Lögberg - 26.02.1914, Blaðsíða 4

4
LÖGBEKG, FIMTUDAGINN p6. FRBRÚAR 1914.
/
LÖGBERG
Ge^iö út hvern fimtudag af The
Columbia Press Limited
Corner VVilliam Ave. &
Snerbrooke Street
WlNNIFEG, — MANITOPA.
STEFÁN BJÖRNSSON,
EDITOR
J. .a. BLÖNDAL,
BUSINESS MANAGER
utanXskrift til blaðsins :
The Columbia P ress.Ltd.
P. O. Box 3172, Winnipeg, Man.
UTAN/CSKRIFT RITSTJÓRANS'
IEDITOR LÖGBERG,
P. O. Box 3172, Winnipeg.
Manitoba.
TALSÍMI: GARKY 2156
Verð blaðsins $2.00 um árið.
Þorramótið.
Eins og kunnngt er, gengust Is-
lendingafélögin Uelgi magri og
BorgfirSingar fyrir mifisvetrar
samkvæmi í sameiningu í þetta
sinn. HófiS stóð í Coliseum á
Fort stræti hér i borg og fór fram
aö kveldi síðastliöins föstudags.
Til samkomu ]>essarar hafSi ver-
iö vandað svo sem föng voru á.
Húsrúm haföi verið kosið á fyr-
nefndum stað, af því að aðalsal-
urinn þar er mjög rúmmikill. og
þarna var auðið að fa framreidda
íslenzka rétti, sem margir landar
hafa saknað, og orðið óánægjuefni
á sumum liinum fyrri miðsvetrar-
samkvæmum að ekki voru fáan-
legir; með þeim kostum, að íslend-
ingar færu sjálfir með veitingar,
liefir t. a. m. Manitoba Hall ekki
fengist síðasfliðin ár, en þar hefir
verið hægt að koma við ýmsum
skemtunum ti! handa því fólkinu,
,er /kki dansaði, sem menn munu
hafa saknað nokkuð á Coliseum,
jafndýrt og húsnæði þar er þó.
Samkomunni stýrði herra fast-
eignasali Arni Eggertssoh, og bauð
gesti velkomna með snoturri ræðu,
er allir voru sestir undir borð.
Meðan á borðhaldi stóð fóru
fram ræðuhöld, kvæðaflutningur
og söngur. Fyrir minni íslands
talaði Iierra Árni Sveinsson frá
Glenboro: þá flutti kvæði fyrir
íslandsminni t>. 1>. Þorsteinsson
skáld. Fyrir minni Vestnrheims
talaði I)r. B. J. Brandson en kvæði
íyrir það hafði orkt Þorskabítur.
Fyrir minni kvenna melti Jóh. G.
Johannson, prófessor, en Eggert
Arnason orkti kvæðið fyrir það
minni.
Kvæði ]>essi ern öll prentuð hér
í hlaðinu á öðrum stað.
Húsrúm var svo.m'.kið, að állir
gestir gátti setið til horðs í einu,
og var það til mikilla bóta frá því,
sem verið hafði á sumdm hinum
fyrri íslendinga samkomum að
miðjum vetri.
Veitingarnar önntiðust klúhb-
arn'r islenzku sjálfir, og munu
flestir ljúka npp einum munni um
það, að þasr hafi verið hir.ar
rausnarlegustu. Nógur ís'.enzkur
rnatur. ýmsra tegunda, og fram-
reiðsla hin bezta.
[>egar npp frá borðum var
staðið. var rýmt til á gólfi undir
dans /g vorti á meðan sýndar ís-
lenzkar mvndir.
Því næst var tekið t'l að dansa
og þeirri skemtun haldið áfram
til kl. 4. Dansinn fór rnjög vel
fram, gólfrými ntikið og gott,
músik eftir því, og dansfólkið
mjög glæsilegt, svo að orð hefir
verið á gert í hérlendnm blöðum,
hve íslenzka kvenfólkið hafi verið
skrautbúið. Sumar konurnar báru
íslenzkan búning, en flestar hér-
lenda skartskjóla.
