Lögberg - 02.11.1905, Page 6

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 2. NÓVEMBER 1905.
SVIKAMYLNÁTT*
Skáldsaga eftir
ARTHUR W. MARCHMONT.
XVIII. KAPITULI.
Luusn.
Fyrsta hugsunin sem hreyfði sér hjá mér var,
hvað gersamlega ósjálfbjarga eg var. ÞaS var svo
vandlega bundiB fyrir. augun á mér, að eg sá enga
vitund, og svo fast aö eg hafði verulega þraut af
því, þaS var heldur ekkert viSvaningsverk á því,
hvemig handleggimir á mér voru bundnir; eg var
undir eins búinn aS fá verk í hendurnar og þær stóSu
á blístri svo mér fanst þær ætla að springa. Þegar
fast er bundií$ utan um útlim og blóSrásin heft þá er
slík tilfinning eðlileg þangaS til limurinn dofnar og
missir alla tilfinningu.
Með því mér var kunnugt um hin margvíslegu
og óumræðilegu hrySjuverk sem á ýmsum tímum
voru unnin í þessari glæpa og ofbeldisverka borg, og
um djöfullegar og kænlegar gildrur, sem oft voru
lagðar fyrir vesalings fanga, þá þorði eg í fyrstu
ekki að hreyfa mig einn einasta þumlung úr staS af
ótta fyrirt þ,ví, að eg kynni aS hrapa eSa á einhvern
hátt komast í enn þá verra ástand.
ÞaS bættist og viS óþægindi mín og ótta ,að
mér leiS æfinlega illa í þreifandi myrkri, sem nú
virtist umkmg'ja mjg; og taugar mínar höfðu svo
veiklast af öllu því sem á undan var gengið, aS mér
lá viS aS örmagnast. Og þió því fari fjarri, aS eg sé
blautgeðja maður þá mátti eg stilla mig aS bresta
ekki í grát. Eg býst viS það hafi stafaS af meðfæddri
fyrirlitlegri ómensku; en meS því að kannast viS þaS
geta menn þó gert sér enn þá ljósari hugmynd um,
hvernig mér leiS.
Gagntekinn af ótta og því aS geta enga björg
mér veitt, lá eg þarna hreyfingarlaus, eg veit ekki
hvaS lengi, en mér fanst það skifta klukkutímum; eg
var aS minsta kosti orðinn sárþreyttur af aS h’ggja i
sömu stellingum, og búinn aS fá óþolandi þrautir í
augun og alt höfuðiS af umbundinu.
En þreytan og kvalirnar urðu samt til þess, aö eg
hagræddi mér betur. Eg neyddist til aS ráðast í
eitthvað og yfirstíga óttann sem hafði gagntekið mig.
Eg byrjaöi' gætilega mjög. ÞreifaSi fyrst meö
gætni fyrir mér með hægri fætinum til þess aS vita,
hvort ekki væri eitthvert svikaop í gólfiö. Hiö sama
gerSi eg síðan meS vinstri fætinum, og þegar eg hafði
gengiS úr skugga um, aS þar var ekkert að óttast, þá
dró eg aS mér fæturna og sneri mér við eins og her-
menn eru látnir gera á æfingu; og svo þreifaöi eg á
sama hátt f' nr mér með fótunum í allar áttir.
AS \N'\ búnu stóð eg á fætur og selfæröi mig fet
fyrir fet þangað til eg rak mig á vegg. Þar settist eg
niSur og hvíldi herðarnar og hendurnar upp viS vegg-
inn og var mér þaS mikil hvíld.
Þótt hreyfing þessi væri í sjálfu sér fyrirhafnar-
lítil, þ;í var eg orðinn svo veiklaöur, að eg löðursvitn-
aöi og varð uppgefinn af áreynslunni.
HiS næsta, sem eg reyndi, var að Iosa umbúSirnar
frá augunum á mér. Hnúturinn var aftan á hnakk-
anum, og með miklum þrautum tókst mér að aka
höföinu upp viS vegginn, og mjaka umbúöunum
ofar og ofar þangaö til eg lösaöist viöþær.
