Lögberg - 26.03.1903, Blaðsíða 4

4
LÖGBKRG, 2« MARZ 1903
* Jögberg
er pefið (St
PRINTING
Cor. VVillia
— Kostar $z
tjrrir fram. £Uxstöh ur. i owt
Pablished e\ jtj Thurtdaf bf THE LÖGBERG
PRINTING U PUBLISHINGCo. (Inoorporated).
at Cor. Wiluak An. and Numa Sx.. Winhipeo.
ah. — Subecríptioa price t* oo per year, peyable
advance Single oopiee » ceote.
eixerjdw (e«wer»
Maffoue Pealeon.
tivern ftmtndat af THE LÖGBBRO
& PUBLISHING Co. Clöegilt). al
« Avk. ot NamaSt., Wihhipko.Mah.
oo ueq áriD (á ulandl § kr.) Borgieft
eoanixea MaeaoKa
John A, BlondeL
AUGLÝSINGAR t—Sm/-euf Ifeínfar í eitt eklM
jcentfyrir so orð efia i þutnl. dáikslengdar. 7%
tent um mánuðinn. A atærri engiyeingum nm
^ngri tíma. aíaláttur eftir e^mniogi
BÚSTAÐA-SKÍFTI kautModa verBur að ftil;
kynna ekriflege o« geta uno fyrveraodl hámae
iafnframt
Utaaáakrlft tii afgreiðsluatafu blaBeáæ er \
The Loflrbertf Prtg Oo.
*, C» 9** *2d2,
Teieofcoæ *t. wrtmjaip^.
Utauftaarífli ftli ríMtyðraa* uc
«d I to? u>g
> o bo* 1282» Winmuee UeA
ftSsnwKvæmt iar delogum er jppeCgo kaopande
4 bJaói ógud neaiu nann sé skuídlaus. þegar hanu
legir upp.-E* kaupandi sem er ( skuld við blaði(V
lytur visifeilum án þess *ö tilkynna heimiHsskift-
ín. þá er þuð fyrir ddmerdlunum álitin
»önnan fyrir prettvíslegurn tilgaugi ™
Vu----;
FIMTUDAGINN 26 Maiz., 1903.
Hverju á að trúa?
Roblin stjórnin hefir ná J?egar
opinberlepa gert ráfstafanir til þess
að léta semja nýjar kjörskrár til
undirbfinings undir næstu fylkis-
kosningar, og aknent er viS því bú-
ist, ab kosningar verfii á?ur en bey-
annir byrja eöa jafnvel ekki seinna
en um miöjan Júnímánuö næstkom-
andi.
þá hefir Roblin-stjörnin setið
hálft fjórða ár að völdum og eiga
kjósendur með atkvæðum sfnum að
skera úr því, hvort hún verðskuldar
traust þeirra frarovegis eða ekki.
Stjórnin á að gera reikning ráðs-
mensku sinnar og leggja bann fram
fyrir kjósendur, og á því, hvernig
kjósendum geðjast slík reiknings-
skil á það eðlilega eingöngu aó byggj-
ast, hvort hún heldur raðsmensk-
unni um næstu fjögur ár eða er svift
henui.
