Lögberg - 28.02.1901, Blaðsíða 6

0
LÖGBEKG, F1A1TUL>AUÍNN 28 FEBRUAK 1901.
Nokkur orff mn búnað
Islumls.
Eftir PjCl Bkiem.
II.
Islaml var A lágu st'gi í byrjun þess-
a'ar aldar; á þ< ssari öld hafa orðið fram-
farirlýmsum efnum. Siðmenningin er
búiuaðberja að dyrum; hún er komin
rned annan fótinn inn í landið. Bún
kemur inn, hvort sem obs er Ijúft eða
leitt. Þetta er lögmál, sem vér verðum
að lúta. En þegar svo er, þá er alt und
ir pvi kornið, að vór séum menn til að
taka á móti henni. Þ>að er ekki alt gull
eem glóir, og þó að giðmenningin aé fög-
ur, þá eru þó ýmaar skuggahliðar á
henrii.
Þegar siðmenningin kemur til villi-
mannanna, þá eru þeir eigi menn til að
taka á móti henni, og afleiðingin er, að
þeir verða enn aumari en áður, og vei ða
jafnvel aldauða. Það er áfengi, skuldir
og sóttir, er verið hafa áðal vogestirnir,
þeir er fylgt hafa siðmenningunni. Og
saga landsins sýnir, að íslendingar hafa
alls eigi verið færir um að reka þessa
gesti af höndum sér. Ofdrykkjan hefur
verið mikil í landinu, en nú er svo að
sjá, að íslendingum muni hsetta að stafa
verulegur háski af þeim fðrunaut sið-
mtuningarinnar. fyrir öfluga baráttu
bindindismanna og varnir löggjafar-
valdsins. Enn fremur er nokkur við-
búnaður hafður gegn sóttum á mönnum,
þó að hann té lítt tryggilegur og að
ýinsu leyti ónógur. Hiris vegar er mjög
lítið gert til þess að verjast skuldum og
veikií skepnum. Af þ< ssu hvorutveggja
stendur búnaðinum mikil heetta. Ef vér
viljum komast viðlíka á veg eins og
Danir, þá verður eitthvað að gjöra veru-
legt til þess að tryggja búnað lands-
manna fyrir þessum vogestum.
Vér skulum fyrst athuga skuldirnar.
Hjá villimönnum eru engir bankar,
lánstofnanir eða lán. Þar safnar eng-
inn maður fé. Enginn getur veitt lán
og þá geta menn heldur ekki tekið fé að
láni. Foinmenn hér á landi höfðn enga
bauka eða lánstofnanir; en þeirsáu sxmt
ráð við þvi, að skuldirnar gaetu orðið
r'glulegt þjóðarméin. 8á, sem ekki gat
staðið i skilum, varð skuldarþroell. Með
þdm ha-tti var við skuldum varnað að
miklu leyti. Samt sem áður getur sið-
menningin eigi þolað þetta. Það er
gagnsisett réttnm siðgæðisanda.að menn,
sem eigi geta borgað skuldir sínar. verði
að þrælurn.
Nú á tímum eru skuldirnar reglu-
legt þjóðaimein. Bændur eru alment
gVuldunum vafnir, og þetta hefur mjög
ill áhrif á 6iðferði-ást8nd manna. Fyrst
og fremst venjast þeir á megna óorð-
heldni, og svo er það segin saga, að þeir,
fem eru skuldum vafnir, missa alla von
um að verða ajálfsteeðir rö efnum til;
þeir láta alt reka á reiðanum.
Hér á landi eru 8 aðalleiðir til lán-
töku. Ein er að taka lán gegn veði í
Laiidsbankanura; um þessa lánswðferð
er ekkert að segja. Lánþegar grtiða
hæfilega vexti, og lánið er bundið til-
teknum skilyrðum, sem þeir verða að
halda. Þessi lánsaðferð venur menn á
skilsemi, og ef íslendingar kunna ekki
enn þá að færa sér hana í nyt, þá hlýtur
þeim að lserast þitð með vaxandi þekk-
ingu og menningu.
