Lögberg - 15.08.1901, Blaðsíða 4

4
LOOBEllG, FIMTUDAGINN 15 ÁGÚST 1901
LOGBERG.
er eeflí fit hvern flmtndae »f THE LÖGBERO
RINTIN'G A PUIIMRHING CO.. (l'gtrrt), nd Cor.
Wl li m A ve. oe Nenn>’tr. Winnipeg, Man. — Kost-
ar $2.00 am árid [ i 6 kr.l. Borgiat fyrir
frnm. Einatðk nr. 6c.
Pnblisheíi every Thnrsday by THE LÖQBERG
PRINTING fc PUBLISHING CO., «lncorporntéd |. at
Cor W llinin Ave k Nenn St., Winnipee, Man —
Subacription price * v:.00 per yej»r. payable in ad-
vance. Single copies 6c.
Busincss Managcr: M. Paulson.
aUGLYSINGAR: Smá-anglýsingar í elttskífti2fic
fyrir 30 orcJ eda 1 þml. dálkslengdar, 75 cts nm
mánndinn. A stærri anglýsiugnm um leugn
tíma, afsláttar efiir samuiugl.
BU8TAD \-SKIFTI kaapenda verðar að tllkynna
skriflega og geta um fyrverardibústaöjafufram
UtAná«kr1pttil afgrel<3slustofablaðsinser l
The Logberg Printing & Publistiing Co.
P.O.Boz 1292
Wlnnipeg.Man*
UUnáskripittllrititJóraÐS srt
Edltor LAgberg,
P *0. Boz 1292,
Winn'peg, Man.
— Sarokynmt landslOgnm er appeögn kaapanda á
b r.dl ógild,rema hannsé skuldlaus, þegar hana seg
r npp.—Ef kanpandl,sem er í sknld vld bladid flyta
vhtferlom, án þess ad tilkynna heimilaskiptin, þá er
> *yrir dómstólunum álitin sýnileg sdnnumfyrir
prettvísam tilgangl.
— FIMTUDAGIKN, 15. AGUST 1901.—
Verzlun Canada við Bret-
land.
Prófesaor Robinson, jarSyrkju-
og smjörgerðttr umboösmaöur Dom-
inion-stjörnarinnar, áætlar, að inn-
an næstu tíu ára veröi tvö hundruö
miljön dollara virði af vörum frá
Cana la iiutt til Bietlands á ári
hverju. Bandarikjamenn þarfnast
árlega meira og meira til heimilis-
brtikunar af því, sem þar er fram-
leitt, svo tiutningur þaÖan fer stöö-
ugt minkandi og frá Canada aö
sama skupi vaxandi. þaö eru ekki
tuttugu ár liðin sfðan helmingi
meiri ostur var fluttur til Bret-
lands frá Bandaríkjunum heldur en
frá Canada. Nú er að eins 12 prct.
af hrezkum osti flutt frá Bandarikj-
unum, en (10 prct. frá Canada.
Vóruflutningur frá Canada hefir
aukist á síðastliðnum 10 árum úr
tuttugu og fjórum miljónum upp 1
sjötiu og tvær nnljónir, og nú send-
um vér þangað 16 prct. at' allri mat-
v'ru, sem til Bretlands er íiutt; fyr-
ir 10 áium síðan nam það einungis
7 prct.
Canada menn verða uin fram
nlt að vanda vöru s nu og haga
heuni á allar luudir eftir smekk og
þörfum Breta, þar sem um jafn dýr-
inætan og þýðingarmikinn mark-
að er að gera; einnig er nauð-
sj-nlegt að fynrbyggja það, aö
vörur gangi úr sér eða skemmist í
flutning frá fyrstu hendi og þangaö
til þær^komast < hendur kaupenda á
Bretlandi. Hon. Mr. Fisher, akur-
yrkjumálaráögjafi Dominion-stjórn-
arinnar, og Mr. Kobertson bafa
komiö miklu góöu til leiðar með
umbætur á flutningum, enda tóku
þeir eftir því á síöustu ferð sinni til
Englands hvað miklu lofsorði er
þar lokið á canadiska vöru síöan
flutninga umbætur komust á og
stjórr.iu fór að leggja alúð við að
auglýsa þær.
