Lögberg - 22.06.1905, Blaðsíða 4

4
LOGBEG.R FIMTUDAGINN 22. JÚNÍ 1905.
il'ögbíiii
er (?efi8 út hvera fimtudag af Ths Lögberg
PRINTING & PUBLISHING Co.. (löggilt), að
Cor. William Ave., og Nena St. Winnipeg,
Man.—Kostar Si.oo um árið (á Islandi 6
(kr. Borgist fyrirfram. Einstök nr. 5 cts,
Published every Thursday by the Lög-
Derg Printing and Publishing Co. (Incorpor-
ated), at Cor. William Avenue & Neua öt.,
Winnipeg, Man —Subscription price $2.00
per year,- payable in advance. Single
copies 5 cts.
J 2
/ . I
• > 1
M. PAULSON, Editor,
BLONP AJL, Bus. Manaíier.
vsingar. — Smá-auglýsingat í eitt
j cent fyrir 1 þml. A slæiri auglýs-
jm lengri tíraa, aísláttur eftir sam-
5.i íi Kóflpi’iaa vr-Our að til-
iKrifiega og geta nm fy.veraudi bú-
.LUU..H.
Utináskrift til afgreiðsiustofu blaðsins er:
TSí, LÖtilíEMG PKINTINU & Pl'öL. Co
P.O, Box 13fl.. Winnipeg. Man.
Telephone 221.
Uunáskrift til ritstjórans er:
Falitor l.ögbere.
.1 >i I :l 6, Winnlpeg, Man
P >.
Samkvæmt landslögum er nppsögn kaup-
anda á blaði ógild nema hann sé ikuldlans
þegar hann segir upp.-Ef kaupatdi, sem
er í skuld víð blaðið, fiytur vistferlum án
þess að tilkynna heimilisskiftin. þi er það
fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnun
fyrir prettvíslegum tilgangi.
sýna fráleik fákanna.
voru Jiiirrir og í bezta ásigkomu-
iagi. Var þvi bæjarbúunum ,hin
mcsta skemtun í keyrslunni. Og
ekki dró heldur útsjónin úr þeirri
ánægju. Stórir akrar og alsánir á
báðar hendur, dimmgræn skógar-
rjóðtir og hgfðingleg býli. Alt
!:ar vott um óskerta sveitasælu, bú-
sæld og blessun. Og mikið má
það vera ef þaðan á ekkt eftir að
koma eitthvert íslenzkt stórskáld
með hörpu i hendi. Skáldskapur-
inn liggur þar alls staðar í loftinu,
lúður þar eins og konungsdóttir í
álögum, þangað til einhver yngis-
sveinn kemur og leysir hana.
Vegir allir lakara á þeim á lestinni en um
morguninn, og var sungið og spil-
að sem fyr. Kom ferðafólkið til
Winnipeg nokkuru eftir klukkan
12, og var það samróma álit þeirra
allra, að ferðin h&fði verið hin á-
nægjuiegasta og viðtökurnar hjá
Argvle-buum þeim til hins mesta
‘óma, (nda er ristia þeirra og’ hátt-
prýði fyrir löngu or'in alkunn
tneðal íslendinga vestur hér.
---------------------------o------
Avarp til íslenzkra landnáms-
nianna í Argyle.
Þegar komið var á samkomu-
staðinn byrjuðu menn fyrst á því
að fá sér hressingu. Voru borð
ttpp reidd'í samkomuhúsinu og 1 j,ó lítið væri gull úr föðurgarði,
gátu menn fengið þar kaldán mat, að góðu kom hið trausta víkings-
Eljtt á 25 ára afmæli bygöarinnar.
Frá kaldri strönd af kappa þjóðum
í.i'-ddir,
þið konnið hér á víða eyðigrund,
tneð von í hjarta, hetjumóði
gæcldir,
þá heíliadísir sigtulu morgunstund,
írjálsan og ókeypis aðgang að
fjögttr hundruð binda bókasafni
sínu, er varð til þess að opna Mr.
