Lögberg - 17.03.1904, Page 2

/GiHIKC.
l'lTL DAGINN
i
Oknvttirnir og glæpirnir
í latínuskólanum. ■
Cr „Keykjavík."
„Fjallkonan1, „ísafold ‘, „þjóöólf-
nr“ og „þjóðviljinn“ hafa öll gert
þetta mál afi umtalsefni; „Reykja-
víkin“ er eina blaðið hér í höfuö-
staðnum og grendinni, sem ekki
hefir minst á það til þessa.
þetta hetir ekki komið af þvt, að
„Rvík“ hati verið ókunnugra en
öðrum blöðum um, hvað fram hefir
f&rið í skólanum það sem af er
þessum vetri. Hitt hefir verið or-
siikin, að vér höfum vonast til, að
óknyttunum mundi lÍDna, og að
þaö er veDjulega fremur til ills en
góðs, að gera að almennu blaðamáli
sm&-ólag, sem fyrir getur komið
í öllum skólum. Skólaltfið & helzt,
þeg&r alt fer skaplega, að hafa á
sér eins konar heimilis friðhelgi,
sem vér ftlítum að blöðin eigi ekki
»ð raska fyrri en í ýtrustu lög.
Eu það sem fram hefir komið í
sk ólanum í vetur fram að þessu,
ber það með sér, oð meðal læri-
sveina latínuskólans nú hljóta að
vera nokkrir, fieiri efa færri, sem
eru spiltari, samvizkulausari og
meiri ódrengir, en dæmi munu til
vera áður — þó auðvitað megi von-
andi, hvað marga, ef til vTill flesta,
enertir, af þeim sem með eru í ó-
knyttunum og glæpunum, ætla, að
miklu ráði hér gersamlegt hugsun-
arleysi og skilningsleysi á afleið-
ingunum og algerður skortur á að
skilja köllun og stöðu sjálfra sín
sem nemenda og tilgaDg skólans.
það fyrsta, sem í fráeögur er
færandi af þessum atburðum, er
það.sð á öndverðum vetri var itoliff
einkunnabók 4. bekkjar. það skal,
ósagt látið, hvort þetta hali staðið
í sambandi við það, að nokkru áð-
ur höíðu allir nemendur skriflega
beðið yfirstjórn skólans („stiftis'-
yfirvöld) nm, að hætt yrði að gefa
einkunnir daglega. Brffið var,
sem við var að búast, nokkuð ein-
faldlegt eða barnalegt í sumum at-
riðum, og var það ekkert tiltöku-
mál: en niðurlagið var sérstaklega
skoplegt, því að þarkrefjast dreng-
irnir þess af yfirvöldunum að ef
þau verði ekki við beiðni sinni, þá
geri þau sér (drengjunum) grein
fyrir, á hverju þau byggi neitun-
ina. En hafi einkuonabóka-þjófn-
aðurinn staðið í sambandi við þessa
beiðrd, þá er óhætt að segja. að
heimskulegra tiltæki gátu fremj-
endur þess ekki fundið upp á.
Piltunum, sem sjálfir vilja fyrir
skrifa lög og reglur um kenslutil-
högun skólans,*hefir auðvitað ver
ið ókuDnugt um það, að „stiftÍ3“-
y firvöldin gdlu ekki að lögum orð-
jð við beifnt þeirra. þaðhefðiorð-
ið að koma ti! kasta ráfherrans.
En vér segjurn jrað ekki út í bl ’inn.
að vérþykjumst. bafa folla ástæffu
t'l að ætla, aff „stiftis"-yfirvöldin
hati ætlaff sér að mæla með því að
dag'egar einkunnir hættu, og muni
hafa hugsað sér aff reyna að útvega
ráðherraúrskurð í þá litt. Ef vér
förum ekki vilt í þessu, sem ekki
mun vera, þá hefffi breyting þessi
komist á svo fljótt, sem kostur
var á.
En svo þegar piltarnir rökstyðja
á eftir baiðni s'na n eð einkunna-
bókar-stuldinum, þá er auffvitaff
meff því loku fyrir skotiff, að yfir-
v Wdin geti látið sér detta f hug að
sty^ja að því, að benni verði fram-
■gengt aff sinfii. Sá effa þeir, sem
bókinni stálu, hafa því spilt fyrir
þvf 'hugamáli piltanna og tafið
þaff uf óakveffinn t'ma.
