Lögberg - 20.02.1902, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, 20. FEBRÚAR 1902.
Mentun kvenna.
(Framh.)
Skyldur fööur og móður byrja löngu
áf'ur en börn þeirra fæðastí þenna heim.
Maðurinn má ekki gleyma því.að líkam-
ie^ur veikltiki á bonum sjálfum, sem
liann oft í hugsunarleysi hefir sjálfur
baksð sér á yngi i árunum. er oft, sam-
kvæmt tilfinningailausum erfðalögum,
lagður á saklaus bðrnin hans. ,,Það,
Sem maðurinn sá r mun haun uppskera".
Það er maðurinn og konan, sem
heimilið skapa, og ef hann er drykkju-
maður, eyðslusamur, geðillur, tilfinn-
ingarlaus, önugui, heimskur og þver,
þá getur f að ekki með neinu móti orðið
gott, h vað svo gáfuð sem konan er. ást-
rík og forsjál. Göfugleiki föður og móð-
ur þurfa að haldast í hendur, þurfa að
fylgjast að, ef heimilið á að ná sínu háa
takmarki, því sem sé, að verða sá lang-
mesti menningar- og siðferðis-skóli fyrir
gjðrvalt mannkynið.
Móðurinni ætti að vera gagnkunn-
ugt alt það, sem vjsindin þekkja um arf-
gengislögmálið. Þar nægir ekki sú
léttvæga og grunna eðlísfræði, sem
kend er á hínum almennu lægri skólum
og jafnvel sumum þeim æðri. Hún ætti
að þekkja til iilítar leyndardóma sinnar
eigin líkamsbyggingar og þau heilbrigð
isskilyrði, sem nauðsynleg eru fyrir
hana svo hún geti orðið hraust og út-
haldsgóð kona. Hún ætti að þekkja
næringarkraft hinnar mismunandi fæðu
og hinar mismunandi heilsugjafir henn-
ar, meðferð ungbarna og hjúkrun sjúk-
linga- Hún á að þekkja vel í hverju er
fólgið hið sívakandi hreinlæti, sem bæg
ir frá heimilunum mörgum þeirra sjúk-
dóma, sem læknarnir kalla „subbu-
sjúkdóma1’. Hin margvíslegu atriði
þessarar nauðsynlegu þekkingar lærast
að eins smátt og smátt,með langvarandi
reynslu og eftirtekt. En grundvöllinn
til þeirrar þekkingar ætti að leggja
snemma. Móðirin á að gróðursetja virð-
ingu fyrir öllu þessu í hugum dætra
sinna með því, að hafa það stöðugt fyrii
þeim.
Svo fjölda margt hefir komið í ljós á
síðari timum, sem mikla þýðing hefir
fyrir uppeldisfræðina, að mæðumar ættu
í framtíðinni að taka mikið fram fyrri
tíðar og nútíðar mæðrum.
Því miður hefir of lítil áherzla verið
á það lögð,að stúlkur ættu að.njóta sömu
ræktar og drengir að þvi er starfs- og
atvinnulegan undirbúning snertir,
Drengir eru uppaldir með vissu augna-
miði um ákveðna stöðu í lífinu. Óhindr-
aður aðgangur að mentafærum lands-
ins hefir ætíð staðið þeim opinn. Alls-
kyns lífsstarf breiðir móti þeim faðm-
inn. Það er skoðað óhapp ef drengur
vex upp til fullorðinsára án þess að bafa
ákveðna framtíðarstefnu, og gerir sér að
góðu að lifa á annarra sveita. Og engu
að síður er það mótlæti, ef ung stúlka
hættir framtíð sinni með þvi að giftast
slíkum manni. Það er gengið út frá
því sem sjálfsögðu, að stúlkur giftist
góðum mönnum, sem færir séu um að
sjá þeim farborða. Þess vegna er aðal-
lega ástundað að gera þær hæfar til að
verða góðar konur og mæður, er lifi sem
skjólstæðingar umhyggjusamra og ást-
ríkra eiginmanna.
Hyggnar konur líta fram í veginn
og eru við ölln húnar.
