Lögberg - 22.08.1907, Side 2

LÖGREKG, FIMTUDAGINN 22. ÁGÚST 1907
Stjórnarskrárbreyting,
Þ jóSræðismenn allir í neSri deild,
átta að tölu, þeir Skúli Thorodd-
sen, ÓlafurÓlafsson, Björn Kristj-
ánsson, Magnús Andrésson, Ólaf-
ur Briem, ÓlafurThorlacíus, Stef-
án Stefánsson kennari og Einar
Þórðarson bera upp frumvarp til
stjórnarskipunarlaga um, þessar
breytingar á stjórnarskránni ís-
lenzku:
1. Orðin“ í ríkisráöinu” í 2. gr.
stjórnarskrárinnar falla burt.
2. Alþingi kemur saman
hverju ári.
3. Alþingi skipa að eins þjóð-
kjörnir menn, 36 að tölu, tólf í
efri deild og tuttugu og fjórir í
neðri. Tölu þingmanna má þó
breyta með lögum. Kosningar
gilda um 3 ár að jafnaði.
' 4. Þingmenn í efri deild kýs al-
þingi í heild sinni með hlutfalls-
kosningu fyrir allan kjörtímann
fyrsta sinn er það kemur saman
eftir nýjar kosningar.
5. Konur jafnt sem karlar,hverr-
ar stéttar sem eru, hafa kosning-
arrétt og kjörgengi til alþingis, 25
ára eða eldri, giftar konur sem ó-
giftar.
6. Kjörgengisaldur breytist úr
30 árum í 25.
7. Það sviftir engan kjörgengi,
þótt hann sé í þjónustu annars
ríkis en Danaveldis, ef hann er
ekki beint þegn þess. Og orðið
“Danaveldi” i kjörgengisgrein-
inni ("18. gr.ý breytist í “Dana-
konung”. ,
8. Fjárhagstímabilið sé eitt ár.
Þessar eru breytingarnar að
efni til. Þær eru öðruvísi orðað-
ar sumar, til þess að eiga betur
inn i stjórnarskrárgreinarnar.
Frumvarpið var lagt fram
þingi í dag. — Isafold.
Holdsveikishugvekja,
Eftir Sœm. Bjarnhéðisson.
Holdsveikin rénar hér á landi.
Það er áreiðanlegt.
I árslok 1896 vissu menn um
180 holdsveiklinga.
I árslok 1905 vissu læknar um
114 holdsveika.
Af þeim átti 61 heima í holds-
Auðvitað eru fleiri hfcddsveikl-
ingar hér á landi en læknar vita
um núna eða vissu í árslok 1905.
Svona var það og 1896. Eftir
seinni skýrslum vita menn nú, að
þá hafa verið að minsta kosti 226
holdsveikir í stað 180, sem skýrsl-
an frá því ári nefnir. En eg von-
ast eftir því, að hlutfallslega vanti
ekki fleiri nú en þá, líklega heldur
færri, þar sem það eru læknarnir,
sem nú telja, en þá voru það
hreppstjórar.
Afleiðingar af fækkuninni er eg
a þegar farinn að verða var við. Að-
sóknin til spítalans er að minka.
Eins og kunnugt er, var ætlast til,
að þar yrðu um 60 sjúklingar. Að
upjíjafnaði hefir sjúkliing'atalan
þar eftir ársskýrslum spítalans
aldrei verið lægri, heldur hærri æ-
tið, og eins síðastliðið ár.
Nú eru ekki nema 50 sjúkling-
ar í spitalanum og engar umsókn-
ir sem stendur.
Það er að vísu gleðilegt, að
holdsveikin minkar í landinu; en
meðan jafnmargir holdsveikir eru
utan spítala er það óeðlilegt, að
spítalinn hafi ekki nógu marga
sjúklinga. Menn verða að muna
það, að enn þá er langt að tak-
markinu; útrýming veikinnar.
Árlega verða menn holdsveikir,
þótt þeim fækki eðlilega eftir því
sem færri verða eftir í landinu.
Nákvæmar skýrslur um það, hve
margir bætast við á ári, fást ekki
fyr en 10 árum á eftir. Menn leita
ekki til læknis meðan veikin er á
lágu stigi og þeir menn verða því
eigi skráðir fyr en seinna.
