Lögberg - 02.04.1914, Blaðsíða 4

LOGBERG, FIMTUDAGINN
2. APRÍL 1914.
R
wmm
11 LÖGBERG
Gefiö át hve-rn íimtudag af The
COLUMBIA PrKSS LlMlTKD
Corner VViHiam Ave. &
Snerbrooke Street
WlNNIPEG, — MANITOPA.
stefán björnsson.
editor m
J. .a. BLÖNDAU 'J
BUSINKSS MANAGER >]}
^ ------------1
UTANÁSKRIF r TIL BLADSINS : |li
|| The Columbia Press.Ltd. !>!
h) P. O. Box 3172, Winnipeg, Man. (J)
fvrir þann hlýja hug, mikla
uraburðarlyndi og alúðarríku
velvild, sem þeir hafa sýnt
mér. Dg ylurinn, sem frá
þeim hefir streymt til mín í
raörgum hréfum, með vaxandi
alt liið fegursta í
finnur að
ritverkum lians minnir á eyði-
merkur-tign vorrar kæru a>tt-
jarðar.
Að lokum hvetur liann Is-
lendinga til að leita upjii þá
kaupendafjölda og á ýmsan liina ungu inenn þjóðar vorrar,
hátt þar fvrir utan, liefir sem týnst liafa, eins og þeir
vermt mig og hrest, hvatt mig
w
THL DOMINluN BAMv
Mr KIIMUND h OSI.KK. M. P„ Pre. W. D. MATTHEWS .Vlce-Pre*
C. A. BOGGIiT, Geueral Mauager.
UTANÁSKRIFT RITSTJÓRANS:
IEDITOR LÖGBERG.
'jjjj P. O. Box 3172. Winnipeg.
Manitoba.
TALSÍMI: GARKY 2156
Verð blaðsina $2.00 um áriS.

Fáein kveðjuorð.
Þegar þetta blað er komið
út læt eg af ritstjórn Lög-
bergs. * Eg fer ekki frá blað-
inu sakir nokkurrar óánægju
eða ósamkomulags milli upn
og eigenda blaðsins, né að
þeirra tilhlutun að neinu leyti,
heldur af eigin hvötum, en af
ástæðum, sem lesendum Lög-
bergs eru óviðkomandi, og eg
liirði því ekki að greina frá
hér.
Þegar eg tók við ritstjórn-
inni var eg ráðinn til fárra
mánaða að eins, og bjóst ekki
við að gegna þeim starfa nema
uin stundarsakir. íin það hef-
ir atvikast svo, að eg liefi haft
ritstjórnina á hendi í liálft ní-
unda ár, og. því nærri lielmingi
lengur, en uokkur annar rit-
stjóri Lögbergs á undan mér.
Engum er kunnugra um það
lieldur en sjálfum mér, að
lilaðið hefir ekki verið ávalt
svo úr garði gert, að öllu leyti,
sem eg hefði óskað, og átt
liefði og þurft að vera. fs-
lenzk blaðamenska vestan hafs
er og verður mörgum og mikl-
um effiðleikum bundin, sér-
staklega á jafnstóru blaði eins
og Lögberg er nú; tjáir ekki
að telja þá hér, en allir, sem
liafa fengist við útgáfu ísl.
hlaða vestra, mumi að meira
eða minna leyti liafa rekið sig
á þá annmarka.
Þó hefi eg liaft fullan vilja á,
að vanda útgáfu blaðsins eftir
föngum; sú viðleitm hefði þó
náð skamt, ef eg liefði ekki
notið styrks og aðstoðar
ýmsra góðra manna víðsvegar ’
út um nýlendur, að ógleymd- j
um aðstoðarmönnum mínum
við ritstjórnina og saniverka-
mönmim, er allir liafa veitt
góða liðveizlu, sem vert er að
þakka að maklegleikum.
Eg liefi kostað kapps um að
efna það, sem eg hét í uppliafi
ritstjórnar minnar, að leitast
við að gera hlaðið friðsaint og
Ijá eigi rúm persónulegnm ó-
liróðri og illkvitni ellegar öðr-
uin þvílíkum sora. Hversn
það hefir tekist og ritstjórnar-
starfinn yfirleitt, er lésendum
kunnugast, og mun eg a^ sjálf-j
sögðu hlíta þeirra dóiiii þarj
um, liver sem liann verður.