Önnur leiðin er að tal a byggingar-'
fénað. Þessa lánsaðferð nota fátækustu
bœndurnir, húsmenn o.s.frv. Lánvsit-
endur eru einkum efnaðir bœndur og
efnaðir Jnusamenn. Vextirnir eru vrnju-
lega 16—20 af hundraði. Þeir eru þvi
reglulegir okurvextiv, og fyrir því er
þessi lánsaðferð óhæfileg i siðuðu þjóð
félagi.
Þriðji vegurinn er lán hjá kaup-
inönnunum, verzlunarlán. Þessa láns
aðfeið neyðist m'estur hluti hinnar ís-
lenzku þjóðar tl að nota. enda biómgast
hú" mest í þeim löndum, þar nein lnnds-
lýðurinn er svo fátækur, að okuvkarlar
geta ekki þrifisi, eins og t a,m. á íi landi.
Kaupstaðaiskuldirnar liggja eins og
martröð á kaupmðnnum og landsmönn-
um í heild sinni. Vextirnir afakuldun-
um ei u okurvextir, en þ-.ir lenda á allii
þjóðinni. jafnt á skilvísum sem óskilvis-
um, og það á vel við jafnaðar-hugsunar-
hátt alþýðunnar.
Kaupstaðarlán eru i raun réttri ó-
fær í siðuðu þjóðfélagi. En þess ereigi
gætt, að lán hljóta að eiga sér stað nieð-
at siðað'a þjóða, og að kaupstaðarlánin
eru mikil hér á landi af því, að þjóðfé-
iagið hefur ekki á annan hátt fullmegt
eðlilegri lánsþörf manna. Vatnið hlýt-
ur að renna til sjávar. Ef áin fær «igj
að renna haganlegasta farveginn, þá
brýtur hún sér farveg á öðrum stað.
Það er engin leið að þvf, aðfy'rirgiiða
illar lánsaðferðir, ef ekki er hægt að fá
lán með öðrum hætti.
Bætidur þuvfa að fá lán. og það er
skýlaus skylda þjóðfélagsins, að verða
við þeirri lánsþörf. Pöntunarfélögin
evu stundum vítt fyrir sknldir sínar, en
það var í raun i éttvi ókleift fyrir þau, að
komast hjá að lána; þaö sem var víta-
vert hjá þeim, var það, að þau kappkost-
uðu eigi að koma upp hjá sér sjóöum og
féiagseign; en hins vegar ber þess að
gæta, að þá var engin lánstofnun hér á
landi, er þau gætu snúið sér til, og að
islenzka þjóðin hefur enga þekking á,
hvernig pöntunarfélögin ættu að nota
sjóði sína á beztan hátt, eða yfirleitt á
fjármálum.
Bændur þurfa að taka persónuleg
ián. Hjá því getur engin bændastétt
komiat, og þess vegna þarf hér á landi
að koma á fót lánstofnunum til að verða
við þörfum bænda að þessu leyti. Danir
hafa reynt að bæta úr þessu hjá sér meö
því, aðsetja lög (26. murz 1898) um félög
bænda til þess að lána upp á væntanieg-
ar búsnfurðir (Forskudsforeningerh
Eins og áöur er sagt, hafa þeir veitt til
siíkra félaga 5 milj. kr með 8 prct. vöxt-
um. og væntanlega vevður sú fjárveitine
hækkuð upp í 8 milj. kr. Annarg hafa
Þjóðverjar komist lengst í þessu efni
með raiffeisenáku sparisjóðunum; til
þess að stvöja persónnleg ián manna
hafa Prússar sett hjá sér lög 81. júlí
1895, sem eg hef skýrt frá í „Lögfræð-
ingi“ 1899.
