Lögberg - 01.01.1903, Blaðsíða 4

4
,ÖGBEií», 1 JAJTÓAR 1903.
Jögberg
er »efl8 flt hvern flmtnda* «f THB f^GBERO
PRINTING & POBLISHING Co. (l»**Ut). »8
Cor. VVilliam Avu. o* NssaSt., Wn«niPEO.MAi«.
— Koetar $a.oo um árifl íá felandi I kr.) Bor*t*t
lyrir fram. Ein*t«k nr. i C*nt
Publlshad erarr TharadAT br TIIB LÖGBERG
PKINTING & POBLISHING Co. ílncorporatod),
*t Cor. William Avn. and Nu» St.. Wikmipeo.
Mas. — Subacriotloo prlca $t oc oar yaar. payabla
In advaoca. Siogla oopiat i oanta.
K3T*Tjdai íanwrt :
Magnu* Paulaoo.
i
nm bendinfrum, því að velgengni
bændanna só undirstaBan undir vel
hðan þjóðanna. Vissar gras- og
kornteguLdir hafi verið innleiddar
þar sem þær eiga bezt við og borga
sig bezt.
þótt hér sé fljótt yfir sögu farið
þí er minst á alt það helzta og þýð
irigarmesta í bo'skap forsetaus til
þe3.s að gefa mönnuni hugmynd um
stefnu hans í aðalmálum þjóðarinu-
ar.
auaiaaaa niHAoaa:
John A. Biondai,
AOGLÝSINGAR:—Smá-«a*láain*ar í aitt aUM
H centfyrlr so orfl e*» l þumL dálkalengder, »
lcnt um minuSmu. A atairrl lugiyaincam nm
leugrl tima. aialiuur tftir aamalngL
BÖSTAÐA-SKIPTI kauoenda Tarflor aB til-
kynna tkriflega o* geu um trrverandl bflat*#
iatntramb
Ounáakritt til atgraiflaloatofa bUBaina a* l
Tha Loebarii Prtg. da Pub, Oo,
P. O. Bos Ui(
TeUobone «at.________Wl*a»ip»«.
Utanáakritt tll riutldran* ac I
Edltor I^oflrtounr.
f O. Boa ">8?. Winnipo*. Maa.
*9.Samkv»mt lai dalðgnm ar npo*6*n aaopand*
á blafli flgitd nema nann aé aknld.aue. be*ar hana
aeeirupp.—Ef kaupandi, eem er i ikuld vifl blaola,
ívtur viatfet lum án þes* afl tilkynna heimilieaktfo
ln. þá er það fyrir ddmst-5lunum áliun aymle*
lönnun fynr prettvíalegum tilgangi. *
I " lja
í'IMTUHAOIaNN, J. Jan., 1903.
Boð'kapur líoosveít forseta
(Framh.)
Foiset'nn sag'i, að vist fólag
hifði beðið um lr-yfi að mega leggja
fróttaþráð frá California vestnr til
Hatvaii-eyjanna og þaðan til Philip
jiaeeyjanna; en hann hefði áliti
réttara að veita ekki það leyfi fyr
en congress kæmi saman og með-
höndlaði málið. En þá hefði Paci
tic C'tble-féhtgið undið að því bráð-
an bug að leggja fróttaþráð sinrt.
Forsetinn sagðist hafa leyft félnginu
að styðjnst við mælingar þær, ei
stjórnin hafi gert., en í þess stað
skuldbundið ielagið til að leggja
þráðinn, ekki einasta til Honolulu
og Philippine-eyjanna, heldur þaðan
til Kma, og auk þess hafi hann
s tuldbundið félagið til að binda orð
sendingagjald við vist verð. Fra
Manila til Hongkong liggi nú brezk
ur fréttaþráður, en iunan fárra mán-
aða liggi Bandaríkja-fréttaþraður til
Hawaii-eyjanna, KhiJippine eyjanna
og Kína. *
Síðastliðinn 4. Júlí—eitt hundr-
að tuttugasta og sjötta sjálfstjórnar-
afmælisdag Bandaríkjanna — hafi
friði verið lýst yfir í Philippine eyj-
UQUtn; smá óeirðir hafi að vísu verið
] ar öðru hvoru síðan við Múhameds
trúurmenn, en orustur við Filipino-
uppreistarn enn hafi síðan engar
verið. Hann lót rnikið yfir því,
livað samkomulagið nú væri gott í
eyjunum og þakkaði það bæði Filip
ir.03 og Bandarikjamönnum.