Á Þriggja ára bilinu frá 1901—
1903 veit eg um 25 menn, sem
fengu sýnileg einkenni veikinnar;
en Þegar fram líða stundir, fæst
vafalaust vitneskja um fleiri frá
þeim árum.
Það er of snemt að leggja árar
í bát og láta holdsveikina eiga sig.
Það er óhætt að trúa því ,að sé
það gjört, koma upp nýir holds-
veikisreitir í landinu og hinir
gömlu blómgast aftur.
Baráttan verður að halda áfram
sleitulaust Þar til veikinni er al-
gerlega útrýmt.
Læknar munu að sjálfsögðu
telja sér skylt að vinna að því af
alefk; én það ríður á því, að allir
veikraspítalanum, en 53 voru utan
spítala. Þeir skiftast svona á lög-|bendi lækni á, ef Þeir vita um
sagnarumdæmi landsins ("lþr.= sjúklinga, sem hafa holdsveiki eða
líkþrár, lfs=lirnafallssjúkur) :
lþr. lfs. alls
Reykjavík .. .......... 1 4 5
Gullbr. og Kjósars .. 2
Mýra og Borgarf....... 2
Snæfellsness........... 2
Dalasýslu...............o
Barðastrandars ........ 1
ísafjarðars.............o
Húnavatnss. •...........1
Skagafjarðars...........1
Eyjafjarðars............5
iÞingeyjars.............3
Rangárvallas............o
Árness..................3
Vestmannaeyjum. .
2
O
4
1
o
1
1
1
8
1
2
6
1
þykja grunsamlegir.
Þegar Norðmenn hófu barátt-
una gegn holdsveikinni fyrir rúm-
4 um 50 árum, voru þar í landi um
j 2,600 holdsveiklingar, en i árslok
1902 var tala« ekki nema 238.
Þeir reistu fleiri 'hdldsveikisspít-
ala en einn; en eftir því sem sjúk-
2 | lingunum hefir fækkað, hafa þeir
2 j fækkað spítökmum og tekið þá til
, annars, t. a. m. fyrir berklaveika.
Hér er ekki nema einn spitali,
g og hann þarf að vera fullur, með-
1 - an holdsveikir menn eru til utan
Likþrá gengur að 40 sjúkling- J spítala. Ella verður baráttan of
um i Laugarnesspítala og limafalls dýr og kemur ekki að tilætluðum
sýki að 21. En utan spítala lík-
þrá að 21 og hin veikin að 32.
Það verða alls á landinu 61 lík-
þráir og 53 limafallssjúkir.
Skýrslur segja engan holdsveik-
an i Múlasýslum né Skaftafells
né Stranda, hvort sem það er nú
áreiðanlega víst eða ekki.
notum. — Isafold.
Fréttabréf.
Edmonton, Alta, 5. Ág. 1907.
Margir standa hissa, já alveg
agndofa, þegar þeir lesa í frétta-
blöðunum staðhæfingar um það,
Fækkun holdsveikra í landinu | að ekki færri en f jögur járnbraut-
nemur á Þessu níu ára tímabili alls arfélög leggi brautir sínar norður
meira en þriðjung, eða um 37%-Jog vestur frá Edmonton innan lít-
Br Það óneitanlega góður árangur tiis tíma ffárra áraý. „En hvert?”
af baráttunni gegn þes6um ill-Jer spurningin, sem engir g*eta eða,
ræmda sjúkdóm, árangur, sem'ef þeir geta það, vilja þá ekki
menn að vísu gátu búist við sam- J svara.
kvæmt reyaslu Norðmanna og Mér þótti þetta eitthvað bogið,
annarra Þjóða, Þar sem líkt hefir og ferðaðist um landið 750 mílur
staðið á. norðtir frá Edmonton í vetur. Sá
eg þá skjótt hvert brautirnar áttu
að liggja. Því er kannske haldið
leyndu en sú mun reynd á verða,
að fyrir norðan Edmonton finnast
svo miklar og auðugar steinolíu-
æðar, að hvergi geti Þeirra líka.
Við vitum að Edmonton-vígið
er svo auðugt af kolanámum, að
hvar sem' maður grefur i jörðu
er kolalag undir, þó að misjafn-
lega djúpt þurfi eftir að grafa.
