Lögberg - 18.01.1912, Side 1

Grain Commission Merchants
-- 20 1 GRAIN EXCHANGE BUILDING -
Members Winnipeg Grain Exchange, Winnipbg
ISLENZKIR KORNYRKJUMENN
Sendið hveiti yðar til Fort William
eða Port Arthur, og tilkynnið
Alex Johnson & Co.
aol GKAIN EXCUANQE, WINNIPEG.
Fyrsta og e i n a íslenzka kornfélag í Canaaa.
25 ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 18 JANÚAR 1912
NÚMER 3
Frá Canada þingi.
Fjárlög fyrir næsta ár voru
lögð fyrir þing, jafnskjótt og það
kom saman eftir jólafríið, og eru
lík fjárlögum fyrirfarandi ára að
miklu leyti. Nóg er fé fyrir hendi,
því að Mr. Fielding skildi eftir
nokkrar kringlóttar 1 handraðan-
um og vel það. Fielding var fjáir-
mála ráSgjafi alla stund meðan
stjórn Lauriers stóS og einhver
hinn bezti búmaSur fyrir lands-
sjóSinn. Mr. White má gera vel
ef hann slagar upp í hann, og
skulu þó engar brigSur bornar á
það, aS hann sé vel gefinn maður
og vilji vel.
Því miður er hann ekki einn i
leiknum. EmbættisbræSur hans
gera allir sitt til að evða lands-
sjóSnum, eins og sjálfsagt er, —
hann verSur að sjá um, að nóg sé
til aS borga. Enginn fæst um það,
að gjalda lögskipuð og nauðsyn-
leg gjöld, en þegar sóttir eru pen-
ingar í landssjóð handa einstökum
mönnum, urm fram þaS sem lög
mæla fyrir og gildar ástæSur liggja
til, þá er tíminn til aS mótmæla.
ÞaS gerðu liberalar á þingfundi
á fimtudag. Flota og fiskiveiða-
ráðgjafinn hafði sett á fjárlögin
aukaborgun til verkfræðings nokk-
urs er starfar í þeirri deild, 500
doll. á ári, en áður hafði hann
3,500, sem mega kallast lífvænleg-
ar tekjur. Hon. Mr. Pugsley
sýndi fram á, að þetta færi í bága
viS Civil Service lögin, og 'hafði
ráSgjafinn, Mr. Hazen, ekkert
fram aS færa í gegn þvi. Gamli
Foster ráðgjafi stóð þá upp og fór
að afsaka þessa ávirðing. kvað
marga nýja og óreynda menn í
róSaneytinu, er væru framgjarnir
og vildu ráða, en þeir meintu vel.
Þar til svaraði Sir Wilfrid, að
hann efaðist ekki um, aS sinn
heiðraSi vinur, Foster ráSherra,
meinti vel, en þetta áhlaup Mr.
Hazens á gildandi lög, styrkti sig
í þeirri skoðun, aS þessi nýja
stjórn hefði ekki annað til að bera
en góða meiningu!
Flotamála ráSgjafinn, Mr, ?Iaz-
en, jók skrifstofukostnaS í sinni
stjórnardpild um 0,000 dollara.
kvaSst hafa bætt viS 12 skrifurum
aS ráði skrifstofustjórans. MikiS
má erviSið hafa aukist í þeirri
deild.
Hon. Pugsley spurðist fyrir um
tregSu þá, er stjórnin sýndi í því,
aS borga þeim mönnum, sem unn-
iS hefðu viS að telja fólkið í sum-
ar; kvaS mörgum þeirra koma illa
þann drátt á borgun fyrir unniS
verk. Var það þarfleg áminning.
þvi aS sá dráttur er óhæfilegur,
eftir að allar skýrslur eru inn
komnar til stjórnarinnar fyrir
löngu og búiS að vinna úr þeim og
gefa þær út.
Dómsmála ráðgjafinn, Doherty,
flutti frumvarp nokkurt, en Hon.
Pugsley kvað það ólöglega upp
borið, með þvi að það færi fram á
aukin útgjöld og ætti að berast
upp í öðru formi. Láuk svo, aS
þaS var tekið aftur.
