Lögberg - 22.02.1912, Blaðsíða 4

4-
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. FEBRÚAR 1912.
LÖGBERG
Gefið út hvern fimtudag af The
COLUMBIA pRESS LlMlTBD
Corner William Ave. &
SherbrooÞ-e Street
WlNNIPEG, — MaNITOPA.
STEFÁN BJÖRNSSON.
EDITOR
J. A. BLÖNDAL,
BUSINESS MANAGER
UTANÁSKRIFT TIL BLAÐSINS : jl)
The Columbia Press,Ltd. (p
P. O. Box 3084, Winnipeg, Man. jjjj
UTANÁSKRIFT RITSTJÓRANS !
EDITOR LÖGBERG, (l]{
P. O. Box 3084, Winnipeg, jjlll
Manitoba.
TALSÍMI: GARKY 2156
Verð blaððins $2.00 um árið.
I þau hafi verið viturleti og réttmæt, núgildancli skólalöggjöf yrði svo
| og áréttar þá staðhæfing sína rneð breytt, aó sérskólamennirnir gerðu
)?ví, aö stjórnin hér í Manitobasé! ser góðu.
,,, . , ITvort heim kalxjlsku meö til-
svoóhlutdrægoRréttsýnoghugs, styrk Xationahsta tekst aö hafa
|svo mikiö um hagalmenmngs, aö þetta áhugamál sitt fram við Bor-
ekki geti komi.ð til mála, aö hún j den, skal látið ósagt, en það er
] geri neitt sem komi í bága viö al- fullkunnugt. að þeir fóru hins
i rnennings viljann!! sáma á leit við Sir Wilfrid, en
í Hvernig líztmönnum á? Er þetta j hann neitaði Þeirri beiSni ,°S í6k
W , , ■ , . , , ,, ■ , ekkert tillit til hennar í áður-
/Já ekki hamark osvumnnar? Og , , , ,,
Wí ! ... | nefndu frumvarpi um stækkun
Jj | þessu heíir blaöiö hugrekki t.l aö j þessa fylkis> beldur heimilaði
ít(f : ^eysja írainan í fylkisbúa eftir stækkunina, án nokkurra þeirra
)J)i ; aðra eins stjórnarathöfn nýunna skilyrða, er kaþólska kirkjan fer
eins og talsí^ataxtann, sem bæöi fam á.
vinir og óvinir fylkisstjórnarinnar, Af Þvi- 96111 Þegar hefir verið
fordæma, og eftir aö stjórnarfor- Sfgt. er auðsætt, að báðirþessir
^ _ .... fleygar kreppa meir en litm ao
maðurinn er buinn að gera tull- ... , T •
& ( rettarbotum, sem Launerstjornm
trúa kornyrkjumanna og annara haföi ^gjg Manitobafylki. Nú er
veigamestu félaga fylkisins aftur- úr tveim áttum verið að leggja að
reka með hinar sanngjörnu kröf- herra Borden um að taka þá til
ur sínar um meira vald handa al- greina,-
Hvað segja Manitobamenn, ef
sambandsstjórnarformaðinn hefir
menr.ingi í löggjafarmálum fylkis-
ins en hann hefir nú.
Landamerkjamálið.
ekki brjóst til að neita kröf-
um Ontariomanna og gugnar fyrir
áleftni hinna kaþólsku um sérskol-
ana ? ' •
______________________________ Er landamerkjamálið þá ekki
U . |......- | - . j Horfurnar á landamerkjamál- Ver komið en það var? Svo mun
Bem *Ö§[5jÖr bannrsero. Ínu lagast lítið, og bíða menn með ; yíst flestum sýnast. Og það er
óþreyju eftir hinu nýja frumvarpi síður. en svo, aðúrslit þess greiðist
sambandsstjórnarinnar um það. við , stjórnarskiftin. Roblin hafði
Forvígismenn fyrir beinni lög-
gjöf í Manitoba fóru nýskeö á
fund Roblinstjórnarinnar. Erindi
þeirra var aö ræöa viö hana þá
miklu nauösynja-umbót nýrri tima
Eins og menn muna, lagði stjórn ] þó lengst af hamrað á því, að alt
Sir Wilfrids Laurier fram frum- væri það Laurier að kenna, hvað
varp lím stækkun Manitobafylkis | sá málarekstur þeirra. gengi seint.