Sem danssamkoma hefir þetta
miðsvetrar samkvæmi hepnast
ágætlega. Það er víst ekkert vafa-
mál Ilitt kann að læra til heggja
vona, að þeir sem ekki tóku þátt
í dansi, hat’i átt þann skemtana-
kost, sem við þeirra hæfi var, og
æskilegt liefði veriö. Er þetta þó
enganveginn sagt, til að gera lítið
úr viðleitni þeirra, er fyrir sam-
kvæmi þessu stóðu, því að alt var
gert af þeirra hálfu, til að gera
öllnm gestum þessa kveldstund
. sem ár.ægjulegasta að svo miklu
leyti sem húsrúm leyfði og mögu-
| legt virt’st með því sniði sem á
samkomunni var. Það hefir og
verið reynt með ýmsum smá-
breytingum á undanförnum miðs-
vetrar samkvæmum, en aldrei
hepnast fyllilega. Alt virðist bera
að sama brunni um það, að ekki
sé auðið að samrýirtH danssam-
komur, og þann gleðskap, er þeim
hæfir, sem ekki taka þátt i dar.si.
Xú virðist nærri því þrautreynt,
að sú sambræðsla tekst ekki.
Annaðhvort sýnist því, að leggja
| verði hér eftir stund á að gera
! miðsvetrar samkvæmi ]>essi, þvi
J nær eingöngu að danssamkomum,
j —en að þvi kann sumum að þykja
I lítið þjóðerrisbragð íslenzkt, ell-
I egar, að gera ræður, söng og aðrar
j þvi líkar skemtanir að aðal-þátt-
; um samkvæmisgleðinnar, eða í
[ þriðja lagi að halda samkvæmið í
tveim sölum, þar sem dans fer
i fram í öðrunt salnum, en ræðuhöld
og aðrar þjóðlegar íslenzkar
| skemtanir í hinum. Það yrði að
j lík ndum alt hægra, ef íslendingar
j ættu sér sjálfir samkomuhús, en
j það á líklega nokkuð langt í land.
Að því kemur Jxj einhvern tíma.
Aðsóknin að þessari síðustu
I samkomu var ekki eins mikil eins
j og vænta mátti; gestir eitthvað
j liðug fjögur hundruð, svo vafi er
1 á, að þó að inngangsevrir væri
j lieldur hærri en vanalega, að sain-
! koman hafi borið sig. Það ætti
j að vera bæði forstöðumönnum og
i gestum iluigunarefni. Forstöðu-
j mönnum, að því Ieyti, að breyta
I læri til tirn fvrirkonnilagið i þá átt,
| sem fyr var á vikið, eða aðra, ef
heppilegri sýndist, og gestunum
! að því leyti, að líkindi eru til. að
j miðsvetrar samkomur Islendinga
hér í AVinnipeg leggist niður,
j nema forstöðumenn finni meiri og
; almennari áhuga á samkomum
| þessum hjá löndum vorum, en nú
varð í vetur.
Surheyshlöður.
Forðabúr þau, er á hérlendu
j máli eru kölluð silós, en á íslenzku
mætti kannske nefna súrheyshlöð-
ur, eru nú æðimikið farin að
: tíðkast í Randaríkjum og víðar.
Hefir margt og mikið verið um
j nytsemi þeirra skráð i ýms tima-
j rit hérlend, og hafa sumir búfróð-
I ir menn talið hlöðtir þessar traust-
j ustu s.toðina un iir búpeningsrækt,
j er hveitiræktin tekur að þverra.
i Hér í Canada eru súrhevshlöð-
ur, að því er oss er kunntigt, til-
tölulega lítið hrúkaðar enn. Þ<>
má ganga að ]>vi visu, aö ]>ær
"komist í móð" hér líka, við vax-
andi reynslu, og jafnvel ekki ó-
I sennilegt, að ]>ær súrheyshlöður,
j sem svo vel hafa gefist í Banda-
! rikjum. mætti og nota á Islandi,
með einhverjtim hreytirgum. Væri
! það ckkert sntáræðis hagræði, ef
I það tækist. Það yrði, e nkunt á
! íslandi. stórvægilegur verksparn
aður og óþurkatjónið lilyti að
j miklu lcyti að hverfa.
\ ér höfunt átt tal um súrheys-
hlöður við nokkra Ijændur úr
llandaríkjum, en sérstaklega við
j Stíg Thorvaldsí n frá Akra i
Xorður Dakota. sem er nafnkend-
ur dugnaðarmaður og íyrirmvnd-
í ar bóndi, austfirzkur að ætt.
Hann hefir komið sér upp súr-
j heyshlöðu, og mæltumst vér til við
j hann að segja frá lians reynslu og
þekkingu á hlöðum ]>essum í Lög-
1 lærgi. Xú hefir hann sýnt ojs þá
j velvild, að senda greinagóða rit-
j gerð um ]>etta efni. sem vér birt-
tim hér á eftir. Væntum vér að
j hún geti orðið þörf hugvekja
! Ijændum hér nyröra, og ef til vill
vísbending einhverjum áhugasöm-
um löndum austanhafs.