Það eru ekki allar konur sem eig'n-
ast góða eg sjálfstæða menn, Suma
skortir hæfileika, aðrir missa heilsuna,
nokkurir eru iðjulausir slarkarar. Og
ekki eru þeir svo fáir, sem algerlega
yfirgefa konu og hörn. Margar giftar
konur finna nauðsyn til bera að vinna
að nokkuru leyti íyrir heimili sínu, sum-
ar algerlega. Margar konur verða ekkj-
ur og fjöldi þeirra, sem aldrei giftast,
fer alt af vaxandi. í sextán austur- og
suðaustur-ríkjunum eru konur langtum
tíeiri en karlmenn. Þær verða þar margt
að líða sökum skorts á þekking á öilu
því, sem að atvinnugreinum og við-
skiftalífi lýtur. Margar ekkjur, sem
eignir hafa undir höndum, missa þær
fyrir vankunnáttu á meðhöndlun þeirra,
og áður en varir eru óvandaðir flagarar,
sem látast vilja þeim vel, húnir að
plokka af þeim hverja fjöður.
Fyrir þessa sök ætti mentun margra
kvenna aldrei að álítast fullkomin, hvað
sem liæfileikum þeirra líður, nema þær
bafi lært einhverja vissa iðn eða at-
vinnugrein. Þó maður slíkrar konu
roÍ8si heilsuna. verði fjárþrota, falli i
slark og óreglu. ellegar deyi, þá hefir
liún þó vokkurnveginn tækifæri til að
bjarga sér, en þarf ekki að eiga alla sína
framtíð undir náð og miskunn kringum-
stæðanna. H ún verður þá fær um að
sjá fyrir heimili sínu og uppala hörn sfn,
og vinir hennar ltoma betur við þeirri
aðstoð, sero þeir vilja veita henni í stríð-
inu. Falli lienni eignir í hendur, þá er
hún fær um að sjá þcim horgið og að
verja þeim skynsamlega. Hún leitar
sinna eigin ráða um það, í hvað er ó-
hætt að leggja peninga, hvað er nœgi-
legt eignar skírteini, hvers er mest að
gæta í veðskuldasamningum, og hverra
fjárráða viðlíka inentaðar konur njóta í
öðrum ríkjoru.
IIBIMILID ÆTTI AD VERA KONUNNAR
ÓRASKANLEGUR EIGINDÓMUR.
Það er enn annað, sem öllum ætti
að bera saman um. Heimilið ætti að
vera tryygt konunni á lðglegan hátt,
svo að ómögulegt væri á neinn hátt að
sólunda því út með Keimskulegu við-
skiftabralli. Aldrei ætti að setja heim-
ilið i veð fyrir nokkurri skuld, né seljast.
Það skyldi kon'an aldrei ganga inn á,
nema ef flutningur á fjölskyldunni gerir
slikt nauðsynlegt og annað heimili er
keypt í stað hins fyrra.
Auðvitað eru til kringumstæður,
þar sem þessari reglu er ekki hægt að
frarofylgja. En í langflestum tilfellum
er það næsta mikils virði fyrir um-
hyggjusama konu og móður, að vita
heimili sitt standa á óbifanlegum fram-
tíðar grundvelli. Fyrir hana er það
mesta voðahugsun ef hún i arf að óttast
fyrir að verða húsviltur öreigi', og von-
andi fara lagasmiðir ríkjanna að veita
konunni meiri tryggingu fyrir því, að
hún þurfi.ekki að láta af heimilisrétti
sínum, þó hún jafnvol verði ekkja og alt
fari að forgörðum, ef hún heldur skuld-
lausu heimili er ekki fokið í öll skjól.
Hún getur þá oftast haldið hjá sér börn-
unum og litlar inntektir hrökkva þá oft
til að gera heimilið viðunanlegt. En ef
hún er svift bæði manninum og heimil-
inu, er mótlætið [tvöfalt og konan úr-
ræðalaus og bágstödd.
