Lögberg - 25.07.1912, Side 4

LÖGBERG, FIMTUDAGINÍ 25. JÚLÍ 1912.
LÖGBERG
GefiO út hvern fimtudag af The
Columbia Prbss Limited
Coroer William Ave. &
SnerbrooVe Street
WlNNIPEG, — MaNITOPA.
STEFÁN BJÖRNSSON1.
EDITOR
A. BLÖNDAL.
BUSINESS MANAGER
UTANÁSKRIFTTIL BLAÐSINS:
TKeColumbia Press.LtcL
P. O. Box 3084. Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIET RITSTJÓRANS:
iEDITOR LÖGBERG,
P. O. Box 3084, Winnipeg,
Manitoba.
TALSÍMI: GARKY 2156
Verð blaðsina $2.00 um árið.
Talsímagjöldin.
ness-mennina heldttr en einokunar-
félagið, }>ví að 4 þeim hefir hún
hækkað leiguna um sjötta part eins
og að framan er á vikiS.
Varla getur því hjá því fariS, aS
mönnum hugni misjafnlega þessi
svik fylkisstjórnarinnar ofan á alt
þaS fjárbruSl, fyrirhyggjuleysi og
óskaplegu afglöp, sem einkent hafa
hinn langa en ólánlega og farsæki-
arsnauða stjórnarferil roblinsika
rá'Saheytisins.
Það eitt er víst, aS loforð Robl-
ins, hins nýja Sir Rodmonds, um
lækkun fóngjaldanna veiSa honum
ekki atkvæSi við næstu kosningar.
en það gæti skeð, að þau drægju
nægilega mikið fylgi frá ihonum til
þess að steypa honum af stóli.
Ósennilegt er það að minsta kosti
ekki. að afskifti þess >herra af
fónamálum Manitobafylkis, verði
naglinn í pélitísku líkkistuna hans.
Björg á Bjargi.
heitir kvæðaflokkur allmikill. er
Stephán G- Stephánsson skáld, hef-
ir góðfúslega sent Lögbergi til
birtingar, og kunnum vér honuir}
mikla þökk fyrir. KvæðiS er í
þáttum, eins og fleiri kvæði hans,
og verður birt smám saman. EfniS
er úr sögunni, eða nrfhnnmælunum
gömlu, um konuna íslenzku, sem
sagt var, að átt hefði tvo sonu, er
báðir /druknuðu með höfuðsmanni
eða hirðistjóra, þegar Ihann fórst.
er En er hún frétti það, kvaðst Itún
glöð láta drengi sina báða, væri
sagan sönn um lát landstjórans.
Þetta efni færir skáldið. í svo
heillandi og áhrifamikinn búning,
aS unun er að le'sa. Frábærlega
snjalt er til orða tekið víða og
huggsjónatilþrif djarfleg og stór-
fengileg.
Björg á Bjargi verður persónu-
gervingur sannrar, íslenzkrar þjóð-
rækni og ættjarðarástar, þeirrar
háu, göfugu og ósérplægnu tilfinn-
ingar, sem fúslega leggur alt í söl-
urnar fyrir hugsjón sína; sem stæl-
ist við að tapa, vex við hvert áfall.
á líkan veg sem fjöll vor, er
“hækka sig-viS hverja brekku.”
Landstjórinn með sinn hirSingja-
fans. er erlenda valdið, sem seilist
var
Stjórnarblaöið “Telegram
nýskeö látiS flytja skýrslu um ný
talsímagjöld, sem í ráði er aS
skella á, og.munu eiga aS gilda
næstu sex mánuSina. ;
Eins og viS var að búast,
þessi nýi taxti sama sem ný kvöS
á þá, sem talsíma nota. Þó eru
þær álögur ekki út af eins fárán-
lega ó'sanngjarnar og lubbalega ó-
svífnar eins og sú fóngjaldahækk-
un, sem fylkisstjórnin fór á flot í
vetur, og hún hefir að maklegleik-
um fengið flestar hnútur fyrir,
bæöi frá andstæðingum og fylgis-
mönnuim. Mátti svo heita, að allir,
sem talsíma nota, risu. gegn þeirri
óliæfu, sem stjómin gerði sig lík-
lega til að valdbjóða rneS rúss-
neskum harðstjórnar-myndugleik. .
