Lögberg - 08.08.1907, Blaðsíða 1

Lögberg - 08.08.1907, Blaðsíða 1
jiry -^ai. Raturmagnsáhöld. Við höfura nú nægar birgðir af þeim, svo ® sem rafurm.sléttijárn $6.50 hvert, rafur- S magns-blævængi $22 hvern, og önnur á- X höld, alt í frá aðalskiftiborðinu til glóð- w arlampans. Verðið er lágt. S Anderson <& Thomas, Hardware & Sporting Goods. 538 MainSt. — Telephone 339 ^ ■ ÆjÆidd £idCíCí£t££iÆ? ÍÉB éUÉÞ Nú er sumar t» og þér þurfið þá á kælivél að halda. Vér höfum þær ágætis-góöar fyrir #7.00 og þar yfir. Garöslöngur, garðsláttuvélar, hrífur o. s. frv, með sumarverði. Anderson & Thomas, Hardware & Sporting Goods. 538Maín Str. — Telept\one 339, < 1 < t ( t < > <> < > < > 20. AR. Winnipeg, Man., Fimtudaginn, 8. Ápúst 1907. NR. 32 Fréttir. Vér höfum áöur getiö um aö hér hafi veriö á ferö fréttaritarar ýmsra heldri blaöa á Englandi. jí»eir eru nú komnir alla leiö vest- ur til Vancouver og segja í ræöum og riti aö þeir fái ekki nógsam- lega lofaö Þetta land, og telja að ekki hafi annaö meira hrifiö þá, en hin glæsilega framtíö, sem þaö sjáanlega eigi fyrir höndum. og ráösettur Kóreumaður kom til mín hérna um daginn og spurði mig hvort Þetta væri vestræn siö- menning. Hann vissi að brezka valdiö stóö hér að baki, þó atS hann væri of kurteis til að segja þaö með berum oröum. Eg hefi aldrei ,boriö kinnroöa fyrir land mitt fyr en þá.” Úr bænum. i -------- Fyrir nokkru tóku vísindamenn eftir því aö senda má myndir eftir sima, með rafurmagnsstraum, ef höfö eru Þar til gerö verkfæri. Nú nýlega hefir þýzkum vísinda- manni einum, prófessor Stern, tekist aö senda myndir alla leið sunnan frá Munchen noröur til Berlínar, en þaö er nærri því þvert yfir alt Þýzkaland. Mynd- irnar voru vel skýrar og þekkjan- legar þegar Þær voru sýndar aft- ur í Berlín. og grendinni. Séra Friðrik Hallgrímsson er staddur hér í dag. Séra N. Stgr. Thorlaksson býst viö aö fara út í Mikley næstu viku og embætta Þar sunnudaginn þ. 18. þ.m. Fólk verður tekiö til altaris. Ungmenni, sem fermd voru i vor, eru beðin aö koma til kirkjunnar laugardaginn þ. 17. kl. 2 e. h. Við aðskilnað ríkis og kirkju á Frakklandi vöknuðu suöurþjóö- iinar Spánverjar og ítalir líka og tóku að hugsa um hvernig þeir gætu komiö á hjá sér sömu endur- bótum og Frakkar heföu gert. Bar t sluvert á Þeirri hreyfingu á Spáni í vetur, en hún var kæfð niður. Klerkavaldiö þar er enn þá ríkara og ófrjálslyndara en svo aö nokkuð i Þá átt nái þar fram aö ganga. Á Italíu hefir þessi stefna fengiö marga áhangendur og halda aðskilnaðarmenn víöa um landið fjölmenna fundi og skora á stjórnina að taka’málið á dag-krá. Páfinn eöa páfaráðið öllu heldur hefir sakaö stjórnina um, aö hún væri undirniðri vinveitt hreyfingu þessari, en stjórnarformaöur Gio- lette neitaði því opinberlega aö svo væri. Fregnir berast nú uin þaö suntian úr Bandaríkjum að Socie- ty of Equity, bændafélagiö, er vér höfum nýlega minst hér í blaöinu, hafi bundiö þaö fastmælum, að selja ekkert einasta hveitis-bushel á minna en 1 dollar. Stálgeymslu- hylki, er taka um þúsund bushel og kosta um hundrað og fimtíu