árið 1909. I því frumvarpi var Nú eru conservatívar komnir að
nákvæmlega tekin fram stækkun 0g situr alt í sama farinu nema,
aö leggja öll mikilvæg landsmál j þessa fylkis, og þar ákveðið, að | eins víst, að stórum óvænlegri kjör
undir þióöaratkvæöi, dóm lands- í Þai'* skyldi fá báðar hafnirnai við verði um að velja, og jafnvel ekk-
búa eöa fylkisbúa. Fóru flutn
Minna en TVÖ cent ári
fyrir olíu og viögerííir
vanaleg. handsnúin, og sem skilur 500
pund á klukkustund er
SHARPLES
Tiibdlar rjóimiskilvindur
Hún hefir nýlega lokið verki,sem sara-
svarar ioo ára vinnu, á fimm til átta
kúabúi. Kostnaðnr alls $1.15 minna
en 2c á ári. Skrifið eftir upi-lý'ingum
og kynnist hvernig hún «-ndist svo ve).
Dairy Tubular er öð»um ó-
lík og gallalaus. Einkaleyfi
vörðuð. Diskalaús. Tvöfalt
skilmagn. Ábyrgðgefin.
Þ»eir sem
græða á
m jólkur-
b ú u m
nota sér
T ubular
, Velvet
sem gefa
meir af
sér .Skrif
ið eftir
nöfnum
þeirra.
Ef þér þekkið ekki næsta amboðs-
maun vorn þá skuluð þér’skrifa eftir
eftir nafni hans og
heimili. Einnig
eftir verðlista vor-
um nr. 343.
THE SHARPLES SEPARATOfiC CO.
Toronto, Qnt Winnipcg, Man.

The DOdlNION BANk
SELKIRK I3TIBCIÖ.
Alls konar bankastörf af hendi leyst.
Spurisjóösdeildin.
TekiP vití innlögum, frá ti.oo a8 upphaet
og þar yfir Haestu vextir borgaðir tvisvai
sinninn á ári. Viösiaftum bænda og ann
arra sveitamanoa sérstakur gaumur gefin*.
Bnéfleg innlegg og úttektir afgreiddar. Ósk
að eftir bréfaviBskiftum.
Gnekidur höfuðstóll. $ 4.700,000
v,'-»=j<jKr Qg óskiftur grdði $ 5,700,000
Allar eignir........$70,000,000
Innieignar sMrteini (letter orf creditsj seilt
sem eru greiðanleg um alian heitn.
J. GRISDALE,
bankastjóri.
Pludsonsflóa, Churchill og Fort
. . _ ,...Nelson, En öll átti landsviðbótin
mgsmenn svo hoflega meö rnáli | aK vera svo mildl> Manitoba
sínu, aö þeir létu sér nægja aö i yrli; 175,000 fermílum stærra en
æskja þess eins, að stjórnin léti í það er nú, og jafnvíðáttumikið
ljósi þaö álit sitt, að hún væri eins og hin sléttufylkin. Engar
hugmynd þessarar löggjafar rr.eð- kvaðir fvlgdu landsviðbótinni um
mælt. Flutningsmenn voru full- Það, að heft yrði forræði Manito-
. , , , . . bafylkis um mentamál eða önnur
truar kornyrkiumanna, verka- ,,, ,, . . .. ,, ,
J felagsmal 1 þessum nvja hluta. er
manna, góötemplara og emskatts- við þaö yrði bætt ‘ Frumvarpið
sinna hér í fylkinu. Samskonar
nefnd þessari fann aö máli Rob-
lin stjórnarformann í fyrra, og
bar fram viölíka málaleitan þá.
Roblin stjórnarformaöur tók aö
vísu vel undir óskir flutnings-
manna þá, en svo var látiö viö
þaö sitja.
Nú fann nefndin, sem mál
þetta hafði með höndum, ekki
Roblin sjálfan, heldur Colin H.
Campbell, því aö hann er ,,full-
mektugur“ í fjarveru Roblins
var í alla staði mjög aðgengilegt.
Það eitt var eftir að ákveða hvaða
fjárhagsskilmálum stækkun fylkis-
•ins skýldi bundin. Ef hepnast
liefði að semja um þá við Roblin-
stjórnina, væri frumvarp þetta orð-
ið að lögum. En það tókst ekki.
Og nú er vanséð hverjar lyktir
landamerkjamálsins verða, og hve
fýsilegar þær verða, þrátt fyrir:
það, þó að vildarvinir Roblins og
ráðherranna hér sitji við stýrið i|
Ottawa.
Þetta segjum vér vegria þess, að
ert i málinu gert á þessu þingi.
Þetta eru þá ein höppin, sem
Manitobabúar hafa af því að
hjálpa til að pota Borden í stjórn-
arsessinn, — fyrir utan alt annað.