Nýi taxtinn, sem nú hefir vpriS
saminn, er ofurlítið vægari eins og
fyr var á vikiö. Sá er einkuim
munurinn á honum og Desember-
taxtanum, aS i hinuan fyrnefnda er
ekki gert ráð fyrir pví. a'S' tak-
marka það, hve oft megi brúka Sránsk10 sinni eftir sjálfstæði lands-
fónana. Gegn því akvæði í fyrri ms' 1>að vald nær stuðningi skamm
taxtanum voru hörSust mótmælin.
og með gildum rökum sýnt frarm á,
a5 fóngjaldið hlyti viöast hvar að
verða svo gifurlegt. að hvergi á
bygðu bóli væri dæmi slíks að
finna.
Eftir þessum nýja taxta verður
leiga business-fóna $60.00 ái ári, en
$30.00 heimilisfóna. Leigan'á hin-
uin fyrnefndu hækkuS um $10.00
á ári, en $5.00 liækkun á heimilis-
fónum.
Þó eru enn, ýmsar auka-álögur,
sem ekki hafa veriS áðúr. Alt
miðar að því að íþyngja þeim, er
sýnna, metorðagjamra og purkun-
arlausra Islendinga. sem fá má til
flestra hluta, ef fé og upphefð ef í
boði. Einni slíkri landeyðu lýsir
skáldið afdráttarlaust og ágætlega
í þessu erindi:
Fremstur skemti skósveinn valds-
mannsins,
Skrípa-kurteis, vilmáll, dönsku-
blestur.
, J
HirðLglæstastur, heima-lubbi
jnestur.
Uppgangs-mögur íslenzks þræla-
kyns
Nefndur Lgtrus Landvömm undan
hlust,
Lárenkrans í viðræðum og herra
tafsima nota, og gera sem fæstum Þegar hann var heldri skó að
þerra.
Eða troða druslur ofan í duft.
Inn í kvæðið vefur skáldið hug-
mlögulegt að njóta þeirra þægind'a
að hafa fóna. öSrum en efnaöa
fólkinu. ÞaS munar vitaskuld
ekki mjög mikiö um þessa nýju riæma ástar-harmsögu. Laufey frá
hækkun á talsímaleigunni, en efna- Haga missir unnusta sinn, son
minna fólkið munar um hana, og Bjargar annan, er ferst i Þverá
margir sem hafa þegar haft tal- | meS hirSstjóranum.
sima i húsum sínum til þæginda,1 Kvæðið er að vísu alt ein óskap-
\erfta nú að vera án þeirra. Lag-1 ]eg harmsaga, en hún er svo svip-
launamennina dregur um hverja I miki] og fögur. að fátt mun þeirr-
nýja álóguna. sem á þá kemur,, ar tegundar finnast á vora tungu,
jafnkostnaðarsamt eins og er að er við kvæðaflokk þenna fái jafn-
lifa hér í bæmim nú orðíð, þar sem ast, ef })að er nokkuði og væri
allar nauösynjar fara síhækkandi
verSi, en kaupgjakl þokast fremur
>hægt upp á við.
Það er og víst, að þó að þessi
mikiö gefandi til, að skáldið hefði
búið eða sæi sér fært að búa þessa
harmsögu þannig, að4sýna mætti á
leiksviði. Þar gæti oröið þfirft og
síðari taxti verði lögleiddur, sem j fagurt hlutverk íslenzkri leiklist að1
mjög sennilegt er, þá verðlur hann j reyna sig á.
aldrei vinsæH. Mönnum er enn í Ýmsir Austur-Islendingar ættu
fersku minni loforS Roblin- annars aö hafa gott af því að lesa
stjomarinnar um aS lækka talsiina- Björgu á Bjargi. Að vísu kann | ííeybólstrar þeirra sáust,'en jörðin°
Frá elztu íslensku frumbyggjunum
og lauslega um landnám.
Þeir landar, sem Iengst hafa bú-
ið í bygöinni, eru venzlamennimir
Ingimundur Eiríksson, Gísli Jóns-
son Bíldfell, Bjarni Jasonsson,
Sveinn Halldórsson, GuSbrandur
Narfason. Þeir settust aS fyrir
austan og suðaustan vatnið Foam
Lake.
Kvikfjárræktin, sem þessir menn
hföii áöur stundaB, jókst aS stórum
mun; landrýmindi voru nóg, út-^
gjöld lítil eða engin), en viS ervið-
Ieika áttu þeir að búa í nokkur ár;
langt var til bæjar, hvort sem
þurfti aS' afla sér heiimilisforða eöa
leita læknishjálpar o. s. frv., en að-
al kaupstaðarferöir þeirra yfir áriö
munu hafa verið tvær.
ÞaS kostaöi mikið kapp og karl-
mennsku að halda við búi, sem
þessir menn höfðu; mestalt 1 hey
þurftu þeir aö flytja heirn á vetr-
um langar leiöir, tvær feröir á dag,
nálega hvernig sem ve&ur var;
annars voru skepnur þeirra í voða.