Skömmu eftir þetta var stolið
*) Alöi^um hér vestra leikur for-
vitni á aö íá greinilegar fréttir af ólag-
inn i latinnskólannm i Reykjavík, sem
um héfir verið getið f blöðunum frá Is-
lancU og prívat-bréfum. Eftir því, sem
vér getum komist næst, er einna bezt
og óhlntdrspgnast skýrt frá málinu i
„Reykjavík", bladi Jóns Olafssonar,
og tðk um vér þvi upp i Lðgberg sögu
málsÍDS eiusog bónerþarsögð,—Ritsj.
annan embættisbók skölans — bæj-
arleyfis-bókinni.
þó tók ytír, er piltur einn skar
blöð upp úr einkunnabók 2. bekkj-
ar í kenslustund, meffan kennarinn
snéri baki við. það virðist vera á
hvers m&nns vitorffi í þessum bæ,
hver þetta gerði, og hitt með, að
verkið var rætt og afráðið á fundi
2. bekkjar pilta, þó að örfáir af
þeim væri því mótfallnir. — Hvað
gerir svo skólastjórinn? Auðvitað
heldur próf yfir piltunum og brýn-
ir fyrir þeim að segja til þess er
sekur væri. — það kom nú, eins og
vita mátti fyrir ekkL Piltar eru
yfirleitt þeir drengir, að þeir gerast
ekki sögusmettur. Og satt að
segja ætti enginn skólastjðri að
reyna að ala þá upp til þess.
En um þetta var ekki leitað til
lögreglustjóra til rannsóknar, og
þar var þó auðgert í einni yfir-
beyrslu að leiða sannleikann f ljós.
En auðvitað gat þá og komið fram,
að meffsekir væru einhverjir synir
manna, sem menn hefðn viljað
hlífa.
Svo var það ráð tekið, að allir
þeir piltar, sem í tfmamun voru, er
þetta var framiö (5—6 voru fjar-
verandi, sjúkir), vorn reknir úr
skóla eftir úrskurði „stiftis“-yfir-
valda. þess má geta, að rektor
gaf piltunum frest fyrst, til þess að
þeir annaðhvort segðu til hins seka
pilts eða hann gafi 8Íg ftam sjálf-
ur, og yrðu þá ekki aðrir reknir.
þess var nú engin von, að neinn
piltur færi að segja eftir. En hins
hefffi mátt vænta.aff pilturinn hefffi
sjálfur haft þann drenqskap aff
segja til sfn og firra þanniff affra
(bæffi meffseka og saklausa) afleið-
ingunum af spellvirki þvf.sem hann
hafffi þó einn framkvæmt.
Hann hefffi enga þyngri refsing
fengið, en þá, sem hann fékk hvort
heldur var — burtreksturinn, og
hann var ekki bættari með að baka
fleirum sömu forlög. Allir hefffu
virt honum þaö til drengskapar,
bæði yíirvöld og aðrir, og hann
sjálssagt notið þess á ýmsan veg
síðar.
En hann kaus ekki þann veg.og
mun öllum þykja hann drengur að
verri fyrir — því að allir vita
hver hann er.
Auðvitað urðu með þessu móti
reknir fáeinir saklausir piltar á-
samt hinum seku, því að fáeinir af
þeim sem í tímanum voru, áttu
ergan þátt í þessu effa sök, aðra en
þá að vilja ekki segja eftir bekkj-
arbræðrum sínum. Hins vegar er
ekki loku fyrir skotið, að einn eða
fleiri af þeim sem veikir voru um
daginn (og því ekki reknir), hafi
verið meffsekir í samtökunum.
Fjárhaldsmenn þessara reknu
pilta áfrj'juðu „styftis" yfirvalda
úrskurðinum til landshöfðingja.
Hr. Msgnús Stephensen átti sjálf- j
ur sou í 2. bekk, og var sá einn
inna reknu; vildi bann því eigi
fella neinn úrskurð, en fól það há-
yfirdómara L. E. Sveinbjörnson.
Hann feldi svo úrskurð, sem þeim!
þykir merkilegur, er heyrt hafa j
Kvað hann byrja á því, að hann
sjii ekki næga ástæffu til að fellaí
úr gildi úrskurð „stiftis“-yfírvald- I
anna:, sk jóta því þar næst til þeirra,!
hvort þau vilji eigi sýna þá misk j
un, að reka að eÍDS þrjá pilta, er:
tveir höfðu sýnt af sér stoka ó-
svífni við kennendur skólans með-
an á áfrýjnninni stóð, en einn ekk-
ert sérstakt til saka unniff; og svo
kvað hann loks enda á því, að fyr-
irskipa „stiftis" yfirvöldunum að
gera þetta, en gera hinmn kost á ;
að koma inn í akólann aftur, ef
þeir biðji fyrirgefningar.