Carnegie, sem J»á var hraðskeyta-
beri um bæittn, aðgang að enskunt
bókmentum. Svo mikils þótti
Carnegie um vert þessa velvild of-
urstans, að hann setti sér það fyr-
ir, ef það ætti fyrir sér að liggja að
verða ríkur, að verja attðæfum
sínum til þess að koma upp bók-
hlöðum handa þeim.sem ekki hefðtt
efni á að kaupa bækur. Bygging-
in, sem á var minst, er byrjttnin á
uppfylling áheitis J>essa — fyrsta
Carnegie-bókhlaðan af öllttm þeim
mikla fjölda sem hann hefir látið
rtisa.
Avenue og Ninety-First Street. í gyj skyld.ll 11101111
þessu reisulega skrauthvsi hjá
Tuttugu og fimm ára
aímœii Argyle-
bvgðar.
J o
Miðvikudaginn, hinn 14. þ. m.,
héldtt Arjfyle-búar stórkostlega
samkomu t minningu þess, að þá
voru liðin tuttugu og fimm ár síð-
an íslendingar námu fyrst lönd í
Jiessari fögru og búsælu bygð.
Hátiðin var haldin að „Skjald-
breið," hintt stóra og snotra sam-
komuhúsi vesturbygðarmanna.
Veður var fremur kalt og hvast
um daginn, en ekki dró það neitt
itr aðsókninni, og má svo að orði
kveða, að komið væri á samkomu-
staðinn hvert einasta mannsbarn
ú 1 bygðinni, ungt og gamalt.
Nálægt tvö hundruð Winnipeg- j
búar sóttu samkomuna, og var
Arni kaupmaður Friðriksson for-'
tnaður þeirrar farar. Flutti Can.
I'ac. járnbrautarfélagið það fólk á j
sérstakri aukalest. Hafði Árni lof-
að öllum sól og sumarblíðu þenna
dag og trúðu því flestir að svo
rmmöi verða. En út af þvi brá nú
nokkuð i þetta sinn eins og áðttrj
er sagt, og geta þeir sakað .Árna
r.m, sem löngun bafa til.
KI. 7 ttm morguninn fór lestin
mjólk og kaffi nieð ýmsum tegund-
uin af kökum. En utan samkomu-
bússins mátti fá gosdrykki. ávexti
og vindla. Fyrir framan dyr sam-
komuhússins, og nokkttð frá hús-
•ntt, var reistur bogi, og á hann
letrað: „25 ára afrnæli Argyle-
liygðar".
í skógarrunná skamt frá sam-
komuhúsinu vár reistur ræðupall-
nr og tjaldað yfir, en bekkir um-
Itverfis: Var nú gengið þangað og
setti Kristján Jónsson frá Baldur
samkomttna og auglýsti prógramm-
ið, sem var á þessa leið:
1. Minni Argyle-bygðar,—
Friðjón Friðrikssbn.
2. Homleikaraflokkttrinn.
Ávarp til Argyle-bygðar, —
M. Markússon.
Minni íslands,—
Séra Fr. Hallgrímsson.
„Ó! fögur er vor fósturjörð“,
—Allir.
6. Minni Canada,—
W. H. Paulson.
7. „Ó! guð vors lands“,—
Allir.
8. „God save the king,—
Allir.
9. Kaðaldráttur.
10. Knattleikur.
3-
5-
Jafnframt því að mæla fyrir
V ! minni íslands mintist séra Friðrik
Hallgrímsson á líknaWerk það,
sem nú væri nýbvrjað á heima á
íslandi, að safna samskotum til
holdsveikraspítalans. Fór hann ttm
það málefni fögrum orðttm og á-
blóð,
seni forðum líf og frelsið dýra
varði,
et frægðar-sttnna gylti norðurslóð.
Þið hafið traustar hendur lagt á
plóginn,
þess há og fögttr merki sjást í dag,
þar fyr var eyðigrund við græna
skóginn,
er gróin bygð, sem vottar auðntt-
hag. ^
Já, frumbýlings er þrautin þttnga
unnin,
nú þrttma sigttrljóð um grund og
hæð.
i vonarheiði vegleg sól er runnin,
Htn vermir göfugt blóð í hverri
æð.
Mcð aldastraumi Argyle-bygðin
clafnar,
þar íslands merki prýðir frjálsa
sveit,
hinn g'ifgi maðitr sæmd og auði
safnar,
og sönnum perlum fágar þjóðlrfs-
reit.