Það, Bem að minu áliti er hlutverk
landbúnaðftrfélags íslands, er, að fá það
rannsakað til hlitar, á hvern hátt á að
v,rða við þörf ba-nda til þegs að fá per-
sónuleg lán, og heimta síðan, að þjóðfé-
lagið bæti úr henni svo sem bezt má
verða. í þessu efni hafa Danir veitt að
láni 5 milj. kr., eða 5 kr á hvern þann
mann, er lifir af landbúnaði. Tiltölu-
lrga ætti hér á landi að veita 800 þús.
kr. til þessa,
Svo vil eg einnig minnast á annað.
Vér íslendingar höfum vanrækt svo
mentun harna og unglinga, að það er
mjög hæpið, að bændur getí stúfnuð hjá
sér lánsfélög, eins og Danir hafa gert,
eða sparisjóði, eins og Þjóðverjar hafa,
og fyrir því þarf að verja talsverðu fé
til þess a£ fræða bændur í þessu efni og
til þeea að hafa nákvnmt eftirlít með
iénsfélögunum, svo að þau fari ekki i
handaskoium. Enn fremur þyvfti að
stuðla til þess, að félög kæmust upp til
þess að efla skynsamlega sparsemi með
bændum, vinntihjúum og lausamönnum.
Þetta fólk fer mjög ráðlauslega með efni
sín. Sérstaklega er það frámunal'gt.
hvernig ungt fólk á bezta aldri fer með
kaup sitfc. Þó að það fái gott kaup, þá
á það niinna en ekki neitt. Búnaðaifé-
lagið þyrfti nuuðsynlega að taka þetta
mál ’il atb.ugunar.
Það er nokkuð óskylt mál þessu, að
fara að tala um veikindi f skepnum; en
þau eru eins og skuldirnar óheillafylgj-
ur sið < enningar nnar.
Hingað til lands hafa meðal annars
horist þessir sjúkdóraar: miltisbruiii,
berklaveiki og fjái kláði.
Það er sérstakliga ijóst, hnernig
fjárkláðinn hefur komið hingað til lands
sem fylgifiskur siðmcnningaiinnar. I
bæði skiftin koin hann með sauðfé. sem
ætlað var til kynbóta. Á síðari hluta
‘8. aldar voru gerðar tilraunir til þess
að koma hév k siðmenningu í ýmeum
greinum. Þá komu ,,innréttingarnar“,
en fjárkláðinn kom einnig t.m *ömu
mundir, og þá var þetta kveðið:
íslsnds góður ábnte
af innréttingum hygg eg sé
kominn er franzós. kláði á fé.
og kúrantmynt fyrir spesie.
Þetta sýnir áþreifanlega, að Islend-
ingar hafa fundið, að þótt ,,innrétting-
arn«r“ væru gæði siðmenningarinnar þá
þyrfti einnig að líta á skuggahliðarnar.
Eg held, að fátt sé það i sögu þessa
lands. sera sýnir betur, hve íslendingar
hafa staðið á raunaiega lágu stigi, en
aðgjörðir þeirra i fjárkláðamálinu. k
18. öld mátti segja ftð þeira væri vork-
unn; en svo eru þar einnig góð tilþrif;
þegar þeir sáu engin önnur ráð, þá höfðu
þeir myndarskap í sér til að skera niður
alt féð og vifa fjárliúsin. k þessari öld
er ísiendingum miklu minni vorkunn.
Þeir eru nú búnir að hafa fjárkláðann
gíðan 1856. Það er hálf öld, sem þeir
hafa haft til að átta sig á því máli, og
virðist það vera nægur tími. Islending-
ar geta ef til vill unað við fjárkláðann
heima hjá sér; en Englendingar eru eigi
alveg eins Ijúfir á að taka við fénu frá
oss, ef hann er hór í landi. Nú lítur út
fyric góðan markað á sauðfó á Englandi.