Svo þegar þessir voru nú bÚDÍr
að biðja fyrirgefningar og komnir
inn aftur, byrjuða þeir margir á
því að heimta að farið væri að lesa
með sér aftur það sem lesið hafði
verið, daganasem feir voru á braut,
með hinumá piltunum, sem kyrrir
voru í bekknum. Sýnist þaff þó
; ekki hafa verið ofætlun þeirra að
j lesa þá daga svo, að þe;r gætu
fylgst með. það mega piltar gera,
; sem veikir eru, að vinnaupp sjftlfir
j sem bezt þeir geta það sem úr hefir
fallið fyrir þeim—þegar svo lcenn-
ari neitar þeim um þetta, þá ganga
j þeir burtu og neita að sækja tíma.
! Svo eru þeir reknir í annað sinn
j fyrir óhlýðni, að neita að ástæðu-
| lausu að sækja tíma. þatta er gert
j með „stiftis“-yfirvaldaúrskurði; en
i í þetta sinn var sonur Magnúsar
j landshöfðingja ekki með, svo aff nú
úrskurðaði Magnús sjálfur, er til
haas var áfrýjað, af aðstandendam
tveggja pilta, og hann ónýtti úr-
skurð „stiftis"-yfirvaldanna.
, þetta bætir ekki andann í skól-
j anum eða dregur úr óhlýðni og ó-
spektum, ef óknyttapiltar þykjast
eiga sér Iandshöfðingja visan að
að baki, til að ónýta allar refsing-
ar fyrir óhlýðni eða óknytti. En
j hans valdadagar era nú þi og þegar
: taldir, og er hugsanlegt, að þeir
; sem að skólanum st&nda, þiitt vinir
I hans séu sumir, sjái ekki sjö aug-
I um eftir, er hann sleppir nú valdi
j yíir skólanum um mánaðamótin,
I (Framh.).
Fréttabréf.
) ,
Gimli, Man, 2 Marz 1903.
j Herra ritstjóri Lögbergs:—
Síðastliðið haust seldi eg allar
| eignir mínar í Winnipeg og flutti
mig búferlum til Nýja íslands og
! settist að í borg þeirri er Gimli
heitir og stendur á vesturströnd
Winnipeg-vatns. það mun þykja
nokkuð afkáralegt, að eg skuii
kalla pláss þetta borg ; en það var
! tvent, sem fyrir mér vakti: fortíð
; og framttð. Gimli er fyrsti og elzti
j alíslenzknr aðsetursstaður í Vest-
j ur-Canada, nú nálægt 30 ára gam-
j all, og verffskuldar því borgarheíti
fyrir aldarssakir þó ekki sé íbúa-
j talan nógu há til þess; og Gimli á
j glæsilegri og fegurri framtíð fyrir
j sór en margir hafa spáð. Gimli
1 verður einn með stærstu bæjunum
I sem standa mun á ströndum Winni-
! peg-vatns. Hér er alþýðuskóli
j með tveimur kennurum og nálægt
j sextíu nemendum. Hór er kirkja
j og, auk vanalegrar guðsþjónustu,
! er ( henni haldinn sunnudagsskóli,
j sem um sext'U og fimm ungmenni
sækja; forstöðumaður sunnudugs-
í skólans er hr. Benedikt Frímanns-
j sou, og stjórnar hann honum af
j mestu snild. Prestur Gimli-safn-
j aðar er séra Rúnólfur Marteinsson,
i og er hann einnig prcstur fyrir alt
í Nýja-ísland. Fyrir eitthvað þrem-
; ur árum síffan flutti hann til ný-
lendu þessarar og gerðist prestur
nýlendumanDa. það er álit mitt,
í að Nýja-ísland hafi þarfnast hans,
; Maðurinn starfar af ytírnáttúrlegu
; þreki, og ávöxturinn af þriggja ára
! starfi hans er blómlegur. Mér er
nær að halda, að fyrst þegar séra
Rúnólfur kom til nýlendunnar hafi
margan viltan sauð mátt finna,
því ekki er laust við, að enn megi
finna viltan sauð & slæðingi, og
væri óskandi, að þeir viklu bæta
ráð sitt og sjft aff sér, því ekki er
prestinum um að kenna; hann ger-
ir sína skyldu og meira en kraftar
hans leyfa.
það er fjörugt l(f hér í Nýja-ís-
landi; hver samkoman rekur affra
og eru þær allar mjög arðberandi.