Hús þessara manna stóBu ávalt
opin fyrir ferSamönnum á nótt og
degi; gestrisni og alúS sýnd eins
fullkomin og hugsast gat. Á sin-
um tíma munu þeir fá kærleiksverk
sín endurgoldin.
Mörg ár bjuggu þessir menn í
lághýsum á meðan efm þeirra voru
aS aukast, en nú hafa l>eir reist sér
vegleg hús og ekkert til sparaö aö
gera þau sem fullkomnust.
Akuryrkju byrjuöu þeir um leið
og hinir yngri innflytjendur, og
hygg eg að bú ]>eirra standi enn
með miklum blóma.
Þegar menn áriS 1902 byrjuSu
aS festa sér heimiljsréttarlönd,
munu hafa veriö í bygðinni um 15
heimilisfeöur; nokkrir auk þeirra.
sem áöur hafa verið taldir. Is-
lendingar höfSu sest þar aB, stund>-
uðu kvikfjárrækt og juku efni sin
ÁriS 1902 tók sumuim í austurátt
að hugsast það ó'tækt, að þessi frjó-
sami partur Nortrvesturlandsin
væri lengur óyrktur. .Tveir
menn frá Rosseau í Minnesota
Þorvaldur Þorvaldsson, bróöir
þeirra Þorvaldssóna í North Dak
ota. fStígs aö Akra og Elísar og
Sveins að MountainJ, og Haraldur
Einarsson. sonur Björns Einars
sonar fyrruim bónda á Brú í Jökul
dal tóku sig; upp snemma sum
ars tilgreint ár komu og út
í Foam Lake bygS og tóku
scr lönd, og utn sama leyti tók
sér land þar Lars Hogan, norsku
maSur, einn af frumbyggjum Pem
bina county’s í Noröur Dakota, og
fyrir árslok höföu írændurnir W
H. Paulson frá Winnipeg og Tóm
as Paulson bóndi i bygðinni, fest
njörg heimilisréttarlönd fyrir landa
sína frá Minnesota og Norður
Dakota.
ÁriS 1903 hófst landnámið fyrir
alvöru, og stóS yfir þar til 1906
>á hygg eg að inniTutningum liafi
að mestu verið lokið i það sinn.
ByrjaSi á ný 1908 og þau lönd,
sem þá voru gefin út sem heimilis
réttarlönd, tókust upp fljótlega.
Landtakendur voru frá Rosseau
(nyrst í Minnesota/, ísicnzku bygð-
inni í Norður Dakota, Manitoba og
fáeinir vestan frá Ballard, Wash.
LeiSbeiningamaður landtakenáa
var herra Tómas Paulson; þaS
mátti svo heita fyrstu tvö sumurin
af landnámsárum, að hann væri
stðSugt aö heiman; oftast, eftir að
liann kom heim, eftir þetta þriggja
daga burtuveru, biöu hans nýir
menn, sem bann varð að fara með
næsta dag. Hans góða kona var
önnum kafin heima fyrir að standa
gestunum fyrir beina.
Þegar eg snemma i Júní 1904
flutti fáeina landnema væstur aS
stóra Quill vatni, sáust engin
manna verk á öllu svæðinu austan
fyrir þar sem bærinn Elfros stend-
ur, utan einn maöur; herra Áskell
Brandson hafði bygt sér bráöa-
bvrgðar heimili og brotiS nokkrar
ekrur; kyrð og þögn hvíldi yfir
sjéndeildaúhringnum ; seinni nótt-
ina, sem við vorum í burtu, náttúð-
um við viS lækjargil skamt frá
þar sem bærinn Wynyard stendur.
Nokkrum mánuðum seinna var eg
aftur þar á ferð; þá var orðin
þrevting á. Hús nýbyggjanna og

THE DOMINION BANK
Sir EDMI WD B. O^LEK, W l» MATTHEW8, vara-forseti
C. A bOiiEKT, aOal raðsmaOur
HÖFUÐ4TÓLL $4,700 000 V aRaS.JÓÐUR $5,700.000
■. ■_= ALLAR EIGNIR $70,000,000 — - •
Dœsindl á ferdalaei,
Ferðaraenn útbúnir meö Letters of Credit og Checks af Dominion
bankanum. Eru visair með reiðupeninga hvar sem þeir koma. Segja
sjalfar til eigandans. hf þ.er tapa?t hafa aðrir ekki gagn af þrim.
JiOIUK DAHK HlíWf ll i, r,«thM(ws<>n. SELklKK ItR. J ar,»d«i*
var góð.