En höfum vér nokkurn siðferðis'iegan
rétt til þess að njóta hans? Eg held
varia. Ef vér byrjum ekki tafarlaust á
alvarlegustu ráðstð unum, þá er mark-
aðu inn á Englandi horfinn. áður en
vér vitum af. Og hvað tekur þá við?
Þá getur verið að þeir vakni, sem nú
sofa; því að hvar eiga bændur að fá
markað fyrir kjöt sitt? Saltkjótið er svo
illa verkað, að fult eins líklegt er að það
verði nær óseljandi. ef mikið berst að.
Auðvitað dregur til þess, sem verða
vill. Ómentaðar og illa siðaðar þjóðir
geta eigi varist hinum illu fylgifi'kum
siðmenningar>nnar. Franzós og holds-
veiki fcortíma landsfólkinu í Sandwich-
eyjum. B ennivínið fer með Indiána og
Eskimóa. Skuldirnar koma Grikkjum
á knén. og fjárkláðinn verður Islending-
um aðfalli; og sannaít þá hið forn-
kveðna, að lítil þúfa veltir stundum
stórn hlassi. Auðvitað eru lítil líkindi
til, að íslendingar sýni rðgg af sér i
þessu niáli, þar sem alþýðan er á svo
ligu siðmenningarstigi og þeir. sem
ættu að hafa raeiri þ kkingu, eru ekk-
ert betri í þessari grein. Búfræðingavn-
Ir fá svo litla fræðslu, að i eir geta ekki
leiðbeint alþýðunni, og lærði skóiinn
hefur vanrækt svo köllun sína, að l»ri-
oveinar hans eru lítið betri í þessu efni
en albýðan.
Ekkert mál landsins er nú sem
stendur jafnmikil-vert fyrir fjárhag
bænda eins og þetta mál, og því er það
brýn skylda Búnaðavfélags í'lands, að
láta þar til S'n taka og heimta að taf-
arlaust verði gerðar í áðstafanir tii þess.
að fjárkláðanum verði gersamlega út-
rýmfc úr landinu. En þetta getur Bún-
aðarfélag ð gj b t með fullum rétti, þeg
ar litið er til nágrannalandanna. í
Færeyjura liefur aldrei verið fjárkláði, i
Danmörku hefur honum veúð útrýmt
eigi alls fyrir löngu, og i Noie.'i hafn
alveg nýlega verið gorðar þær ráðstaf-
anir, að fjárkláðinn finst þar nú eigi
framar Eg hef að vísu eigi skýrslur
um þetta, því að þær voru lagðar fyrir
síðasta alþingi, og þar var þeím týnt;
en eg get vitnað til amstiáðanna í Norð-
uramtinu og Austuramtinu, til þess að
sauna þetta.
Auk þess vill nú svo vel til, að fé-
lag i-lenzkra kaupmanna i Kaupmanna-
höfn hefur veiið frumkvöðull að því, að
baðmeðul hér á landi hafa verið rann-
sökuð, og aðnýtt baðmeðal h'furverið
búið til eftir bendingum dýralækninga-
ráðsins i Kaupmannahöfn. þar sem kar-
bólsýru og sápu er b'andaö saman. Bað-
meðalið heitir. kreosótsápa. Austur-
anitið hefur keypt af þvi liðug 18 þúsund
pund og er innkaupsverð á því 83 a.
fyrir pundið.
Kaupmannafélagið á tniklar þakkir
skilið fyrir áhuga sinn í þessu efni,
fyrirhðfn og fjárframlög, að ógleymd-
um landbúnaðarháskólanum danska og
dýralækningaráðinu.
Þetta 6tingur sérstaklega í stðT við
aðgjörðir alþingis. Árið 1897 samþykti
þingið lög um málið, sem stjórnin gat
ekki staðfest vegna formgalla, auk þess
sem þau bættu ekki úr þeim aðalgalla
laga þeirra, er nú höfum vór, að þau
fela aðalframkvæmdina í aveitum 4
hendur mönnum, sem margir hverjir
| hafa hvorki né geta haft neina þekkingu
á þvi máli. sem þeim er á heudur falið.