Vegna þess hve áríðandi staða
konunnar er, og hve víðtæk hennar áhrif
eru, og ennfremur vegna þess.að börnin
eru strax í æsku undir hennar áhrifum
meira en föðursins, að það er hún, sem
sáir því sæði í hjörtu þeirra,sera drýgst-
an og varanlegastan ávöxt ber. Þá setti
hverjkona strax í æsku að fá þálmentun,
sem eé samboðin því göfuga æfistarfi,
sem fyrir henni liggur. Henni ætti
að innræta alla þá siði, sem gera
hana ljós á heimilinu og vel þegna í
samkvæmislífinu. Skemtanlr þarf hún
að hafa og glatt hversdagsiíf. Henni
þarf að lærast sú mikla list, að vera
glöð 1 bragði utan heimilis og á því.
Það er rangt að reyna að kefja niður
fyrir tímann glaðværðarákafa æskunn-
ar. Konan á að fá alla mentun sem upp-
lýsingar fýsnin krefst, og undirbúning
undir hvert það verklegt starf, sem næst
er hennar skapi eða hún er bezt liæf tíl.
En þótt ungum stúlkum sé nú kend
einhver atvinnugrein.líkt ogkarlmanni,
þá má aldrei gleyma því að gefa henni
þá mentun, sem nauðsynlegust er fyrir
húsmóður, eiginkonu og móður. Fáar
konur komast svo til fullorðinsára, jafn-
vel þótt þær ekki giftist, að þær.ekki
finni til þess, hve hússtjórnar-kunnátt-
an getur komið í góðar þarfir. Ef þær
hafa ráð á því að halda vinnukonur, þá
er það ekki síður nauðsynlegt. Konan
hefir ekkert vit á því hver vinnukonan
er góð og hver ekki, nema því að eins,að
hún kunni öll þau vork sjálf. Hús-
stjórnarfræði (Domestic Science) ætti að
verða námsgrein í hverjum æðri kvenna-
skóla og ætti þeirri námsgrein að sýna
alveg sömu rækt og hverri annarri.
Eiginkona og móðir ætti ætíð að
vera sinn eigin herra og herra í sínum
verkahring, en aldrei neíns annars
þræll, ekki einu sinni mannsins síns,
sem hún elskar, því )>að stelur burtu
hálfu gildi hennar. Gamall grískur
spekingur sagði: „Fáðu þræli þínum
barn þitt til fósturs, og í staðinn fyrir
einn þræl átt þú bráðum tvo“. En þó
lifir enn þá eftir í kolum þeirrar gömlu
trúar, að konan standi manninum lægra
í lieimilisfélaginu. Á þeim gömlu lög-
um byggist sá ójöfnuður, að láta föður-
inn einan hafa eignarhald og umráð yfir
ómyndugu börnunum, í stað þess að
foreldrarnir hafi það báðir jafnt, sins og
nú er orðið í sumum af Bandaríkjunum.
Önnur lög, viðlika ósanngjörn, á-
skilja manninum öll umráð á því fé, sem
konan innvinnur, án alls tillits til þarf-
ar hennar eða verðleika lians. Þetta
hefir nú auðvitað verið afnumiðí flestum
ríkjunum, en þó liangir það enn óbreytt
í þeim sumum.
Þessi rangindi, og önnur slík, eru
nú smátt og smátt að víkja fyrir sið-
menningar-Iögum nútímans, sem stöð-
ugt eru að lyfta heimilinu upp í hærra
veldi en það var áðu í. Verklegar ný-
ungar ern stöðugt að létta undir með
heimilisstörfin og gera þau einfaldari,
eins á sér stað með akuryrkjuna, og
jafnréttishugmyndin á enn eftir að ná
sér niðri við heimilisstjórnina eins og
önnur störf.
Það er heimtað að hjóriabandið sé
bygt á sameíginlegri ást og virðing, sem
þeir málspartar beri hver til annars.
Að hjónin viðurkenni jafnrétti hvort
annars við sig og hvert styðji annað í
heimilisstarfinu.
Með því móti fær heimilið yfir sig
himneskan blæ, og þeir mannlegu for-
eldrar nálgast smátt og smátt hina guð-
legu fullkomnun. —Huccess.
Mcðierð á bömnm.
! Mikil íbyrgð hvílir á öllum mæðrum
Börn ættu ætíð að vera glaðleg
og ánægð.