Landherinn sagði hann, að hefði
verið minkaður eins mikið og lögin
leyfði og væri þvf enn þá meiri á-
stæða til að vanda hann að öllu leyti.
Hatin uiælti með því, að herstjórnar-
raðaneyti yrði myndað. Mjög áríð
nudi áleit liaun að efla herskipaHot-
aun, ekki til þess að eiga í stríöi við
þjóðiruar, heldur, þvert á móti, til
þess að tryggja friðinn sem bezt.
Sem stæði væri engiun ófriðarvott-
ur á milli Bandarikjanna ogannarra
stórvelda og óskaði hann, að það
héldist þannig.
Vaxandi tekjur póstmáladeildar-
innar, sagði hann, sýnir glögt vellíð-
au þjóðarinnar. Tekjurriar a fjár-
hagsárinu, sem endaði 30. Júní sið-
astliðinn, voiu $121,848,047.26 og
er það $10,216,853 87 meira eu firið
áf ur, og meiri auknirg á tekjum á
ariuu en nokkurn tíma áður hefir
heyrst f sögu póstmHladeildaiinnrtr.
Arið 1860 voru alkr tekjur póst-
n álrtdeildarinnar ekki nema $8,-
518,067. linnn mælti rojög með
þvf, að fríflutningur póstsendinga
beim til manna í sveitunum færi
vaxrtndi og útbreiddist meira og
uieira.
Hann sýndi fram á, hvað mik-
ið stjórnin hefði gert til þess að
lilynna að bændum með vísindaleg-
Með nokkurum orðum minnist
forsetinn á Alaska og bendir á, að
þar þurti bætta löggjöf. En það
mun rnörgum kynlegt þykja, að
liann skuli ekki með einu einasta
orði miunast á Alaska-landamerkja-
málið. McKinley mintist á það mál ]
í síðasta boðskap sínum og sýndi
þar fram á, að þó bráðabirgða sam-
komulag hefði komist á í því máli á
milli Breta og B indaríkjamanna þá
væri sjálfsagt að ráða því til endi-
legra lykta, sem allra fyrst, og koma
sér niður á landamerkjalínu svo að
hvor málspartur hafi það, sem bon-
um ber samkvæmt samningunum
milli Btindaríkjamanna og Rússa.
það þótti ekki tiltökumál þó Roose-
velt leiddi hjá sér mál þetta ( fyrsta
boðskap sínum, því að þá var hann
eðlilega ekki málinu nægilega kunn-*
ugur; en meiri furða er, að hann nú
þetta sinn skuli leiða málið hjá sér.
Vitaskuld halda báðir pólitísku
fiokknrnir í Bandaríkjunum því
fram, að kröfur Canada-manna hafi
við ekkert að styðjast, en því minna
eiga Bandarfkjamenn þá á hættu þó
þeir gangi inn á að leggja málið í
gjörð. Undir engum kringumstæð-
um eiga Canadamenn rriinni heimt-
ing á að fá gjörðarúrskurð í landa-
merkjamáli þessu en Bandarlkin áttu
i því um árið, að ágreiningur Breta
og Venezuelamanna yrði útkljáður
með gjörðardómi og hótuðu jafnvel
stríði ef Bretar ekki gengi *5 þvf.
Menn báru það traust til Roosevelt
forseta, jafn réttsýnn og einarður
eins og hann er, að hann muudi
fiuna sór skylt að mæla með því, að
málið yrði leitt til lykta eins og
McKinley benti á og báðir málspart
ar jafnt hefðu átt að geta verið vel
sæmdir af.