: Árið 1899 feldi alþingi málið algerlega,
; og ekki veitti það einn eyri til ráð.staf-
ana geam sýkinni. Er því svo að sjá,
sem fulltrúar þjóðarinnar hafi verið
fremur kærulitlir um einn aðalbjargræð-
isveg landsm.inna. Það er vonandi, að
næsta alþingi takist betur og að það
sýni i verki, að því só verulega ant um
velferð landsins
Kíkisþing Dana veitti 1859—60 til
útrýmingar fjárkláðauum hér 80 þúa.
kr. og virðist nærri þvi að búast hefði
mltt við, að fulltrúar þjóðsrinnar vilji
bera bjargræðisveg landsins fyrir brjósti
eigi síður en menn 1 öðru landi. ,,En
ekki má sköpum renna“, kann einhver
að segja ,,Það virðast vera forlög
þessa lands, að aðalbjargræðisvegum
þess sé lítið sint. En þpgar þeir eru
ekki studdir, þá er ekki furða, þó að
þjóðin komist á vonarvöl, ef nokkuð ber
út af Ef ís liggur fyrir landi, þá liggur
við að landsmenn verði hungurmorða,
og siðuðu þjóðirnar ve'ðaað halda lif-
inu i íslendingum, og ef landskjálfta
ber að höndum, þi oru þeir ekki heldur
sjálfbjarga11.
I Fjárkláðinn ræðst á sauðféð, en
berkiaveikin á nautgripi. Berklaveik-
in hefur læðst inn i landið með sið-
menningunui og fer liægt og bít uidi.
Til allrar hamiugju er veikin f byij in
hér á landi, og þess vegna stönduin vér
miklu betur að vígi en aðrar þjóði-, En
vafamál er, hvort vér hðfúm maundóm
til að gera þesr ráðstafanir, eem nauð-
synlegar stu f þessu efni. Búnaðarfél-
agið hefur þogar tekið þetta málefni í
sinar hendur og sent dýralækninn til
þess að rannsnka berklaveiki í Múla-
sýslu'n. Þetta er rétt þyrjun. Það eru
ranmóknir. sem þurfa að ganga á und-
an. og svo koma iáðstafanirnar til að
vernda nautgripina fyrir þessari veiki,
sem eigi er síður hættuleg fyrir mann-
fólkið.
Enn hefur ekkert fé verið lagt til
þes'a beint úr landsjóði; en Búnaðar-
félagið verður að heimta nægileg fjár-
framb’g í þessu efni.
Þ4 er að minnast á aðra fénaðav-
veiki, seiu hefur ekki leyhst inn 1 land-
ið eins og berklaveikin, lieldur kom
hún með miklum gauragangs. Þegar
hún kom hér fyrst, sýndi alþýðan ijós-
lega, hvernig þekkingunni var varið því
að hún trúði þvi fastiega, að hún stafaði
afgöidrum. Englendingur átti að hafa
heitast við bóndann í Miðdal, að mig
minnir, og sendi honum mórauða tíkt
sem drap kýrnar i fjósinu. Síðan hefur
miltisbruni gert vart við sig hvað eftir
annaö hér á landi, én þess að nokkurar
alvarlegar ráðstafanir hafi gerðar verið
gegn þeirri veiki. Og þettaer þeim mun
lakara sem þessi veiki er ekki orðin inn-
lend enn. Verði hún þaA, sem allar lík-
ur eru til, sé ekkert aö gert, þá verður
örðugra viðfangs fyrir niðja vora. Nú
vitum vér, að veikin kemur inn f landið
með útiendum. ósútuðum húðum. Ef
hægt er að sótthreinsa húðirnar, þá sýn-
istenginn hlutur liggja nær, en að tolla
húðii nar og láta tollinn ganga til sótt-
varna. Eii ef það erekki hægt, þá verð-
ur Búnaðarfélagið að heimta, að bannað
só að tiytja þær til landsins. Og þi
verða Islendingnr að sætta sig við, að
ganga á skóm úr sútuðu leðri, eins og
siðaðar þjóðir gera.