En myrkriö var hiS sama þó eg fengi sjónina
og gat eg þess því til, að eg hefSi verið látinn niöur
i jaröhús eöa kjallara. Hvr helzt s(em eg var, þá
leið mér ekki jafn illa eftir að eg hafSi náS
frá augunum á mér. Eg/ mjakaöst nú með hægð með-
fram vegnum þangaö til eg kom í horn; þar settist eg
niöur, hallaSi mér upp í homið og sofnaði.
Eg hefi hlotið að sofa fast, því aö þegar eg vakn-
aöi, stóðu tveir menn upp yfir mér og voru mjög q-
mjúklega aö reyna aö toga mig á fætur. Þeir héldu
Ijósi fast viS andlitiö á mér-og störðu á mig. Síöan
bundu þeir aftur fyrir augun á mér, drógu mig upp
stiga og inn i eitthvert herbergi. Þar leystu þeír hend-
tirnar á mér, rifu umbúSirnar frá augunum á mér og
lögSL niijg á legubekk; og annar þeirra fór á burtu
með böndin, en hinn settist niður skamt frá legubekkn-
um til þess að gæta mín.
„Herra minn kemur bráSum aS finna þig,“ sagði
hann hrottalega. „Leggi hann nokkurar spurningar
fyrir þig, þá verður þú aö segja honurn; að þú hafir
alt af verið hér;“ og hann herti á skipun þessari meS
því aö steyta hnefana framan i mig og ygla sig.
Þá vissi eg, að Marabúk haföi ekki ætlast til, aö
eg væri í jarhúsinu, heldur þjónarnir tekiS þaö upp
hjá sér til þess að þurfa ekki að vera lijá mér Litlu
síðar opnuðust dyrnar og Marabúk pasja kom inn. Eg
lá grafkyr eins og eg gæti ekki hreyft mig; og sannast
að segja var þaS ekki aö öilu leyti uppgerö, þvi eg var
stirður og sár í öllum liöamótum og fékk óþolandi
kvalir í handleggina og hendurnar þegar eg var
leystur.
Marabúk horfði fyrst forviða á mig og síöan
spyrjandi til mannsins sem gætti mín og nú stóS
teinréttur eins og hermaöitr á verði. Næst skipaði
Marabúk þjóninum að fara,og þegar við vorum orðn-
ir tveir einir, þá spurði hann:
„Ert þú veikur, Mr. Ormesby?“
„Nei; en þaö er ekki þér aS þakka, aS eg ekki er
veikur;“ og með talsverörí fyrirhöfn settist eg upp;
því enn þá gat eg ekkert boriS fyrir mig hendurnar.
„Þú getur verið spaugsamur, herra minn,“ sagði eg
biturlega.
„Eg skil þig ekki,“ svaraði hann og varð þung-
búinn á svipinn.
„Héma séröu merki, sem ekki ætti aö vera sér-
lega mikill vandi að lesa úr;“ og eg rétti fram hend-
urnar, sem voru bláar og bólgnar og úlnliöirnir í
fleiðri undan böndunum. „Þetta ertt altyrkneskar
rúnir.“
„Þetta er ekki mitt verk,“ sagði hann yeiSulega.
„ÞaS er vandalítiö fyrir þig aS tala þannig,“
svaraSi eg og glotti.
„Trúir þú mér ekki?“
„Betur trúi eg úlnliðunum á mér. Undir eins
eg var farinn frá augunum á þér, þá var bundiö fyrir
augun á mér.hendurnar á mér rígbundnar fyrir aftan
bakiS og mér fleygt eins og hræi niður í kjallaírai til
þjess þar í næöi að yfirvega tilboð þitt um háa stöSu
í tyrknesku stjórninni. Eg endurtek það, herra minn,
að þú getur verið spaugsamttr,“ og svo glotti eg aftur.