Fyrir nokkuru kom upp ágrein-
ingur á milli Suður Ameríku lýð-
veldanna Argentine og Chili, Landa-
tnerkin. sem upphaflega voru ákveð
in, var Andes-íjallgarðurinn. En á
síðari árum breyttust fjöllin fyrir
eldsumbrot, þannig, að landið vestur
af fjöllunuvn eða í þeim vestanverð-
um á parti varð hærra en aðal-fjall-
garðurinn. Austara lýðveldið (Ar-
gentína) þóttist samkvæmt gömlurn
máldaga eiga alt austan þess hluta
laudsins, sem hæst væri ytir sjávar-
míl; en hið vestara (Chili) þóttist
eiga austur þangað sem ár skiftust
án tillits til landhæðarinnar. Svo
mikið kapp var á þetta lagt af báð-
um lýðveldunm, að við stríði lá; en
að lokum komu þau sér saman um
að leggja ágreininginn í gjörð og
völdu Edward Bretakonuug sem
gjörðarmann. Nýlega hetír hann
birt úrskurð sinn í málinu og heyr-
ist ekki annað en báðir málspartar
uni vel við.
þegar nú Suður-Ameríku lýð-
veldin sýna nógu mikinn stjórn-
málaþroska og réttsýni til þess að
leggja landamerkjabrætur sínar f
yjörð, þá skyldi maður tmynda sér,
að ekki væri minna að vænta af
Bandaríkjamönuum.
Fólksíjölgunin í Manitoba
og Norðvesturlandínu.
Eitt meðal annars, sem varð til
þess að velta afturhaldsstjórninni f
Ottawa frá völdum við kosningaru-
ar 1896, var meðferð hennar á Vest
ur Canada (Manitoba fylkinu og
Norðvesturlandinu), og hvað alger-
lega henni mistókst að fi landið
bygt. það leit oft og einatt út fyr
ir, að stjórninni væri það næst skapi
að lata ekki landið byggjast nema
af skornum skamti, láta það fremur
leuda í höndum fjárbrallsmanna og
ton („hinn unga Napóleon að vestan'*
eins og hann hefir verið kallafiur
vegna þess hvafi stórhuga og dug-
au*fé!aga en afi fa þafi bygt og yrkt legur hann hefir verifi ( öllum þýfi-
ttt’ gófium inntlytjendum. það I tur ingarmiklum hreyfingum), og fékk
út fyrir, afi afturhHldsflokknum hafi honum algeilega í hendur innflutn
a!!a tíð stafiið einhvcr stuggur af
þvf Uta vesturlandinu vaxa ura
of fiskur um hrygg, enda hepnafiist
honurn furðanlega að lata framfar-
irnar vera hægfara meðan hann hélt
völdunum. Afi vfsu var talsverfiur
iunflutningur til Vestur-Canada þeg-
ar afturhalds stjórnin sat að völd
um, en fólksfjölgunin varð ekki afi
sama skapi, því að stöfiugur útflutn-
ingur hélzt við suður til Bandaríkj-
anna vegna hinnar miklu vifiskifta-
deyf'ar, sjm ár frá ari grúfði yfir
landinu.
þegar frjálslyndi fiokkurinn
varð ofan á við kosningarnar 1896,
þá byrjafii Laurier-stjórnin tafar-
laust á því afi konra iunflutnings-
m ilunum ( betra horf og jafnframt | átti að sjá um, afi landinn yrfii vel
bæta svo kjör manna, að útflutning- ,og uægilega lý-it og til þes* var hann
urinn hætti, koma viðskiftal finu í j látinn fá nógan tíma og nóga pen-
þafi horf, afi bóndinn fengi góðan in2fa. cn það átti að bera ávöxt Mr,
ingamálin. S:fton er Manitoba
inaður og ht fic óbifundi tt ú á fram-
t(ð verturliind-iins eins og allir Mini-
toba-meun. Hann var sór út um
alls konar inntíytjendur. sem vildu
nema land og yrkja jörðina. En
þeir, sem honum lék sérstaklega
hugur á, voru Bandaríkjabændur.
helzt frá vesturríkjuuum. Hann
viisi um hina miklu kosti peirra,
hvað ágætir frumbyggjar þeir eru,
og hanu asetti sér að ná þeim, hvuð
sem það kostaði. Hann réði Mr.