Horfur lan*damerkjamálsins eru
orðnar ískyggilegar og engin
furða þó að Roblin stjórnarfor-
maður sé ekki sem ánægðastur yf-
ir þeim um þessar mundir. Hon-
um er það ekki láandi.
Minni Fjallkonunnar.
eftir
horstein Þ. Þorsteinsson.
Flutt á miðsvetrarsamsæti
“Helga magra,” 13. Febr. 1912
Herra forseti!
Heiðruðu gestir ‘Helga magra!’
Eg finn ekki ástæðu til að biðja
vðitr velvirðingar á því. þegar eg
á að minna yður á Fjallkoriuna
í
I sambufði Við oss Væstur-tslend-
. . ... það er sótt fast nú um þessari , , ... • , ,
Voru viötökurnar hjá honum sýnu J„undir a5 f4 Bordeu 'stjórnina til! fnÖU’ 1>OÍt Cg mmmSt hennar
verri heldur en hjá Roblin í fyrra. ; ag smeygja í
Campbell leysti ofan af skjóö- um fleygum fyrir Manitobafvlki um oss eins hana Fyrst og
unni við nefndina og sagöi hen i, ; mn i h.ð væntanlega frumvarp um fremst er þetta minni flutt j Vest.
!?!!•?■ í inK*' °S tali l>ví alveg eins mikið
stækkun fylkisins, sem von liefir
] verið á, að lögð yrði fyrir Sam-
| bandsþingið bráðlega, ef það kem-
tir þá fyrir þingið á þessu ári.
aö hann væri ,,algerlega andvíg-
ur slíkri löggjöf, “ („absolutely
opposed to such legislation“).
Og hveyskonar löggjöf er þaö j Fleygar þessir eru tveir og
jfcm fylkis-stjérnarfulltruinn, hér koma sinn úr hvorri áttinni. Ann
í Manitoba er svona afar-andvíg- ; ar frá fylkisstjórninni í Ontario,
ur? hinn frá kaj>ólsku kirkjunni og
urheimi. til Vestur-íslendinga. af
N’estur-íslendingi. Sömuleiðis sjá-
um vér Fjallkonuna með vestur-
íslenzkum augum, hugsum um
hana með vestur-íslenzkum hugs-
unum og - eg held eg megi full-
yrða.— tölum um hana með Vest-
ur-íslenzkum orðum. Ejallkonan
er oss líka svo tengd, að vér ætt-
um ekki að minnast hennar án þess
að muna til sjálfra vor, sem erum
Þaö er löggjöf, sem á aö efla ! hennar máttarstoðum.
, . . . . Það sem Ontario fylki fer frairt
þjoðræoið en mrnka þingræðiö. , , v v í. . , , \
' r 0 1 a, er það, að bætt verði mn 1 frum-
N»i ««.'»"?-'11« af hennar M6«i „6 hold af
eöd vald ahnenmngs, eoa fylkis- viöbótin verði aukin austur a bog- hennar holcjj
búa um úrslit allra helztu löggjaf- inn um nokkur þúsund fermílur. vér ejgum j raun og veru ekkJ
armála, sem um er aö ræöa f j en í þess stað. verði Manitoba ,mikla ættjarðarást til, fæst af oss
þessu fylki, en takmarka aö sama svlft h,nnni dymiæta hafnarstað Í8lenclingum> sem tóum j Ameríku.
skapi vald þings ogstjórnarí þeim, v'|Xi /1(,ann 1 l>u Ne son, sen) | Fn ennþa meira virðist oss þó
Mamtoba var ætlaö 1 frumvarpi skorta sanna þjóðrækni þjóB.
Lauriers; en efttir þessum hafn- ] ræknistilfinningu. Enda er hér á
arstað er Ontariostjórnin að Sléttunum fatt sem glæðir hana>
or£a' en fjölda margt sem deyfir og
f annan stað fer kaþólska kirkj- clregur úr þjóðareinkennum vor-
’ um.