Inn á þetta ganga allir og há-
vaði kjósenda hefir vafalaust ein-
lægan vilja á því að reynast sjftlfum
sér og fylkinu s’nu trúir og einlæg-
ir í þessu efni. En reikningsskil
stjórnarinnar eru óljós og lögð fram
fyrir augu kjósenda í svo mörgum
gagnólíkum myndum, að naumast
er nokkurs manns meðfæri að ftta
sig á því, að þær eigi allar að sýna
hið sama, því sfður hver myndin sé
bezt dregin og áreiðanlegust. Blöö-
unum ber ekki saman, sum þeirra
hafa reynt að sýna frara á—og rök-
styðja orð sín — að stjórn Roblins
hafi verið alt annað eu góð þvert
ofan f loforð fl:>kks hans um síðustu
kosningar, þvert ofan'í vilja fylkis-
búa og fylkinu til stórtjóns. Aftur
eru önnur blöð, sem reyna að sýna
fram á, að engin stjórn hafi reynst
Manitoba-fylki jafn vel eins og Rob-
lin-stjómin, öll ráðsmenska hennar
aé svo góð, að ekkert verði að henni
fundið. Til dæmis segir blaðið Sel-
kirk Record núna síðasf, að Thomas
Greenway og þingmenn andstæðinga
flokksins hafi nú á þinginu reynt
alt seni þeir gátu að finna galla á
ráðsmensku stjórnarinnar, en ekki
tekist það. Hverju á svo fólkið að
trúa? þvi er sagt að blöðin, sem út
á stjórnina setja.séu henni óvinveitt,
og hin, sem henni hrósa, fái hjá
henni stórfé—svo þúsundum og tug-
um þúsanda skiftir árlega. Og svo
þykir sumum það lang ráðlegast að
trúa engu sem blöðin segja; lýsa
jafnvel yfir því, og þykjast góðir
af, að þeir líti aldrei í pólitíkina í
blöðunum.
það er nauðsynlegt fyrir alla
kjósendur og þá, sem eiga í vænd-
um 8ð verða kjósendur, að lesa póli-
tískar fréttir í blöðunum; og það er
skylda blaðunna uð láta fréttirnar
vera sem allra áreiðanlegastar og
réttastar. það virðist vera og er
meir en lftið örðugt án blaðanna að
leysa þessa báleitu skyldu sína: at-
kvæðagreiðsluna, viturlega af hendi
og samvizkusamlega.
Ekki er hér með sagt, að menn
eigi að hlaupa eftir öllu, sem blöðin
segja; það er öðru nær. Vér höfum
haldið því fram og gerum það auð-
vitað ekki síður nú, að menn eigi
að lesa blöðin með gætni og með
skynsamlegri rannsókn og saman-
burði leita sannleikans í því sem
þau segja.
Hér skal tilfæra dærni til leið-
beiningar þeim, sem ekki vita hverju
á að trúa í pólitíkinni og eru því ó-
ráðnir í þvl, hvort þeir eiga að fylgja
stjórninni eða ekki við næstu kosn-
ingar.
Stjórnin leggur verk sín fram
fyrir kjósendur og veit, aðfilíti kjós-
endur þau góð þ>i hefir hún ekkert
að óttast. Afturhaldsflokkurinn
náði völdum fyrir hálfu fjórða ári
síðan með miklum atkvæðamun.
Hafi nú stjórnin efnt loforð sín og
uppfylt vonir þeirra sem henni komu
til valda, reynst betri en Greenway-
stjórnin, er þá ekki svo sem sjálf-
agt, að hún situr við völdin næstu
fjögur ár? Náttúrlega. Afturhalds-
blöðin segja, að Rohlin-stjórnin hafi
reynst betur en Greenway-stjórnin.
Andstæðingablöðin segja hið gagn-
stæða. Til þess að vita, hver blað-
anna sannara segja í þessu efni eru
margir vegir. A einn skal bent.
það er undirbúningur stjórnarinnar
sjálfrar undir kosningarnar. Hefði
stjórnin sjálf álitið verk sín góð—
eins og hlöð hennar lýsa þeim, þá
hefði hún ekki allan þaun viðbún-
að, sem hún hefir. þt hefði hún, t.
d., ekki hagað þarinig kosningalög-
unum að gera mönnum sem allra
erfiðast að koma nöfnum sínum á
kjörskrá; þá hefði hún ekki rétt I
þinglok ákveðið að láta leggja jarn-
brautarstúfa inn 1 fiest kjördæmi—
til þess með því að kaupa fylgi
manna—og hleypt þannig fylkinu (
nýja, óþarfa skuldasúpu, þá hefíi
hún ekki haft um langan undanfar-
inn tima menn, sem launaðir eru af
almenningsfé, á ferðinni út um all-
ar jarðir til þess að komast eftir
hvaða menn ættu að komast á kjör-
skrá og hvaða menn ekki.