dollara, eru bændur nú í óða önn aö kaupa sér til að geyma hveiti sitt í. Sagt er aö um hundraö og áttatíu þúsund félagsmanna hafi heitstrengt þaö að selja ekkert bushel undir dollars veröi, og meö Því aö í þeim hóp eru taldir helztu hveitibændur rikjanna, stórauð- ugir sumir hverjir, er vel eru fær- ir um aö bíöa um tíma meö sölu hveitis síns, þykir kornmarkaðar- spekúlöntum flla á horfast. Miðlungi góöan vitnisburö fá Japanar hjá dr. R.P.MacKay trú- boða fyrir meöferö þeirra á Kór- eumönnum. Trúboði þessi er nú ‘taddur í Matichuríu og ritar þaö- an á þessa leiö: “Eg var mikill Tapana vinur áður en eg kom Hngaö en mér hefir veráö ómögu- legt annaö en breyta Þeirri skoönn nauöugur viljugur. Japanar hafa eytt svo Þúsundum dollara skiftir til aö láta rita gott um sig og öðl- ast meö Því vináttu Evrópu- og Ameríkumanna. Á þenna hátt hafa þeir öðlast fylgi og fjárlán úr þeim álfum báöum. En í raun cg veru eru Japanar siðleysingjar. iVleöferð Þeírra á Kóreumönnum er engu grimdarminni en ósköpin stm á ganga í Kongo. Gama'.l trúboöi hér hefir sagt mér, að aldrei hafi Kóreumaður getaö náö rétti sínum gagnvart Japana, lwaö mikiö sem til saka væri, og þetta hatda menn þar í landi sé aö kenna Weekum áhrifum. Gamall Látinn er í Breiðuvík í Nýja Is- landi, þ. 17. f. m., Helgi Bene- diktsson, söðlasmiður og fyrrum bóndi að barnafelli í Köldukinn í Þingeyjarsýslu á íslandi. Kom til Vesturheims 1887; settist aö i Nýja íslandi og dvaldi Þar ávalt síðan, aö mestu eða öllu hjá þeim Benediktu dóttur sinni og manm hennar Gunnari bónda Helgasyni, að Gunnarsstööum i Breiðuvík. Helgi sál. var nálega áttræður er hann lézt; vaj^ myndarmaöur á sinni tíö, greíndur og fróöur um margt. — Sigurlaug kona Helga lifir enn, enda töluvert yngri en hann var. Þjóöhátíð héldu Gimli-búar 2. Ágúst eins og tilstóö. Ræöu*- fluttu þeir séra Rögnv. Pétursson, séra Fr. J. Bergmann og Skafti Brynjólfsson (\ staö séra Rúnólfs Marteinssonar sem var fjarstadd- urj. Þar einnig farið fram margskonar íþróttir og yfirleytt hafði þótt hin bezta skemtun aö hátíðahaldinu. Baldur Sveinsson stúdent, ætt- aður af Húsavik nyrðri, var einn fslendinganna þeirra er komu hingað um mánaöamótin síöustu meö M. Markússyni. Baldur haföi verið kennari viö búnaöarskólann á Eiðum næstliðinn vetur og Uk sér far hingað vestur frá Eskií. Hann býst við aö dvelja hér í landi um hríö. Bréf til hans má íinda á skrifstofu Lögbergs. ----o----- Vesturfarahópurinn íslenzki, sá er vér gátum um í síðasta bh.fi, kom hingaö til bæjar 31. f. m aö kveldi og meö honum Maguús Markússon erindsreki Döminnn- s* 'ómarinnar. Mr. Markúss. kvað sér liafa verið tekiö einkar vel hvarvetna á íslandi og heföi hanu komið í allar sýslur landsins úema Skaftafellssýslurnar. Þessir voru vesturfararnir: V'lb. Magnúsdóttir, ögmundina Ögmundsd., Guör. Einarsd.,K.ist- m M. Guömundsd., Málfr. Jóns- dóttir, Guör. Eliasd., frá Reykja- vík; Guðr. Eiríksd., Flatey; Guðl. Fjeldsteö, Ólafsvík; Jakob Espó- lin, Langadal; Guöm. Jónsson, Rannv. Bogad., Porb. Guö- mundsson, Blönduós; Guðmunda Haraldsd., Sauöárkrók; Erlindur