Um leið og hingað er komið,
förum við strax að reyna að lifa i
samræmi við hinn mikla starfs-
heim Vesturálfunnar. Og það er
eins og hann nái oss á vald sitt
með húð og hári, sál og líkama.
eöa eiginlega stjórnarinnar, sem
viö völdin er, því aö hún hefir
jafnaðarlegast meiri hluta þings á
sínu bandi og getur því látið lög
leiöa hvaö sem henni þóknast, !an fram á það, aö ákveðið sé l
meöan hún er viö völd. Ef hún frnnivarPinn- a« sérstakt fyrir-
_ , , . ,| komulasr skuli eilda 1 landaukan-
veröur í minnt hluta 1 þingi má ,__.. _ _ .
r 15 ; um, sem bætt verður við Mani-
hún ekki halda áfram aö stjórna ; tcbafylki
sainkvæmt b ezkum lögum. . F.ins og jægftr var lænt á eru
Meö fyrnefndri yfi'lýsing sinni ! hvorttveggja þetta afarviðsjár-
hefir Campbell ráögjafi lyrir hönd veröir fleygar. sem nú er verið að; Vér verðum hygnir og-kaldir. Elsk
fylkisstjórnarinnar í Manitoba reyna a^ fa laumað inn í íruim- um ebbj og hotum ekki. Hlægjum
tekiö af skariö og sýnt mönnum varPlS- | sjaldan hjartanlega og grátum
, ,.. ■ .. , 1 f 11 • ' Hvað eru fáeinar fermilur eyði- heldur ekki beisklega Vér lesumi
/ ! lands a við hafnarstoðma við flo-I og hugsum og tolum litið um ann-
stjornar. Hann ehr opinber- annp Munurinn er ómetanlegur. að en það, er að starfi voru lýtur.
lega tjáö sig andvígan því, að ejnkum vegna þess, að miklar lik- Heimspekilegar hugleiðingar ónáða
fylkisbúar fái að ráða meira um ur eru til þess, að endastöð tíud- fæsta af oss,, og skáldskapur ojt
áhugamál sín en þeir ráöanú ; aö i sonsflóabrautarinnar verði ein- listir fara vanalega fyrir ofan eða
þeir t. a. m. fái aö fella þau lög mitt 1 P°rt Nelson. Þangað er neðan Sléttuna. og koma mjög
meö almennings atkvæöi, sem I f'tthya* 7° mílum styttra að | sjaldan Við hjá oss. En líkur eru
.. ,, „ f, , _ leggja brautina heldur en til Fort! sterkar til að þetta brevtist a kom-
þe.r ert, oanægö.r meö, Og fái þaö Churchill> og ef p>orden fe]st á að andi árum_ þyi spor m, farjn að
að lögum gert, sem almenningur reka fleyg- Ontariostjórnarinnar ] sjást, sem benda í áttina.
er einhuga áfram um að lögleíða inn í frumvarpið. þá verða Mani-
Þessari rýmkun á réttindum ; tobamenn sviftir eina hafnarstæð-] stundum langar oss heim. Því
ylkisbúaerfulltrúiRoblin-stjórn- mU' seni.verSur .vi« Aóann með. svo eru traustir meginÞættir bands j _ f..
1 ollum þeim hlunmndum sem hon- þess, sem tengir oss við ættjorð- bannleikurinn er, að Islending-;
um fylgja. | jna, að enginn amerískur véla- nrinn frá Ameríku, er ^irðinn svo
ins mær,
með drifbjart men yfir göfgum
hvarmi
og framtíma daginn ungan á
armi,
eins og guðs þanki hrein og skær.
Frá henni andar ilmviðsins blær,
en eldihjarta slær í fannhvítum
barmi.
Jökulsvip ber hún harðan og
heiðan,
en hæðafaðm á hún viðan og
breiðan
og blávatna augun blíð og tær. t
LTm hana hringast hafblámans
svið.
Hánorðurs tjöldin glitra að baki.
Svo hátt sig ber undir heiðu þaki,
í hrannadunum og straumanið.
Föðmuð af ilstraum á eina hlið,
á aðra af sæfrerans harðleikna
taki.
Áttvís á tvennar álfustrendur,
einbýl, jafnvig á báðar hendur,
situr liún hafsins höfuð við.
Þannig málar æskuminningin og
heimþráin Fjallkonuna í huga vor-
um. Og svo förum vér heim, en
þá koma vonbrigðin. Óblíða nátt-
úrunnar kastar skæðadrífu i augu
vor, svo vér sjáum ekki sólina.—
Vér horfum drungaslegnir á trölls-
leiki óveðranna. og detta í hugorð
skáldsins;
I>á_ yfir jöklunum húm sá eg
hnyklast,
hjúfra sig. breiða sig, teygja sig,
miklast.
Hret kom að vestan, haglél að
austan,
hríðþrunginn myrkva norðan dró.
Hreggbylur sunnan —
Þá langar oss að hverfa aftur
til kjötkatlanna á Sléttunum. Vér
söknum járnbrautanna og veg-
anna. akranna og uppskerunnar,
skóganna og borganna, rafmagns-
vagnanna og ljósanna, atvinnunn-
ar og félagslífsinS. Með öðrum
orðum: Vér söknum Vestur-
heims, af því að oss finnst, að þar
fari betur um oss en heima.