W. J. White, sem þi rar ritstjóri
blaðsins „Brandon Sun" og forseti
blaðamannafélagsins i Vestur-Can-
ada, til þess að annast auglýsÍDgar
innflutningsdeildarinnar. Hann
markað fyrir alla vöru sina. það
var nauðsynlfcgt aö láta landbúnað-
inn borga sig vel og gera bændurna
<mægfia, og þuð tókst frjálslyndu
stjórninni að gcra. Vifi það komst
eðúlega sú þýðingarmikla breyting
á, að bændur fóru að tala vel um
landið og hvetja alla, sem þeim var
vel til og ant um, til að koma, með
því að segja satt og rétt frá líðan
sintii og annarra. Næsta sporið, sem
stjórnin sté til þess afi fá landið bygt
var að auglýsa landið og kosti þess
á meðal þeirra þjóða, sem hún helzt skoða lundið—sjá þaö með
hafði augastað á og áleit æskilegasta ’ »ugum; hanu fókk sór sýnishorn
innflytjendur. Auglýsingaafiferð
stj irnarinnar var margvísleg. Ekki
eiaasta sendi hún skýrslur og land-
lýsingar og umbofismenn út á mefial
þjóðanna, heldur fókk hún fjölda
leiðandi manna bæði frá Bandaríkj-
unum og Norðurálfunni til að heim-
sækja Vestur Canada, ferðast þar
um og sjá með eigin augum líðan
manna og landið.
það er kunnugra en frá þurfi
að segja hvernig álitið á Manitoba
og Norðvesturlandinu hefir breyzt á
síðari árum, hvernig vellíðan manna
þar hefir aukist, hvernig markaður-
inn fyrir alla bændavöru hefir batu-
að, hvernig eftirspurnin eftir landi
hefir aukist og það margfaldust í
verði, hvernig innflytjendurnir
streyma inn f landið fleiri og íleiri
með hverju firinu.
Enginn minsti vafi er á þvi, að
þessi inikla breyting er ekki tilvilj-
un efia hending ein, heldur ávöxtur
af heppilegri stefnu stjórn&rinnar.
því halda samt ekki allir fram. Ó-
vinirog andstæðingar stjórnarinnar
halda þvf fram, að þó afturhalds-
stjórnin heffii enn setið að völdum
og öllu verið haldið í gamla horfinu.
þá heffii engu minni framfarir veriö
í Vostur Canada en þær eru nú. Til
þess afi sýan, hvernig á mál þetta er
litið utan Canada, þar sem «kki get-
ur verið um neina pólitíska hlut
drægni að ræða, birtum vér hér út-
drátt úr grein, sem nýlega stóð (
mmaðurriti, sem út er gefið í New
York:
Flutningur bænda frá Banda-
ríkjunum til Canada, sem nú stend-
ur sem hæsfc og sem sagt er að muni
leiða til þess að yfir miljón manna
flytji norfiur á næstu fimm árum, er
vanalega þakkaður því, hvafi landið
í Vestur Canada er ódýrt og frjó-
samt. þetta er jafnmikil fjarstæða
eins og afi segja, að John Wanamak-
er hafi orfiið aufiugur vegna þess
hann hrtfi selt rétta vöru fyrir rétt
verð. Framfarir Norðvesturlands-
ins í Canada eins og hvers fyririæk-
is er, þegar alt kemur til alls, hyggi-
legum og miklum auglýsingum að
þakka.