Já, hafið þ» kk og hljótið krans
í elli,
‘cm hér á grttndu reistttð önd-
vegstjöld,
J.ars ykkar skína verk á frjófgum
velli,
er vefja geislum hinsta lífsins
kvöld.
M. Markússon.
Central Park er skrá yfir flestar
Carnegie-bókhlöðurnar. Það sem
til vantar er að finna í Skibó kast-
alanttm á Skotlandi, þar sem
Andrew Carnegie býr á suntrum.
Komi raaður heim að Carnegie-
höllinni í Nevv York og spyrji
skrifarann hvað langt á veg sé
kontin bygging Carnegie-bókhlöð-
unnar á William ave. í Winnipeg,
þá fær maður hiklaust að vita það.
í>ar eru við hendina allar upplýs-
ingar og ljúflega gefnar.
Carnegie-höllin í New York er í
tölu allra helztu og vönduðustu
skrauthýsa borgarinnar, en Jiótt
I svo að segja hverjtt einasta skrifstofan.þar sem skrifari gamla
enskumælandi landi er Carnegie-1 mannsins tektir á móti gestum, sé
bókhlöðttr að fiiina, sern alþýða á innan hallarveggjanna, þá er þar
frjálsan aðgang að. Alls ertt bók- j svo mikill business-b\ær yfir ölltt,
h'öðurnar, sem við hann ertt kend- j að tnanni finst ósjálfrátt, að hann
ar, 1,352 að tölu. Á hverjum ein-1 vera kominn inn i einhverja skrif-
asta klukkutíma ár út og ár inn 1 stofuna á IVall Srcct. Þar heyrir
ertt einhverjar bókhloðttr þessar ' maðtir stílritunarvélar á ferðinni;
opnar og menn að færa sér bæk-! á niiðju gólfi stendur langt borð
urnar í nyt. A Nýja Sjálandi
fræðast frumbyggjarnir af þeim; í
austtirhluta New York borgar
ujóta útlendingarnir og aðrir fá-
tæklingar þeirra; á Irlandi hafa
þær tipplyftandi áhrif á þjóðina.
Allir eiga jafnt aðgang að bók-
hlöðttnttm, hvernig sem hörundslit-
a'þakið skjölum, og tvö þilin eru
alþakin skjalakippttm og skúffttm.
Renni maður augttm yfir merkja-
tniðana á skúffunum þá sér maður,
að á flestum þeirra stendur „Bók-
hlaða"; samt er þar fleira að sjá—
á sumum stendur „Carnegie-
stofnanir,“ „Gjafa-orgel,“ „Hetju-
Cai nei*ie-bókhlöðurnar.
Nú l*egar Winnipeg-menn eru í
hrifamiklum og hvatti menn til að jjann vegjnn ag opna bókhlöðu til
rétta. atimingjitm þessum hjálpar a]menni„gS nota: „Carnegie Libr-
... ....... hÖnd‘ V°rU SÍðaU tCkÍn Samsk0tj ary“. Free to all“, eins og stendur
á stað frá Winnipeg, og þó nokkttð : °g UrðU þaU ;.fir I framan a hinni reistilegu og vönd-
væri þykt t lofti tók enginn eftir! En aðUr Vaf Sera. " ,)U,,nn a< uðu steinbyggingu á William
því fyrir sólskinsandlitunum alt um
kring og hvar sem litið var. Allir
vortt i bezta skapi og ákveðnir í
því að skemta sér nft vel, hrista af
sér Winnipeg-molhina og teyga ó-!
að safna saman tuttugu dollurum
í þessu sama augnamði í Argyle-
bygð.