Að heiman komum vér heilir ís- i
lendingar, en förum heim ajftur
hálfir. Hinn helmingurinn—hvort
það er nú sá betri eða verri — er
amerískur, ef vér höfum dvalið
hér svo árum skiftir. Og þennan
helming höfum vér með oss heim.
En hann er ekki þægur ljár í þúf-
unum heima. Hina djúpu, tign-
ríku fegurð og mikilleik, sem ein-
kenna Fjallkonuna — alt það in-
dæli. sem ættjörð vor ber og skáld
in hafa gert ógleymanlegt og’ ó-
dauðlegt í Ijóðum sínum—alt það
virðir hann að vettugi. Alt það,
sem getur eigi orðið daglega lífinu
til arðs eða nytja, er einskis virði
í augum hans. Ánægju sina finnur
hann í starfinu, eða öllu heldur í
því, að koma sarfinu í það horf,
að sem mest vinnist, á auðveldast-
an og þægilegastan há,tt. Alt, sem
miður fer í iðnaði og starfrækslu
heima, hefir hann á hornum sér.
Og þótt bróðir hans, hinn helm-
ingurinn islenzki, beri í bætifláka
Stundnm dreymir oss heimjjg] fyrir ættIand sitt þá skel1ir hann
við því skollaeyrum.
arinnar andvígur. Hann vill alls
ekki gefa neitt eftiraf valdi stjórn-
Ekki er fleygurinn þeirra ka -
arinnar í hendur almennings. ] ólsku neinn búhnykkur heldur að
kraftur megnar að slita það með breyttur eftir dvöl sína í þjóðlífs-
ölln. Þá sjáum vér alt hið bjarta,1 loftinu vestra, aö hann þekkir ekki
Þarna er býsna glögg grein gerö lögleiða eftirleiðis sérskóla fyrir-! sem land vort geymir—sólarheim-: aftnr fand sitt og þjóð að öllu
fyrir því hugarþeli, sem Roblin- kornnlag'
stjórnin ber til fylkisbúa. Þarna Þetta fylki
landsviðbótinni sem inn islenzka. Þá blasir Fjallkonan ] leyti.
fær. Allir heilvita mót sjón vorri sem eldleg geisla
sést þaö svart á hvítu aö alt gum
menn hljóta að sjá, að slíkt getur
á engan veg blessast, að jtvenns-
mynd vornæturröðulsins, fögur,
töfrandi, dýrðleg. Þá vakir ætt-
landið, sólareyjan, í hugum vor-
um einsog “nóttlaus voraldar ver-
hennar um aö berjast fyrir rétt konar skólafyrirkomulag eigi sér
indum fólksins, er ekki annaö en í stag \ sama fylkinu. Það hlýtur að
fyrirlitlegustu látalæti, tóm tlekk- I verða til þess, að vekja upp skóla- ] öld, þar sem “víðsýnið skín.” Þá
ing og háöungarleg hræsni. 1 málsmisklíSina á ný og verða til- er Fjallkonan ekki brúður íssins
Og svo kemur ,,Telegram“ rétt efni æsin&a °S ilMeilna, er mönn- ] og myrkursins, heldur sólskinsins
á eftir og leggur blessun sína yfir
fyrgreind ummæli Campbells ráö-
gjafa og lætur mikiö yfir því, hvaö
um munu svo minnisstæðar frá og sumardýrðarinnar, þá hugsum
fyrri tímum, að fæsta mun langa: vér líkt og skáldið, sem tekur svo
til að rifja þær upp að nýju, ogj fagurlega til orða:—
þeim deilum mun ekki lykta fyr en j Þar rís hún vor drotning, djúps-
Sér það ekki með sömu
augum og þegar hann var áður
heima. Honum finns að hann eigi
ekki lengur heinm heima. Þess-
vegna hraðar hann ferð sinni að
heiman og heim — heim til lands-
ins, þar sem hann verður útlend-
ingur til dauðans, en kýs þó heíd-
ur að búa. Og þrátt fyrir þetta
getur honum þótt vænt um ísland
sitt, málið og þjóðernið. En ætt-
jarðarást hans birtist í Vestur-
íslenzku þjóðfélagi, en ekki Aust
ur-íslenzku. Hér á hann heima,
en hvergi annarstaðar.
Eg hika ekki við að gera þá
staðhæfingu, að þetta eigi sér stað
með þorra allra Vestur-Islendinga.
Að vísu lítur meginpartur þeirra
ættland sitt aldrei aftur, en ef þeir
færu heim, þá yrði þetta niður-
staðan með flesta þeirra.