Frísk börn sofa vel, borða vel,
bera sig vel og skemta sér vel. Brrn
sem ekki er fjörugt, rjóðleitt, og leik
fult þarfnast br&ðasta eftirlits, ella
geta afleiðingarnar orðið alvarleoar.
Varkár móðir ætti æflnlega að hafa
við heudioa meðal, sem er hættulaust
en áhrifa mikið, til þess að gefa börn-
um ef á liggur. Slíkt meðal er
Baby’s Own Tablets. Dcssar tablets
verka ekki eins og hin svo kölluðu
.,Soothing“ tneðöl. I>ær hafa ekki
þannig áhrif sð þær deyfi eða deyði,
h.ídur Jrvert á móti, ryðja J>ær sér að
upptökum sjúkdómsina ov burt ry "na
honum og þannig lækna barnið, og
varna pví að slíkur sjúkdómur geti
komi t að aftur. Sérhver iróðir, sem
hafa reynt þetta meðal brosa pví mjög
mikið og ætíð hafa það víð hendina &
heimilinú. Mrs. G B aines, frá S:x
Vlile Lxke, O it, farast pannig orð:—
„Biby’s Own Tablets sem eg bað um
komu rétt i tæka tið. B irnið mitt
var mjög veikt *f meltingarleysi og
inníflaveiki, en pað er n.ér sönn á-
oægja að geta sagt að þessar Tableta
hafa gert bann jafogóðann eftir fáein-
ar ínntökur, og nú helzt hnnn vel
frlskur með pví að gefa honum Tab
'et endrum og sinnura pegar hann
verður ókirrlát ir. Eg er ttta barna
•r óðir, og eg verð að segia að eg hefi
ekki hsft meðal sem eg h ifi ljift eins
mikla trú á eins og Biby’s Owa Tab-
lets, og hefi eg pó leyntöll hin gömlu
meðöl. Eg heid að inæður settu ætíð
að hafa pær við hend ia á heimilinu
til vanúðar ef hætta ber að höudum.4'
Baby’s Own Tablets lækna alla smærri
kvilla barna, svo sera harðlffi maga-
sýrur, iðrakveisu, niðurgacg melting-
arleysi og sraá hitaköst. Dær lækiaa
kúef varna croup og lina þrautum,
sem samfara eru tanntöku baina. Þmr
eru fyrir börn á öllum aldri, og séu
pær uppleystar 1 vatni má án minetu
hættu gefa pær inn, jafovel yngstu
iingböinum Þær eru seldar 1 öllum
lyfjabúðum á 25c. baukurinn, eða
verða seDdar kostnaðarlaust með póati
ef skrifað er eftir peira og andvirði
sent til Dr. Williams’ Medicine Co.,
Brhvkville, Ont.
23 Skandinavar, sem læknuðust síðasta mánuð
álíta að eg sé sá eini_í Ameríku er geti læknað
Heyrnarleysi og sudu fyrir eyrum
Aðferð mína má viðhafa á heiinilinu. Skrifið
hvað að er, og mun eg fljdtlega gefa yður álit mitt
UmMSÖROKS ÖRONKLINIK,
31 5W. 12 3Str. - - New York
Vijtd þér sfíjaokknr
smjörid y<)ar 1
Við horgnm fult markaðsverð í pen-
ingum út í hönd. Við verzlum með alls-
konar bænda vöru.
Parsons & Rogers.
íáður Parsons & Arundell)
1C2 Mclíermot Avc. E., Winnipeg.
þegar J>ér kaupið
Morris
Piano
eignist þér hljóðfæri sem hvað snertir
frágang, snið, mjúka tóna og verð er ó;
viðjafnanlegt. Áhyrgst er að það haldi
kostum sínum alla tíð. Við höfum einn-
ig ,,Flgin“ og ,,Bintchford"-orgel með
Piano sniði, ný og falleg með þægileg-
um tónum.
Climie-Morris Piano Co.
Eftirmenn Weiier Pianó Co.
Cor. Portage Ave. & Fort St.
Skor og
Stigvjel.
Vfljið þér kaupa skófatnað með
légu verði þá skuliðþér fara í búð
ina, sem hefur orð á sér fyrir að
selja ódýit. Vérhöfum meiri byrgð-
ir en nokkri.i aðrir í Canada.