Eg tek hér eina til dæmis, sem
haldin var fyrir viku síffao; fyrir
henni stóffu nokkurir ungir menn
og ungar konur, og fór þar fram
skemtanir og hlutavelta. Aröur-
inn af samkomunni varö #63 00 og
gekk hann í þarfir kirkju og safn-
aöar. Safnaöarfundur var haldinn
hér fyrir skömmu og voru embætt-
irmenn allir endurkosnir. Söfnuð-
urinn er f mikilli framför og stend-
ur Big fjármanalega vel.
Hér eru fjórar verzlanir og sjálf-
ur er eg að reisa tícntu búffina. Hér
er hótel, og þarf enginn sá, sem
þangað kemur, að vera svangur né
þyrstur. Umferð er hér fjarska-
mikil og hlýtur hótel þetta aff gera
góffa verzlun. Ekki hstí eg orðið
var þar við neitt óskikki.
Allflestum þeirra, sem hafa gert
sig út til fiskiveiða í vetur, hefir
gengið vel, sutnir fengiff í hreinan
figóffa um effa yfir $1,000, og má
þaff gott kallast fyrir fárra mánaffa
starf. Winnipeg-vatn er róttnefnd
gullnáma. Yergta og stærsta plág-
an hér, sem drepur niður allan
kjark og dugnað úr bændum, er
járnbrautarleysið. Og stór mink-
un er það fyrir stjórnirnar að láta
C. P. R. fólaginu líffast annaff eins,
þar sem jafnmikill fiutninga-
straumnr er eins og verið hefir ft
siðastliðnum árum. Ekki þarf fé-
lagið að berja því við, að það f ii
ekki nóg að flytja. það sýnir
brautarstúfurinn, sem liggur frá
Selkirk og niður að Winuipeg-
vatni — einhver mest arðberandi
jámbrautarstúfur sem félagið á (
eigu sinni. Engu að sfður Kðst fé-
laginu að draga það að koma braut-
inni norður eins og bændum var
lot'aff. Um efndir & slíkum loforð-
um er ekki að tala C. P. R. er
kóngurinn i landinu. C. P. R. er
einveldi og kreistir og kremur dáð
úr landsins lýð. C. P. R. er það
sem drepur niður skepnur bænda,
og jafnvel menn, þegar því svo
sýnist, undir járnhjólum veldis
síns; eða hvað er um manninn, sem
dauffur fanst meðfram einni járn-
braut félagsins, í vetur, sem hent
hafði verið út úr vögnum þess,
vegna þess lmnn hafði ekki far-
gjald ? * Ekki hefir þess veriff
getið, að noinum hafi verið hegnt
eða félagið orðið að bæta fyrir
glæp þennan. Eða dettur nokkur-
um í hug.að Kristjáni Sigvaldasyni
mundi haldast annað eins uppi
bótalaust? Eg tek hann til dæmis
vegna þess hann fiytur fólk ft sleða
eftir Nýja-íslandi.
K. Vai.gauðssoN.
* Slys það, sem bréfritarinn á hér við,
varð á járnbraut Canadian Northern
félagsins, en ekki C. P, R. — Ritstj.
Læknið börnin.
þegar barniff þitt — ungt eða
gamalt — er veikt af einhverjum
af hinum smærri sjúkdómum, sem
oft þjá börnin, td. eirðarleysi,
svefnleysi o. s frv., þá gefðu því
Baby’s Own Tablets. þetta meðal
er hið vissasta og fijótasta til að
verffn, að liði, og engin hætta stafar
af brúkun þess. það læknar jafnt
nýfædda og veikbygða barnið eins
og hið þroskaða og hraustbygffa.
Mrs. F. D. Kirk, The Barony, N B.
segir: „Eg hefi notað Baby’s Owa
Tablets raeð bezta SraDgri og finst
eg aldrei veraöruggán þess að hafa
þær í hósinu. Mér hefir reynst ein
inntaka vanalega nægileg til að
lækna alla hina smævri maga- og
nýrnakvilla." Ef þú ekki getur
fengið þessar Tablets í lyfjabúff-
inni, þá skrifafiu beint til The Dr.
Williams’ Medicine Co., Brockville,
Ont., og þær verffa sendar fritt með
pósti fyrir 25c. aekjan.