Oufuskipafélögin hafa lofað að
setja sérstakan utobúnað ( skip s(n
til þess að flytja ost og epli á þessu
ári án skemdar, og járnbrautai fél.
hafa einnig mjög góðan útbúnað í
flutDÍngsvögnum slnum; en ekkert
slíkt nægir ef menn ekki sjá um, að
varan ekki ofhitni eða á annan hátt
skemmist 1 ttutning til járnbrautar-
stöövanna og frá vögnunura um
borð f skipin. Menn verða þannig
aö láta sér jafn ant um flutninginn
og meöferðina alla leiö þaðan, sem
varan er framleidd.
Suður-Afríku ófriðurinn.
Nýlega hefir Kitchener lávarö-
ur slegið upp yfirlýsing ( Suöur-
Afríku, sem búist er við að hafi þau
áhrif, að ófriðurinn þar endi ger-
samlega innan lítils tíma. þykir
yfirlýsingin viturleg og sanngjörn,
og svo væg, að jafnvel þeir, sem
fastast standa með Búum, viður-
kenna, að varla hefði verið unt að
hafa hana öllu vægari ætti hún aö
hafa nokkura þýðing. A'tæöur
brezku stjórnarinnar fyrir yfirlýs-
ingunni eru settar frarn á þessa
leið:
„Með því að þaö. sem áöur var
Orange Free State og Suður Afríku-
lýðveldi, hefir nú lagst undir kon-
ung vorn, og með því aö herliö kon-
ungs vors hefir nú og hefir haft um
all-Iangan tíma alger yfirráö yfir
höfuðstaö þeirra beggja og öllum
opinberum byggingum og stjórnmál-
um, ásamt fjölda annarra merkra
bæja og allra járnhrauta; og með
þvf fjöldi af borgurum þessara fyrr-
verandi lýövelda, 35,000 að tölu
auk þeirra, sem fallið hafa, eru nú
sumir strfðsfangar og sumir gengnir
konungi vorum á hönd og lifa friö-
sömu lífi í hæjum og herhúðum und-
ir herstjórn hans h ítignar; og með
því aö þeir borgarar hiuna fyrrver-
andi lýðvelda, sem enn eru utidir
vopnum, eru ekki einungis fáir aö
tölu, heldur hafa mist flestar byssur
s'nar og herbúnað og eru undir eng-
um reglulegum heraga og geta því
ekki haldið uppi reglulegum hern-
aði, né veitt liði konungs vors nokk-
urt verulegt viönám f netnum hlut-
um landsins; og með því aö þeir
Búar, sem enn halda uppi ófriÖi,
jafnvel þó þeir geti ekki veriö í
r^glulegum hernaöi, gera enn þá á-
hlaup á smá deildir af hermönnum
konungs vors til þess aö ræna og
eyðileggja eignir og skemma járn-
brautir og telegraf-þræöi; og með
því að slíkt oliir stööugum óeiröum
( landinu og heftir jaröyrkju og
annan iðnað; og með því að stjórn
konungs vors er ákveðin í því að
leiða til lykta slikt ástand, sem til-
gangslaust heldur uppi blóðsúthell-
ingum og eyðilegging og stendur
miklum meirihluta fólksins fyrir
þrifum, sem gjarran vill lifa frið-
sömu hfi og ala önn fyrir sér og
fjölskyldum sfnum; og með því aö
það er réttlátt að eiga viö þá, sem
mótþróa veita, og sérstaklega þá,
sem forræÖi hafa á hendi og bera
því mesta ábyrgð á ólöglegum ó-
eirðum og koma öðrum til þess að
halda viö þýðingarlausum mótþróa
gegn stjórn konungs vors '.
þess vegna gefur Kitchener lá-
varBur út yfirlýsing sína, og hafa
stjórnirnar í Natal og Cape Colony
lýst yfir þvi, að þær séu henni íam-
þykkar.
YFIRLÝSINGIN.