Því til sönnunar, að kol séu þar
. sem eg gat um, skal það tekið
fram, að Þau má finna iþar í áar-
bökkunum á tveggja til þriggja
feta dýpi.
Margra miljóna virði af stór-
vöxnum skógi mæna nú á bökkum
Peace River eftir viljugum hönd-
um til að vinna úr sér hús og ann-
að það, sem menn geta úr tré gert,
en undir trjánum er svarta moldin
gróðursæla, 6 til 8 þuml. á dýpt.
Fáeinir hvítir menn hafa búið í
Peace River héraðinu um nokkur
ár, og hafa þeir fengist við hveiti,
hafra og kartöflurækt. Næstum
því hver einasti Indíáni þar norð-
ur frá stundar kartöfluræækt.
Haþólskur pnestur, sem hefír
búið þar í fjörutíu ár, sagði mér
að það væru Þrjátíu og tvö ár síð-
an að fyrstu kartöflum hefði verið
sáð þar, og hann sýndi mér kart-
öflur, er spruttu þar í fyrra. Eins
stórar kartöflur og þær hefi eg
aldrei séð á sýningunni í Winni-
peg-
Sama get eg sagt um hveitið og
hafrana, sem eg sá þar. Hópur
manna, um fimtíu landnámsmenn
fóru þangað norður um daginn,
og búist er við að margir fari á
eftir þeim í sömu erindagerðum.
Eigi vildi eg samt ráðleggja lönd-
um mínum að ferðast Þangað með
fjölskyldur, því að allar nauðþurft
ir eru þar í svo voðalega háu j
verði, að það er ekki nema fyrir
auðuga menn að ráðast í það ferða
lag. Hundrað pund af mjöli eru
seld þar á $10.00, smjör á $1.50
pundið, aldin, fiskur og kjöt í
könnum fjórum sinnum dýrara en
hér.
Gullsandur finst í því nær öllum
ám þar norður frá, eins og hér, en
hann er svo fínn að erfitt er að
meðhöndla hann, svo að gróði
verði að. Búist er og við að mik-
ill auður sé fólginn i fjöllunum
þar vestra og menn fari bráðum
að færa sér hann í nyt.
Þegar á það er litið að veturinn
norðan og vestan við Edmonton er
mildari en í Manitoba, landið þar
skógauðugra, fegurra, jarðvegur-
inn fult svo feitur, að þar finst
gull, kol og steinolía, gnægð af
“Asfaltum”—svo mikil, að þar er
nóg af því til að smyrja öll stræti
hewnsbonganna, að því er W. P.
Frank frá Spokane hefir sagt fyr-
ir skemstu, þá er það auðskilið
hvað járnbrautafélögin eru að
keppa um og hví þau ætla að
leggja þangað brautir sinar. Þau
eru þó ekki vön því að leggja
brautir um bygðir áður en inn-
flutningur hefst til þeirra .
Ár og vötn eru auðug að fiski
þarna norður frá. Er Það mest
hvítfiskur, sem veiðist þar. Mörg
þúsund dollar virði af dýraskinn-
um koma þaðan árlega.
Að öllu þessu samtöldu finst
mér flest benda til þess, að Ed-
monton verði innan fárra ára—tíu
ára jafnvel — einhver auðugasti
bær í Vestur-Ganada.
Nú sem stendur selst lítið af
fasteignum í bænum en enginn vill
selja sér í óhag. En undir eins og
einhver getur ekki greitt afborg-
anir á lóð sinni, þá er honum jafn-
skjótt boðið að kaupa hana fyrir
innkaupsverð það er sá maður
greiddi Þegar hann keypti. Þannig
renna eignir margra inn til þeirra
er þeir keyptu lóðir sínar af, og
kaupendurnir, sem ekki gátu stað-
ið í skilum, sitja eftir með sárt
ennið margir hverjir sem ekki er
að furða.