Sú breyting var kunngerð, að
hætt verSi aS gefa út 4 dollara
seðla hér eftir. Enn fremur gat
fjármála ráðgjafinn þess, er hann
var spurður. að samningur yrði
ekki endurnýjaður við þaS Banda-
rikjafélag, sem hingaS til hefir
búiS til seðla landsins, heldur leit-
að eftir tilboðum innan brezka
ríkisins.
Rúmar fjórar miljónir dollara
voru veittar til útgjalda, með þvi
aS allur bálkurinn um laun em-
bættismanna var samþyktur á
þessum eina þingfundi.
Kolin hækka
Atkvæði greiða kolanemar á
Englandi um þaS þessa daga,
hvort þeir skuli leggja niður vinnu
til þess að herða á kröfum sínum
um kaupgjald. Þeir eru alls um
900 þúsundir og hávaði þeirra tal-
inn meSmæltur verkfallinu. Nú-
gildandi samningar um kaupgjald
standa til Febrúar loka, og þá
fyrst kemur til verkfallsins, ef
ekki gengur saman meS námu-
eigendum og vinnumönnum. Eigi
aS siSur hafa kol hækkaS i verði
nú þegar.
jFrá Kína.
Tvent gerSist á þriSjudaginn
sögulegt í Kina, að uppreisnar-
menn hófu herskjöld á ný og
sögSu vopnahlé slitiS, og aS Rúss-
ar kröfSust þess, aS Kína viður-
kendi sjálfstæði Mongolíu. Þar
hafa landsmenn tekiS til höfðingja
yfir sig æðsta prest í landinu, sem
gengur næst Dalai-Lama í Tibet,
er allir Búddatrúarmenn lúta;
nefnist sá Kutuku og situr í höf-
uSborg sinni Urga. Tjáist Rússa-
stjórn munu styðja Mongola til að
halda friði i landinu og muni hún
láta byggja járnbraut inn i landið,
er menn ætla, aS seinna meir verSi
framlengd til Peking, ef Rússar fá
aS ráða. HéS'an af fær Kínastjóm
engu aS ráða um málefni Mongol-
íu innan lands, hvorki senda þang-
aS lið né landnema, en er þó gerS-
ur kostur á aS vera fulltrúi lands-
ins út á viS, gagnvart öSrum rikj-
um. Þykir nú að því reka, sem
hinir spakari menn í Kina hafa
óttast, aS af innanlands styrjöld-
inni mundi leiða aS ríkiS sundraS-
ist og ýmsir partar þess verða á-
gjörnum nágrönnum og útlendum
þjóðum aS bráð.
Sáttir með stjóm og uppreisn-
armönnum eru fjær því aS komast
á en nokkru sinni fyr. Hin nýja
stjórn' lýöVeldisins í SuSur-Kina
hefir gefið út skuldabréf fyrir 70
miljónum dollara gegn 8 prócent
vöxtum og tryggingu i ríkistekjum
næstu fimm ár. Hvort nokkrir
veröa til að kaupa þau skuldabréf
er óséS enn.
Stjórnin vonar, aS uppreistiar-
menn sæki noröur í land og láti til
skarar skriða, þvi aö hún er mjög
févana og getur ékki flutt her sinn
um langair veg. Yuan alræSismaS-
ur gerir enn þá sitt ýtrasta til að
koma á þingbundinni keisarastjórn
og um það hefir hann farið svo-
feldum orðum í viðræöu viS blaða-
mann er fundi hans náBi:
“Nú eru í Kína veldi tvennir
flokkar, er annar vill lýðveldi, hinn
þingibundna keisarastjórn. ÞaS er
rnitt álit, að þjóðveldisstjórn sé öll-
um betri með þeim þjóðum, sem
hafa upplýsing og þroska þar til;
en í Kina era þeir næsta fáir, sem
hugsa; hávaði landsmanna er hugs
unarlaus. Minni hlutinn verður
því aS hafa ráð og forsjá fyrir
hinum meiri, seni er allur almenn-
ingur. Almenningur getur því að
eins ráðiö, aS bann smá kynnist
og smá venjist meðferS og stjórn
opinberra mála, en til þess þarf
langan tima. Ef lýSveldi er á stofn
sett þegar, að öllu óviöbúnu, þá
mun þar af rísa stjórnleysi og ó-
friður innanlands um langan ald-
ur. Að minni ætlun megum vér
vænta góörar stjórnar af einvaldi,
sé því skynsamlega beitt og þvi
hæfilegar skorSur settar.”