þt.gar hinn núverandi stjórnar-
formaður, Sir Wilfrid Laurier kom
til valdaárið 1896, þá valdi hann til
innanríkisráfigjttfii Mr Clifíbrd Sif-
White tðkst verk f fang, sem alls
ekki var álitlegt. Btndaríkjabænd-
urnir, jafnvel þeir, sem næst landa-
merkjalínunni bjuggu, höffiu þi trúf
að gott laud og þolanlegt loftslag
tæki enda við landamerkin. þeir
álitu, að ekkert annað bifii þeirra,
sem flyttu norfinr til Canada, en afi
deyja úr kulda og hungri. Mefi
orfiunum einum var því engu tauti
hægt afi koma við menn þessa, og
hann greip því til þess að fá þá til
að takast ferðir á hendur til afi
eigin
af
hveiti og öðrum jarðargróða, mynd-
ir af býlum manna og mönnum við
bændavinnu, o. s. frv., og þetta alt
sýndi hann á iðnaðarsýningum um
Bandaríkin að norfian og vestan,
Hann kyntist blaðastjárum víðs-
vegar um Bnndarfkin og fékk þá
svo hundrufium skifti til að ferðast
um Manitoba og Norðvesturlandifi
og sjá, hvað það hefði afi bjófia inn-
flytjendum og hvernig stjórnin
hlynti að þeim.
Mr. White skildi verk sitt ve
og stjórnin lét ekki á sér standa að
leggja fram fó til auglýsinga. Land-
ið var auglýst i blöfiunum, viturlega
og duglega. og bæklingar voru gefn
ir út og s ndir heira á heimili nianna
Fyrsti ávöxturinn var fyrirspurnir
fri bændnm, sem vildu skifta un
bústaö og fá ódýrara land til þess
að geta haft meira um sig og fært
út k v íarnar. Um boKsmenn og bæ k 1
ingur voru sendir í öll þau bygðar
lög, þar sem bar á nokkurri burt-
flutningshreyfingu. Eitt af ritum
þeim, sem stjórnin hefir sent út á
meðal manna, svo mörgutn þúsund'
um skiftir, er uppdráttur af Vestur
Cauada: fjörutíu og átta blafisiður
í kápu, með fimtán uppdrótturn,
þar á meðal uppdráttur af öllum
heiminum, af Norður-Ameríku, Can-
ada, hverju einstöku fylki, þein
hlutum landsins, sem mönnura er
sérstaklega bofiið að flytja til, og
auk þess uiyndir af alls konar mann-
virkjum.bændabýlum, ökrum,skepu-
urn, o. s. frv. Nærri má geta, hvaöa
kostnaður þessu hefir fylgt þegar
þess er gætt, að hver hæklinga þess-
ara kostaði stjórnina ndægt átta
cents. Augnamið stjórnarinnar mefi
þessum auglýsingum er afi
athygli hins mikla bændn-
að hveitilöndunura t Norfi-
vesturlandinu. Fjárbrallsmenn, sem
skildu að hverju þetta mundi leifia
brugðu við og keyptu beilar land-
spildurnar, sem áfiur voru ( hönduii!
járnbrautarfélaga og einstaklingn
og uú eru einnig þeir farnir að hvetjn
menn til að flytja norfiur með því afi
auglýsa landið og hæla þvf. Skyn
samlegar auglýsingar stjórnarinnar
hafa þannig komið til leiðar fólks-
flutningi norður, sem annars ekki
hefði orfiið fyr eu eftir mörg mörg
ár,
öllura
draga
fjöldtt
þegar tillit er tekið til innflytj-
endanna, sem hingað flytja og vænt-
legir eru nú t vetur og frainvegis, þá
kannait sj ilfsagt hver einasti sann-
gjarn m»"ur við þsfi, að hverju þvf
Centi sé vel varifi, sem lagt hefir
venfi f kostnað td afi fá þii. Fjöldi
Bandaríkjabændmna, sem norður
hingað flytja, hnfa selt lönd sfn fyr-
í.r feikna hátt verfi—$50 til $60
ekruna, en fá betra land hér fyrir
ekkert eða mjög lágt verð og geta
rví byrjað búskap í mjög stórum
stíl og verfia strax stórbændur. þaö
er óneitanlega uokkuð á milli gef-
andi afi fá slíka innflytjendur held-
ur en alls kouar ruslaralýð frá Norð-
urrtlfunni, sem bæfii kemur alUlaus
og ekkert kaun til jarðyrkju.