Jónsson, Svanfr. Þorkelsd., Fr. Jensen, Vorem Jensen, barn á 1. ári, Magnús Jónss., Grímur Lax- dal, Haraldur Sigurðss., Helga Gunnlaugsd., Egill Haraldsson, Lúövík Haraldss., Valfr. Har aldsd., Svanfr. Jakobsd., Akur- eyri; Jón Runólfss., Jón Jónat- anss., Sæunn Ásgrímsd. Unnur Jónatansd., Sigr. Jónsd. Þorgerð- ur Jónsdóttir, Marja Jónsdóttir, Sigtryggur Kristjánsson, Anna Benediktsson, Benedikt Sig- trygsson, Áskell Sigtryggsson, Ragnar Sigtryggsson, Herborg Kristjánsdóttir, Jón Árnason.Kon- ráö Sigtryggsson, frá Húsavík. Guörún G.Marja og Anna Sigríð- ur, Seyðisfiröi. Sólrún Jóns- dóttir, Skriðdal. Mekkin Jóns- dóttir, Baldur Sveinsson, Eski- firöi. Þorleifur Ásgrímsson, Þór- ey Þorleifsdóttir, Marja Þorleifs- dóttir, Sauöárkrók, ókomin. Frá Leith: Regina Sigtryggson, og Rannveig Johnson. Einar Hjörleifsson skáld og rithöfundur og fyrver- andi ritstjóri þessa blaös, kom hingað 31. f. m. Hann lagöi á staö frá Reykjavík 10. Júlí og hitti vesturfarahópinn í Leith og varð honum svo samferða hingaö vestur. Þaö eru nú um tólf ár síðan hann fór heim héöan eftir tiu ára dvöl hér í landi. Fyrstu árin eftir aö hann kom heim var liann meöritstjóri ísafoldar, stofn- aöi síöan Norðurland á Akureyri og var nú síðast ritstjóri og eig- andi Fjallkonunnar þangað til hann seldi hana viö síöastliöin áramót. Síðan hann lét af rit- stjórn, hefir hann fengist við skáldsagnagerð. Hann hefir í hyggju aö feröast um bygöir ís- lendinga til þess aö halda fyrir- lestra. Fyrirlestrum hans veröur óefað vel tekiö og þá ekki síður ef hann læsi upp eitthvaö af nýjum skáldsögum eftir sig. Hann er að allra dómi langsnjallasti skáld- sagnahöfundur vor núlifandi, og sú list að lesa upp sögur eða hvað annað sem er lætur honum hverj- um manni betur. Gutlarinn. Það vita allir, aö varkárnin er veikasti “liðurinn í hæfileikakerfi” ritstjórans á Sherbrooke, sem “beitir nafni” meö '“tvöföldu vaffi”, svo að eg taki mér hans eigin orð i munn. Það hendir hann tíöum aö fara meö staðlaust rugl og þaðan af verra og láta sér aldrei til hugar koma aö biðja gott fyrir það, heldur stökkva frá einu í annað, þegar vaöallinn og vi-tTeysurnar eru reknar aftur í hann. Orðaskifti okkar út af skrípa- nöfnunum, er nýtt dæmi þessa. Fyrst velti hann sér meö roga- skammir yfir háskólanemendur af Því aö þeir nefndu sig heitum sín- um styttum, kallaði það skrípa- nöfn. Eg sagöi honum, aö nöfnin væru Það ekki og aö honum fær- ist ekki aö vera meö stóryrði, því nafniö hans sjálfs væri engu betsa. En þá rekur hann úr sér aöra roku yfir nemendurna meö sömu fjarstæðunum eins og áöur, og fer aö fjargviörast um, aö alt saman sé íslenzku-kennaranum viö Wesley aö kenna. Þegar það er svo rekið í hann, aö slíkt nái engri átt, og aö hann höggvi of nærri sjálfum sér, en svo, aö hann megi stórorður vera, þá d&ttur úr honum botninn, og hann gerir enga grein fyrir ásökun sinni við kennarann, né hví hann leyfi “skrípanöfnin” innan sinna eigin veggja. Eg haföi í fyrstu sýnt honum, aö málinu á bfaöinu hans væri mjög áibótavant og tilfæröi mý- mörg dæmi úr skrípanafnagrein- inni