Þessum dómi Yuans virSast
flestir samþykkir vera, hófsamir
og vitrir menn i öðrum löndum.
Liðsveit keisarans ein gerSi upp-
reisn i siðustu viku, tók borgina
Lanohow, rændi búSir og sendi
simskeyti i allar áttir, aS þeir
gengju undir merki uppreisnar-
manna. HerliS var sent þangað
3,000 manns, og var borgin tekin
herskildi eftir mikið mannfall.
Eftir ófrið þann, sem kendur er
við Boxara, kröfðust stórveldin að
tnega gæta járnbrautar frá Peking
til sjávar, og hafa nú tekið til þess
leyfis, og láta hermenn gæta braut-
arinnar, hvert síns spotta, Bret-
land, Þýzkaland, Frakkland, Ban-
dariki og Japan, og hafa hvert
250 til 300 manns, en japanskur
herforingi hefir yfistjórn þess
liSs. Meðan stórveldin gæta braut-
arinnar, fá uppreisnarmenn ekki
að nota hana, og er stjórninni i
Kína styrkur aö því.
Sun Yat Sen, sem forseti var
kosinn af uppreisnarmönnum, hef-
ir gefiS út ávarp til allra þjóða og
lofað öllu fögru og beiðst viður-
kenningar af þeirra hálfu. Engin
svör hefir hann fengið viS því á-
varpi, nema ef svo skyldi kalla
þingsályktunar tillögu frá einum
þingmanni í Bandarikjum, þarsem
honum er óskaS heilla og lýðveldis
myndunar tilraun hans.
Samkomulagshorfur í
Kína.
Til styrjaldar loka horfir nú
setn stendur i Kína. Vopnahlé
hefir enn veriS sett um litla stund
og segja fregnir það gert i |því
skyni, aS gefa keisarans fólki svig-
rúm til aö flýja. Fortölur er Yu-
an ræðismaður talinn hafa fyrir
frændum og ráðamönnum keis-
arabarnsins, í þá átt, aS fá þá til
að draga sig í hlé og afsala sér
öllum völdum. Talaö er um að
keisara séu boönar 6 miljónir doll-
ara i árstekjur, frjáls bústaður við
landamærin og sömu réttindi og
viöhöfn innanlands, sem hverjum
útlendum þjóShöfðingja honum
jafntignum. Það er sagt í milli
bera, aö þeim þyki ótryggar efnd-
irnar þegar fram í sækir. Þykj-
ast þeir eiga úr vöndu að ráða,
keisarafrændur; þeir þora ekki aS
láta af hendi auðæfi sín til her-
kostnaöar,þvi að þá væru þeir alls
lausir, ef illa færi. I annan staS
eru loforöin fögur, en mjög svo
vant, að treysta á efndirnar.
Svo er aö sjá, sem stórveldin
fylgi Yuan að málum, þyki hann
vænlegastur til landsstjórnar og
betur treysandi heldur en foringj-
um uppreisnarmanna, sem þegar
eru taldir sundubþykkir og vilja
hver annan ofan riöa.
Fréttir blaðanna eru annars
trauðlega markandi, þvi aS þær
koma engar frá vettvangi, heldur
frá ýmsum öSrum stöðum, og bera
keim af þeli eSa þokka þess sem
sendir.
Yuan liefir tjáS Wu Ting Fang,
sem er dómsmálastjóri i hinni
nýju stjórn, aS útlagar og ræn-
ingjar vaði uppi víða um landiö og
ræni og myröi saklaust fólk í nafni
þjóöveldisinS. Tjáist liann munu
gera hvað hann geti til að vernda
friðsamt fólk og hcgna illvirkjun-
um, jafnvel þó lýðveldismenn telji
vopnahlé slitiö út af þvi. Er þaS
sannast aS segja, að nú er agasamt
í súmum pörtum landsitis, er ræn-
ingjar fara herskildi um breiðar
bygðir og eira engu. Svo er sagt,
að i einu fvlki hafi 200 kínverskar
konur ráðiS sér bana, heldur en aS
verða fyrir óaldarflokkum þess-
um, er drepa fólkið, ræna bygðina
og brenna síðan ; er svo sagt, aS
þeir svifist engrar óhæfu.