Gre nin er jjannig:
Akra X.-Dak. 8. Fehr. 1914.
j Heiðraði ritstjóri Lögbergs
Stefán Björnsson.
Eg þakka kærlega fyrir góð-
vildina er f>ú sýndir mér, þá er eg
var í Wpg. í hanst, en skammast
ætti eg mín að hafa ekki enn sýnt
neinn lit á að efna loforð mitt við
]>ig, að segja þér um mína reynslu
á “silos” og súrfóðri. handa grip-
nm. og skal eg nú með fám línum
gera það. Þetta er þriðji vetur-
inn, sem eg fóðra á þessari fóður-
tegund. og í sannleika er þetta
fóður betra í ár, en hin tvö und-
anfarin; sem kemur til af því, að
þetta næstliðið sumar þroskaðist
maísinn hetur en áður, en það or-
sakaðist að nokkru leyti af þurru
og heitu tíðarfari á þeim tíma, sem
helzt þurfti með, og að nokkru
leyt’ reynslu minni og ])ekkingu á,
hvað útheimtist til að geta ræktað
þroskað “corn”, hefir aukist dá-
litiö í ’seinni tið.
Bygging og tilhögun.
Eg bygði mitt “silo” úr holum
steynsteyj)U-“blockum'' fyrir ofan
jörð. en niðri í jörð steypti eg
steynsteypuhólk innan i jörðina.
Það er 12 fet niðri í jörð og 18
fet uppúr jörð, alls 30 fet á hæð,
og 12/ fet að þvermáli að innan,
hringmyndað einsog strokkur. og
jafn vítt frá botni og upp í topp,
með þaki úr borðum og pappa
Að sjálfsögðu eru þessar stein-
steypu-blokkir límdar hver í aðra
með “mortar” og á milli hverra
I blokka raða er lagður gaddavír, til
j að styrkja hleðsluna, því að þrýst-
! ingurinn að innan er mikill, þegar
j í ílátið er komið; tugir tonna af
hálf-blautu, söxuðu “corni”, grænu
af ákrinum, og á stundum með
regnvatni eða náttfalli í ofanálag
j við vökvann úr korninu. Á þeirri
hlið á ilátinu. sem að fjósinu snýr,
ern op hvert upp af öðru, með 4
! feta millibili, og eru þau svo út-
búin, að hentugt ér að loka þeim,
; með til þess gerðum hlerum úr
i !>orðum. Útum þessi göt er fóðr-
i ið látiö, þegar ]>að er. brúkað i
! f jósinu; bvrjað að láta útum
efsta opið. og þegar lækkar í ilát-
j inu. þá er fleygt út um það næsta,
og svo koll af kolli; en á móti
i ]>essari oparöð er til þess gerö
renna. að útum bvert opið sem
fleygt er. þá rennur það ofaní þró
i fjósinu, og er þar mælt út á
milli gripanra, en rið eða st'gi
liggur frá gólfi, og upp í topp á
ílátinu. sem þægilegt er að komast
úr og inn í hvert opið setn er, til
]>æginda fyrir manninn, sem fóðr-
ið á að sækja. Að utanverðu er
aðeins e'tt gat í gegnum ])akið, rétt
; ofan við veggbrún. Innum það
er l<)gð to þuml. við járnpípa
“blower” og uppum hann, og inn
blæs maskínan. sem sker upp fóðr-
ið. jafnótt og hún saxar það upp.
Þegar “cornið” er á bezta stigi.
; sem er að jafnaði rétt áður en >
fyrsta baustfrostið kemur. er það
slegið með “corn bindara” og
bundið i bindi. Þau bindi eru tek- 1
! ;n og hlaðið á vagna, belzt lága
með flötum rökum og flutt heim
að “siloinu” eins og þau eru; ger-
1 ir ekkert þó rignt bafi eða þó nátt-
dögg sé mikil á þeim. Þar er I
þeim fleygt í vélina, sem saxar
]>au ii])|) i / þuml. stubba, og blæs
þessari stubbapælu í gegnum 10
þuml. járnpípu "blovver” upp og I
inn i ilátið. eins og áður var minst
j á. Að sjálfsögðu er ]>essi söxun-
!“arvél knúð með gufu eða gas-afli,
og er einkar hentugt að brúka til
j þess þreski'ngar katla á eftir rign-
j ingn, ]>egar stanz verðnr á þresk-
ingu. e:ns og oft v:ll verða á þeim
tíma árs. um og eftir miðjan Sept.
