að gera útaf við
sig sem fyrst, en við slíkt var ekki
komardi. l>vert á móti var haldið
áfram að muika úr honum smá tætl-
ur birgað og paDgað, urz kvalatím
inn pótti orðinn nægilega langur, og
angist aumÍDgja mannsins var búin
að ná pvf stigi, sem skrllnum pótti
við eiga, pá fyist pótti tími til J>ess
kominn að gera útaf við hann að fullu.
Og aðferðin, sem pá var viðhöfð, er
I mesta máta andstyggileg. t>eir láta
sér svo sem ekki cægja að gera útaf
við hanD með hnlfstungu eða skam-
bissu-skoti, heldur hlóðu f>eir viðar
köst undir fætur honu ir, heltu síðan
steinolíu yfir manninn sjálfan og við-
arhrúguna og kveikja í öllu saman.
Og svo æst og frávita er fólkið orðið
þegar maðurinn loks er dauður,
að f>að hlutar leyfarnar af honum nið-
ur í smá-agnir og skiftir á milli sín,
til J>ess að sem allra flestir geti haft
eitthvað til minningar um atburð
peuna!
Eins og nærii má geta, hafa ýms-
ir rithöfund8r og ræðumenn farið
bitrum og hörðum oiðum um petta
nlðÍDgsverk. Knda mun annað eins
vera alveg óheyit I sögu nokkurrar
siðaðrar pjóðar. Gott sýnishorn af
pvf, hvernig tilfinningar hinna betri
manna meðal svertingjanna sjálfra
eru út»f J>essu, er ræða„ sem dr. Alex-
ander Walters hó't fyrir skömmu I
J ersey City, á ársJÚDgi African-Meth-
oc/ixt /ííou-kirkjunnar. Kirkjuféiag
J>að er eingöngu skipað svertingjum,
og er dr. Walters biskup J>ess. Út-
dráttur úr pessari rreöu hans birtist I
blaðinu Montreal Witneee, og er sett-
ur bér I lauslegri pýðingu:
„t>að mun vera alment álit allra
8anngjarnra manna, að liafi Hose
jnyrt Cravvford, pá haíi hann geit það
I hefndarskyni fyrir líílát fimm svert-
ÍDgja, sem drepnir voru I uppþoti 18.
maiz síðastl., par sem sagt or að
Crawford bafi verið fremstur I tíokki“.
Eftir að hann hafði svo lesið ýmsa
kafla úr fiéttabJöðum til pess að sýna
sanna, að Hose hafi ekki svfvirt Mrs.
Crswford, pá hé't hann áfram á pessa
leif: ,Pessar sftökur án dóms og
laga, sem hafa átt sér stað í seinni tíð,
hafa veiið fordæmdar af blöðum
landsins, vegna pess að pær væru
ekki afleiðÍDgar af glæpsamlegri með-
ferð á konum, pví fyrir J>ann glæp
álítur almenningur henging án dóms
og lsga hæfilega hegningu. t>etta
vissi fólkið vel. Og til pess að firra
sig óendanlegri háðung og smán, og
til pess að klóra yfir sinn óttalega
glæp, pá kom pað pessari nauðgunar-
sögu á gang. Áður en hálfur mán-
uður er liðinn skal petta athæfi lagt
bert og nakið frara fyrir augu alls
heimsins.
t>etta óútmálanlega hatur, sem
suðurrikjamenn bera til svertingj-
anna, er ógæfa, sem leiðir oss von
bráðar út í blóðugar styrjaldir. Ef
hinn betri hluti hvítra mannaf Banda-
ríkjunum geiir ekki bráðlega eitthvað
til að kippa pessu í lag, pá verður
pess eigi langt að bíða, að peir verði
knúðir til pess áf guði réttlætisins, að
úlhella blóði sínu ti! að borga fyrir
syndir sunnan manna.
Hin eiginlegu og veiulegu vand-
ræði vor er pjóðernishatrið. I>aö var
Alitið fyrir nokkrum árum síðaD, að
pegar svertingjarnir hefðu náð hærra
menningarstigi, pá mundi hatrið til
peirra hverfa. En pað er síður en
svo. t>vert á móti virðist pessi til-
finning hafa náð ennpá hærra stigi,
orðið ennpá bitrari en hún var áður.
I>að er margt, sem ber ljósan
vott um petta. Lögin sem eru I gildi
í ymsum af suðurrfkjunum, sem skilda
járnbrautarfélög til pess að aðskilja
hvíta menn og svarta á lestum sfnum;
afnám atkvæðisiéttar svertingja án
pess nokkurt tillit sé tekið tilhæfileg-
leika peirra eða mentunar; útilokan
peirra frá hótellum og skemtistöðum;
alt petta er bersynileg afleiðing af
pe8su pjóðernishatri.