þannig mætti margt nefna, sem
ber þess ljósan vott, að Roblin-stjórn-
in veit og viðurkennir, að hún verð-
skuldar ekki fylgi kjósenda og að
eini vegurinn til að lialda völdun-
um er að beita óheiðarlegum meðul-
um. í þvf er Róblin-stjórnin sam
mála frjálslyndu blöðunum; bæði
þau og hún sjá, að hún verðskuldar
ekki fylgi kjósenda við næstu kosn-
ingar.
Kjörskrárnar.
Fyrir nokkuru síðan var skýrt
frá því í Lögbergi, að samkvæmt
kosningalögum Roblins misti hver
sá maður atkvæðisrétt sinn, sem
ekki SJÁLFUR mætti frammi fyr-
ir skrásetjara stjórnarinnar (regi
stration clerk) og sannaði þar að
hann ætti heimting á að vera skrá-
settur. Jafnframt var á það bent,
að þeir, sem brezkir þegnar hafa
gerst með borgarabréti, verði að hafa
þau bréf s(n við hendina, því að skrá-
setjarinn geti vísað þeitn frá, sem
ekki geta sýnt þau. Reynt var á
sfðasta þingi að fá þessu breytt, en
það var ófáaniegt. Stjórnin ætlar
sér að nota alia gallana á lögunum,
ekki síður þennan en aðra; þeir eru
ekki af tilvilun eða fljótfærni held-
ur af ytirlögðu r4ði. Lögberg hefir
brýnt það fyrir Islendingurn að hafa
borgarabréfin á vísum og handhæg-
um stað og nú er að því komið, að
til þeirra þarf að grípa. „Heims-
kringla" gerði gabb að Löghergi fyr-
ir að búast við kosningum tíman-
lega á árinu. N ú eins og oftar sést
hvort blaðið er meir að marka.
Að undanförnu hafa vissir
menn tekið sig fram um að kotna
aöfnum manna á kjörskrá og murg-
ir því ekki vitað um það fyr en
kosningadaginn, hvort nafn þeirra
var 4 skránni eða ekki. Nú verð-
ur hver einasti maður að hugsa um
sig sjálfan, takast sjálfur ferð á
hendur, hvort heldur hann á langt
eða skamt að fara, og sjá um að
nafn hans verði á kjörskránni. Og
andstæðingar stjórnarinnar treysta
því að allir þeir, sem óánægðir eru
með Roblin-stjórnina, leggi ríkt á
að geta neytt atkvæðisréttar síns,
en það geta þeir því að eÍDS, að þeir
komist á kjörskrá.
þeir, sem að undanfÖrnu hafa
tekið sig fram um að koma nöfnum
flokksbræðra sinna á kjörskrá, verða
nú í öllum bænum að taka sig fram
um að lítn eftir því, að enginn þeirra
sitji heima og vanræki þetta nauð-
synjaverk.
það er alt undir kjörskr>inum
komið, hvernig kosningarnar falla.
Allir brezkir þegnar eiga heimt-
ing á að greiða atkvæði við þing-
kosningar, og allir ættu að skoða
sér það ljúft og skylt að láta hvorki
Roblin né neinn annan svifta sig
þeim rétti.
Afturhaldsmenn eru byrjaðir
að búa undir kjörskrárnar; embætt-
ismenn stjórnarinnar eru á ferðinni
undir allskonar yfirskyni; það er
sagt þeir séu að halda fyrirlestra um
búskap, heimsækja foreldra sina,
líta eftir hvar þörf sé á brú, eða
skurði, eða járnhraut, eða brunni,
eða kynbótanauti o. s. frv.; enáþess
um tímum er í rauninni erindið ekk-
•rt annað en að böa undir kjör-
skrárnar, vita hverjir þurfa nauð-
synlega að komast 4 kjörskrár og
hverjum þarf a* bola frA því.