Eg hefi. “silage cutter", sem sker
upp og blæs inn 10—12 tons á
klukkustund. og eg renni honnm
með stórum gaskatli, sem eg brúka
við plægingar og við fleiri vinnu á
“rarminum”, en miklu minni vél
dvgð'; t. d. myndu maskínur, sem
! skæru upp 4—6 tonn á kl.st. duga
vel, og 4—6 besta gasketill mundi
1 snúa ]>eim
þessum “silage” verkfærum hér á
j verkfæra markaði Bandarikja, en
hvað af þeim er bezt eða ódýrast,
ætla eg ekki að segja um. Gott
er að hafa mann inn í “siloinu”
]>egar |)að er fylt, til að jafna i
því. jafnótt og inn kemur fóðrið.
og troða niður með veggjunum,
þvi sig'ð verður aö tiltölu meira i
miðju ilátinu, heldnr en við vegg-
ina. Eftir fáa daga er orðið snarp
heitt í ílátinu. og komið / parts
borð á það. Þá er að fylla aftur.
og ef til vill i ])riðja sinn, ef það á
að vera nokkumveginn fult að
haustinu. þegar byrjað er að gefa
úr því. Og þá. þegar bvrjað er
að gefa úr því. er æfinlega lag.
kr'ngum 4 til 6 þumlunga þykk
skán, sem er svo mygluð og skemd.
að ]>að er óætt. og verður ]>ví að
hreinsa það ofan af og fleigja því;
]>ar fyrir neðan er fóðrið likast
rauðornaðri töðu. bæði að ilm og
útliti. en smábreytist, eftir ])ví;
sem neðar keirmr. Þar verður
blautara og grænna. en er alt bezta
wauta. sanðfjár, svína og fugla
fóður. en bestum hef eg ekki gef-
ið af því. En eftir því, sem bún-
aðar rit þessa lands segja, er það
j gott fvrir þá líka, ef ekki er gef’ið
of mikið af þvf.

THE DOMINION BAN K
8ir KDMDND 1». OSLEli, M. P., Pre* W. D. MATTHEWS ,Vice-Pre»
C. A. BOGERT, General ManaKer.
Á FERi) Y3AR UMHVERFIS HXÖTTINN
skuluS þér hafa ferðapeninga I ferðamannaávlsunura, útgefnum
af Dominion Bank. Á sjö eða landi, I hverri viCkomuhöfn, á öll-
urn útúrkrókum getiS þér fengiS fé út á ávisanir metS ákvæCis-
verði. I>ér þurfiS enga víxilborgun að greiCa. Ekki þurfiö þér
heldur aS fá neinn til aS segja til ySar. Ekki getiS þér tapaS
neinu vegna þess aS enginn getur skift þessum ávisunum nema
þér sjálfur. Ef þær tapast eöa verSur stoliS, þá getur hvorki
finnandi né þjöfur fengiS þeim skift. — pessar ávísanir eru meir
en handhægar — þær 'eru beinlínis bráSnauSsynlegar á ferSum.
NOTKK DA.ME HKANCH: C. M. DKMSON, Managcr.
SEI.KIKK BBANCH: .1. GBISDALK, Managcr.
&
kálfum 10 til 12 pd. og virðist mér
að það vera heppilegastur dags
skamtur, og þá dálitið af heyi eða
strái með. Fyrir mjólkurkýr virð-
ist mér það betra en nokkurt það
fóður, sem eg hefi haft, og ólikt
öllu ]>ví fóðri. sem eg hefi gefið
skepnum, að því leyti, að það ber
aldrei á að fóðurleiði eða lystar-
leysi geri vart við sig í þeim
skepnum, sem það er gefið, þó þær
hámi í sig öjlu því. sem í þær get-
tir komist og þær “beri baggana,”
af fylli, þá er æfinlega lystin sú
sama fvrir næstu gjöf, ef nokkurt
rúm er í innýflunum. Og engri
skepnu hefir orðið hið minsta
meint af þessu fóðri hjá mér, þó
þær hafi etið meira eti sanngjarnt
hefir virðst að vera gott fyrir þær.