Þessvegna er svo nauðsynlegt,
að leggja sem mesta og bezta rækt
við þjóðerni vort hér vestra. Með
því eina og einasta móti, getum
vér unnið móður vorri, Fjallkon-
| unni, þarft og göfugt æfistarf, og
! skilað henni með vöxtum því dýr-
í mæta pundi, sem hún fékk öss
tingum í hendur.
Megin aflfjöðrin í lífi einstak-
linganna. þjóðanna og þjóðfélags
brotanna er sjálfselskan: löngun-
in til að vilja sjálfa sig sem mesta
! og stærsta, frægsta og voldugasta,
| á hvern þann hátt og í hverju því
starfsviki mannlifsins, sem eðli
þeirra og hugur stefnir að og
þráir.
Öll ást. í hverri ínynd sem hún
birtist, á upptök sín og aflgeymir
i sjálfselskunni, og' þar af leiðandi
ætjjarðarástin líka .
Þess meiri frægðarljómi, sem
j skín yfir einu landi, því meiri
] særmd þykir sonum þess og dætr-
j um að teljast börn þess.
Það er eins og maður heyri enn
þá sigurhreiminn í rödd Islend-
inganna fornu, á frelsis- og' lýð-
veldis timunum, þegar þeir sigldu
til annara landa og hittu höfð-
ingja. “Ek er maðr íslenzkr,
; herra,” sögöu þeir. Og þeir sýndu
það líka, ekki einungis með orð-
um sínurn, heldur miklu fremur í
! verkum öllum og framkvæmdum,
| að meiri heiður þektu þeir ekki en
að vera íslendingar, og láta al-
heiminn vita það og skilja, að þeir
væru íslendingar, sem lifðu og
! dæju fyrir land sitt og- þjóð.
Allar fslendingasögur vorar eru
i ein óslitin ættjarðarástarsaga, þar
sem þjóðerni og þjóðrækni mega
j sín ávalt meira en gull og silfur,
frægð og völd erlendra konunga
j og höfðingja. Ástin á sjálfum sér
! var ástin tit landsins síns, bundin
! þeim > böndum og knýtt þeim
knútum, sem aldrei slitnuðu né j
t losnuðu. Annarsstðar en á íslandi
festu forfeðurnir lítt yndi. — Þarj
| var sæld að lifa og deyja.
En blómaöld íslands er nú
löngu liðin, og ægi-aldir laun-
morða og lánleysis, deyfðar og|
drepsótta, hafígs og horfellis, j
þrældóms og þýlyndis hafa rúið i
land vort hinum forna skrúða ogi
skarti, itinra og ytra — Fjallkon-
una, sonu hennar og dætur. Á!
niðurlægingaröldunum mestu hef-!
ir ekki ætíð verið hár heiður að
kallast íslendingur, og berum vérj
þeirra daga mörk, alt of margir,
enn í dag.
En nú er komin ný öld. Að
sönnu ekki blómaöldin forna —
Gullöld íslendinganna — en samt
gróðraröld. Vér, fslendingar, sem
nú lifum, lifum á vonarbjartri
gróðraröld. — Vor! islenzkt vor
er öllum auðséð, sem heila sjón
hafa. En því vori, sem flestum
íslenzkum vorum, fylgja hret og
óstillingar umhleypings-veðranna
heima. Annars væri það heldur
ekki íslenzkt vor. En gróðurinn
lifir og hann dafnar, styrkist og
hækkar, á aðfarandi sumri hinna
komandi alda, í skjóli þjóðarinn-
ar, sem nú er Búin að finna sjálfa
sig aftur. — Smásaman skrýð-
ist Fjallkonan sinum forna skógi,
þott hægt fari. Allar sannar um-
lwetur eru lengi á leiðinni. Árin
vinna að þeim, en afdirnar full-
komna þær. Smátt og smátt
stækka og sléttast túnin, en holt-
unum fækkar. Grundirnar verða
grænni, engin arðmeiri. Vegirnir
greiðfærari og fossarnir vinnandi
afl í þarfir þjóðarinnar. Þá sitja!
þeir ekki lengur auðum höndum
og kveða, heldur raula þeir við
snældiina sina, og vinna þannig
þjóðinni stórgagn, um leið og þeir
skemta henni með kvæðum sínum,
eins vel og þeir gerðu á umliðnum
öldum. — Alt af eru áhöldin að
verða sterkari og haganlegri, sem
íslendingar vinna námur hafsins
með. Þar ekki sízt, er gróðurinn
og gróðinn auðsær.