Er frjálslyndi flokkurinn nokk-
uð farinn að gera—til dæmis í Gimli-
kjördæminu, í Winnipeg, í Glad-
stone, í Morden, í Mountain, í
Brandon, í Virden, í Souris, (Dauph
in, í Swan River eða ( St. Andrews?
Eru'ekki einhverjir Islending-
ar í fylkiau, sem búnir eru að vera
þrjú ár í landinu, en ekki lrafa enn
fengið borgarabréf ?
Eini vegurinn.
Mikill meirihlnti fylkisbúa erá
einu máli um það, að Roblin-stjórn-
in megi ekki halda völdunum frarn-
vegis, og hvernig helzt sem hún fer
að ráði sínu með kjörskrárnar, og
hvað margir járnbrautarstúfar sem
bygðir eru, og hvernig sem fylkisfé
verður sólundað, þá greiðir meiri-
hlutinn atkvæí'i gegn stjórninni við
næstu kosningar. Um slíkt efast
víst enginn sem dálttið er kunnug-
ur í fylkinu.
En það getur vel farið svo, að
Roblin-stjórnin haldi völdunum þó
hún ekki fái atkvæði meiriblutans.
Kjördæmaskit'tingin ein getur leitt
til þess, eins og áður hetir verið
greinilega á bent í Lftgbergi, þó
„Heimskringla" hatí ekki skilið það.
()g ýmislegt Heira getur leitt til
þess. þeir hafa gott lag ft því aft-
urhaldsinenn þegar þeir eru við völd-
in að skifta andstæðingatiokknum
niður í ýmsa smáflokka til þess að
dreifa kröftum hans og gera hann
hættuminni.
Sem stendur er andstæðingum
stjórnarinnar skift niður í fjóra
flokka að minsta kosti. þeir eru 1.
frjálslyudi ílokkurinn, 2. verka-
mannaflokkurinn, 3. vlnsölubanns-
flokkurinn og 4. P. R. U. Takist
leyni-útsendurum Roblin-stjórnar-
innar að koma þv( til leiðar að fleiri
en einn flokka þessara hafi þing-
mannsefni í vali við næstu kosning-
ar, þá telur hún sér vísan sigur.
Á þetta er vert að benda and-
stæðingum stjóinarinnar: þeirn, sem
að undanförnu hafa fylgt frjálslynda
flokknum, og þeirn, sem áður hafa
fylgt afturhaldsflokknum, en nú
hafa skoðað það skyldu sína að snúa
við honuin hakinu. Só mönnum
þessum um það hugað, að Roblin
leggi niður völdin áður en hana
verður húinn að koma fylkinu út í
það skuldaforæði, sem það aldrei
kerri9t fram úr, þá er eini vissi veg-
urinn sá að sameina sig þeim flokkn-
um sem mestur veigur er í. Verði
verknmarmaflokkut'inn og vínsölu-
bannsflokkurinn í samvinnu með
frjálslynda flokknum þá er Roblin-
stjórnin fallin; vinni flokkar þessir
s nn í hverju lagi þá fellur stjórnin
ekki.
Umfram alt eru frjálslyndir
menn ámintir um það að standa þétt
saman ( þetta sinn og híta ekki tví-
skifta eða margskifta kröftum
þeirra.