ei»ni. Hann lét sér nægja aö koma meö þá fjarstæðu, aö máliö væri eins gott hjá sér og öðrum. Nú í síðustu Hkr. ritar hann langa grein, sem hann nefnir1 I “Meira um málfræði”. Af fyrir-! sögninni mundi mörgum koma í hug, að hann mundi nú loksins1 koma meö rök aö því, að aðfinsl-| ur mínar væru rangar, en máliö rétt hjá honum. En því er fjarri, enda er þaö ekki eftir honum. Aö því leyti, sem hægt er aö botna í þessum síðasta graut hans,! Þá viröist þaö vera ætlan hans, að enginn nema útlærður sérfræð- j ingur í norrænum fræöum geti fundiö villurnar, ambögurnar og lýtin á málinu hjá honum og aö mér sé Það ofvaxiö. Þetta er arg- asta heimska. Þaö þarf enga “sérfræðilega máJþekkingu” til þess, ekki nerna aö vera sendi- bréfsfær maöur. Sá, sem getur skrifað rétt mál, getur líka fundiö hvort aörir gera þaö. Hitt sjá allir, aö það kemur aö- finslum míjium um málið ekkert viö, hvaö eg heiti. Hvort eg er | landflóttamaður eöa stórglæpa- maður, þá geta Þær verið réttar fyrir því. Slikum útúrdúrum er ekki svarandi. Þaö er heldur ekki satt, áð eg liáfi ekki fært rök fyr- ir aðfinslunum. Það getur hver maður séð, sem greinarnar les. Þar eru færðar til málvillur rit- stjórans, þeim snúiö á rétt mál og svo komist aö þeirri niðurstöðu, að slíkar ritsmiðar séu verulegt tjón vestur-íslenzkri menningu og svartur blettur á íslenzkum bók- mentum. Þaö vantar hér ekkert á “grundaða röksemdafærslu”, það sér hver maöur meö gripsviti. Baldwin sjálfur étur lika o.’an i! sig allar málleysurnar, nema eina, að “beita nafni”. Honum klíar víst viö henni. Hann hyggur þaö vera rétt mál, en eg get fullvissað^ hann um, aö honum er óhætt aö kingja henni lika. því aö svo tekur enginn Islendingur til orða. Hvað honurn gengur til að | gera sig að þeim aula, aö látast ekki skilja “mora”, er mér ráð- gáta. Eg segi, að grein hans mori af málvillum, til þess aö lýsa því, aö það sé óþverri aö þeim, og er ekki aö því aö finna,; því heldttr sem mora er ekki siöur haft tim dauöa en lifandi hluti fsbr. morandi af berjum, reki morar af viöi, morviöur, mor fjár o.s.frv.J, þótt ritstjóri Hkr. virö- ist ekki þekkja nema lifandi skrið- kvikindamor. Þetta má sjá í ís- lenzkum orðabókum, sem til eru. Honum væri sæmra aö tíma að kaupa sér Þær i staö þess aö at- yrða islenzku Þjóðina, eins og há- skólanemendurna, fyrir oröabók- arleýsi. Þaö er langt frá, aö aöfinslur mínar um ritháttinn á Hkr. hafi verið gagnslausar, eins og ritstj. segir. Aö málinu til er þæs9í síö- asta grein hans skáíst, og lesendur blaösins mega óhætt þakka mér þaö. Eg skal líka fús aö taka hann til bæna síðar, ef mér þykja syndir hans viö íslenzkuna fram úr hófi keyra. Ursus. íslendingadagurinn 2. Ágúst, Um tvö þúsund manns saman kommr. Fjörug rcatiuhöld. Ibróttir margs- konar. Gó5 skemtun. Sjaldan fyrri hefir jafn ötul lega vertó unniö aö því aö gera Þjóöminningardag vorn Vestur- Islendinga hér í bæ tilkomumik- inn og veglegan, og nú síðast, né fleiri og betri kraftar eindregnar hjálpast aö Því en þá, enda var | hátíðin nú með langfjölmennasta móti og sóttu hana auk bæjar-1 