Kaðaldrátturinn fór fram milli
I Argyle-manna og Winnipeg-búa
' og héldu Argyle-fnenn þar velli.
ttr manna er og hverjtt sem þeir sjóðttr“ o. s. frv. — því að í skúff-
trúa, og þess sjást nú þegar ljós utn Jiessttm eru skýrslttr yfir rneiri
merki, að J>ær hafa haft upplyft- og margbreyttari gjafir til almenn-
andi áltrif og heilsusamleg a þa, ings heilla heldur en nokkurt ann-
sem þær liafa notað. Þegar bók-! að einstaklings-skjalasafn ltefir af
hlöðtir þær, sem nú er verið að, að segja í heiminum, Öllu er þar
b)ggja, ertt fullgerðar, þá telst nákvæmlega raðað eftir stafrofs-
svo til, að yfir 25 miljónir manna röð; alt er meðhöndlað á santa hátt
eigi aðgang að Carnegie-bókhlöð-
unittfi og geti notað þær; og' þá
og nteð jafn mikilli nákvæmni,
hvort heldur J>að er beiðni um
befir Carnegie gefið vfir $40,000'- $75,000 til bókhlöðunnar í Winni-
000 til þessara mikilsverðu stofn-1 peg eða beiðni stórborganna um
ana. F.nginn einn maður hefir' heila miljón eða meira.
gefið jafn rnikið til eins fvrirtækis Hvaða enskutalandi bvgðarlag i
né náð til jafn margra með gjafir heimi sem er getur átt kost á að fá
sínar. Engar einstaklingsgjafir j Carnegie-bókhlöðu með þvi móti
liafa vakið jafn mikla eftirtekt, og að uppfylla skilyrðin sem Andrew
aðferðin, sem Carnegie hefir við | Carnegie setur. Einhver tekur sig
að gefa er einstakleg ekki síður en fram ttm að rita Mr. Carnegie og
maðttrinn sjálfttr.
i biðja hann unt fjárttpphæð til Jiess
í hvert skifti sem manni berast að koma upp bókhlöðtt. Það er
fréttablöðin má búast við að sjálviðtekin regla að svara öllum slík-
þar, að Andrew Carnegie' liafi gef- nm bréfum. Öll slík bréf eru með-
ið einhverjum bæ peningaupphæð ! höndluð á sania liátt, eftir vissum
snart hetlnæma loftið upp 1 sveit. . , . , . ,
...... , ... „ . , Leiddu Winmpeg-buar að þvt yms-
1 fortnnt var hornletkarafiokkur, , ,, ,.
....... ... . tnn getum hvað valda mundi, en
íra Wtnntpeg og for hann vagn ur ... , . ,
...... „ . ! Argyle-buar brostu 1 kamptnn og
vagnt a ietðtnnt til þess að skernta . ,
enue austan við Ellen stræti, Jiegar
kygging þessi er svo að kalia full-
gcr og bókavörðttr hefir verið!
ráðinn, sem á að byrja embættis- j
störf sín 1. Júni, þá á vel við að
gera mönnum kunnttgan manninn, j
sem bókhlaðan er kend við: Mr. j
Andrew Carnegie. Hann gaf
íerðafólkintt. Sumir sting,u þess á
m ’li, spiluðu á spil eða mösuðu
savnan. Og auðséð var
tar það skemtilegt, sem fólkið var , .
að tala um sin a mtlli, þvt sjaldan I s / ... ..
Vinnipeg-bæ $75,000 til þess að
I sögðu, með sjálfttm sér, að hér | koma bokhloí-,unni upp> aU(-,vitan
væri ekki um míkið að villast,
að eitthvað mÍólkin °S Úáminn í Argyle rynni
betur í köglana en tevatnið og
iiðtt svo^uargar mínútur að ekki
kvæði við hlátur úr einhverju
liorni.
Þegar komið var til Glenboro,
var J>ar fyrir hcil herfylking af
Argyle-búum með hesta og vagna
til þcss að flytja fólkið á til sam-
konuista "arins.
\’ar nú fólkinu skift niðttr í
vagnana.en klárarnir bið.u óþolnir,
iðandi af fjöri og tugðU mélin i á-
kafa. Hleypti nú hver á stað, sem
búinn var, og var ekki laust við að
Nú byrjaði knattleikurinn, og
töldu Winnijieg-menn sér þar sig-
j urinn all-vísan. En svo fór þó að
| loktim, að Argyle-ntenn sigruðu.
Héldu Winnipeg-stúlkurnar að
: Jieir Winnipeg-piltarnir hefðtt að
eins viljað sýna Argyle-búttm, sem
í J>cir vortt a.ð heimsækja. kurteisi
sina á þenna hátt: að bera lægri
j hluta. Samt roðnuðu þær sttrn-
I ar, blessaðar, og Árni Friðrikssoit
j sagði ekki neitt.
upp,
með vissum skilyrðum.en sem auð-
velt er að uppfvlla og öll miða að
því að trvggja viðhald og gagn-
senti bókhlöðunnar.