Vér, svertingjar, höfum verið for
dæmdir, sem pjóð, fyrir pað að vér
værum ómenni. En pegar vér syn-
um manndóm og dug, pá erum vér
kallaðir ,fruntalegir negrar*. Vér
erum sannarlega staddir á milli
tveggja elda. Ekkert nema drengi-
leg vörn af hálfu svertingjanna sjálfra,
gerir enda á hryðjuverkum pessum
og háðungum. B’orseti lyðveldisins
og ráðaneyti hans hafa s/nt, að peir
geta ekki komið ábyrgð fram á hend-
ur mönnum peim, sem myrtu embætt
ismann stjórnarinnar. Rfkisstjórar
f sumum suðurríkjunum hafa kannast
við pað, að peir gætu ekki verndað
hina blökku borgara landsins.
í nafni hins almáttuga ogiéttláta
guðs, hvað annað getum vér gert en
berjast og láta lifiö?
Vér höfum skuldbundið oss til
pess, sem pjóðflokkur og kirkjuleg
félög, að gera alt, sem f voru valdi
stendur, til pess að styrkja hinn sið-
ferðislega prótt fólks vors. En vér
verðnm að játa, að eftirdæmið, sem
hvítir menn f Georgia ríkinu hafa gef-
ið oss, er ekki sem allra glæsilegast.
Vér höfum varið ógrynni anðæfa,
og útlelt margra blóði til pess að losa
Cuba-menu og Philipine-eyja menn
undan oki Spáuverja. En ég segi
yður pað satt, að hvorki Cuba-menn
né Philipine-eyja menn hafa á friðar-
tímum, sætt jafn svívirðilegri og villi-
tnannlegri meðferð eins og svertingj-
arnir f Arkansas, Texas, North Caro-
lina, Soutb Carolina og Georgia ríkj-
unum. Hinum upplystari og skyn-
samari af flokki svertingja liggur við
að brosa pegar peir lesa í blöðum
landsins, stórum Og smáum, að Banda-
ifkjamenn séu að útvega Cuba-mönn-
um og Philipine eyja mönnum frjáls-
lynda og góða stjórn, pegar peim
i Bandarfkjamönnum) er ómögulcgt
að vernda líf og frelsi sinna eigin
borgara heima fyrir.
Hið flóknasta mál, scm Bandarfk-
in purfa að greiða fram úr, er hvorki
gjaldmiðilíi Jnætau nó nylenduoigna
spursmálið, heldur pað hvernig hægt
verði að stilla til friðar á milli pjóð-
flokkanna í landinu sjálfu. t>ér getið
ekki um aldur og æfi rænt svertÍDgj-
ann rétti hars. Hann var gerður að
ómenni með yfir 250 ára ánauð og
prældómi. og honum var kent að ótt-
ast hvíta manninn. En svertinginn
er óðum að losast við prælsótta
pennan, og pess verður eigi langt
að bíða, að hann krefst réttar síns og
berst fyrir honum jafn hraustlega og
hver annar.
Annað af tvennu má til að vora
gert, ella bljótast vandræði af. Svért-
ÍDginn verður að njóta léttar-síns,
eða hann verður að fá nægilegt fé til
pess að komast aftur til landsins, pað-
an sem forfeðrum hans var rænt. t>að
væii óafmáanleg háðuDg fyrir Banda-
rikja pjóðina, með allri hennar menn-
ing og kristilegu siðfágun, að verða
að kannast við pað fyrir öllum pjóð-
um heimsins, að hún geti eigi bælt
niður petta hatur og pessa hleypidóma
gegn svertingjum, og hefði pví tekið
pað ráð, að gera pá útlæga úr
landinu. Hið fyrra, sem vér förum
fram á: að svertinginn fái sinn rétt,
styðst við fullkomna sanngirni. Og
ef stjórnÍD, blöð landsins og keimi-
menn pjóðaiinnar hættu að blása að
pessum kolum og heimtuðu meðdjörf-
ung fullkomið jafnrétti handa öllum
borgurum landsins, pá væri slfkt vel
mögulegt. Þeir, sem nú tala með
léttúð og kæruleysi um eyðilegging
vora, munu finna, að pegar byrjað
væri á pessu verki, pá yrði hið hvíta
fólk ekki óvinveittara oss, en pað var
í prælastríðinu. Því heimta ekki
hinir betri og forsjálari meðal hvítra
manna, að illræðisverk pessi séu stöðv.
uð áður en pað er orðið of seint?
Hafa peir svona fljótt gleymt sögu
liðna tfmans? Það var andi réttlætis
og friðpægingar, sem var orsök til
pess, að svo miklu blóði var útheltog
svo miklu fé varið til pess að borga
fyrir syndir prælahaldsins. Það var
mannlega sagt, sem Thomas Jefferson
sagði, áður en ófriðurinn hófst, pegar
hann var að tala um rangindi pau,
sem svertÍDgjar yrðu fyrir af hendi
hvítra mauna: „Ég skelfist pegar ég
hugsa um framtíð fósturjarðarinnar
af pví ég veit, að guð er réttlátur“.
| Ganssle & [Mntosti j
JARDYRKJUVERKFÆRA- §
og HVEITIBANDS-SALAR =1
Leyfa sór hér með aS benda yður á, að cftirfylgjandi
verkfæri eru þau langbeztu sem fást:
DOWAGIAC SHOE DRILLS, HAVANA PRESS
DRILLS, DUTCHMAN GANG Plógar, ROCK 'ISLAND
Plógar og Herfi, BOSS Herfi, liinn orðlagSi McCOLM SOIL
PULVERIZER, FAIRLAND BICYCLES, CHALLENGE
Vindmyllur, RUSHFORD Vagnar. Ög allskonar Buggies
og léttir vagnar meS nýjasta sniSi og beztu tegundir.