Og vínsölubannsmennirnir. Aldrei
hetír nein stjórn breytt jafn argvít-
uglega við nokkurn flokk manna
eins og Roblin stjórnin hreytti við
vínsölubannsmerinina. Út í það
mál er ójrarft að fara; mör.num er
það í fersku minni. Vínsölubanni
lofað; vfnsölubannslög samin í því
trausti, að þau reyndust ólögleg, og
þegar dómstólarnir segja þau ekki
koma f bága við grundvallarlögin,
eru þau tekin og ónýtt með ó-
fytirgefanlega svívirðilegii aðferð;
og svo gerir stjórnin ekki annað en
hlær að vínsölubannsmönnunum og
dregur þá sundur f logandi háði. Og
það sem meira er: það leynir sér
ekki, að hún ætlar enn að láta vín
sölubannsmennina hjálpa sér við
næstu kosningar með því að velj»
þingmannsefni úr frjálslynda flokkn-
um, sem auðsjáanlega verður til að
veikja aðal andstæðingaflokkinn.
Halda menn kannske, að Roblin-
stjóruin hafi þar ekki hönd í bagga?
Halda menn kannske að W.Buchan-
an, E. L. Taylor, Bob Mulock ogsvo
leiðis drengir geri nokknð án þess
að ráðfæra sig fyrst við þá Roblin,
Rogers og Colin H. Campbeli?
Væri vínsölubanns leiðtogarnir
einlægir, þá mundu þeir nú leggja
alla áhejzluna á það að fella Roblin-
stjórnina. VTér getura ekki betur
séð, en það sé eini vegurinn til þess
að koma vínbannsmálinu áleiðis, þvi
að þá sæi frjálslyndi flokkurinn
hvers hann mætt,i vænta ef hann
breytti jafn skammarlega við vín-
bannsmennina eins og Roblin stjórn-
in gerði. því að með góðum sam-
tökum verða vínbannsmennirnir
æfirdega nógu sterkir til að fella
hvaða stjórn sem er.
En það hendir sannarlega ekki
á það, að vínbannsmenn séu Rob-
lin-stjórninni reiðir að velja þing
mannsefni úr frjálslynda flokknum,
sem enga aðra pýðing getur haft en
þá að dreifa kröftum hans.
Eini vegurinn fyrir vínbanns-
mennina til að fá vínsöluhann í fylk-
inu er að fella Roblin stjórnina, sýna
það ( verkiriu, að þeir þola engri
stjórn jafn fyrirlitlega aðferð eins
og Roblin-stjórnin beitti í því máli.
Og eini vegurinn til þess að fella
Roblin s(jórnina er að sameina
krafta andstæðinga hennar.endreifa
þeim ekki.
Síðasta árið sem Greenway-
stjórnin var við völdin
fékk blaðið „Tribune" $ 800.00
og blaðið „Lögberg" 1,400.00
Alls $2.200.00
Árið sem leið (undir stjórn Rob-
lins)
fékk blaðið„Telegram“ $23 641.35
blaðið „Heimskiingla" 2,604.40
Alls $26.245.75
eða talsvert á annað þúsund a móti
hverju hundraði sem blöðin fengu
hj4 Greenway-stjórninni.
Ankið frclgi Kúnhu.
Hinn 12. þ. m. tilkynti Rússa-
keisari það, að hann ætlaði að veita
þegnum sínum fullkomnara trúar-
bragða og helgisiða frelsi, og hlynna
að vellíðan og frelsi þeirra sern smá-
eignir eiga og bændanra. Keisar-
inn segist vera ósveigjanlega fast-
ráðinn í því að fullnægja núverandj
þörfum ríkisins, og álíta við eigar.
jafnframt og hann viðurkenni orþó-
dox-kirkjuna sem aðal kirkjuna, að
sjá um, að þeim grundvallaratriðum
í lögum rússneska keisaraveldisins
sé stranglega framfylgt, að allir
rússneskir þegnar, sem önnur trúar-
brögð hafa, hafi fullkomið trúar-
bragða og helgisiðafrelsi; ennfremur
segist hann ætla að láta verða fram-
hald á því að bæta kjör sveitaprest-
anna og gera þeim mögulegt að taka
meiri þatt í opinberum málurn og
félagslífinu. Hann vill ennfremur,
að banka fyrirkomulagið í landinu
verði sem allra hagkvæmast fyrir
bændur og sveita-aðalinn: að sam-
eignin verði vel trygð, en jafnframt
svo um búið, að hverjum manni
verði auðveldara en verið hefir að
ganga frá með sinn hlut ef hann
æskir þess og koma eignum sínum
í verð vilji hann flytja sig úr stað..