1906 höfðu akrar færst út
ust strax á f rumbýlingsárunum ís-
að lenzkar verzlanir hérna í bygðinni
taxta Bellfélagsins um helming.! sumum að sárna og við það sitji, en
Stjórnin hefir efalaust hlotiS fylgi; ekki væri óhugsandi, aS augu ein-
fjölda margra kjósenda einmitt | hverra kynnu að opnast viS lestur-
vegna þess, aö þeir lögSu trúnaö álinn.
fagurmæli hennar viSvíkjandi
jæssari mikilvægu umbót. Blöð
hennar fluttu þann gleöiboðskap
með svo miklu áfergi, aS þaö var
~talið ganga guSlasti næst, að ve-
fengja nokkuð af þeim loforðum.
Nú fer því svo fjarri, að Roblin-
stjórnin hafi efnt þau loforð sín, j
að þó að hún Iækkaði falsínialeig- J
una á heimili'sfónuím ofurlítið fyrst j
í stað, þá er hún nú komin með
Yfirlit
yfir sögu Vatnabygðarinnar í
Sask., aðallega frá 1903 til 1912.
Eftir s
Thorleif Jackson.
Eg, sem fyrir skömmu hefi flutt
úr Vatnabygöinni, finn hvöt hjá
mér aö minnast hennar með nokkr-
um lintnm í Lögbergi; sérstaklega stpngur á ökrum, u ________________
hana jafnhátt og hún var hjá Bell-; austurparts bygðarinnar, sem |mjög erfitt með upp9keru og færri
félaginu, einokunarfélaginu al-, eg dvaldi í átta og hálft ár; hefi bushelin þegar þreskt var.
em í fyrra sinni, er eg var þar á
ferð var iklædd þeirrar árstíðar
fagra skrúða, var nú svört á lit;
hinn hræSilegi vogestur landsins,
sem heimsækir haust og vor og
gerir stórskaða, hafði skilið eftir
menjar sínar.
Um akuryrkju og starfsemi
nýbyggjara) í heild sinni.
Fyrstu kornuppskerti, þó í smá-
mn stíl væri, höfðu nokkrir bændur
í austurþarti bygðarinnar 1904;
byrjaði seint, af því seint hafði
verið sáB, og svo kom sjókafalds-
bylur 4. Sept, sem lagði flatar kor»
gerði mönnum
ræmda; en ekki er nóg með það; *kki nægar skýrslur um vestur-
Roblinstjórnin er verri við btisi- bygSina.
Næsta ár höfSu akrar færst út;
uppskera gekk vel og öll nýting
stórum mun; vor kom snemma,
sáning mun ihafa veriS lokið kring
um miSjan Maí; margir sáðu 4
komtegundum: hveiti, byggi, höfr-
pm og flax; tíðin var hagstæð frá
upphafi til enda framleiðslu tím-
ans; uppskeru var lokið fyrir lok
ÁgústmánaSar; þresking byrjaði
þá þegar, stóS lengi yfir, þvi fáar
voru þreskivélar.
Þessi 3 fyrstu árin af akuryrkju
timanum, hafði ekki orðiS frostH-
vart neitt til muna.
Arið 1907.
Seinni partur vetrarins af þvi ári
var harSur og vorið eftir því seint
og hart; akurvinna byrjaði um það
viku af Maí, en af því flestir höfðu
plægt landiS áður, stóð sáning þó
ekki svo lengi yfir; nálægt miSjum
Júni skifti um tíð; akrar uxu vel,
en um þroskunartímann í Agúst-
mánuði var kulda og rigninga tíð;
svo kom frost í fyrstu viku Sept.
og. gerði stórskemdir hjá sumum;
varð flax alveg ónýtt; hveiti var
svo frosiö, aö annað eins hefði
ekki veriö keypt á markaöi, þar
vtra síSastliðinn vetur.
$etta ár setti menn mjög til
baka og hefSu rnargir átt örSugar
kringumstæður, ef kvikf járræktin
hefSi ekki hjálpað; þá hljrp stjórn-
in undir bagga og lánaði þeim, sem
viklu. útsæöi til næsta árs.
Arið 1908.
Þá byrjaði vorvinna uni miðjan
April. en svo kom> snjóáfelli þann
2S- og tók frá mönnum viku vinnu;
eftir þaS kom góð tíð og akrar
sprutt-u vel.
12. Agúst kom frost, sem gerði
þó ekki mikinn skaða; korn var
komið nokkuS áleiðis að þroskast,
og svo kom góð tið meö hita og
þurka á eftir, og þaö korn, sem
lengst var látiö standa óuppskoriS,
varð bezt, svo yfir ]>að heila held
eg aö flestir hafi fengiö meðal
uppskeru.