Ef eg gef kúm til mjólkur eða
öðrum skepnum til fitunar, þó gef
eg mélfóður ofaná þetta fóður. og
þá eftir því mikið, sem eg vil gera
vel við skepnuna, og verð eg að
ségia það, að trúrra fóður t’l
mjólkur eða holda en þetta'or til
samars. þekki eg ekki.
Nokhrar bendingar.
Til þeirra. sem hefðu í huga að
koma upp “silo”, vildi eg segja:
t . TTugsið vel úm að setja það
þar sem hæði er hentugt aij láta
inn í það og eintrg að taka út
úr því
2. Byggja má “siló” úr mörgum
efnum : t. d. “concrete” “block-
um" eða eintómri steypu. múr-
grjóti, járnþirnum, tré o. s.
frv.
3. "Silo þvrfti að vera eins loft-
þétt. eins og hægt er.
4. “Silo ætti að vera i samræmi
að stærð, vð ]>ann fjölda af
gripum. sem fóðra á. Ætti að
evða á hverjum degi ekki
minnu en tveim ]>umhingum af
yfirborðinu. til þess að það
verjist allri Skemd.
5. Betra að hjrfa það hátt, en ekki
mjög vítt. 32 fet á hæð og T4
fet á þvermál, tæki um 100
tonn og mundi fóðra að mest-
um parti 25 kýr.
6. Ef “cornið” hefði frosið að
mun eða væri þornað upp til
muna þegar það er saxað upp.
]>arf að láta vatn í það, svo að
]>að verði vel deigt. þegar inn
kemur.
komandi kynslóð vildi sjá það
]>ann veg.
Þinn einlægur
S. Tliorwaldson.
X ♦ f+.1.4.4.♦+.♦.4.44.4.-J.+4.++4.1.+4.,.
NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRIFSTOFA í WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiltur) . . . $6,000,000
Höfuðstóll (greiddur) . . . $2,860,000
STJÓKNEND UR:
Formaðnr..............Slr. I>. H. McMIULAN, K.C.M.G.
Vara-fonnaður................Capt. WM. HOBINSON
Sir I>. C. CAMEKON, K.C.M.G., J.H.ASHDOWN, H.T.CHAMPION
W. J. CHIUSTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOIIN STOVEL
Allskonar bankastörl' afgreidd. — Vér byrjuni reikninga við eln-
staklinga eða félög og sanngjarnir skilniálar veittir.—Ávísanir seldar
til hvaða staðar sem er á íslandi.—Sérstakur gaumur gefinn spari-
sjóðs iiinlöguin, sem byrja má með einum dollar. Rentur lagðar
við á hverjum sex mámiðimi.
T. E. THOKSjTEIMSOM, Káösmaöur.
Cor. William Ave. og Sherbrooke St. Winnipeg, Man.
I T
4
♦
-f
-♦
>
-♦
4*
+
♦
4-
4
-f
4
♦
4
+
♦
4
4
♦-
4
-♦
4
♦
4
♦
4
♦
4
♦
4
-♦
4
♦
4
•♦
4
♦
4

Oft hefir verið rætt og ritað um
það, bæði austan hafs og vestan,
hvort íslenzk tunga mundi getað
lifað og þróast ómeinguð til lang- j hingað vestur
frama í Vesturheimi, og hvort
þjóðerninu íslenzka væri
hætta búin, innanum nálega alla
þjóðflokka veraldarinnar, sem
streymt hafa til þessa mikla meg-
inlands.
Það er í alla staði mjög eðli-
legt, að Islendingar hafi rætt pg
íklega hikað við að láta yhjað íhuga þetta mikilsvarðandi
málefni,
7. Bezt að “cornið" sé í deigi
þegar saxað er.
8. \'eggirnir þurfa að vera sterk-
ir. því þrýstingurinn að innan
er mikdl.
Maísrœkt.
Að endingu ætla eg að segja, að
Það úir og grúir af j orsökin til ]>ess að eg bygði “silo”
var sú, að eg var farinn að sann-
færast um, af minni eigin reynslu
og af því sem eg sá í kringum mig.