„Allir herforingjar, merkisber-
ar og leiðtogar vopnaöra manna,
sem tilheyrðu hinum fyrrverandi
lýöveldum og enn reyna að veita
viðnám hermönnum konungs vors,
hvort heldur í Orange-nýlendunni
eða I Transvaal-hlutanum af bygð-
um hans í Suður Afríku, og allir
meðlimir stjórnanna 1 fyrrverandi
Orange Free State og Transvaal-
lýðveldinu skulu, ef þeir ekki hafa
gengiö her konungs vors á vald
fyrir 15. September næstkomandi,
vera útlægir úr Suður Afríku og
eiga ekki afturkvæmt þangaö. All-
an kostnað viö framfærslu fólks
þeirra Búa, sem í ófriöi eru og ekki
gefast upp fyrir 15. September,
skulu þeir borga, og sú borgun tak-
ast af eignum þeirra hvort heldur
er fasteignir eöa lausafé og hvar
sem eignirnar eru í nefndum ný-
lendum".
Uppskeruhorfurnar.
þaö lítur út fyrir nú, að aðal-
hveitihlaöa Norðurálfunnar þetta ár
verði Canada. í Norðurálfulöndun-
um er meiri og minni uppskeru-
brestur í ár; ^n að undanförnu þeg-
ar uppskera hefir brugðist þar, þá
hefir vanalega viljað svo til, að mik-
il uppskera hefir verið í Bandaríkj-
unum. Lengi fram eftir sumrinu
leit út fyrir aö stórkostleg uppskera
yrði í Bandaríkjunum, eu svo komu
óvanalega miklir hitar og þurkar,
sem höfðu skaðleg áhrif á alt sáð-
verk og eyðilögðu það jafuvel á
stórum svæðum. þó þess vegna
uppskeran sumstaöar syðra sé góð,
sórstaklega í norövestur-ríkjunum,
þá verður tiltidulega miklu minna
hveiti flutt út úr landinu en viö
var búist. Uppskeran í Canada
aftur 4 móti er stórkoatlegri og jafn-
ari heldur en hún hefir veriö
nokkru sinni áður svo hún bætir
fullkomlega úr uppskerubrestinum
bæði í Norðuralfuani og Baudarikj-
unum. Járnbrautarfélögiu eru í
óða önnum að bæta við ðutnings-
vögnum og hveitihlööum til þsss að
burtflutningur hveitisins gangi sem
greiðast; og mcun streyma að úr
öllum áttum jafnvel alla leiö frá
Norðurálfunui, til þoss aö hjálpa
bændunum við uppskeruna.
Fjarri fer þvi, að Canadamenn
gleöjist af uppskerubrest annarra
landa, en það vill nú svo til þetta
ár, a§ þeir græða stórkostlega á því.
Og koihi enginn hnekkir hér eftir
á sumrinu, sem vonaudi er að ekki
verði, þá verður þetta bezta árið í
sögu Canada, ekki einasta fyrir
hveitibændurna sjálfa, heldur allar
stéttir. þetta ár sýnir mönnum
vonandi við hverju má búast í
Canada framvegis þegar húuaðinum
fer enu meira fram og alt landið er
bygt, sem enn er óbygt.
það kemur sá tími, og hans
verður að líkindum ekki langt aö
b(öa, aö menn naga sig i handarbök-
in fyrir að hafa ekki náð hér í bú-
jarðir þegar kostur var á aö fá þær
gefins. þetta mikla veltiár ætti aö
vcröa til þess, aö menn, sem sezt
hafa aö 1 bæjunum og hingaö til
ekki hafa tekið lönd, láti það ekki
dragast lengar.
Verkföll.
Eitt af hinu marga, sem alvar-
legs eftirlits og umhugsunar þarfn-
ast, og sem virðist komið í það horf,
að ekki henti að leiða það hjá sér, er
verkföllin. Stríðið á milli verk-
gefenda og verkþiggjenda fer árlega
vaxandi og virðist nú vera orðið
svo rótgróið að til vandræða horfi sé
ekki mjög bráölega tekið viturlega
í taumaua af stjórn landsius.
Verkalýðurinn hefir á síðari ár-
um gengið ( strangt bandalag gegn
verkgefendum og auðvaldinu til.
þess að láta ekki misbjóða sér með
ósanngjarnlcga löngum Vinnutíma,
illri aðbúð, lágu kaupgjaldi, o.s.frv.,
og komi þaö fyrir, sem oft vill verða,
að viss hluti verkamanna þykist
liöa órétt af hendi þeirra manna eða
félaga, sem þeir vinna hjá, þá taka
allir meðlimir baudalags þess, er
þeir tilheyra, upp þykkju fyrir þ';
og nema úr henni sé bætt, má búast
við, að allir bandalagsmenn hætti
vinnu um le ígri eöa skemri tíma,
og helzt á þeim tímum, sem verk-
gefendum gegnir verst, þvl þá eru
mestar líkur til aö þeir slaki til.