„ViS skulum vita hvernig brezki sendiherrann tekur
svona spaugi.“
„ÞaS veit spámaSurinn, að alt þetta hefir verið
gert án minnar vitundar,“ sagði hann meö ákafa.
„Eg heyri til þín,“ sagöi eg, og reyndi aö ergja
hann sem mest.
„Eg vil ekki láta lýsa mig ósannindamann.“
„Þá ert þú annað hvort illilega gleyminn eða
þjónar þínir fara í kring um þig—og það mun Mara-
búk pasja naumast vilja láta um sig spyrjast."
Hann hreytti blótsyrði, kipti opnum dyrunum,
skipaði að færa sér þjónana, sem svona höföu meö mig
farið, og á meðan hann beið þeiriæ æddi hann fram og
aftur um herbergið eins og Ijón í búri. Þeir kontu
inn skjálfandi af hræSslu og ómensku, og mér til á-
nægju heyröi eg hann kveða upp yfir þeim ilstroku-
dóm.
Eg gat vel skilið hvaS honum gekk til að gera
þetta. Vafalaust gerði hann sér enn þá voti um, aö
eg mundi taka boöi hans og verða drottinssvikari, og
lionum var ant um að láta mig ekki álíta sig mér
svo óeinlægan, að honum væri um þessa svíviröilegu
meðferð að kenna. Það gat rneira en vel verið, að
þjónunum væri um að kenna, sem annaö hvort hafa
haldið að eg væri Ivópríli og haft ánægju af að ná
sér niðri á honum, eða þózt eiga mér grátt aö gjalda
fyrir að særa málleysingjann og viljaö hefna hans.
„Þú trúir því nú, Mr. Otjnesby, aS þetta sé
ekki mér að kenna og, aS méf falli það illa?“ sagðt
hann þegar viö vorum aftur orðnir. einir.
„Já. Menn þínir augsýnilega óhlýðnuöust þér.
Það er mér lexía.“
„Lexía? Á hvem hátt?“
„Lexía á þann hátt, aS hvaS góöan tilgang sem
þú kant að hafa, pasja, þá er þeim, sem þú umf-
gengst, ekki treystandi.“ Hann lét brýrnar síga.
„Eg kom til þess aö vita, hvort þú hefðir nokk-
uö ákveöiS?"
„Já, reynsla mín hefir gert mig ákveðinn. Eg
treysti ekki mönnum þínum.“
„Ekkert svipaÖ kemur fyrir aftur. Eg hefi lof-
að því. Oe eg endurtek þaS, aö eg vil þér ekki
illa.“
„Og eg hefi rekiS mig á það, hvers virði vilji
þinn er þegar þú snýrð viS mönnum þínum bakinu.“
„Þú hefir ilt af þessari hegöan þinni.“
„Hegðan þinni, hefir þú ætlað aS segja. -Eg er
búinn aö hafa ilt af henni,“ svaraði eg og hló kulda-
hlátur.
„Eg ætla aö finna þig aftur í fyrramáliö. ÞangaS
til skal eg ábyrgjast aS ekki verði illa meS þig farið.;“
og aS svo mæltu fór hann út úr herberginu og maður
sem eg ekki hafði áður séð, kom inn til þess að gæta
mín.
Hið ieina, sem eg gat gert, var að gera mér ástand
mitt að góöu, aö svo miklu leyti sem unt var; og þcg^
ar eg var búinn aö nugga á mér handleggina og koma
blóö.rásinni í eSHIegt ástand, þá bjó eg um mig á
lcgubekknum og sofnaSi.
Eg fékk næöi það sem eftir vrar næturinnar. Um
morguninn var komiö með kaffi og vindlinga, og eftir
r.ð eg hafði borðað morgunverð kom Marabúk inn til
mín. . t
Hann var órólegri en kveldið áöur og í óvana-
legri geöshræring, að mér virtist. Hann sagði, að nú
yrði eg að gefa ákveðið svar, því hann gæti ekki gefið
mér lengri umhixgsunartíma; og hann lagöi aS mér
aö aöhyllast tillögu sína, því aö öörum kosti neyddist
hann til aö setja mig í strangara varðhald.