Kosningar á Þýskalandi
Þær fóru fram á laugardaginn
eftir mikinn róöur af hálfu allra
þeirra tólf flokka, sem ful’.trúa
eiga á rikisþingi keisaradæmisins.
Mest létu Sósíalistar yfir sér fyrir
kosninguna, töldust mundu vinna
glæsilegan sigur og því trúSu
tnenn alment út um lönd. Bar til
þess einkum þa,S, að tollar eru
geypiháir á Þýzkalandi, ekki síS-
ur en hér i Canada. Sá er þó mun-
urinn, aS þar eru matvörur toll-
aSar, til þess aS halda uppi hag
bænda, þó það reyndar sé ekki
fyrir alþýöuna gert, heldur þá
höfðingja, sem stóru lendurnar
eiga. En hér í Canada eru toll-
arnir lagðir á þær vörur, sem
bændur þurfa að brúka, til þess aS
efla hag verksmiSjueigenda.
Á Þýzkalandi eru meiri álögur
í tollum og beinum sköttum,, held-
ur en nokkurs staðar eru dæmi
til, þvi að mikils þarf meS til aS
halda uppi ógrynni hers og feikna-
stórum flota. Sósialistar gerSu
ráS fyrir, sem og mátti, aS margir
hefðu bæzt viS í þeirra hóp, sem
una þessum þungu álögum i.lla,
einkum er kanzlarinn haf'ði sett
þvert nei viS þeirri málaleitun aS
færa niður matvöru tolla, rétt áður
en þiúgi var slitið. Þó varö þeim
aS því, aö þeir gerSu minna úr á-
huga landsmanna að styrkja
stjórnina i orrahríðum hennar viS
útlönd, heldur en raun varS á og
fram kom viS kosningarnar. Sósí-
alistar unnu aS vísu milli 20 og 30
þingsæti umfram þaS, sem þeir
áður höfðu, en þó ekki svo mikið
aS hnekt gæti aS fullu þeim meiri
hluta, sem stjornin hafði, en þaö
eru höfðingjar og katólskir klerk-
ar aðallega, sem henni fylgja aS
málum. — Kjósa verður á ný í
too kjördæmum, og er búist viS,
aS þau skiftist jafnt milli flokk-
anna. Kuldi var mikill kosninga-
daginn, og létu kjósendur þaS
ekki standa fyrir sér, heldur sóttu
vel og kappsamlega á kjörstaðina,
en uppistand og gauragangur varS
lítil.1 vegna kuldans. Stjórnin liafði
haft viðbúnaS við upphlaupum,
einkum í Berlín.
Stórhýsi
lifsábyrgðarfélagsins <-The Equit-
able Life” í New York brann á
þriöjudagins morguninn. ÞaS stóS
á dýrmætustu lóð borgarinnar, og
jx> níloftaS væri, var þaS sem
dvergur hjá þeim tröllauknu húsa-
báknum, sem stóöu á allar hliðar
viS þaS. Húsið var bygt 1874 og
var Jjá eitt af stærstu húsum í
New York, og lyftivél var þar
fyrst sett af öllum húsum í borg-
inni. Mjög mikiS af verðmætum
skjölum var i kjallara byggingar-
innar; en svo traustlega var um
þau búiS, að þeim gat hvorki
grandaö eldur né skriðufall, er
rústirnar hrundu. Menn fórust í
bruna þessum fjórir eöa fimm.
Brunaliöi tókst aS verja næstu
hús fyrir eldinum, en af bygging-
unnij sem eldurinn kom upp 1, stóö
ekkert eftir nema grjótveggirnir
meö álnarþykkum klakaskánum og
stönglum. Strætin í kring voru
öll lögS klaka alt aS þrem fetuni á
jjykt. Eldurinn logaði í rústunum
i heilan sólarhring, þótt sífeldlega
stæði vatnsbuna yfir þær úr 20
pípum.
í kjallaranum eru geymd verð-
mæt skjöl , 1,500 miljón doll, virði.