manna íslenzkra, fjöldi Islendinga utan úr nýlendunum víöa aö. Telst svo til að um tvö Þúsund manna j hafi verið þar saman komnir í þetta sinn. Veöur var allgott og hreinviöri allan daginn, þó skýjaö væri loft og úrfellislegt fyrri hluta dagsins og heldur kalt. Hátíðarsvæöiö er hiö ákjósan- legasta, upphækkuö sæti gegnt ræðupalli, sléttir balar til leika og iþrótta, en umhverfis alt svæöið ak- og hjólreiöabraut. Beggja megin viö innganginn blöktu tvö íslenzk skjaldarmerkin á stöng, fálkinn í bláum feldi. Ræöupallurinn var skrýddur þjóð- litum vor íslendinga, en á hornum smáflögg íslenzk. Þegar inn var komið blasti strax viö manni nýi fáninn islenzki yfir áhorfenda- pallinum annars vegar, en hinu megin brezka flaggið. Hátíöar- haldsnefndin bar einkennilegar dökkar húfur meö giltum boröa letrað á þær aö framan. “Nefnd- in” meö gyltum stöfum. Fyrir hádegi fóru fram kapp- hlaupin og visum vér til úrslita þeirra í verölaunaskránni á öörum staö í blaðinu. Formaður nefndarinnar var J. J. Vopni. Hann setti aöalhátiö- ina klukkan tvö síödegis meö nokkrum oröum. Las þá Krist- inn Stefánsson upp kvæöi til gest- anna. Þar næst hélt W. H. Paulson snjalla ræöu fyrir minni íslands, og er hún prentuð á öörum staö hér í blaðinu. En Gunnl. Jóhanns- son las upp kvæöi fyrir minni ís- lands, sem Sig. Júl. Jóhannesson haföi orkt. Fyrir minni Vestur-íslendinga mælti Sigtryggur Jónasson, en W. H. Paulson las upp kvæöi eftir Sigurö J. Jóhannesson ort fyrir þessu minni, og birtum vér þaö á öörum staö i blaðinu. Sigtryggur Jónasson geröi fyrst stutta grein fyrir því, hversvegna hann væri kominn upp á ræöu- pallinn þar og þá. Hann kvaðst áöur hafa barist fyrir því ,aö 17. Júní yröi hafður fyrir Þjóðhátíð- ardag hér, en nú kvaöst hann ætla aö mætti láta sitja viö þennan dag í svip þangaö til lögákveöinn yröi þjóðhátíðardagur heima á íslandi og taka hann þá upp hér, hver sem hann yrði. Viövíkjandi Vestur-íslending- uin kvaö hann Það sannfæring sína. aö þeir heföu einmitt lent á bezta blettinum, sem hugsanlegur væri, er Þeir heföu flutt hingað, og hvergi heföu Þeir getaö átt betri framtið en einmitt hér. Hann kvaöst jafnan sjálfur finna til töluverðrar ábyrgöar á afkomu íslendinga hér, vegna þess að hann Tæföi veriö hvata- maöur þess aö þeir settust að hér viö Winnipegvatn. Vonir sínar um framtíð Islendinga hér hefðu eigi brugöist, og dytti sér oft' í hug, er hann hugsaði um þrótt og dugnaö Vestur-íslendinga, þjóð- sagan um orminn í Lagarfljóti, er sprengt hefði af sér öll bönd. Á- líka heföi íslendingum fariö niöur viö vatn, bygö Þeirra heföi þanist út á allar hliöar, og engum gæti dulist þaö, aö stórt og mikiö verk lægi eftir þá þar og víðar hér í landi á Þessum þrjátíu og tveimur árum, sem þeir heföu dvalið hér, og miklu meira en á sex hundruð sumrunum, er Jónas Hallgrímsson i Keföi kveöiö um. Vér lifðum og á annari öld nú en Þá. Veröldin i öll væri að veröa aö einni ætt. | Þaö gerðu samgöngurnar. Þeim væri þaö að þakka, aö nú færi heiminum meira fram á tíu árum en áöur á hundrað. Vér Vestur- Islendingar yröum aö gæta tákna