Arið 1909
var annað bezta árið, sem menn
fengu; voriö, var hart framan af,
snjó tók ekkf upp fyr en seinustu
dagana i Apríl og fyrstu af Maí;
sáning var lokið nokkuö: seint, en
tíðin var eftir það góð; hveiti fór
langt með að þroskast á þrein mán-
uöurn; surnir fengu Nr. 1 North-
ern fyrir hveiti sitt og Nr. 2, og
verS var gott.
Arið 1910.
Vor kom snemma; menn byrjuðu
að ]>lægja og á allri akurvinnu eftir
20 Marz; svo kom kuldakast í
Apríl, sem tafði fyrir, akrar
spruttu vel en tiðin var aðgeröalítil
um þroskunartímann; uppskera
byrjaöi seint. frost kom 29. Agást,
skemdi mikiS hveiti en minna
hafra oð bygg.
N0RTHERN CR0WN BANK
AÐALSKRIFSTOFA í WtNNIPFG
Böfúfrstóll (löggíltur) . . . $8,000,000
Höfuðátóll (greiddur) . . . $2,200,000
Formaöiw
Vara-forma-&a.r
Jas, H. Ashdown
Hon.Ð.C* Ca«ii>eron
árjÓRNENDUR:
Sir D. H. McMillao, K. C. M. G.
Cap<. Wm. Rofcinsoo
H. T. Champion Frederick Nation
W. C. Leistifeow Sir R. P. Kobtin, K.C.M.G,
I
Allskonar oankastörf afgreidd.—Vér byrj'um reikninga viö eiastaklinga
eða félög og sanngjarnir skilmálar veittir.—Avtsanir seldar til hvaðastaðar
sem er á íslandi. — Sérstakur ganraur gefinn sparisjóðs innlögum, sem hægt
er að byrja með einum dollar. Reuiur lagðar við á bverjum 6 mánuðum.
T. E. THORSTEINSON, Ráðsmaður.
Corner William Ave. og Nena St. Winnipeg. Man..
ir prest og kom hann vestur ný-
vígSur eftir kirkjuþingið1 1908.
ÞaS leit út fyrir að kirkjulegur
félagsskapur ætlaði að taka góS-
um framfÖrúm, en eftir kirkju-
þingiö 1909 hófst sundrung og
flokkaskifting. Séra Runólfur
sem eftir beiðni landa sinna hafSi
gerst prestur þeirra og sleft tæki-
færum sem hefðu gefið honum
arS^ama og rólega stöðu, gerði sitt
besta til að koma á samkomulagi
en árangurslaust. Hann var þjón-
andi prestur þar vestra þar til
snernma næstliSiö sumar að hann
hætti af þeirri ástæðu aS .hann
hafði afráðiö aS a«ka viS, lærdóm
sinn. En flutti þó messur við og
við í bygðinni þar til í Nóvember
aö liann fór til aðstoðar séra
Haraldi Sigmar, sem kom í stað-
inn hans.
Hejdur munu vera horfur á að
kirkulegur félagsskapur batni þar
vestra.
eg liafSa áður séS og hefði oröiS
betur heföi eg komiS' þangað
nokkrum árum fyr en eg gerðii, í
staðinn fyrir aö koma ekiki þang-
að fyr en komiS var undir vertíS-
arlok æfinnar, þegar elli og vanr
heilsa fór í hönd. Eg mun lengi
minnast hins fagra útsýnis á landii
mínu þar, og jafnframt minmist eg
síöustu daganna sem eg dvaldi þar,'
sem mynduðu nýtt tímabil fyrir
ókomna æfi mína.
WeSt Selkirk í Júni mánuði 1912.
Thorleifur Jackson.
Bliknuð blöð.
Bærinn stóS á ofurlitlum bala
eða mjórri fit. SuSaustur af hon-
um voru blautar og víðlendar mýr-
ar. Lengra í burtu vorú lág holt
Menn hafa líka sezt þar og smá ásar, sem fóru hækkandi
að sem að undanfrnu eru þektir j eftir því sem fjær dró og enduSU
fvrir að hafa ásamt konum þeirra ú lágum fjallgarði
Arið 1911.