í bókmentum standa Forn-ís-
lendingar öllum fornþjóðum fratn
ar, nema ef vera skyldi Fom-
NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRtFSTOrA I WTNNIPKG
Höfuðstóll (löggiltur) . . .
Höfuffstóll (greirfdar) .
STJÓRNENDUR:
Formaður ----- Sir D. H
Vara-formaöur - -----
Jas, H. Ashdown H. T. Champion
Hon.Ð.C- Cameron W, C. Leistikow
$6,000,000
$2,200,000
McMillan, K. C. M. G.
Capt. Wm. Robroso®
Frederíck Nation
Hon. R. P, Koblin
s
Allskonar oankastörf afgreidd.—Vér byrjum reikninga við einstaklinga
eða félög og sanngjarnir skilmálar veittir.—Avísanir seldar til hvaðastaðar
sem er á Islandi.—Sérstakur gaumur gefinn sparisjóðs innlögum, sem hægt
er að byrja með einum dollar. Reutur lagðar við á hverjum 6 mánuðum.
T. E. THORSTEINSON, Ráösmaður.
Corner William Ave. Og Nena St. Winnipeg. Man.
Grikkjum. Þar nær snildin sinni
dýpstu speki og áhrifaþyngsta en
einfaldasta mikilleik í forntiðar-
gókmentum heimsins. Fyrir þær
einar, þótt enginn íslendingur
væ/i til í dag, mundi nafn vort
lifa um allar aldir maunanna í
bókmentum heimsins. Fyrir þær
hefir sæmd vor aukist hjá öllum
mentuðum og lærðum mönnum út
um allar jarðir, og á eftir að
vaxa og fullkomnast á komandi
árum.
En vér eigum lika nútíðar bók-
mentir. Einnig þar er gróðurinn
öllum auðsær. Framförin risa-
vaxin, miðað við þá fáu áratugi,-
sem liðnir eru síðan regluleg end-
urvakning átti sér þár stað, og fá-
menni þjóðar vorraf hins vegar
tekið til greina. En engin smá-
Þjóð getur með sanngirni voriast
efjtir að finna eins mörg og mikil
stórmenni og andansmenn meðal
þúsunda sinna og stórþjóðirnar í
miljónum sínum. Eg ætla heldur
ekki að halda því fram, að bók-
mentir núlifandi tslendinga jafn-
ist fyllilega við það bezta, sem
stórþjóðir menningarlandanna
framlgiðat nú á dögum. En hitt
skal varið hvar sem er, að þeir
eru á hraðri ferð fram og hærra
upp í heim bókmenta og lista. Og
eg hefi óbilandi sannfæring fyrir
því, að áður en margir áratugir
liða af tuttugustu öldinni, þá verði
einhver íslendingurinn jafn heims
frægur fyrir skáldrit sín eins og
t. d. Tbsen og Bjönson, norsku
skáldin eru. Og þessi sannfæring
min er bygð á þeirri eðlilegu trú,
að íslendingar haldi áfram að
þroskast á komandi árum, í jöfn-
um hlutföllum við það sem þeir
hafa gert á hinum siðustu.
Eitt er vist. Gróðurinn er byrj-
aður, Andlegt og starfslegt frjó-
magn taka höndum saman og fylfá
landið lífi, og anda heilnæmum
vormorgunblæ yfir hina vöknuðu
] heomaþjóð. — —
Eg talaði um sjálfselsku áðan.
! Eg minnist á hana í tilliti til vor
Við það bættist líka, að margir
þeir, sem aldrei höfðu séð íslend-
inga, og ekkert um þá né land
þeirra lesið, en heyrðu að útlend-
ingar væru farnir að flytja inn í
landið, sem komu lengst norð-
austan úr höfum frá eiphverri is-
eyju þar og kölluðu sig íslend-
inga, héldu að þessir innflytjend-
ur væru annað hvort skrælingjar
eða nijög riátengdir þeim. Jafnvel
enn í dag eru eins,töku sauðir til
hér i Canada, sem þarm fróðleik
geyma í sál sinni, meira að segja
meðal þeirra, sem fást hér við
tímarit og blaðamensKU.
A þeim timum mun sjaldnast
hafa logað sigurlogi úr auga land-
ans þegar hann svaraði verk-
stjóra sínum, sem oft og einatt
var líka ruddalegur harðstjóri, er
hann spurði hann um þjóðerni
sitt: “I am an Icelander, Sir!”
Nei. Á þeim árum finst mér að
þjóðernistilfinning vor hafi feng-
ið það rothögg, sem hún er enn
ekki fuHröknuð úr.