„ÞaS getur aukheldur orðiS nauðsyxrlegt til þess
að verja þig hættu,“ bætti liann við og herti á orðun-
um.
„Eg hefi enn þá ekki ráðið þetta við mig,“ svar-
aði eg. Eg varð auðvitaö aö látajst velta því fyrir mér
eins lengi og unt var.
„ViS erum hvorki börn né konur,“ svai'aöi hann,
í reiði. „Eg verð að fá að vita þetta nú.“
„Náttúrlega ert þú sjálfráöur í því efni; en mér
er þetta svo þýSingarmikiö spor, aö eg get ekki ráðið
það við mig í hasti.“
„Það veröur aö vera nú eöa alls) ekki, herra
minn,“ hrópaöi hann haröneskjulega.
„Jæja, það getur ekki orðið nú,“ svaraSi eg og
ypti öxlum.
„Kosti dráttur þjessi líf þitt, þá er sjálfum þér
um að kenna;“ og án þess að segja neitt frekar yfir-
gaf hann mig.
Litlu síðar var eg fluttur í annaS herbergi neðar í
húsinu; þaö var illa lýst meö einum glugga hátt uppi
meö sterkum járnslám fyrir. Að öllu leyti líktist það
reglulegum fangaklefa uema livaö það var stærra og
í því allgóður legubekkur. Þar var eg geymdur allan
daginn og nóttina og þangað til síðari hluta næsta
dags. Á vissum timum var mér borinn matur; og
þjónar eða fangaveröir, hvort sem manni sýnist að
kalla þá, litu oft inn til þess aS vita hvort eg gerði
nokkura tilraun til aö sleppa.
AuSvitaS var mér alls slíks varnað, því þó eg
aldrei nema h'efði náS upp 5 þeruian litla glugga, þá
hefði eg ekki getaö losað járnslárnar. Eg beiö því
þess sem verða vildi og reyndi að vera sem rólegastur.
Eg haföi þá einu von á að byggja, að spæjarar Ibra-
hjms í húsinu kynnu að koma mér til hjálpar; en úr
þeirri von dró jþó eftir því sem lengra leiö.
Allan tínxann, sem eo- beiö í varöhaldi þlessu, var
eg áhyggjufullur út af ástandinu heima í Hvíta húsinu,
en þó einkum út af Ednu. Eg gat einungis getið
mér þess til hvað Marabúk pasja meinti meS aö
draga. nafn hennar inn í samtalið og segja mér frá
því, að framtíð hennar var ráðstafaS. En þegar eg
vissi með hverri ósvífni hann hafði reyr.t aö ráða
Grant af dögum, þá gat eg auðveldlega trúað honum
til álls ills gagnvart Ednu.
Eg vonaði af öllu hjarta, að hún hefði farið út
í Sel eins og eg bað hana. Þar yrði hún laus við alla
hættu aö kalla, nerna samsærið næði fram aö ganga
og Marabúk yrði æösti ráögjafi meö leiksopp sinn
War-ed-in í hásætinu. Yrði það, þá var ómögulegt
að segja hv.ernig færi. Jafnvel þó hann ekki yröi
við völdin lengur en einn dag eða fáeina klukku-
tíma, þá var lionum trúandi til aS koma miklu illu
til leiðar. "
Meðvitundin um hættu hennar ýfirgnæfði alt
annað í huga mínum; og eg held eg hafi einmitt þá
gert mér grein fyrir því fyrst, hvað innilega kær
l»ún var mér. Hin sorglega veiki Grants, svo að
segja vissa fyirir þ(ví, að fyrirtæki okkar öll yröu að
engu og allar gróðavonir mínar brygðust, hættan
sem eg var sjálfur stacjdur í—alt þetta var í augum
mínum sem ekkert í samanburði við sársaukann afaö
vita af henni í hættu og mér ómögulegt að hjálpa
henni. Það var hugsun sú, sem gerði mér fangelsiö
aö verulegum kvalastað.