Fylking lögreglumanna gætir rúst-
anna, svo aS enginn fær að koma
nærri þeim. Þar fyrir utan eru
haföir 100 lögreglumenn og 400
spæjarar til jjess aö gæta þess, aS
engu verði stoliS.
Eldurinn kom upp á neSsta
gólfi, í “restaurant”, og brunnu
þar inni þrír ítalskir þjónar.
Tveir varSmenn fórust í hvelfing-
um neðan jarðar, þar lét og lifið
einn yfirliði brunaliösins og ef til
vill fleiri. Verðbréfin fundust öll
meS tölu, þegar til þeirra náðist,
og búiS var aS slökkva eldinn.
Haft er það nú viS orö, að reisa
nýtt hús á rústunum. er verði 65
loftaö og kosti 25 U.jónir dollara.
CANTATA
Professors Svb. Sveinbjörnssons.
I.
Þess var getiS nýskeð hér i blaS-
inu, að í ráSi væri að efna til sam-
söngs mikils í Fyrstu lút. kirkju í
næstkomandi FebrúarmánuSi, lik-
lega bonsf'iel-vikuna. Til sam-
söngs þess verður vandaö langt
fram yfir það, er menn eiga al-
ment aS venjast hér í bæ. Stærsti
þáttur hans veröur cantata próf.
Svb. Sveinbjörnsson’s, viðfrægur
sönglagaflokkur, sem sunginn hef-
ir verið á stórfengilegustu söng-
samkomum bæði á íslandi og i
Danmörku fyrir konungafólki og
öðru stórmenni.
Próf. Sveinbjömsson samdi can-
tötu þessa 1907 og setti viS kvæða-
flokk, er Þorst. Gíslason, ritstjóri,
orti fyrir konungskomuna þaS ár.
Var próf. oveinbjörnsson staddur
í Reykjavík þegar lögin voru
sungin fyrir konungi og ráSherr-
um hans og æfði þau til fullnustu
sjálfur.
KvæSaflokkurinn er fjókskiftur
og lög aS sjálfsögðu viö hvern
flokk, en þeir skiftast þannig:
1. KveSja til konungs.
2. Söguleg ritsjá um danska
konunga í gamla daga og mun á
jjeim fyr og nú.
3. KveSja til Danmerkur. Höf-
undurinn hefir bygt þriSja kór-
sönginn á mjög velþektum, þjóS-
legum söng um Danmörku: “Dan-
marks dejligst Vang og Vænge”.
4. Avarp eða kveðja til norrænu
þjóöanna.
Cantatan er öll meS islenzkum
og dönskum textum og tileinkuð
FriSriki Danakonungi VIII.
Vér höfum þaS eftir söngfróð-
um mönnum, aS cantata þessi sé
yfirgripsmesta sönglagasmiö, og
einhver hin fegursta og tilkomu-
mesta, sem samin hafi veriö af ís-
lenzkum tónfræöingi.
Væntum vér, að Islendingar hér
í bæ og þeir, sem að geta sótt,
missi ekki þess færis, er nú býðst
aS heyra þetta listaverk, einkan-
lega er vér eigum því láni aö fagna
að hafa þar meistarann .sjálfan,
próf. Sveinbjörnsson, til atbeina
og aSstoðar.
Flutningsgjald á járn-
brautum.
Ein byrðin, sem íbúar Vestur-
Canada bera umfram aðra inn-
byggjara þessa lands, er sú, að
jámbrautaieujg leggja þyngra
gjald á vörur, sem mcö járnbraut-
um eru fluttar, heldur en gerist
ananrs staSar 1 landinu. Þó aS
þetta hafi verið alkunnugt, hefir
engin gangskör gerð veriS, til þess
að kippa þessu í lag, þangaS til
stórblaSiö “Free Press” i Winni-
peg, eitt hiS stærsta og ötulasta
blaS í öllu Canada, skarst í aS
rannsaka þetta mál frá rótum og
skýrði frá J>eim rannsóknum á
hverjum degi i æði langan tima
síSastliSið ár. Þær skýrslur vora
gerSar meS miklum kunnugleik og
fluttar meS stillingu og ágætri
greind.