Island er vist hið eina siðaða land f
heimi, sem hefur engin almenn lög ujp
veikindi í skepnum. Dariir hara né-
kværa lög um það efni frá 14. apríl 1893,
og oru þau mjög ströng um miltisbruna,
fjárkláða, beiklaveiki o s.frv. Eg læt
nægj'i að vísa til þeirra f ,,Lðgfræðingi“
1. árg.. bls. 141—145.
Auk þess sem lögin eru nákvæm og
tryggileg, veita Danir mikið fó til að
verjast búpeningssóttum.
í fjáilögum Dana uín fjárhagsárið
1900—1901 eru veittar til varnar gegn
berkUveiki á nautgripum 140 þús kr.t
og til varnar gegn öðrum búpenings-
sóttum 100 þús. kr. Þetfa er áætluð
fjárhæð, eu greiðRlan er samkvæm
lögunnm og getur orðið miklu hærri.
Fjárhasrsárið 1896—97 var kostnaður til
að vevjast búpeningssðttum 161,064 kr.
56 a Þetta samsvarar því, að vér ætt-
um að ve:ta 12 000 kr. á ári i sama skyni,
Búnaðarfélag Islands virðist ekki geta
komist hjá að heimfca.að sett verði sams-
konar lög hér á landi, og að lagt verði
fram nægilegt fé til þess aðgerafull-
tryggjandi ráðstafanir gegu búpenings
veikindum.
—ísafold, 22. uóv. 1900.
DLINDNESS
Pmmud * Curvd
KAÍtl K. AIBEBT, OmijLgt. MB McIBroot An. WIKMPU.
Niiað 620 MeÍDtyre Block. P. 0. Box 177.
84
viC afi eiga barnifi, þótt fólkifi f tveimur eða þretnur
herbergjum, sem gluggarnir & snfia afi grafreitnum,
beffiu séfi það. En þetta fóik hðlt, afi barnifi til.
hejrfii einbverjum 1 bfisinu, eins og eg baffii álitið.
í herbergi Gjðingsins niðri & gólfinu var stfilka, sem
bafði fiejgt mat fit til barnsins, og mig h&if grunafii
af f»ví bvernig húo talafii, afi hún kjnni afi eiga barn-
ifi, bara að hfin er avo ung, afi það virðist nærri þvf
ómógulegt. Jæja, bvað sem þessu llður, þá sagfi
ag iögregluþjóninum i fessu nágrenni frá barninu,
en hann geifii fundinna-barna félsginu afivart, og f>afi
lét sækja barnið. Detta er alt, sem eg veit um
málið“.
„Hvafi heitir GjfiÍDga-atúlkan, sem fiejgfii mat
til barn8Íns?’‘ spurfii Mr. Mitohel.
„Hún heitir Rebekka Polaski, eða eitthvafi jafn
hlálegt“, svaraði Mrs. Griffi.i. Undir öllum kring-
umstæðum beitir búr Rebekka. Hún býr I bakber-
bergi bjá mófiur ainni og tveiœur njstrum, og húo
sauinar I Gjðings.saumastofunni, er atýc fram að
str»tinu“.
„Hvaöa dsg sáuð pér baimð fjrstf“ spurði
Mr. Mitohel.
„Látum okkur sj&b* sagði Mrs. Griffiu. „Dað
var síðastliðinn miðvikudag, Eg man pað af þvl, afi
piO var dagurinn sem barnifi mitt veiktist“.