Þtegar leið’. á síð'ari daginn, tók eg eftir því, aö
eitthvað óvanalegt var á ferSum sem áhrif hafði á
lieimfli pasjans. Menn fóru að líta sjaldnar inn til
mín dn um morguninn,, og í stað þess aö huga vand-
kga aö öllu i herberginu var flýtir á mönnum og
þeir litu til mín reiðulega og ógnandi. Loks var
algerlega hætt að líta inn, og eg sat einsamall og
matarlaus í marga klukkutíma. Það leit út eins og
mór htetföi verið gleymt vegna einhvers annars, sem
meiri eftirtekt vakti. Og þegar dagsbirtan jnn um
litla gluggann fór rénandi og dimdi í herberginu, þá
fór eg aS velta því fyrir mér hvort ekki væri rétt að
gera einhverja tilraun til að slpppa.
Um það var eg að hugsa þegar eg alt í einu
heyrði einhvern rjála viö huröina 'og slagbrandanjji
eins og hann kynni ekki aS opna eöa fyndi ekk Jás-
inn. Eg fleygði mér óðar jniSur á legubekkinn og
lézt sofa, en sarnt Vstreymdi blóðið í æðum ntíhumj
mteð auknum hraða, því mér hugkvæmdist að ráðast
á manninn, ef hann væri einn, og reyna aS komast út.
Ep þaö kom ekki til þess. Hurðin laukst upp
hægt og gætilega og einhver, sem eg ekki kannaðist
vlö, sagði í lágum róm:
„Herra minn, eg er vinur.“ Hann lét aftur her-
bergið og kvieyítti ljós, og sá eg þá, að hann var
stórvaxinn maður og sterklegur og laus vis aö vera
fr.íöur í andlftf'; kannaiðst eg viö að hafa séð hann í
hallargnginum þegar eg kom.
„IJver ert þú ?u spuröi eg, og var ekki laust við
eg hefði illan grun á honum.
„Eg er Ben-úlral, frændi Ibrahims. Ef þú
veröur fljótur, þá getum viö sloppiö. Klæddu þig í
föt þessi. ÞaS gengur mikiö á.“
Eg eyddi ekki tímarium í að spyrja neins í bráð'
ina, heldur reif mig úr fötum Kópríli og fleygði mér
í fötin, sem maðurinn færði mér—viðar buxur,
stutt-treyju og rauðá húfu, sem er vanabúningur
tvrkneskra lægri stéttar manna. Þegar eg var bú-
inn að hafa fataskifti þá fékk hann mé)r hlaSna
marghleypu. og gat hann ekki gefið mér betri trygg-
ixigu fyrir því, að mér væri óhætt að treysta honum.
„Eg held við komumst á burt án nokkurrar
fyrii'stöðu, en ef ekki. þá veit herrann. að líf okkar
beggja er undir því komiö að vera fljótur til úrsræða.
Þú verður mér samferða sem einn yijmumanpanna,
en stemmi nokkur stigu fyrir okkuir, þá er ekki nema
tim eitt úrræði aö tala. Korndu nú.“
ViS gengum út í ganginn, námum staöar á með-
ari vis vorum að loka herberginu aftur. og gengum
síðan hvatlega eftir ganginum. gegn um dyr og fram
að aðakstiga hússins.
Það er engan aö óttast nema hann Akmet og; ef
til vill einn annan á verði við dyrnar. Allir eru
farnir aö sjá eldinn. Láttu ekki sjást neitt hik já
þér; viS erum líka aö fara til eldsins, eSa segjum það
ef við verðum spurðir.“
Hanjni var slunginn og úrræöagóður karl; og nú
tók liann kompánalega í handlegginn á mér og var
hlæjandi og masandi á leiðinni niður stigann.
Hann hafði rétt fyrir sér. Stóri dyravörðurinn
og maSur mpð honum voru þeir einu sem sjáanlegir
voru í öllum hinunt stóra gangi, sem leit draugalega
út í ljósskímunni frá tveimur lömpum.