Þá afskræmdust íslenzku nöfn-
in i ensk orðskrýpi hjá mörgum
íslendingi og tollir sú apa-tizka
við oss enn. Þá vildu margir ís-
1ands synir en þó sérstaklega dæt-
ur þess, helzt ekki kannast við
þjóðerni sitt nema í skúmaskotum
og pukri, og sumir alls ekki. Á
þetta sér stað enn þann dag í dag
og hefi eg sjálfur verið heyruar
og sjónarvottur að því, bæði hér
austur á Sléttunum og eins vest-
ur við Kyrrahaf, en sem betur fer
ekki oft. — Ofan á alt þetta bætt-
ist svo óeiningin -— islenzka sund-
urlyndið og sundrungin, bæði í
pólitík og trúmálum, og eiginlega
öllum málum þeirra og öllum sköp
uðurn hrærandi hlutum, sem þeim
kom við sem þjóðarheild. Og er
öllum bersýnilegt hve sorgleg á-
hrif iilfúð og flnkkadrættir hafa
haft, og hafa enn, á jafnfáliðan
hóp og dreifðan og vér erum hér
í álfu.
Margt er orðið breytt frá því
sem áður var, hér sem heima. og
Vestur-íslendinga. Guðfræðinni j flest til batnaðar. Hvað atvinnu
er stundum i nöp við hana, en jiað I snertir og efnalegt sjálfstæði, eru
er mér ekki. Hún er lífinu eins! margir vel á veg komnir af ís-
eðlileg til þroskunar og loft og lendingum vestra og standa þar
ljós, fæða og hiti. Eg gat þess, j óneitanlega mikið betur að vígi
að hún væri meginaflfjöður lífs-! en bræðurnir eystra. Er gleðilegt
ins. Þessi aflfjöður ætlast og til að sjá, hve atorka, iðni og hygni
nð. knýja fram meiri og dýpri ætt-, llafa gert garðinn glæsilegan og
jarðarást og þjóðrækni og næmari frægan hjá mörgum Vestur-ís-
þjóðernis tilfinningu hjá oss eftir- lendingi. En vér erum samt ekki
leiðis en að undanförnu . j fyllilega vaknaðir til meðvitundar
Fyrst þegar íslendingar fóru að nnl þjóðerni vort hér vestra. Eg
flytjast að heiman og hingað vest- veit að það hafa legið mjög eðli-
ur á Sléttuna, voru þeir lítt þektir legar orsakir til þessa, sem sjást
af fólki því, sem hér var fyrir. Þezt þegar afstöðu vorrar er gætt
Sumir af þessum fyrstu innflytj- gaumgæfilega hér í álfu. En nú
endum. voru bláfátækar fjölskyld- er timinn kominn til að breyta mti.
ur, sem í nokkrum tilfellum voru Sjálfselska vor hyggin og um-
sendar hingað nær því naktar og hngsunarsöm, þó.tti sér engin
allslausar af sveitafélögum eftir fiemdarvon í því áður fyrri að
margra ára basl og bágindi við halda íslendingsnafninu hátt á
sultarborð hreppanna heima. i> fti. Máske stundum þvert á
Nærri má geta, hvernig þetta fólk n-óti. En nú er það heiður fyrir
hefir litið út i augum hérlendra °ss að kalla oss íslendinga. Ekki
manna, þegar hingað kom. Mér einungis sökum starfs vors hér í
finst, að það hafi hlotið að .koma ?lfn. þó gott og lofsvert sé að
þeim all ankananlega fyrir sjónir. n.örgu leyti, heldur einnig fyrir
að eg ekki segi meira. Ekkert >nn frægðarljóma. sem ísland
nema óþrifaleg og illa borguð sendir út um heiminn. meiri og
bæjarvinna eða frumbýlisár erfið- bjartari ár frá ári. Vér eigum að
leika og harðréttis beið þeirra alls- !ata oss þykja. svo vænt um oss og
lausra þegar hingað kom. Islend- börn vor — Sjálfselska vor á að
ingar þá, sem endranær, sýndu vera svo rík, að vér gqtum eigi
fram úr skarandi þrautseigju og annað, vegna sóma vors og .heið-
þolgæði, en ekki mun þá ætíð hafá 11 s. en verið sannir íslendingar
f>ótt stór frami í að teljast íslend-
ingur. Vinnudýrin, hversu þæg
og þolgóð sem þau eru, njóta
og gjört börn vor að sönnum ís-
’endingum.
Enn sem komið er stöndum vér
starfi sínu. yfirleitt í alt of litlu sambandi við
Western Canada Flour Mills Company, Limited