Ef þér óskið þess, er Thomas,
Gillis, reiðubútnn til að sinna
yður’ spyrjið eftir honum.hann hef-
ur unnið hjá oss í tíu ár, og félag
vort mun ábyrgjast og styðja það,
sem hann gerir eða nnciir fram með.
Vér seljum bæði S stór- og smá-
kaupuin.
The Kilgonr Rimer Co„
Cor. Main & James St.
WINNIPEG,
ANDTEPPA
LÆKNUD
ÓKEYPIS.
ASTM4LEXE gcfur fljótHnn
og læknar algerlcga í öll-
nm tilfcllnm.
Sent alveg ókeypis ef beðið er um
það á póstspjaldi.
HITID NÖFN YDAR GREINILEGAOG IIEIMILJ
gefur fróunn á augnabragði jafnvel S
verstu tilfellum. Það læknar þó öll önn-
ur meðöl bregðist.
Séra C. F. Wells frá Viila Ridge, 111.
segir: „Glasið af Asthmalene er eg pant
aði til reynslu, kom með góðum skilum.
Eg hefi ekki orð yfir hvað ég er þakklát-
ur fyrir hvað það hefir gert mér gott. Eg
var fangi hlekkjaður vi* rotnandi kverk-
ar og háls og andarteppu S tíu ár. Eg sá
auglýsing yðar um meðal við þessum
voðalega kveljandi sjúkdómi, andarteppu
og hélt að því mundi hælt um of. en á-
Jyktaði þó að reyna það.
Mér til mestu undrunar hafði þessi
tilr be u áhrif. Sendið mér flösku
af fuilri stærð.
Séra DR. MORRIS WEOHSLER,
prestur Bnai Israel safnaðar.
New York, 3. Jan. 1901.
Drs. Taft Bros Medicine Co.
Herrar minir: Asthmalene yðar er
ágætt meðal við audarteppu og árlegu
kvefi og það léttir allar þrautir, sem eru
samfara andarteppu. Áhrif þess eru fá-
gæt og undraverð. Eftir að hafa rann-
sakað og sundurliðað Asthmaiene, þá
getum vér sagt að þaf inniheldur ekkert
opium, morphine, chloroform eða ether.
Séra Dr. Morris Wechsler.
Avon Springs, N. Y. 1. Feb. 1901,
Dr. Taft Bros. Medicine Co.
H errar mínir: Eg skrifa þet.ta vottorð
þvS eg finn það skyldu mína, af því eg hefl
reynt þann undra kraft, sem Asthmalene
yðar til að lækna andarteppu hefir. Kon-
an mÍD heflr þjáðst af krampakendri and-
arteppu S siðastliðin 12 ár. Eftir að hafa
reynt allt, sem eg gat og margir aðrir
læknar, þá af hendingu sá eg nafn yðar á
giuggumíl30. stræti S New York. Eg
fékk mér samstunðis flösku af Asthina-
lene. Konan mín fór fyrst að taka það
inn um fyrsta Nóvemper. Eg tók brátt
eftir virkilegum bata, og fcegar hún var
búin með eina flösku hafði andarteppan
horfið og hún var alheil. Eg get þvi með
fyllsta rétti mælt fram með meðalinu við
alla sem þjást aí þessum hryggilega sjúk-
dóm.
. Yíar með virðingu,
O. D. Phe’ps, M. D.
5. Feb. 19C1.
Dr. Taft Bros. Medicine Co.
Herrar mínir: Eg þjáðist af andar-
teppu í 22 ár. Fg hefi reynt ýmsa læknis-
dóma en alla árangurslaust. Eg varð var
við auglýsing yðar og fékk mér eina fiösku
til reynslu. Mér létti óðara. Síðan hefi
eg keypt flösku af fullri stærð, og er mjög
þakklátur. Eg hefl fjcgur börn í fjöl-
skyldu og gat ekki unnið í sex ár. Eg
hefi nú beztu heilsu og gegni störfum
mínum daglega. Þér megið nota þetta
vottorð hvernig sem þér viljið,
Heimili 235 Rivington Str.