Bærinn Edmonton er eins og
barn, sem nýbúið er að venja af
brjósti. Honum hefir orðið ónota-
lega við þau umskifti eins og
brjóstbarninu, og honum er nú
hrashætt. En eg veit að svo mikill
þróttur er samt i honum að hann
réttir sig skjótt við þó að hann fái
eitthvert ofurlítið áfall. Og þess
verður eigi langt að bíða, að hann
verður sjálfbjarga, og nafnið
hans verður ritað með skýrum og
björtum stöfum í sögu Vestur-
Canada.
Carl Eymundsson.
Icelandic River, 18. Júlí 1907.
Herra ritstjóri Lögbergs.
Á einum stað í kirkjuþingsfrétt-
unum í yðar heiðraði blaði, Lög-
bergi nr. 28, stendur eftirfarandi
greinarkafli:
“Hálfdan Sigmundsson, féhirö-
ir Bræðra-safnaðar, kom á þingið
um daginn og var honum veitt
málfrelsi. Hann bar fram beiðni
frá söfnuði sínum um, að kirkju-
félagið létti að einhverju leyti
undir með honum að borga kirkju,
sem sá söfnuður hefir í smíðum.”
Viðvíkjandi þessari beiðni er
það að segja, að það hefir aldrei
komið til orða, og því síður verið
samþykt á no’.ckrum safnaðarfundi |
að biðja kirkjufélagið um styrk til
að borga með kirkju, sem sá söfn-
uður hefir í smíðum. Þó nú þessi
söfnuour sé fámennur og fátækur,
þá mundi hann í síðustu lög leita
styrktar hjá kirkjufélaginu, því
eins og allir vita, þá hefir það
engan sjóð, ætlaðan til styrkveit-
inga. Það var mjög leiðinlegt að
fulltrúinn okkar skyldi koma með |
þessa beiðni inn á kirkjuþing, og
enn þá leiðinlegra að kirkjuþingið
skyldi samþykkja uppástungu
Guðgeirs. Það er stór hneisa fyrir
söfnuðinn, hvorttveggja, beiðnin
og samþykt kirkjuþingsins. Eg
tel víst, að söfnuðurinn láti eitt-
hvað til sín heyra þessari beiðni
viðvíkjandi.
F. S.
MILLENERY.
Allir sumarhattar fást ná með^ niður-
settu verði.
$5,00 hattar fyrir Í2.00
$7.00 hattar fyrir $3.00
$10.00 hattar fyrir $5,50
StrútsfjaOrir hreinsaöar, litaðar og liöað-
ar.
Gamlir hattar endurnýjaBir og skreyttir
f-yrir mjög lágt verB.
TOMMÖ'HWÉ'AtTHTLOCkr
524 m\H ST,
Póstflutníngur
LokuBum tilboBum stíluBum til póstmála-
stjórans verBur veitt móttaka í Ottawa þáng-
a8 til umhádegi föstudaginn ö.Sept.þ.á.um
flutning á pósti Hans Hátfgnar konungsins
---samkvæmt boBnum samníngi til fjögra
ára svo oft á viku sem meO þarf fram og
aftur milli Winnipeg P.O.ogC.P.og C.N
H.brauta stöBva og staBa þeirra viB járn-
brautar stöBvar og póst lestir.þar er bréf og
blðB eru flokkuB niBur.StarfiB verBur veitt
i.oktober næstk.
PrentaBar leiBbeiningar er gefa frekati
upplýsíngar um skiIyrBin viBvíkjandi neínd-
uro samningi.eru til sýnis á pósthúsinu í
Wpg.sömuleiBis eyBublBB fyrir tilbjóB-
endur.
G. E. ANDERSON
Superintendent
Post Office Dept. Mail Contract Branch
Ottawa aó.Júlí 1907
A. S. BABDAL,
selui
Granite
Legsteina
alls kcnar stæröir.
Þeir sem ætla sér aö kaupa
LEGSTEINA geta því fengiö þá
meö mjög rýmilegu verði og ættu
aö senda pantanir sem fyrst til
A. S. BARDAL
121 Nena St.,
Winnipeg, Man
Póstsamningur.
LokuBum tilboBum stíluBum til the Póst-
master General verBur veitt viBtaka í Otta-
wa þangað til klukkan 12 á hádegi föstu
daginn 30 Ágúst 1907 samkvæmt boðnum
samningi um flutning á pósti Hans Há-
tignar milli Lillyfield og Winnipeg um
Mount Royal hvora leiB tvisvar í viku báð-
ar leiBir í fjögur ár frá 1 okt.næstk. að telja.