Akurvinna byrjaði skömmu eftir
miöjan Apríl. Sáningu var lokið
á hæfilegum tíma. Sumariö mátti
heita alt kalt; frost kom 20. Júní
og dró úr vexti korns; næsta frost
kom 1. Sept, en geröi ekki skemdir
SV.°. hæ,gt væri aS sEl: t*a voni
mjög fáir byrjaöir á uppskeru; hjá
sumum hafði hveiti veriS yfir 4
mánuði í jöröu, en veitti þó ekki af
að vera þroskað; næsta frost kom
7. Sept, sem stórskemdl alt óup}>-
skorið korn; akrar sem voru meS
eðlilegum lit að kvöldi þess 6., voru
orðnir hvitir eftir sólarhing;
jresking byrjaði ekki fyr en eftir
miðjan mánuðinn. gekk seint, því
tiðin var óliagstæð; snjó lagSi aS
með Nóvember, svo tók fyrir þresk
ingu um tírna, var þó byrjað aftur
begar veðrum hægði, en þó fengu
sumir ekki þreskt fyr en með vor-
inu. Hveiti hjá sumum. sem skor-
var upp eftir fróstið sem kom
>ann 7., var metiS sem fóSurkorn.
sér í Iagi það, sem ekki var þreskt
fyr en 4 snjó.
Ofan á þetta bættist skortur á
járnbrautarvögnum veturinn út
svo nienn gátu ekki selt >korn sitti
hvorki gott né ilt; sumir sem leiggu
vagna sjálfir, máttp bíða þaS óend-
anlega eftir þeim.. Komverð fór
ækkandi eftir því sem leið á vet-
urinn.
sem drógu úr langferðunum;
þær hafa rekiö fyrst FriSrik
Eggertsson Vatnsdal, nú kaup-
maöur og póstafgreiðslumaSur
í Wadena, Jón ÞórSarson Víum nú
kaupmaSur í Foam La'ke og í fé-
lagi við hann Ólafur Ó. Jóhanns-
son kaupmaður í Elfros, Ólafur
Pétursson sem rekið hefir undan-
farin 4 ár félagsverzlun meö Jóni
Vútm i Foam Lake, Th. Thorvalds-
son nú verkfærasali í Leslie, H. G.
Sigurðsson bóndi í bygðinni, O. G.
ísfeld nú aö eg hygg í Prince
Rupert B. C., Jónas Samsonarson
nú kaupmaSur og póstafgreiðslu-
maður á Kristnes og í vesturparti
bygöarinnar Th. Laxdal og H. J.
Halldórsson. "<
Veturinn 1907—1908 laitk C. P.
R. félagið viS framlenging brautar-
innar frá Sheho til Wynyard. Byrj-
aö var aö kaupa korn í bæjar]>orp-
unum i vagna haustið 1908, en
kornhlöður bygðust baustið 1909.
Að vegagjörðum hafa menn nnn-
iS árlega eftir því sem kraftar hafa
leyft. Þó vantar mikið á að vegir
séu fullgerðir á öllum vegastæð-
um þar sem þá þarf að hækka upp
yfir kéldtir og votlendi.
Einn af ókostum þeim sem telja
mætti í VatnabygSinni er hvaS
mörgurn liefir gengið erfitt að
finna brunnvatn, og lá við sjálft
a-ð leiddi til vandræða framanaf
árum þegar leið á vetra. þegar
tjarnir gegnfrusu sem menn höfSu
vatnað i gripttm sínum og bfikja-
vatn þraut einnig, og má þó segja
að menn hafi ekki tilsparað1 kapp
né kostnað aS leita a'ð vatni. Sun>
ir hafa á endanum náö vatni
heimavið hjá sér með maskínu
krafti í nokkurra hundraða feta
dýpi, en þó ekki nægilegu fyrir
heimili sitt og sitmir hafa orðiö
aS sætta sig við að grafa brunna
óþægilega langt frá húsumi sínum
og þa'ði utan við sitt eigið land
þegar landslagi hefir þar verið
hátíað svo að meiri Hkur hafa ver-
ið til þess að vatn fyndist, sem er
líelst þar sem landi hallar.
SkólahéruS kiiyn.auSust fljót-
lega. Eitt var þegar myndaS af
elstu frumbyggjum þeim Islenzku
fyrir árið 1903 og skóli kominn
á. Næsfa var Kristnes skólahéraS;
skólahús var bygt þar sumarið
1905 af Jónasi Samsonarsyni sem j ir sig að þeir sem mikla hestarækt sem óx : iandareigninni
svo morg myndarleg skolahus hef- í hafa láta |)á úti sjá,fala vet. ox • landareignmm.