Ohio-ríki, Toledo-bæ, f
Lucas County, (
Frank J, Oheney eiðfestir, að hann séeldri eig-
andinn ao verzluninni, sem þekt er með nafninu
F. J- Cheney & Co., í borginni Toledo í iður
nefndu county og ríki, og að þessi vefzlun
borgi EITT HUNDRAÐ DOLLARA fyrir hvert
einasta Katarrh tilfelli er eigi læknast með því
að brúka Halls Cat-arrh Cure.
FRANK J. CHENEY.
Undirskrifað og eiðfest frammi fyrir mér 6. des-
ember 1896. A. W. Gleason,
[L.S.J . Notary Public*
Halls Catarrh Cure er tekið inn og verkar bein*
ínis á blóðið og slímhimnurnar í Ifkamanum.Skrif-
ð eftir gefins vottorðum.
F. J. Cheney & Cof, Toledo, O.
Selt í öllurn lyfjabúðum á 75C.
Halls Family Pills eru þær beztu.
Dr. O. BJORNSON,
650 Wllliam Ave.
Ofpicb-tímar: kl. 1.30til 3 ok 7 til8 e.h
Telefón: 89.
“EIMREIÐIN”
fjðlbreyttasta og skemtilegasta tima
ritið á islenzku. Ritgjðrðir, myndir,
sögur, kvæði, Verð 40 cts. hvert
hefti. Pæst hjá ti. S, Bardal og
J. S. Bergmanno fl.
>/WA/W|
VINSOLUBUD
SELKIRK
Heildsala Smásala
óblandaðar
víntegundir
Nægar birgðir af vínum, liquors, öli, bjór
og öörum víntegundum. Vér seljum aö eins
Þegar þér komiö til Selkirk þá heimsækið
okkur. Beint á móti
Bullocks Store, Evelyn Ave.,
SELKIftK, MAN.
ERUÐ ÞfR AÐ BYGGJA?
EDLYS ðgegnkvæmi byggingapappir er sá bfezti. Hann
er mikið sterkari og þykkari en nokkur annar (tjöru eða
bygginga) pappír. 'Vindur fer ekki í gegn um hann, heldur
kulda úti og bita inni, engin ólykt að honum, dregur ekki
raka í sig, og spillir engn sem hann liggur við. Hann er
mikið notaður, ekki eingöngu til að klæða hús með, heldur
einnig til að fóðra með frystihús, kælingarhús, mjólkurhús,
smjörgerðarhús og önnur hús, þar sem þarf jafnan hita, og
forðast þarf raka. Skrifið agentum vorum:
TEES & PERSSE. WINNIPEG, eftir sýnishornum.
The E. II. Eddy l’o. Ltd., Iloll.
Tees & Persse, Agents, Winnipeg.
CANADIAN
AGENCY CO.
LIMITED.
Peningar naffir gegn veöi í rsektuðum bújöröum, með þægilegum
skilmálum,
Ráðsmaöur: Virðingarmaður:
Ceo. J. Maulson, S. Chrístopljerson,
195 Lombard St,, Qrund P. O.
WINNIPEG. MANITOBA,
Landtil sölu í ýmsum pörtum fylkisins með láguverð og góðumkjörum.
« Við búum ti! að eins _
|«
BEZTU TEGUND AF HVEITI.
Okkar „PRElVélER KUNGARIAN“
tekur öllu öðru frain,
Biðjið kapmanninn yðar um það,
Alanufactured ti r ■—
♦ ALEXANDER & LAW BROS., ♦
.BHAJíDON, Man.
«
#
m
«
«
m****m****m**tmmmi**mmrnmm*mm
Thos. H. Johnson,
íslenzkur lðgfræðingur og mála-
færslumaður.
1 Skrifstofa: Room 33 Canada Life
Blook. suðaustur horni Portage
Ave. & Main st.
TJtanáskrift: P. O. box 1801,
Telefón 423. WinnÍDeg. Manitoba
Dr. M. HALLDORSSON.
PeupIk Rlvei>, 3MT Z>
Er að hitta á hverjum viðvikudegi í
Grafton, N. D., frá kl, 6—6 e. m.
ELDIl) VID GA8
Ef gaeleiðsla er um götuna ðar leið-
ir félagið pipurnar að götu línunni
ókeypis Tengir gaspípar við eldastór
sem keyptar hafa verið að þvi án
þess að setja nokkuð fyrir verkið.
GAS RAJíGE
ódýrar, hreinlegar, ætíð til reiðu.
Allar tegundir, 38.00 og þar yfir.
Komið og skoðid þær,
The Winnipef Etectrie Slreet Railwaj Co.^
G díldin
215 Poanx/.oji Avbhub.
»###«##«»*##