Arangurinn af þeim er nú fram
kominn. A miövikudaginn var,
þann 10. þ. m., kvaS samgöngu-
mála nefnd ýBoard of Railway
Commissionersý þann úrskurS upp
i Ottawa, að rannsaka skyldi flutn-
ingsgjald meS járnbrautum í Mani-
tbo, Saskatchewan og Alberta, svo
og 1 Ontario vestan Port Arthur,
en það er einmitt þa"S svæSi, sem
áðurnefnt blað tók fyrir til rann-
sóknar í greinum sínum. KveSur
nefndin svo að orði í úrskurSi sin-
um, að ef flutningsgjöldin reynist
of há, skuli þau verða færð niSur
eins og nefndinni þyki liæfilegt.
Fyrsta fund sinn þessu máli
viSvíkjandi, heldur nefndin í Ott-
awa þann 13. Febrúar, til undir-
búnings rannsókninm.
Þegar þetta mál komst á loft,
tók sig til kaupmanna félagiS í
Vancouver og bændafélög i Al-
berta, og beimtuðu, aS rannsakað
væri flutningsgjald jámbrauta i
British Columbia; fram báru þess-
ar stéttir margar kvartanir um
samtök járnbrauta til einokunar
og óhóflegrar álögu Jieirra á vöru-
flutninga, meS þeim árangri, aS
sérstök nefnd var sett til aS rann-
saka þetta mál í Jjví fylki.
Málið er merkilegt og úrslit
þess hingaS til æskileg. Sam-
göngumála nefndin er vel þekt aS
einurS og skörungsskap. Hún er
engin yfirskinsnefnd eins og þær
gerast nú hér 1 Manitoba, heldur
öllum óháS. Hún hefir hingaS til
starfaS aS almennings heill og
hag meS einlægum vilja til aS gera
rétt og fullkomnu valdi til aS
framkvæma úrskurði sína. ÞaS
má óhætt vænta Jjess, að svo verði
einnig í þessu máli.
Hudsonsflóa brautin.
Mr. J. D. McArthur. sá er flest-
ar járnbrautirnar hefir til bygg-
^ngar, kom til O-ttawa á föstudag-
inn og átti tal við Cochrane sam-
göngumála ráögjafa. Kom þaS
upp af tali Jjeirra, aS McArthur
tekur til þarsem hætt var við
brautina til Hudsons flóa, frá
Pas Mission viS Saskatchewan-
fljót. Mr. McArthur tekur Joegar
til aS. undirbúa vistá flutning og
vinnu áhalda, til þess aS geta tekTS
íd óspiltra málanna meS vorinu.
RáöiS mun þaö vera, aS láta
braútina liggja til Churchill, en
ekki til Nelson, þó lengra sé nokk-
uö, meS þvi aö höfn er þar miklu
betri, aS dómi verkfræöinga og
allra annara, sem séö hafa.
Fleiri eru komnir á stúfana, aS
hafa gott af þessari Hudsonsflóa
braut heldur en Manitobamenn,
sem sjálfsagt er líka. Sendinefnd
kom til Ottawa frá Prince Albert
sama dagmn og þessi ráð voru
gerS, og báðu stjórnina liös aS
koma upp brautarspotta, 185
mílur í noröur frá bænum, til þess
staðar sem heitir Kleyfarvatn
rSplit LakeJ, en þar á aðalbrautin
að liggja um frá Pas til Churchill.
ViS J. D. McArthur liefir stjórnin
ekki samiö um meira en bygging
brautar frá Pas til Split Lake.
Manchu ættin úr
völdum.
SíSustu fregnir herma, aS ráð-
gjafar og vinir keisara ættarinnar
1 Kína bafi haldið leynifund á
þriðjudagskvöld, og hafi þar verið
tekiö það rá'S, að taka keisarabarn-
iS af ríki og ganga aS kostum upp-
reisnarmanna.
Tilraun var gerS til að myrSa
Yuan alræöismann. MorSingjar
stóðu með fram götum þeim er
hann átti leiö um til hallar keisar-
ans og höfSu skammbyssur og
sprengivélar. Einni var kastað í
fylgdarlið Yuans, og hlutu þar
nokkrir bana og áverka. Morð-
ingjarnir náðust og voru yfir-
heyrðir. Komst JjaS þá upp, aS
þeir voru til þessa verks sendir af
foringjum uppreisnarmanna. For-
sprakki morðingjanna er 23 ára,
vel mentaður og uppalinn íjapan.