að hveitirækt einvörðungu, var að
verða hættuleg að. “stóla á”. Eg
þóttist sjá, að menn hér mættu til
I með að hafa griparækt með, ef vel
ætti að fara. Eg sá ekki góðan
veg til að hafa gripi að mun á
heyi, sem ekki grær hér vilt til
muna, og ef því er sáð, vex það
ekki nema 1 tonn af ekru til jafn-
aðar, eða þarum bil. Það sem
vakti fyrir mér, var að komast að
hvað “corn" gæti hjálpað i þessu
efni; þvi eg hafði heyrt, “Corn is
King", en liafði aldrei eiginlega
skilið. hvað það meinti. Nú er eg
farinn að skilja það betur. Það
sannast. að yfir alt þetta stóra
m ðbik Xorður Ameríku. ]>ar sem
“corn” vex. og það er yfir stórt
svæði, bæði í . Bandaríkjum og
Canada. verður “Corn King"„
eins og það hefir verið. þar sem
mennirnir hafa trú á því. Eg er
sannfærður um, að ekkert verður
vissara, til að byggja upp framtíð-
ar hagsmuni okkar hændanna,
heldur en “corn”-rækt til fóðurs;
tækifærið er ótakmarkað; við er-
unt ekki nenta bvrjaðir, aðeins ör-
fáir að vakna til meðvitundar um,
hvað hægt er að gera.
Mótbárunum þessum almennu:
“Æ. þetta er svodclan óttalegur
kostnaður”, eða “Æ, þetta er svo
mikið verk,” þeim anza eg ekki.
Tækifærið er hvorki meira né
minna með “corn”-rækt, en 160
naut og svín á hverjum 160 ekr-
um í North Dakota, Manitoba og
víðar hér um slóðir, bara ef hin
Ritfregn.
Brcf Páls Melsteðs til
Jóns Sigurðssonar, gef-
in út af hinu tslenska
frœðafclagi í Kaup-
. mannahöfn. — K.höfn |
1913. 8, VÍÍX135 bls.
Fyrir tveim árum gaf Fræða-
félag’ð út Endurminningar Páls
Melsteðs, og er þetía hréfasafn,
sem það nú hefir látið prenta, eins
konar viðhætir við Endurminning-
arnar. Bréfin ern engu síður
merkileg en þær og að sumu leyti
gefa þau jafnvel betri mynd af
höfundinum. Bréfritarinn hefir
auðvitað alls ekki haft það í huga.
að þau vrðu nokkurn tima prent-
uð. og þvf dregur hann ekki dul á
neitt, hvorki tilfinningar sínar né
skoðanir né dóma um náungann.
Ekki svo að skilja, að dómamir
séu ósanngjamir eða ómildir, en
þó eru sumir þeirra svo, að hann
hefði
birta þá á prenti. Tökum t. d.
lýsirrguna á Jónasi Hallgrímssvni.
ráðleysi hans i fjársökum og til-
hneigingu t l að berast mikið á;
en aldrei gleymir Páll því þó, hve
vel hann skrifi og yrki fagurt.
Annars bera bréfin vott um svo
innilega vináttu, að vegna ]>ess
eins ættu þau að vera hverjum
manni geðfeld til lestrar. Eiiinig
kemur fram í þeim einlægur á-
luigi böfundarins á framförum og
viðreisn þjóðar sinnar og sýnir
Ijóst hvc Páll elskaði landið og
landa sína þrátt fyrir alt. Þó hann
væri eng ijn kjarkmaður í orösins
venjulegum skilningi. þá sýnir
hann þó engu að síður ]>ol og
þráutseigju í baráttu lifsins, sem
er alt annað en tilfinnanleg. Auk
]>ess sem bréfin þannig bregða
Ijósi vfir skapferli og æfi ritarans.
eni í þeim margar upplýsingar
sérstaklega viðvíkjandi menning-
arsögu landsins og líka margt um
pólitísk efni.
Bréfin eru gefin út af mag.
iíoga Th. Melsteð, bróðursyni höf-
undarins; var hann bezt til
fallinn og hefir leyst
af liendi. Það má auðvitað finna
að ýmsu smávegis. Þannig hefði
verið betra aö leysa jafnan úr
skammstöfunum svo sem á hls. 68
U=Heklu, hls. 98 Br. Sv.=:Bryn-
jólfur Sveinsson. Einngi mætti að
þvi finna að skýringargreinar
vanti a nokkrum stöðum; svo sem
a bls. 34 hver “Mossjö” sé; á hls.
51 hver kusi sé; bls. 97 hver hinn
líkprái maður í Mýrasýslu sé, og
glatað. En nú lætur Fræðafélagið
líklega með tímanum til sín taka
að gefa út eitthvað af bréfum Is-
lendinga í Haínarsöfnum. Þannig
ætti t. d. að gefa út bréf Bjarna
Thorarensen og Magnúsar Stepli-
ensen t:l Finns Magnússonar, sem
eru í Ríkisskjalasafninu og eru
mjög merkileg að mörgu leyti.