,.Þú hefir ekki kveikt á hinum lömpunum. Ben-
úlral, Gyöings hundspottjö þjtt,“ sagði Akmet dyra-
vöröur ruddalega þegar viS komum ofan.
,‘Þ,ú ert sjálfur hundspott, Akmet, og lialtu þén
saman. Hver er aö hugsa urn lampa þegar þeil höll
ex' að bji'enna og lýsir, upp alt? ÞangaS ætlum við aö
fara.“
„Hver er meö þér?“
„ÞS er hann Ben-azrúl bróSir minn, sem kom
aö heimsækja mig í gær.“
„Látlu hatm þá hjálpa þér við lampanai, og svo
mátjtu fara. Eg er ekki hér til að opna fyrir öll
Gjdringaúrþvætti í borginni“; og svo urraði hann
citthvaö í eyraö á félaga sínum, sem nú stóð upp og.
gekk í áttina til mín.
„ViS látum þig tekki segja okkur fyrlr verjkumi.
Viö ætlum til eldsins, segi eg; og reynir þú að sporna
á móti því, þá mátt þú va,ra þli(g,“ svarað.i hjálpaí-
ínaður minn í ákaflega reiSulegum tón, og svo héld"
um viö áfram til dyranna.
„CEtlar GySingsdurgur að brúka hótanir viö
sannan Islamsson? Spámaðurinn komi til,“ hrópaöi
dyravöröurinn illilega, og síSan greip liann sveran
lurk og veittist aö félaga mínurn, en hinn ætlaöi að
ráðast á mig.
Eg vildi síður skjóta og lét mér því nægja að
miða á manninn og hafa í hótunum við hanu, ej.ida
liórfaði hann undan byssunni. Líklegast hefði Ben-
úlral ekki verið út af eins samvizkusamur, en til k\\r~
ar lukku var hann byssulaus. Hann beið áhlaupsins
með karlmensku, og vígkænsku, hljóp undir höggiöl
sem dyravörðurinn risavaxni ekki dró af, sneri lurk-
inn úr höndum hans meö svo frábærri karlmensku,
að mig furðaðj stóriun, og barði líann meö honum,
þrjú eða fjögur högg svo óþyrmilega,, að hann féll
flatur á gólfið.
Sá sem aö mér sótti hrópaði á hjálp, og heyrði
eg svaraS i öðrum enda hússins.
„Haltu honum í skefjum á meðan eg opna
húsið,“ hrópaði Ben-úlral, og eftir fá augnablik, og
rétt í því þrír menn komu hlaupandi ofan stigann
dyraverðinum til hjálpar, opnuöust dyrnar og viö
hlupum eins og fætur toguöu út í myrkriö.
„Viö erum sloppnir, herra,“ sagöi Ben-úlral og
hægöi á sér. „Þeir veita okkur ekki eftirför lengur.
Það er svo mannmargt á götunum, aö þú kemst
leiðar þinnar áh þess eftír þér verði tekið.“
„Þú liefir gert mér greiða, Ben-úlral, sem eg
gleymi aldrei."
„Þú getur, sent mér laun þau, sem þú álítur viS
eiga, til hans Ibrahims.“
„Eg er hræddur um, að þetta geti kosthð þ*g*
stórkostleg vandræöi.“
„Eg hefi áður komist í hann krappan,“ svaraði
hann og ypti öxlum. „ÞaS er óhultara fyrir okkur
báða að skilja hér þejdur en aö veröa lengur sam*
ferða—sért þú óhræddur.“
„Eg er nú sloppinn.“
„Þá er verki mínu lokiö;“ og svo gekk hann ft'á
mér án þess aö segja neitt meira.
„Bíddu viö,“ kallaöi eg, hvað er aö brenna, <*ig
hvar?“
„Yildis Kíosk, og það þýðir annað meira en
brenna;“ og með þetta leyndardómsfulla svar á
vörunum sncrist hann á hæl og hvarf út í myrkrið;
o g eg stóS eftir og velti undrandi fyrir mér oröum
hans.
1