Eru fylkisUosningar ínánd?
Fyr eða sífiar á árinu 1903 hljóta
fylkiskosuingar afi fara fram hér f
Manitoba og eftir ýmsu að dæma ar
nokkur ástæ^a til að fmynda sér,
að pær verði fremur fyr en sifiar.
Eitc mefial annars, som á það bendir,
að kosningar só ( n'md, er þafi, aö
stjórnarflokkurinn er opinberlega
farinn að búa sig undir þær með
fundahöldum og samtökum út um
bygðir og bæi, því að það er ekki
veuja afturhaldsstjórnanna að vekja
athygli andstæfiinga sinna á kosn-
ingum fyr en þær mega til að gera
þafi. þess er getið til, að fylkisþing-
ifi muni veröa kallafi samau tíman-
lega í vetur, afi eitt af afialstörfum
þingsins verfii afi bieyta kjördæuia-
skiftingunni afturhaldsflokknum i
hag og aö því búnu verði kosningar
ákveðnar með cins stuttum fyrir-
vara og lögin leyta.
það virðist þvf ekki úr vegi að
brýna fyrir mönnum að vera við
fylkiskosningum búuir hve nær sem
þær bera að höndum, en það geta
menn ekki verið vissir um að gera
neraa þeir byiji strax. Menn verða
alvarlega að gæta þess, að samkvæmt
nýju kosningalögunum verður hver
eiuasti mafiur að sjá um þaö sjálfur
afi hana komist á kjörskrá, en má
ekki treysta því afi neinir afirir sjái
um það fyrir sig eins og hægt var
°g vifigekst þegar kosaingalög
Greenwny stjórnarinnar voru ígildi.
Samkvæmt þessum nýju kosninga-
lögum Roblin stjórnarinnar geta
stjornarþjónarnir, sem kjörskrárnar
semja, neitafi að skrásetja neina þá,
sem ekki mæta sjáltir og geta sann-
ært þjónana um það, að þeir eigi
heimting á að vera skrásettir.
í þessura nýju lögum, sem sam-
in voru árið 1900, stóð upphaflegn:
,þegar maður, sem veitt hafa verið
brezk þegniéttindi sækir um að kom-
ist á kjörskrá þá verður hann að
sýna skrásetjaranum eðayfirskofiuu-
arembættismanainum boigarabréf
sitt, sem hann hefir fengið sam-
kvæint þar að lútandi canadískum
logum.“ þetta þóiti óþolandi á-
kvaeði, þvl þafi er margur maður,
rem hefir á einn eður annaa háti
orðið af með borgarabréf sitt sva
honum er ómögulegt að sýua það„
Stjórnin rak sig enda fljótt á, að
þetta gat ekki gengið vegna þess
pví varð samkvæmt lögunam að
beita jafat við vini hennar og óvini,
þessu var því þannig breytt á síðasta
pingi, afi ekki þarf að sýna borgara-
bróf fremur en stjórnarþjónanum
sýnist, sem náttúrlega þýðir, að vin-
ir stjómarinnar og afturhaldsflokks-
ins þurfa ekki að sýaa borgnrabréf
sín, en undstæðingar stjórnarinnar
fáekki nöfn sín undir neinum kring-
umstæðum á kjörskrá g«ti þeir ekki
lagt fram borgarabréfia. Alt þetta
er til þess gert afi geta haldið sem
flestum andstæðingum stjórnarinnar
frá því að greiða atkvæði við næstu
kosningar.
Allir ísleudingur í Manitoba,
sem veitt hafa verið brezk þegnrétt-
indi og ekki hafa að undanförnu
fylgt afturhaldsflokknum opinbcf-