í einni aðalgötunni í bænum
Allegheny í Pennsvlvania ríkinu í
líandaríkjiinum stendur
til að koma ttpp byggingu fyrir al-
þýðttbókasafn. Skilyrðin eru þau,
að bæirttir leggi til hæfilega lóð
undir bókhlöðttrnar og leggi ár-
lega til af skatttekjum vissa upp-
hæð þeim til viðhalds. Þessi ein-
falda fregn um það, að Andrew
Carnegie hafi gefið einhverjum bæ
pcningaupphæð fyrir bókhlöðu, er
því æfinlega sönnun þess, að eftir
lítinn tíma er þar komin ttpp bók-
hlaða með öllttm nauðsynlegttm
útbúnaði, og trygging fyrir því
fengin að stofnuninni verði haldið
við frantvegis eftir því setrt við á.
Þegar Andrew Carnegie hafði á
hendi stjórn og eftirlit stálgerðar-
iðnaðarins mikla í Bandarikjuniim
þá náði hann almenningsáliti fyrir
hagsýni og stjórnsemi. Og við að
ákveðnum reglttm. Undir eins og
bréfið er opnað er bréfritaranum
sent eyéublað með margvíslegum
spurningunt, sem öllttm verðttr
greinlega að svara. Við svörin
styðst svo Andrew Carneg-ie Jiegar
hann tekur beiðnina til alvarlegr-
ar yfirvegunar. Aðferðin við yfir-
vegun hverrar einustu beiðni sýnir
livað vel og nákvæmlega er eftir
öllu litið í sambandi við gjafirnar.
Komi beiðni ttm peninga til bók-
lilöðu frá college, J»á eru send
öðruvísi eyðublöð þangað heldur
cn til bæjanna. Einatt rekur hann
sig á það, að beiðnin um ttpphæð
ti’ bókhlöðu er ósanngjörn. Menn
biðja ef til vill um fé til að kotna
ttpp $100,000 bókhlöðtt þar sem að
réttu lagi $25,000 bókhlaða er full-
borga háa leigu inn í bænutn.meö-
an hægt er aö fá iand örskamt frá
bænum fyrir gjafviröi ?
Eg hefi til sölu landíSt. Jatnes
6 mílur frá pcsthúsinu, fram tneð
Portage avenue sporvagnabraut-.
sem menn geta eignast nteð $10
niöurborgun og $5 á mánuði.
Ekran aö eins $150. Land þetta
er ágætt til garöræktar. Spor-
vagnar flytja menn alla leiö.
H.B. Harrison tío.
Bakers Bfock, 470 Main st-
WlNNlPEG.
N.B.—Skrifstofa mín er f sam-
bandi viö skrifstofu landayö-
ar, Páls M. Clemens, bygg-
ingarmeistara.
það. Eftir að alt er komið í kring
og byrjað er að bvggja, þá er bók-
hlöðttnefndinni tilkynt, að gjald-
keri gefandans hjá Home Trust
fólaginu í Hoboken, N. J., inttleysi
ávisanir hennar fyrir allri upphœð-
inni. Allar slíkar ávísanir verða
að vera undirskrifaðar af löglega
þar til skipuðum manni og áritað-
ar af byggingameistaranum sem
umsjón verksins hefir með ltönd-
um. Carnegie bókhlöðttr verður
eingöngu að nota fyrir bókasöfn.
Bygðarlögin eða einhver velgjörða-
félög verða að leggja til lóðina.
Og J»ess er vert að geta, að þó á
öllttm byggingutn þessttm sé í
þakklætisskyni látið standa nafn
gefandans, þá hefir Andrew Car-
negie aldrei farið fram á það með
einu orði, þvi síður gert það að
skilvrði.
Hvernig fer nú Andrew Carne-
gie að vita eða fara nærri um hvað
tnikil upphæð sé hæfileg fyrir bók-
hlöðu á þeim og þeim staðnum?