ViS ábyrgjumst aS allar okkar vörur reynist eins og viS
lýsuin þeim.
Stefna okkar er: Hrein viSskifti og tilhlýðilegt verS
KomiS til okkar og skoðið vöiuirar.

5
£ ST. THOMAS, 1 ^
| HENSEL, NORTH DAKOTA. s
£ CRYSTAL, ) 3
£. JAS. S. SING, managek Wm. McINTOSH, manageh
y- Hensel. . Crystal. ^
AFNVEL DAUDIR IVIENN...
MUNU UNDRAST SLIKAN VER DLI&TA
Þjer ættuð ekki að sleppa þessari mestu Kjörkaupa-
veizlu í Norður-Dakota framhjá yður.
Lesið bara pennau verðlista.
Góð „Outing Flannels“................................ 4 ots yardið
Góð „Couton Flannels................................. 4 cts yardið
L L Sheetings (til línlaka).......................... 4 cts yardið
Mörg púsund yards af ljósum og dökkum prints á. .. 5 cts yardið
Háir hlaðar af fínasta kjólataui, á og yfir.. .......10 cts yardið
10 pnnd af góðu brenndu kaffi............................$1 00
10 stykki af af Kirks Comfort sápu fyrir................. 25
25 pund af mais-mjöli fyrir ............................. 50
og allar okkar vörur eru satt að segja með niðurskurðs-verði.
L. R. KELLY,™kot.
W.J.GUEST
er eini maðurinn í bænum, sem
selur nýjan eða saltaðan (ísl.)
sjó-tísk svo sem:
ÞORSK, ÝSU, LÖRUU,
HEILAGFISKI, LAX,
SÍLD, URRInA o. s. l'rv.
Um leið og íslendingar geta gætt
sér í munni með þessum góöá sjó-
tíski,bá geta þeir einnig sparaö sér
peninga, þvi tískur er drýgri en
ket. — Kallið upp lelefón 597 og
tiltakið hvað bér viljið fá. íslend-
ingurinn, sem hjá mér vinnur, fær-
ir yður það þá heim í hlaðið.
W. J. GrUEST,
620 Main Str., WINNIPEG.
ORTHERN
PACIFIC
RAILWAY
Ef pér hafið í huga ferð til
SUPUR
CALIF0NIU,
AUSTUR
CANADA . . .
eða hvert helzt sem er
SUDUR
AUSTUR
^mmmmmmmmmmmmmmmrmmmmmmmmm^
I NOKKUD NYTT! 1
MYND AF PARTI AF SAMAVÉL
ELDREDGE R.
Saumavél, sem sriýst á kúlum.
Máttförnustu konur geta stigið
ELDREDGE tí. véiinni sér að
raeinalausu pg án þess að hreyt-
ast. Það er yndi fyrir lieil-
brigðnr konur að stiga haua.
Það Jieyrist ekki til hennar.
Skyttan þræðír sig sjálf. Nýj-
asti spóluútbúnaður. Öll með-
fylgjandi verkfœri. Bezta vél
fyrir lágt verð. ÁBYRGST í
FIMM ÁR. Engin vél tit eins ^
góð fyiir neitt svipað verð.
Biðjið uin ELDREDGE tí. ^
Það er umboðsmaðnr fyrir —^
haiia í yðar bæ. ^
tíúnar til af ^
5
Nafional Sewing Machine Co., ^
New York og Chicago. f
Önnur stoirsta saumavéla-verk- =í
smiðja í heimi, býi til 700 vélar
á dag; áður Eldredge Mfg, Co.

DR- J. E. ROSS,
TÁNNLÆKNIR.
Hefur orð á sér fyrir að vera með þeim
beztu í bænum.
Telefoi) 1040. 628^ Maln St.
Phycisian & Surgeon.
ÚtskrifaSur frá Queens háskólanum í Kingston»
og Toronto háskólanum í Canada.
Skriístofa í IIOTEL GILLESPIE,
CRYSTAL, »• V‘
VESTUE
ættuð pér að finna næsta agent
Northern Pacific járnbrautar-
félagsins, eða skrifa til
CIIAS. S. FEE H. SWINFORD
G. P. & T. A., General Agent,
St. Paul. Winnipeg.
Dr, G. F. BUSH, L. D.S.
TANNLÆ.KNIR.
Tennur fylltar og dregnar út án sárs.
auka.
Fyrir að draga út tönn 0,50.
' Fyrir að fylla tönn $1,00.
527 Main St.
OLE SIMONSON,
mælirmeð sínu nýja
Scamliuaviau Hotcl
718 Main Stkket.
Fæði $1.00 á dag,