,r b>'f, bæðl l>ar vestra 1 Nor»- ur og sumar og selja svo fyrir hátt
ur Ðakota. Svo fjolguöu heruö- ver8 á vissum tiinum. Menn hafa
In husin v<>ru by&ð eftir því þar góð afnot af mjólkurkúm á
sumrtvm, gripir feitir á haustin og
fóðrast vel á vetrum. Hey er gott
og svo fóðra menn nú orðið mikiö
geldj>ening sinn á hálmi helst af
heitan áhuga fyrir málefni kristin-
dómsins,’ það var Wilheþn Páls-
son, Jón Ólafsson kaupmaSiur i
] Leslie og Kristján Jónsson, þeir
hafa á'Sur verið meölimir Fyrsta
Lúterska safnaðar ? Winnipeg
sem góðir starfsmenn.
Vonandi er aö sá tími komi að
menn taki meö gætni til yfirveg-
unar atriði þau sem menn hafa
greint á í trúmálum, það gæti leitt
til þess að útrýma efasemi um gildá
trúar vorrar sem mörgum, stendur
í vegi fyrir að ganga í söfnuð; þar
vestra og þá mundi kirkjan byggj-
ast, til hveira að klukknahljóm-
inn myndi kalla menn til aö heyra
Jesú orð.
Nú þótt að frostin í VatnabygS-
inni hafi ollað miklum hnekkir
fyrir jaröargróöa manna,, er þó
vert að geta þess að margir fátæk-
ir sem fluttu þangað fyrir fáum
árum hafa talsvert aukiS efni sín,
menn sem áttu varla nerna eina kú
og náJega ekkert vinnudýr, eiga nú
góðan stofn af nautpeningi og
hestum, og þó nokkuS sé vetrar-
ríki þar þá eru lika margir góöir
kostir. Beitiland gott eins og sýn-
sem lönd tókust upp. SiS'astliSin
4 ár hafa flestir kennarar þar ver-
ið éstúdentarj af \yes]ey háskóla
i Winnipeg.
Bindindis
hreifing myndaðist j ,lofrum, og revnist vel Að reglu
iti Leslie áriö too8 '__ t__j - v ■ -r.
Norðvestan að bænuan lá brött
hlíS, meö ýmíslega útskornum
pöllum og stölluin alla leið1 upp að|
fjajls brún. * x
Örmjó rönd, neðst í hlíðinni
var grasi vaxin. Fyrir ofan hana
voru skriSur og urð og nakin
hamrabelti á milli. Á víð og dreif
voru gráar og grænar mosaskellur.
Stærsta hamrabeltiS var beint
upp undan bænum. ÞaS hlífSi
láglendinu niöur undan þvi viö
skriöum. í skjóli þess haföi bær-
inn verið bygður.
Hlíð'in frá túnfætinum upp að'
hamrinum var stórgrýtt og ill yfir-
feröar. Rétt upp undir hamrabelt-
inu var ofur Iítill pallur. Þár var
uröin smágjörvari. Mosakló hafði
fest þar rætur.
Löngu, longu seinna barst þang-
að frækorn annað, hvort með skaf-
renningi um vetrars,keiö, eða hrafn-
inum, sem oft átti börn og bú í
hamrinum á vorin. FræiS lenti í
mosanum og nú stóð þar margra
álna há reynihrísla. Hún haföi
veriö þar frá ómunatíö.
Þetta var allur gróSurinm í skrið1-
unni fyrir ofan bæinn og eina tréSI
Þarna
stó'ö hríslan skrúðgræn á sumrin
og ljósgrá á vetrum í blálsvartri
urðinni.
Heimilisfólkiö tók ,varla eftir
hríslunni, þó að hún sæist vel frá
bænum. og gaf henni sjaldan gaum.
Húsfreyjan og bömin hjónanma
voru einu manneskjumar, sem
BæjarþorpiS Sheho, bygt sum-
arið T903, var fyrst kaupstaSur ný-
byggiara, svo Wadena á C. N. R.
bvgöist haustið 1904. þangað fluttu
allflestir kom sitt 2 fyrstu korn-
flutningsárin 1906—1907, og vom
>að ttm 'vetrartíma oft harðsóttar
ferðir svo langan veg, svo mynduð-
einn af þeim bestu stuðningS'
mönnum alls 'góðs 'félagsskaj>ar
sem var Jóhannes ÞórSur Pálsson.
Hann lést haustiö1 1910 mjög svip-
lega i blóma aldurs síns til mikils
harms fyrir alla sem þektu hann.
En óskandi er eftir að bindindis-
félög, þar vestra sem annarstaðar
gætu myndast. svo vínsölu menn
mættu leita sér að heiðarlegri at-
vinnu en þeirri sem veldur and-
legri og líkamlegri ófarsæld.