Halldór Hermannsson.
og eigum að halda átram að vera
til sem sérstakur þjóðflokkur í
landi þessu, án þess það hinsvegar
komi í bága við alla skyldurækni
sem heiðvirðir borgarar þessa
lands. *
Mentift æskulýðinn.
Eftir Arnór Árnason,
9vi það sýnir glöggar en
nokkuð annað, að íslendingar eru
þjóðræknir og vilja ekki vamm
sitt vita — vilja ekki að neinir
blettir falli á það, sem þeim er
helgast og kærast, sem er móður-
málið og þeirra sérstöku þjóðar-
I einkenni. Vestur-íslendhigar hafa
oftsinnis vakið máls á þessu og
j spurt þannig: Eigum vér að
halda áfram að vera til sem sér-
■ stakur þjoðflokkur i Ameriku?
Eða eigum vér að hverfa eins og
dropi í sjóinn? e;ns og svo marg-
ir hafa spáð að vér mundum
gera, þegar tímar líða fram.
I sambandi við síðari spurning-
una. minnist eg orða. úr ræðu
Þorvaldar heitins Þorvaldssonar,
er hann flutti eitt sinn á þjóð-
minn’ngardegi í Winnipeg. Rjæðu-
maður var þeirrar skoðunar, að is-
lenzkan mvndi ekki eiga langan
aldur í Ameríku, og þótti honum
Sumir hafa haldið því fram að
eitt helzta skilyrðið fyrir því aö
j vér getum varðveitt tungu vora og
! þjóðerni, sé það að heimaþjóðin
haldi stöðugt áfram að flytja hing-
j að vestur. Þessi hugmynd er orð-
in götnul, en er þó jafnan uý. Vér
getum enganveginn vænst þess að
íslendingar — jafn fámenn þjóð
haldi stöðugt áfram að slíta sig frá
áíthögunum gömlu. þar sem þeir í
sannleika eiga heima, og flytja
á slétturnar; þar
sem svo mesti fjöldi þess fólks
ekki j f'einkum eldra fólkiðj .getur aldrei
\ átt heima, hversu vel sem því að
ýmsu leyti, að minsta Kosti sumu
i hverju, mundi geta vegnað i Ame-
I riku. Það væri alls engin þjóð-
rækni í því. að hvetja landa vora
J til að skilja við ættjörðina og
flytja lrngað vestur i því skyni
að hjálpa oss hér til að halda við
íslenzkri tungu og þjóðerni. ís-
land má ekki við því að missa
fleira fólk í sjóinn. Þjóöræknis-
; legar tilfinningar Vestur-íslend-
inga ættu að koma þar til greina,
j og þær tilfinningar þverbanna all-
j an útflutning af fólki af landinu,
j svo þjóðin geti þroskast og þróast
á eðlilegan hátt.
Með þetta fvrlr augunum, ætla
; eg aö útflutnings hugmyndinni sé
! með öllu kollvarpað, gangandi frá
j því sem sjálfsögðu að, Vestur-ís-
! lendingar séu sammála með að
i kveða þennan draug niður.
Þá eru enn nokkrir landar vor-
ir. er hafa hispurslatist og blátt
áfram, látið þá skoðun sína í ljósi,
að Vestur-íslendingum ætti ekki
að vera vorkunn að halda við ís-
lenzkunni með blöðin okkár og si-
vaxandi bókmentir fyrir augun-
um. Þessi hugmynd er á miklum
það mjög ilt, en þó í sjálfu sér j rökum bygð og í alla staði heið-
á hls.
tt7 hver Kláus sé og hvers
Fóffurgjöfin.
Þetta fóður úr “silós” er mjög
leysandi, svo að ef mikið er gefið
af því, þá verður tað skepnanna
helzt til blautt, líkast eins og þeg-
ar gras er grænast og vökvamest
í sumarhögtim. Eg hef gefið full-
orðnum nautum mest 35 pd. á dag.
vegna Eiríkur Magnússon sé kall-
aður prestahatari. En þetta eru
alt smigallar. og stundum getur
sá sem í efa er ttm þetta. jafnvel
fundið upplýsingii f registrinu, en
það hefði verið hetra að hafa það
í skýringargreinum.