S. Raphael,
67 East I29th str, New York City.
tilas til rcynslu ókcypis cf skrifaó
cr cftir p\í.
Enginn dráttur, Skrifið nú þegar til
Dr, Taft Bros. Medicine Co.
79 East 130th str. N. Y. City.
1Selt í öllum lyfjabúðum 4j)
„EIMREIDIN",
fjölbreyttasta og skemtilegasta
tímaritið & íslenzku. Ritgjörðir, mynd-
ir, sögur, kvæði. Verð 40 cts. hvert
hefti. Fæst hjá H. S. Bardal, S
Berpmanu, o. fi-
JamesLindsay
Cor. Isabel & Pacific Ave,
Býr til og verzlar með
hus iampa, tilhúið mál,
blikk- og eyr-vöru, gran-
ítvöru, stór o. s. frv.
Blikkþökum og vatns-
rennum sér-itakur gaum-
ur gefinn.
CANADIAN NORTHEBN
R allw íiy
SIN&LE FARE
for the round trip
to
WINNIPEG
BONSPIEL
FEB, 17-24
For further particular apply to any
Agent Canadian Noithem Ry.
Greo. XX. Sha,w,
Trafíic Manager.
ARINBJ9RN S. BARDAL
Selur likkistur og annast. um útfarir
Ailur útbúnaður sá bezti.
Enn fremur sel'ir hann ai. s konar
minnisvarða og legste na.
Heimili: á horninu á ™eP™nt
Ross ave. og Nena str,
SEYMÖUR HOUSE
Marl^et Square, Winnipeg,
Eitt af beztu veitingahúsum bæjarins
Máltíðir seldar á 25 cents hver, $1.00 á
dag fyrir fæði og gott herbergi, Billiard-
stofa og sérlega vönduð vínföug og vindl-
ar. Ókeypiskeyrsla að og frá járnbrauta-
stöövunum.
JOHK BAIRD Eigandi.
Canedian Paeifie Railwav
T1»vö Talil
LV, AR
Owen Sound.Tt.fonto, NewYork, —
east, via l ike, Mon.. Thr.,Sat. 16 oo
OwenSnd, Toror.to, New York&
east, via lake, Tues.,Fri..Sun.. lo 15
Montreal, Toronto, New York &
east, via allrail, daily 16 oO 10 15
Rat Portape and Intermediate
points, daily 8 oo 18 Ot
rson.Lac du Ponnet and in-
Merirediate pts.Thurs only.... 7 8o 18 3
Portage la rrairie, Iirandon.Leth-
bridge.Coast & Kootaney, daily 16 30 I4 3o
Portage la Prairie Brandon & int- 7 30
ermediate points ex. Sun 22 30
Gladstone, Neepawa, Minnedosa
and interm. points, dly ex Sund 7 30 22 3o
Shoal Lake, Yorkton and ,nter-
mediate points Mon, W * Fri 7 30
Tues, Thurs. and Sat 22 30
Rapid City, Hamiota, Minio'a,
Tues, Thur, Sat 7 3°
Mcn, Wed and Fri 22 30
Morden, Deloraine and iuterme-
diate points daily ex. Sun. S 20 [5 46
Nap'nka, Alamcda and interm.
daiiy ax Su1 d„ vii Brandon.. 7 30
Tues, Thur, Sut 22 3o
Glenboro, Souris, Melita Alame- da and intermediate points
daily ex. Sun 9 c5 15 15
Pipcstoce, Reston, Arcola and
Moiií^Vád, Fd. via Brandon 7 3o
Tues, Thurs, Sat. via Brandon 22 3O
Forbyshire, Hirsch, Blenfait and Estevan, Tues, Thur, Sat, via
Brandon 7 3o
Tues ,Thurs.,Sat. via Brandon 14 3°
Gretna, St. Paul, Chicago, daily I4 Io 13 35
West Selkirk. .Mon., Wed,, Fri, 18 30
West Selkirk. .Tues. Thurs. Sat, Io 00
Stonewall,Tuelon,Tue.Thur.Sat. 12 2o 18
Emerson.. Mon. Wed, and Fri 7 5o 17
J. W. LEONARD C. E. McPHERSON
General öupt, Geo Pas Agent