Tafarlaust vill hann láta leysa bænd-
urna undan hinni þungbæru og ó-
frjálsu skylduvinnu.
Yfirlýsing þéssi eða keisara-
skipun hefir orðið fjöldanum hið
mesta gleðiefni. þykir það ekki lít-
il réttarbót fyrir bóndann að fá fult
leyfi til að flytja burt úr sveit sinni
ef hann vill. Hingað til hefir slíkt
verið örðugt og í mörgum tilfellum
ómögulegt vegna þess að vegabréf
hetír ekki fengist, en án þess er
tíutningur óhugsandi. Menn hafa
einatt átt kost á góðri og arðsamri
stöðu utansveitar, en mátt hafna
henni vegna þess að vegabréí' fékst
ekki. þykjast margir sjá, að um-
bætur þessar sé spor í rétta átt til
lögbundinnar og þingbundinnar
-,tjórnar.
En eftir er að sj4 hvað vel eða
illa tilskipun þessari verður fram-
fylgt. það er vitanlegt, að keisar-
inn hefir gjarnan viljað hæta kjör
þegna ainna og enginn efast um ein-
lægni hans í pessari sífiustu yfirlýs-
ing. En stjórnin er ekki í hans
höndum nema að nafninu til. Ráð-
gjafar hans fylgja gömlu stefnunni
og fara sínu fnm í flestu. Innan-
ríkisráðgjafinn, sem sja á um fram-
kvæmdir þessara sfðustu umbóta, er
þeim stranglega andstæður, svo að
dráttur a framkvæmdunum er ekki
ólíklegur. Rússneskum þegnum
hetír oft verið lofað betri meðferð,
en slik loforð hafa hingað til ekki
hat't neitt verulegt gildi. þannig
má henda á loforðin sem Finnlend-
ingum voru gefin, og hvernig Niku-
l4s keisari hét því við krýning slna
að láta ekki brjóta grundvallarlög
þeirra. Allir vita hvernig nú á sfð-
ustu þremur til fjórum árum hefir
verið með Finnana farið.
En hvort heldur alþýðunni skín
mikið eða lítið gott af þessum orð-
um keisarans þá verða þau honum
til sóma og sýna einlæga löngun
hans og viðleitni til að bæta kjör
þjóðar sinnar.
Hallærið
í Finnlandi, Noregi, Sviþjoff, o£
Lapplandi.
Peir, sem ákveða hverjar teljast
skuli h>nar helztu fréttir, er vert sé aö
sfmrita fr4 Norðurftlfunni oej hingað
til Amerfku, virðast ftlfta það Hlduug-
•s ómissandi fyrir okkur hér að fft að
vita nftkvfBmlega um hverja hreyfingu
og hvert orð sem einhver meira eða
minna geggjaður prinz eða prinzessa
gjörir eða s-*gir, og rita um pað ltar-
lega, en mionast aðeins lauslega &
hungursneyð hundruð púsunda af
fólki ft Norðurlöndum. Sumum les-
endum mun pó, eigi að sfður, pykja
eins mikils um vert að pess sé getiö,
að yfir fjögur hundruð púsund Fina-
ar, tvö hundrnð púsund Svfar og
mörg púsund Norðmanna og Lapp-
lendtnga eru nú aðfram komnir af
hungri. Ástacdið virðist J>vf vera
verra á Finnltndi en f hinum hallær-
islöndunum. Fréttaritari blaðains
,Ljot don Times“ f St. Pétursborg