tímans og fylgjast með honum ef vér vildum ekki standa í staö. I þessu efni vildi hann “benda lönd- um sinum á, aö þeir heföu ekki notað öll þau hlunnindi, sem þeir ættu kost á hér,. Þeir heföu t. a. m. ekki notað löndin sem væru í boöi, ekki náö Þar þeirri fótfestu, sem þeir heföu átt aö ná. Land- búnaðurinn væri farsælli en bæj- arlífið. Þetta sagöist hann ekki segja mönnum í aðfinningarskyni, heldur til þess aö einhver í hópn- um, sem þar væri saman kominn kynni aö liugsa eftir þessu og færa sér bendingarnar í nyt. Hann kvaöst alla sina tíö hafa reynt aö sá góöum fræjum meðal landa sinna og heföi stundum líka séð þau bera ávöxt. T. d. kvaöst hann endur fyrir löngu hafa skor- aö á menn aö kaupa sér lóðarbletti hér í bænum og eignast sjálfir húsin, sem þeir byggju í. Síöan kvaöst hann hafa hitt menn, er nú væru fasteigna eigendur hér, er einmitt heföu fariö eftir þessum bendingum hans þá. Að endingu gat hann þess, aö íslendingar heföu fengiö orö fyr- ir þaö aö standa öllum útlendum þjóöflokkum hér feti framar, og hann vonaöi og óskaöi aö Vestur- fslendingar héldu þar fram sömu stefnunni eftirleiðis sem hingað til. Fyrir minni Canada flutti dr. B. J. Brandson prýöisgóöa ræöu, sem birt er hér i blaöinu, en Guö- jón Johnson las upp kvæöi eftir J. Magnús Bjarnason fyrir því minni. Fyrir minni kvenna talaði B. L. Baldvinsson ritstjóri. Hann kvað kvenfólk aldrei hafa fengið aö njóta Þess réttar, sem það ætti skilið. Karlmenn heföu jafnan viljáö ráöa mestu og hafa þær í minni metum, en eigi aö síö- ur væru þær jafngóöum hæfileg- leikum búnar og jafngildi karl- manna i hvívetna, en það heföu þær fram yfir aö tilfinningar kvenna væru miklu næmari fyrir því, sem fagurt væri og gott. Karlmennirnir ættu kvenþjóðinni, mæörum sínum, systrum og eigin- konum alt þaö gott aö þakka, sem þeir heföu til aö bera. Starfsemi kvenþjóöarinnar væri engu síöur mikilsverö en karlmanna og sér- staklega mættu Vestur-íslending- ar minnast Þess hve mikið konur þeirra heföu lagt á sig á fyrstu landtiámsárunum .hér. Þá væri eigi síöur Þýö ngarmik- ið verksviö þeirra í uppeldis- og kenslu nálum. Þær væru sérstak- lega vel til þess fallnar aö inn- ræta unglingunum þaö, sem gott væri og göfugt og enginn karl- maður gæti talist fullkon inn maö- ur fyr en hann heföi kvtngast góðri konu. Hann kvaö þær upp- hafiö og endirinn aö öllu því, sem gott væri í heiminum. Næst las Gunnla gur Jóhanns- son upp kvæöi fyrir minri íslands , eft'r séra Matth. Jcchumsson, er nefndinni haföi veriö sent, eins og áöur var á vikið. Þá mælti T. H. Johnson fyrir minni Winnipegborgar. Hann kvaö Það vera í fyrsta skifti sem hann heföi verið beö- inn aö halda ræöu á íslendinga- deginum og kvaöst gera Það meö fúsu geöi. Því ekki mætti minna vera en vér helguðum minning Islands einn dag á árinu og aö vér þá sýndum, aö íslendingar vildunr vér allir vera. Minniö, sem sér hefði veriö fal- iö aö tala fyrir núna væri nýtt minni, sem aldrei heföi verið tal- aö fvrir áötir á íslendingadaginn. (Tramh. á 5. bls.J

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.