Seint á árinu 1905, var í aust-
urparti bygðarinnar vakið máls á
því hvort ekki væri reynandi að
■mynda .söfnuS,. Helstu hvata-
menn að því voru Jónas Samson-
arson ojj Jón Þórðarson Víum.
Fyrsti imd i rbún ings f u n dur var
haldinn í Desember á heimili Jóns
Vítumij En isafnaSarlög samþykt
og söfnuður myndaSur á fundi
sem haldinn var i Kristnes skóla-
húsi í Janúar þann vetur. Sunnu-
hún hjá þeim lengi dags og sagði
þeim sögur eða kendi þeim
kyæði.
Aldrei leið1 Palla úr minni dag-
urinn, þegar hann fékk fyrst aS
fara þangaö. Það var um vor.
Blöðin á hríslunni voru ekki full-
flókar hér og þar á Ioftinu. Hatin
íu frá þorpmu Uslie iriS 1908, i ^ tendTir séraS sídiita um nS.71 u ?Wr. h“"i- f hvfrí“n
mum, helst hafa att þatt í henni,sripa k tiI umbóta atllla5 ^wnnudeg,. þegar veSur leyfs,!,
Dr. Sigurður Julms jonannesson þriðja hvert ár 5 i kleif hun upp skriöuna meö born-
og Jóhannes Þórður Pálsson, Jarðvegur hefir reynst nægilega1 unuui- jafnótt <jg Þau komust á
Stuka var stofnuö og fundir haldn- riknr ti] ag framleiða þær kornteg- legg’ alt "PP að hnsIunni’ Þar sat
11 reglulega og meSlimir fjölg-|llndir sem reyndar hafa verig þar
uöu, en svo hefir dofnað yfir þeimjÞað hefir komið f rir að sumir
telagsskap . seinn. tið; það hvarf hafa fengið frá tj, bushe, af
l.ka ur sogunni maSur sá sem var ek’n,nni af hveiti og á milli yc o-
Pltin n-f Koim Koefn cfnXm«nre_ C i •• r < S J O
90 af hofrum, en þar sem jarð-
vegur er ríkastur er moldin kald-
ari og nætur á sumrum vanalega • ,
kaldar því þá þroskast kornið þar VaX'n' H,tl Var m,Ul’ en
seinna. Flatlendi lítiö eitt öldu
myndað reynist bezt, hefir meiri
vertniylf. GarSáv«xtir vaxa þar/
vel, ef vel er hirt um.
Nú má geta þess aS frostin hafa
ekki yfir alt gert jafnmikinn skaða.'
ÞaS hefir farið eftir því hvaS
snemma hefir verið sáð, og Iands-
lagi og afstöðu akranna, opiö land
sem vindblær nær til, mátulega
hátt hefir varist bezt frostum og
gert meira að verkum ( en tíma-
lengdin.
Nú i VatnabygSiinni þar sein
alténd má búast viö að vor byrji
seint og þarafleiöandi seint uþp-
skera þó undanteknmg hafi haft
og, lítill er timi til að plægja á
haustin mundu menn komast aS
raun pm aö betra væri að breyta
Tekur öliu fram
1 tilbúning brauðtegunda
dagaskóla var komiö á seirrt um um tilhögun, hvíla og plægja part
vetiírinn. S'éra Einar ÍVigfússon
sem bjó þá í bygðinni messaði
einstöku sinnum. Séra Runólfur
Marteinsson kom .vestirt" seint í
Maí 1906, prédikaði í ýmsum stöö-
urn og gjöröi prestsverk. Krist-
nes söfnuSur gekk í kirkjufélagið
þaS ár. Prestaskóla stúdent Run-
ólfur FjeldsteS dvaldi þar vestra
sem trúboöi sumarið 1906—1907.
Þegar að þeim tima var koniiS,
af akri sinum á sumrum fyrir hey-
skaparþyrjun sem væri tilbúinn aö
sá í á vorin strax þegar snjó leysir
og jörS er þið.
Eg ætla að vona að Vatna-
bygðin sem ein af fjölmennustu
íslenzku bygSmmm vestanhafs
eigi góða og blómlega framtíö fyr-
ir liendi. T henni búa margir bænd-
ur sem áður hafa í mcý-g ár búið
í hinum eldri bygðum og tnikla
höfSu auk Kristnes safnaðar fleiri | búskapaarreynslu hafa, mér verS-
söfnuðir myndast og kölluðu þeir «r hún ávalt kær<, því f>ar sá eg
í sameiningu Rönólf FjeldsteS fyr-
•meiri avöxt af vinnu minni en eg
PURITy
IFL'OUR