Engum óviðkomandi manni
dettur i hug að 14 verkamönnum
það þó þeir gaugi í slik bandalög,
og fremur lítur út fyrir, að þeir hafi
með því bætt kjör sín meira eu lítiö.
Auövaldiö og verkgefendur bera
sjaldnast hag verkalýðsins sérlega
mikið fyrir brjóstinu og þykir gott
hvaö gengur að láta menn rinna
fyrir sem allra minst, og er slíkt ef
til vill ekki heldur láandi. Hætí-
legt samheldi verkalýðsins er því
aö sjálfsögöu gott og nauöynlegt.
Mjög mikiö spursmál getur það
á hinn bóginn veriö, hvort verk-
fallsnienn ekki eru á stundum nokk-
uö frekir í kröfum slnum; þeir bú-
ast eðlilega við þvl aö veröa aö lok-
um að slá af til sa’akomulags og fá
þannig það, sem sanngjarnt er álit-
iö. Væri þeir vægari í kröfum,
gæti menn ímyndað sér, aö sam-
komulag kæmist fremur á. Verk-
gefendur halda þv( fram, að þeir
hafi tekið aö sér að láta vinna
viss verk fyrir ákveðna verðhæð,
og hafi þeir þá miðaö við gild-
andi kaupgjald, þess vegna geti þeir
ekki mætt kröfum verkfallsmanna
undir neinum kringumstæöum.
Allir góöir menu vilja gjarnan,
aö kjör verkamanna í landinu sé
sem viöunanlegust, og aö þeir f*i
sanngjarnan skerf af auölegö þeirri,
sem þeir hjálpa til að framleiða meö
handafla s'nura. það virðist óneit-
anlega talsvert eölilegra.að nægilega
mikiö af tekjum auðmannsins gangi
til vinnumanna hans til þess þeir
geti sómasamlega alið önn fyrir sér
og sínum, en aö hann viti ekki aura
sinna tal og þeir og þcirra dragi
fram Mð við skort.
En þaö eru þrjár hliðar á þessu
máli.
Stríðið á milli verkamanna og
verkgefenda snertir ekki einung-
is þá tvo flokka, sem hór hefir
verið minst á, heldur ýmsa aöra og
í suraura tilfellum almenning. Viss-
ar iönaöargreinar hætta svo vikum
og mánuðum skiftir fjölda manna
til stórtjóns og heilum hygöarlögum
og jafnvel heilum löndutn til mikils
skaöa og óþæginda. Tókum til
dæmis verkfall trésmiöanna hér í
Winuipeg, sem stendur yfir þegar
þetta er ritað og mátti heita nýaf-
staðið þegar þaö tók sig upp. Fjöldi
338
Cooper og tíl herbergja Metropolitsn fundinns-
barna-félagsias, og þegar haan kom pangað, þðtti
bonum væat um aö heyra, aö Payton ofursti væri
ekki farinn. Hann sendi inn nafnspjald sitt, og inn-
an Htillar stundar s&tu þeir einir saman inni ( prlvat-
ekrifstofu ofurstans.
„Eruð þér virkilega kominn aftur svona fljótt,
Mr. Mitohel?“ byrjaöi ofurstinn. Ef til vill hafiðþér
skift skoðunum & stúlkunni upp & loftiuu?“
„Að hverju leyti ætti eg að breyti skoðun minni
& hcmi'r“ spurði Mitchel.