Mr. Mitcbel hugsaði sig um í nokkur augnablik,
og pótti honum pafi eftirtektavert, að petta var ein-
jpitt dagíun eftir að Mr. Mora hafCÍ verið myrtnr.
89
afi reiðast dálftið, og aagfii pvl mefi nokkrum pjósti.
„Dér eruð nýbúinn að segja mér, afi stúlksn
geti ekki unnið sér inn meira en 30 ota & klukku.
tíma—“
„Handa sjálfri sér, sjáið pérf“ greip Gjðingur-
inn fram f. „Handa sj&lfri sér. Ea hún gæti ef til
vill unnið mér ina tvo dollara. Og með pvf tfmi
hennar er eign mfn, aamkvœmt samningi, p&' er pafi
eg sem tapa, ef eg lofa henni að koma fram, vinur
minn; en eg er fátækur maður og vinn baki brotnu,
hef fjrir stórri fjölskjldu afi sj > og—“
Mr. Mitchel baufi of mikið við Gjðingnum tll|pess
að vilja ræða petta m&l við hann frekar, svo hann tók
tveggja dollara seðil upp úr vasa sfnum, flojgði hon-
um f hiua útróttu bönd okurkarlsins og sagði purlega:
„Héroa er verð yðar. Sendið nú sttilkuna taf.
ariaust út til m(n“.
Gjðinguriun greip græðgislega við seðlinum,
en aonafihvort var hann forvitinn, að f& vitneskju
um, hvað pessi ókunni maður vildi stúlkunDÍ, e^a
samvizkan ásakaði hann ofurlftið, pvf hann hikaði
sér við og sagði:
„Þér eruð mjög örl&tur, en petta er nokkuð 6*
vanalegt- Eg verð að spyrja yður, hvað pér viljið
stúlkunnif Hún er heiðarleg stúlka, og ef eitthvað
sfeyldi verða að henni, pá gæti eg aldrei fyrirgefið
sjálfum mér. Aldrei, pnð veit Abraham!“
Mitchel reiddist verulega af pessu, og hai u
hrópafi reiðuglega:
W
hvfld mundi kærkomin veslings saumastofu.prælnum,
og að haon væri pví að gera góð kaup. En hinn
ágjarni Gyðingur sperti upp eyrun, pegar hann
heyrði að peningar voru 1 boði. Hann geröi afsak-'1
andi teikn með höndunum, og sagði f valulegum
róm:
„Ómögulegt, minn kæri. Einn klukkutfmi?
Heiil klukkutfmi fyrir fimtfu ots? Þér metið tfma
stúlkunnar of íftils. Fimtfu oents fyrir heilan
klukkutfma! óæögulegt! ómögulestl“
„Ea pér eruð búinn að játa, að tfmi stúlkunnar
sé ekki svo mikið sem 80 ots virði um klukkutfm.
ann“, sagði Miiohel.
,,Þér eruð enginn starfsmaður, vinur minn“,
sagði Gyðingurinn. „Þér eruð of ríkur til að skilja
smámuni, er snerta verslun. Þrj&tfu ets um klukku-
tlmann gæti verið heildsölu verð á tfma hennar Re-
pekku, en einn klukkutfmi, pafi er smásala, eða sj&ið
pér pað ekki?“
„Nei, eg sé pnð ekki“, sagði Mitohel. „Skýrið
pessft skoðuD yðar!-‘
„Mað mestu ánægju“, sagði Gjðingurinn. „Eg
hef vistað stúlkuna fyrir ákveðið kaup um mánuð-
ínn, svo eg fæ tfma henuar óJýrar eu pér getið
fengið hann fyrir, ef pér purfið einungis einn klukku.
tfma af honum. Þetta er mjög óbrotið“.
HanD brosti sakleysislega, eins og hann hefði
gert allra algeugustu staðhæfingu; en Mr. Mitobel,
sem skildi hina tsumlausu auragirnd mannsins, föt