Hann var hengdur, þegar búiS var
aS hafa sögur af honum og allir
hans félagar.
Þessi morS tilraun fékk svo
mikið á prinzana, aS þeir réðu þaS
af aS láta undan og segja skiliB
við völd.
Órói í Portúgal.
Reynt var til nýlega. að vinna
landið undir konunginn unga, er
úr landi var rekinn; hét sá Concei-
ro, er þeirri tilraun stýrði og hélt
herflokk inn á landiö frá Spáni;
sú tilraun varð aS engu. Eftir á
þótti stjóminni sem klerka höfð-
ingjar væru sekir um vitorð í á-
hlaupi þessu og stefndu æðsta
biskupi landsins fyrir dóm til
rannsóknar. En er hann hlýddi
ekki löglegri stefnu, gerði stjórnin
hann útlægan um tvö ár. Biskup-
ar allir rituSu stjórninni og báSu
hana að afturkalla þennan útlegð-
ardóm, meö því að hann væri
gagnstæður stjórnarskrá, er héti
kleriram w" ■' og réttindum:
sendiherra páfans hótaöi reiði
hans, en alt kom fyrir ekki.
Tveim dögum eftir jól skyldi full-
nægja útlegðardóminum og söfn-
uðust þá saman 10,000 fylgismenn
og vinir klerka, til aS kveðja bisk-
upinn og árna honum heilla. LýS-
veldis sinnar söfnuðust saman á
öSrum stað og gengu með fylktu
liSi þangað sem mannfjöldinn var
og hrópuBu hástöfum: “Deyi
klerkamir!” Hinir hrópuSu í
móti: “Lifi konungur og klerk-
arnir!” Urðu nú hrindingar og
barsmíöar, er aðkomuflokkurinn
ruddist gegnum þröngina. Fylk-
ing lögreglu og hermanna var fyr-
ir hallardyrum biskups; þeim
tvistraöi flokkurinn og ruddist inn
í höllina, en biskup og klerkar
hans tóku til fótanna og áttu þeim
fjöra að launa. í þeim svifum
komu hestliSar og kevrSu hestana
sporum 1 benduna; uröu ínargir
handteknir; margur haföi boriö
blátt auga og aðra áverka af þeim
fundi.
Tripoiis og Persland.
Vopna viðskifti hafa rénaö i
Tripolis síðustu daga, mest vegna
Jjess væntanlega, að búist er við
Jjví aB friður komist á milli Tyrk-
lands og. ítalíu innan skamms; sá
flokkur Tyrkja heima fyrir, sem
mest hefir gengist fyrir því að
halda uppi ófriSi, gerist nú fús til
friðarins, að sögn, enda stySja
stórveldin þaS með öllu móti. Svo
er sagt, að ítalir hafi mist 5,000
manns í ófriönum til ársloka, þar
af tvo þriðjunga úr sóttum og
sárum.
Mornand heitir sá, er tekið hef-
ir viS fjárgeymslu í Perslandi eft-
ir Morgan Shuster, sem nú er á
heimleiö. Sá er frá Belgíu, og
hefir stjórnað tollamálum Persa
um undanfarin ár; honum eiga að
vera til aðstoðar fjórir persneskir
menn í fjármálastjórninni. Rúss-
ar halda áfram hryðjuverkum meS
he.'dómi 1 Tabriz og era þar upp-
hlaup og mikill órói. Þeir, sem
fyrir sökum eru hafðir, eru dregn-
ir fyrir herdóm, og er sagt, að fáir
séu þar sýknaðir. Tveir leiðtogar
í mótstöðu Persa og tveir rit-
stjórar, komu fyrir þann dóm ný-
lega. vora dæmdir og síöan hengd-
ir. LTpphlaup varð í Tabriz gegn
Rússum og var þá stjórnarhúsiS
sprengt í loft upp, og var þessum
mönnum kent um forustu í þeim
verkum.
Ur bænum
Herra Hannes jj. LindaJ frá
Leslie hefir dvaliö hér í bænum
síöan um hátíðir, en er nú nýfar-
inn vestur aftur.
Mesta frost, sem komiS hefir í
Winnipeg á þessum vetri, var á
fimtudagsnóttina var. Þá vora 42
stiga kuldi.