Prentuð blöð með frekari leiðbeiningu
um þenna boðna samning má sjá og fá
eyðublöð undir tilboB á póststofunum í
LilIyfield.Mount Royal og Winnipeg og á
skrifstofu eftirlitsmanns pósthúsanna.
Post Office Inspector's Office,
Winnipeg 19 júlí 1907
W.W.McLEOD
Post Office Inspector.
Nýja ísrjómastofa
okkar er nú opin.ískaldir drykkir seldir
Reynið hjáokkur ávesctina.sætindin, vindl;
tófcak og vindlinga.
The Palace Restauraot,
COR. SARGENT & YOUNC
W. PRIEM, eigandi.
ECTA
SÆNSKT
NEFTÓBAK.
Vöru
merki
Búiö til af
Canada Snuff Co
Þetta er bezta neftóbakíö
sem nokkurn tíma hefir
veriö búiö til hér megin
hafsins. Til sölu hjáj Q
H. S. BÁRDAL,
172 Nena Street.
Fæst til útsölu hjá
THE COMP. FACTORY
249 Fountain St., Winnipeg
Thos. H. Johnson,
Islenzkur tögfræBingur og mála-
færslumaSur.
Skrllstofa:— Room SS Canada Llf.
Block, autSaustur hornl Portagi
avenue og Main *t.
Dtanáskrlft:—P. o. Box 18#4.
Telefðn: 423. Wlnnlpeg, Man.
Hannesson & White
lögfræöingar og málafærzlumenn.
Skrifstofa:
! ROOM 12 Bank of, Hamilton Chamb.
Telephone 4716
< Dr. O. Bjornson, ý
c Offick: 660 WILLIAIVI AVE. tel. 89
< Officb-tímar: 1.30 til 3 og 7 til 8 e, h.
^^House: ðio McDermot Ave. Tel. 43°° j
P#1*. B. J. Brandson, ^
t Office: 650 Wllliam ave. Tel, 89
S Hours :Í3 to 4 &17 to 8 p.M,
1 Residence: 620 McDermot ave. Tel.4300
£___ WINNIPEG, MAN^J
I. M. ClegíiBPD, M D
læknlr og yflrsetnmaður.
Heflr keypt lyfJabúBina á Baldur, og
heflr þvl sjálfur umsjön á öllum meB-
ulum, sem hann lwtur frá sér.
Ellzabeth st.,
BALDUR, . MAN.
P.S.—Islenzkur tölkur vlB hendina
hvenær sem þörf gerist.
A. S. Bardal
1*1 NENA STREET,
selur líkkistur og annast
um útfarir. Allur útbún-
aður sá bezti. Ennfrem-
ur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina
Telephone 3o6.
KerrBawlílIcNamee Ltd.l
UNDERTAKERS & EMBALMERS
229 IHain Street, Winnipeg
Ráða yfir fyrirtaks sjúkravagni. Fljót og
góð afgreiðsla. Hvítur barnalíkvagn $3
FKRDIN.
Píanó og Orgel
enn óviðjafnaitlfiK. Bezta tegund-
in sem fæst í Cahada. Seld með
afborgunum.
Einkaútsala:
THE WINNIPEG PIAN0 &. ORGAN CO.
295 Portage ave.
Auglýsing.
Ef þér þurfið að senda peninga til fs-
lands, Bandaríkjanna eðn til einhverr.a
staða innan Canada þá sotið Dominion Ex-
press Company's Money Orders, útlendar
ávísanir eða póstsendingar.
LÁG IÐGJÖLD.
Aöal skrifsofa
482 Main St,, Winnipeg.
Skrifstofur viðsvegar um borgina, og
öllum borgum og þorpum víðsvegar um
landið meðfram Can. Pac. Járnbrautinni.
1 tlimib eftir
Diirf 11’n — þyí ad -I r •
juuuy úuyyyiiiyupupjJii neldur kúsunum heituml og varnar kulda. Skrífið eftir sýnishorn'
in "£ f UJ um og verðskrá til
TEES & PERSSE, LTi>.
ÁGBNT8, .J,i„ WJltNIFEGL