Spurningarnar á eyðublöðttnum,
sem frá er skýrt hér að ofan, eru
J>annig, að svörin gefa honuin all-
Ijósa bendingu um það. Venja
bans hefir verið að gefa nálægt $2
á hvern íbúa, bygt á síðustu mann-
talsskýrslum. Þannig fær bœr
með 10 þúsund íbúa $20,000 til
bókhlöðtt. Hefðu Winnipeg-búar
leitað fyrst nú til Carnegie þá
hefðu þeir getað fengið bókhlöðu
sern kostað hefði alt að helmingi
rneira. Þ.ví að Andrew Carnegie
rígbindur sig ekki við manntals-
skýrslurnar. Hann les fréttablöðin
vandlega og kynnir sér á ýmsan
hátt ástand bæjanna og þörf.
Stundum bætir hann við gjafirnar
og bindur sig þannig ekki æt'tð við
það, sem hann álítur nauðsynlegt,
heldur hagar sér þá eftir ósk bæj-
anna . Þannig gaf hann bænum
Louisville $250,000 fyrir bókhlöðu,
en bókhlöðttnefndin kom sér sam-
an ttm að byggja smágreinar út
borgina í sambandi við aðal-
verja attðlegð sinni til almennings- nœgjandi. Þess konar bónarbréf-
heilla hefir komið fram sama hag-! nm tekur Andrew Carnegie ekki
sýnin og stjórnsetnin. Þannig: Vel.
stendur þetta bókhlöðu fyrirkomu- j Venjulega gerir Andrew Carne-
lag, þótt alt sé gefið, engtt síður á gie það að skilyrði þegar hann
föstmn businesJ - gmndvelli en ‘ gefur fé til bókhlöðu, aö ttpphæð,
Um kveldið fóru Winnipeg-
kepni væri í keyrslutnönnunttm að búar aftur heimleiðis. Lá nú engu
stor j nokkilrt busincss-fyrirtæki hcims- Cr nemur 10 prócent af verði bók-
Fáum er kunnugt fyrirkomu- hlöðunnar, sé árlega varið henni til
íns.
lag þetta þó margir njóti góðs af. viðhalds. Hann segir ekki fyrir
Fiestir auðmenn.sem tnikið gefa um þag , hvernig byggingarnar
tíl almennings þarfa, hafa aðal- s-kttli vera. en gjarnan vill hann fá
skrifstofu þar sem alt slíkt fer að sjá uppdrættinna áður en byrj-
bronze-myndastytta af karlmanni í
óbrotnuin búningi, eins og tíðkafi-
ist fyrir fimtiu árum síðan. Skatnt j
þaðan stendur stórvaxin og skraut-
leg bygging með tnrna sem gnæfa
vfir allar byggingarnar utnhverfis.
Myndastyttan er af Anderson of-
ursta og var reist af Mr. Andrew
Carnegie t þakklætis og virðingar-
skyni fyrir það, að Anderson
leyfði ungum mönnum í bænttm sviðið hcima í ltúsi ltans á Fifth ir með staðinn þá ætti ltann að vera
um
bókhlöðuna. Nefndin bað því
AndrewCarnegie að bœta $200,000
við gjöfina; hann gerði það. Hann
er slíkum smágreinum meðmæltur,
vegna þess með því fáist meiri
Þ'ygging fyrir því að bækurnar
nái til alþýðu og bókhlaðan ekki
verði fremur til bæjarprýði en al-
mennra afnota.
(Méiraj.
Skandinayisk
SÁEMTISANKOMA í Elm Park
á Jónsmessu. HINN 24. JÚNÍ.
Ræöur, hljóöfærasláttur. Gaman-
fratn og eftir þvt er litið. En því að ér á að byggja. Ekki ákveður j singvar, sport o. s. frv. Dans
er ekki þannig háttað með Andrew | hann neitt um það, hvar bygging-
Carnegie. Þegar hann er í New , arnar skuli standa í bæjunum; vill
York (og þar dvelttr hann sex liann helzt að bæjarmenn ráði því
mánttði á ári), þá er aðal starfs- j sjálfir og álítur, að séu þeir ánægð-
aö kveldinu.
Aðgöngumiðar kosta 25C.
Ágætt tækifæri til aö skemta
sér vel.