Herra Jón Þorsteinsson, Icel.
River ýHeytanganum í Isafoldar-
bygð biður Lögberg aS geta þess,
að hann taki upp afanafn sitt, svo
sem títt er meðal tslendinga hér 1
landi, og nefnist hér effir Jón
Pálsson.
Herra Th. Thorwaldson, Akra,
N. D., kom nýskeS í kynnisferS til
frændfólks síns hér í bænum, og
dvelur fyrst um sinn hjá Mr. og
Mrs. P. S. Bardal.
Baldur Jónsson B. A., er nýlega
farinn vestur til Langenburg í
Saskatchewan og veröur skóla-
kennari þar fyrst um sinn.
Villa hefir slæöst inn 1 ritgerS
Mr. J. H. Líndals í seinasta blaöi
voru. Laun verkamanna í bæjum
á Islandi eru talin kr. 2.30 á dag
og 58 kr. á mánuöi, en á aö vera
kr. 2.08 og 54 kr., og umbiöjast
athugasamir lesendur aö aBgæta
þetta.
Jón Filippusson, Guðm. O-ldson
og Kristinn Goodman voru hér
á ferS í vikunni. Þeir komu
norðan úr skógarhöggs “camp”, er
J. Jónasson stýrði, fyrir norðan
ísafoldar bygð. Þeir héldu heim
til sín til West Selkirk á miðviku-
dag. Kulda mikinn sögðu þeir
félagar nyrSra, 58 stiga frost, einn
morguninn. Ekki hafði þá kaliS
samt, til muna. Vinnan varS þeim
skammvinn og endarslepp vegna
þess, aS skógarhöggsleyfi var tck-
ið af félagi því er þeir unnu fyr-
ir. Hin nýja stjórn í Ottawa þurfti
víst á því aö halda handa öSram.
A. L. Sifton stjórnarformaöur í
Alberta, var staddur hér í bænum
í fyrri viku. Hann var spuröur
meðal annars urn fónastarfrækslu
Albertafylkis. Stjórnin þar hefir
keypt fónakerfi fylkisins svo sem
Roblinstjórnin gerði hér. Stjórn-
arformaSurinn kvaS í ráði að bæta
og auka fónakerfið allmikiö á
þessu ári. Að þessum tima kvað
hann hafa verið varið til þess um
$4,000,000'. Nú í ár ætti að verja
til umbóta þess um $2,000,000, svo
að alls stæðu Jjá í fónunum $6,-
000,000. Fónaleigur hefðu ekkert
verið hækkaSar frá því, sem þær
voru þegar stjórnin keypti, og eng-
in líkindi til þess, aS þær yrðu
hækkaðar. Það er rétt eins og
hérna í Manitoba.
Þau sorgartíöindi bárust hingað
til bæjar á mánudagsmorguninn
var, að Bergvin VopnfjörS i
Minneota hafi orSið fyrir járn-
brautarlest og beðiö bana af.
Flann var sectionar-maöur 1 Min-
neota-bæ og var aS gegna því
starfi sinu á sunnudaginn var, er
slysið vildi til. Bróðir hins látna,
Kristján Vopnfjörð á Maryland
stræti hér í bænum, fékk simskeyti
um þetta hörmulega slys, og brá
hann Jjegar viS daginn eftir og
fór suöur ásamt Siguröi Holm.
mági Bergvins sáluga. Bergvin
heitinn misti konu sína í fyrra frá
f jórum börnum, öllum i ómegö;
og hefir síðan unnið fyrir fjöl-
skyldu sinni meS stökum dugnaði,
og móðir hans á níræSisaldri verið
hjá honum. Þetta sviplega frá-
fall hans sviftir því heimilið allri
forstööu og væri hér þvi drengilegt
og fagurt aö rétta hjálparhönd.
Þess mun sannarlega við þurfa.
Bergvin heitinn var vel metinn
maSur og hvers manns hugljúfi er
hann þekti.
Þeir Arinbjörn Björnsson og
Árni Vopni frá Wynyard. era
staddir hér í bænum um þessar
mundir.
Herra Árni Anderson frá Krist-
nes P. O., Sask., kom til bæjarins
í vikunni. Hann ætlar að ganga
hér á verzlunarskóla.