„Ó, eg veit ekki. Mér fundust þér nokkuð fljót-
ur & yöur I morgun, og að þér taka að yður m&l henn-
ar af ulsverði kappi. I>ér sögðust ætla að &hyrgj-
ast afleiðingarnar af þvi að halda þessu leyndu fyrir
yfirvöhlunum, og þnð fanst mér nokkuð mikið tekist
1 fang. Eg hélt þér hefðuð ef til vill breytt skoðun-
um vðar eftir n&kvæmari yfirvegun—sansað yður»
ætti eg kannske fremur að segja.“
„J>ór eigið við, er ekki svo, að samkvæmt ftliti
y'ar væri sú aðferð réttust að l&ta setja stúlku þessa
1 varðhald? Sleppa algerlega af henni hendinni?“
„Komið þér þ& enn með þessa heimskulegu við-
kvæmni. Sleppa algerlega af henni hendinoi; ea að
heyra þeita! Og hvers vegna ekki það, mætti eg
Rpyrja? Eins cg nokkuð blði hennar annað en það,
sem henni er I aíía staði m&tulegt?-‘
„Ofursti, félag yðar var stofnað börnum til
hjílpar. Væri það nú ekki grimmileg meðferð að
lsu setja þessa ungu stúlku í varðhald?11
347
„Eitt atriði I viðbót sanufærir yður. X>ér tókuð
barnið 1 burtu fr& móðuriani, fóruð með það vafið
ionan í sj d og skilduð það eftir úti fyrir húsdyrum
þar all-skamt fr&. Ea þér nælduð papplrsmiða við
litla kjóliun þrss og & miðana höföuð þér skrifað
stafiaa V-A-L E. Ó nentuð koaa, sem baraið fann,
skildi þetta þannig, að ættarnafa þess væri Vale, þó
liúa reyndar furðaði sig & þvf, að foreldrar, sem bera
út börn sfn, geri sér snt um að l&ta þau halda s’nu
rétta nafai. En hún skildi ekkert 1 latlnu. Hj&
yður hafa stafirnir fttt að t&kna latneska orðið Vale,
far vel, var ekki svo, ofursti? I>ór ætluðuð þannig
að kveðja synd yðar, alt hið undangengna, að sl&
svörtu stryki yfir það alt, og byrja nýtt líf? A eg
ekki kollg&tuna?“
„Jú! Jú! Eg meðgeng alt! Guð micn alm&tt-
ugur! Synd mln hefir komist upp um mig. En eg
var svo ungur, og freistingin svo mikil, og eg var—44
Hann þagnaði alt 1 einu, iétti úr sér og breytt-
ist & eiau vetfangi úr ómenni I hugrakkan hermann.
Svo bólt hann &fram 1 styrkvari m&lróm:
„Nei! Eg hef enga afsökun fyrir mig að bera.
Eg var varmenni. En sfðaa hef eg orðið hermaður,
og sé eg fljótur til að fyrirdæma aðra, þ& er eg ekki
sfður fús til að j&ta rnínar eigin yfirsjónir. Eg er
fús til að bæta fyrir afbrot mfn. l>ór sögðust ætla
að finna föður litla b&rnsins og neyða hann til að
sjft um það. Dér hsfið nú einnig fundið afa þess;
föður annars barns, sorn út var borið, og þér oigið
342
um orðum um rótta meðferð þeirra, sem sleppa hend-
inni af börnum sfnum. Eg hélt með því, að foreldr.
arnir væri neyddir til þess &ð sj& um afkvæmi sfn.“
Og eg sagði yöar, að þór væruð heimskingi. Eg
hef okki breytt skoðun minni!“
„Svo sagði eg yður, að eg ætlaði mér að sýnt,
&ð vit væri i hugmynd minni með þvl að finna föðar
barns þessa og neyða hann til að ala önn fyrir þvf.“
„J&! I>ór mintust & einhverja þess konar vit-
leysu. Hvað kemur það m&linu við?“
„Eg hef staðið við orð mfa að vissu leyti. Eg
veit hver faðir barnsins er.“
„Jú, jú; eg heyrði hana segji yöur nafnið hani.
I>að eitt nægir mér sem sönnua fyrir þvl, að húa er
gjörspilt stúlka. Jafnvel hinar allra verstu halda þó
nöfuum elskhuga sinna leyndum.4'
„Svo uppgötvaöi eg meira en það, ofursti; eg
veit hver er afi þess.“
„Nú það er ekki svo ótrúlegt. Pegtr þér voruð
búinn að vita hver faðirinn v&r, þ& hefði ekki &tt &ð
vera svo mjög ervitt að f& að vits um t faan.“
,,Eg & hér ekki við föður m&nnsins, heldur stúlk-
unnar.“
„Ó, hennar! Sögðuð þér ekki, að hún hefði
fundist?“
„Jú, stendur heima. Faðir henn&r bar hana út,
og eg veit hvað hann heitir.44
„Og hver er hann þ&? Til hvers er að vera að
halda þessu leyadu?“