Eg vildi óska að ])etta yrði byrj-
un til þess. að nú væri gerð meiri
gangskör að þvi að gefa út bréf
merkismanna vorra frá fyrri tím-
um. Það liggur í augum tippi,
hve aríðandi það er að hafa hréf
tra þeini tfmum, ]>egar engin blöð
eða tímarit voni til. T>au eru
nefnilega oft sögulegar heimildir;
þá báru bréf.in fréttir meðal
manna, þau voru veruleg frétta-
bréf. en það liafa þau bætt að vera
nuna síðan blöðin komu til sög-
iinnar og samgöngumar urðu
greiðari. Og ]>ó eru þau allajafna
mest áríðandi fvrir ]>ersónusög-
una eða mannfræðina, ef ]>að orð
ma nota. I mörgum tilfellum eru
þau það eina, sem geta sýnt oss
einstaklinginn og eðli lians; þau
geta sýnt oss inn í sálarlíf hans,
eins og kvæðin hugmyndalíf
skáldsms. Þó verður jafnan að
nota þau með varkárni og ekki of-
mikið á þeim að byggja, ]>ar sem
þau oft eru skrifuð í flýti, og
kemnr því undir því, hvernig á
ritaranum liggur. Því miður hef-
ir mikið kæruleýsi verið sýnt í
því að halda saman bréfum, stund-
um hafa þati verið eyðilögð af
því menn ekki kunnu að meta gildi
þeirra. stundum af ásettu ráði til
að dylja, stundum af misskilningi.
Margt óþarfakvæðið hefir verið
geymt, en mörgu merkisbréfinu
eðlileg afleiðing af mentunarskorti
og fyrirhyggjuleys i foreldranna.
“En eigi það fyrir okkur að liggja
]>ess 1 a® bverfa eins 'og dropi í sjóinn”,
útgáfuna vel 1 mælti hann. “þá vildi eg óska að
dropinn yrði svo stór að um hann
munaði duglega.” Þessi merki
landi okkar var sýnilega ekkii í
nokkrum minsta efa um það, að
um dropann myndi muna, þá
þekkingu hafði hann öðlast gegn-
um íslenzkar bókmentir; að því er
[ hann síðar sagði mér. Myndi nú
j vera ofmælt, ef einhver héldi því
j frám að vér gætum verið sannir
fslendingar í landi þessu, ef vér
j gerðum oss aðeims nógu mikið far
um að menta sjálfa oss, og inn-
i ræta börnum vorum ást til ættjarð-
[ arinnar. jafnframt allri þeirri
j mentun. sem þau eru tær um að
taka á móti í hérlendum skólum
og á enska tungu? Eg leyfi mér
að halda því fram, að vér getum
j arleg. Með bókmentir íslendinga
fyrir augum, eigum vér auð-
veldast með að halda við tungit
vorri og þjóðerni. Og ekkert fær
betur teugt oss við landið okkar
kæra og heimaþjóðina, en einmitt
það. að leggja sem mesta rækt við
fornar og nýjar bókmentir fslend-
inga. Vér þurfum að kenna æsku-
lýðnum okkar íslenzka að meta
réttilega bókmentir vorar, og að
bera virðingu fyrir öllu því, sem
göfugast og bezt er í þjóðeminu
íslenzka. Enn erum vér skamt á
veg komnir í þessu tilliti. Enn þá
er mikið í órækt. Minnist þess.
að framtíðin er í höndum hiuna
ungu. Minnist þess. að sæmd heill-
ar þjóðar er í veði. Verði æsku-
lvðnum íslen^ka í Vesturheimi
ekki inurætt að hera ást til ætt-
jarðarinnar og þjóðarinnar þar
heima — jafnframt því sem þau
mentast á hérlendfa vísu — þá
Til þ ess vel takist bökunin
---er þessi ofnraun gerð.
PURrry
FCOUR
Stundum tekst vel að feaka,
hvaða tegund mjöls sem notuð
er, En hitt er fágætara að bök-
unin takist ævinlega vel. Það
má tryggja sér aðeins með einu
móti. Kornmyllan verður að
velja hveitið með sínum eigin
tilraunum.
Vér tökum af hverri hveiti-
kornsendingu tíu pund sem
sýnishorn. Vér mölum mjöl
úr því. Brauð er bakað úr því
mjöli.
Ef það brauð er gott, stórt og
bragðgott, þá notum vér þá
sendingu sem það er bakað úr.
Annars seljum vér hana.
Bökunin tekst ævinlega vel,
af sjálfu sér, úr mjöli sem ber
þetta nafn.
„Meira brauð ojí betra brauð“ og
„betri sætindabakstur líka“