Ekki liefir getað hjá því far-!
ið, að bæði eg, og Lögberg und-
ir minni stjórn, liafi madt and-!
mælum, og að.menn liafi orðið j
til að rísa gegn. þeim skoðun-
nm, er hlaðið liefir heizt fyrir
og haldið fvam. En sem betUrj
fer hafa þau andmæli og mót-
spyrna, sjaldnast verið runu-
in frá rótum persónulegrar ó-j
vildar, né leitað sér afrenslis
um fjandsamlega farvegu. Ogj
að því er sjálfan mig snertir
finst mér nú, er eg renni huga j
yfir ritstjórnartíma minn, að j
eg ekki kenni persónulegs kala j
til nokkurs manns, er mér hef-|
ir á öndverðum meiði staðið,
fvr eða síðar á þessum um-
rædda tíina. En hins vil eg
geta, nú þegar eg er að kveðja
Lögberg og lesendur þess, að
eg er þeim innilega þakklatur
fram og létt mér liinn erfiða
og vandasama starfa meir en
lítið.
Svo vil eg sérstaklega þakka
eigendum Lögbergs, húsbænd-
um mínum, fyrir samveruna
og samvinnuna, og öll þeirra
afskifti af blaðinu og mér.
Anægja er mér að geta þess,
að gott samlyndi milli þeirra
og mín liefir aldrei liaggast, j
síðan e*; kom að Lögbergi
biskuparnir Jón Ögmundsson
og Brynjólfur Sveinsson fundu
aunar Sæmund fróða, hinn
Hallgrím Pétursson suður í
löndum, og stuðluðu að því, að
þeir yrðu þjóð vorri að svo
miklu liði sem þegar er kunn-
ugt. Hvötin og Imgsunin sú:
að ekkert íslenzkt, sem er gott
og guði þekt, megi fara for-
görðum.
Margt þarft, fagurt og yó-
gleymanlegt er til á jirenti eftir
IS VKIF) l'öfli EKKI UAUNIH I UTANFÖRINNI
meS þv! aö tapa peningum—tapa tíma meS því aS útvega peninga
—eða liggja yfir leyndardómum erlendrar peningamyntar. FerSa-
manna “chéques”, útgefnar af þessum banka eru bæSi vernd,
þægindi og nauSsyn. Ef þær tapast eSa þeim verSur stoliS, þá
getur finnandi eSa þjófur ekki fengiS peninga út á þær, og þjer
getiS fengiS Þær aftur. J>ær gilda um viSa veröld — í bönkum, í
hötelum og helztu búSum. þær segja sjálfar til eiganda og er
svaraS út án affalla. FerSamanna ávisanir vorar auka á ánægju
•sem ferSalög veita.
NOTKE DAMK BltANCH: C. M. DEMSON, Manager.
HULKIRK BBANCH: J. OBISDALE, Manager.
Ljúft og skvlt er mér og að Dr. Bjarnason. Þessi ritgerð
viðurkenna, ;ið eg liefi revnt er eitt ineð því allra bezta. en
þá að ógleymanlegu trausti.
veglvndi og ósvikríum íslenzk-
um drengskaj), og eg veit, að
betri húsbændur eignast eg
aldrei.
]ió er hún skrifuð í liinum síð-
hann að meginmál
sa
og va r
að liækka talsímagjöld á lang-
vega línum út um fylkið, og
liækka taxtann á nætur,viðtöl-
um að töluverðum mun. Af því
að þessi liýra kom um sumar-
núilaleytið, liefir þótt vel til
fallið, að kalla Iiana, í samra>mi
við nýársgjöfina alkunnu:
asta sjúkdómi ritstjóraus, í j Suinargjöf Roblinstjórnarinn-
rúminu milli ])jáningaliviðanna, j ar.
en liinir miklu vfirburðir ogi
gildi hennar verður skiljanlegtj
Osannindi og undirferli.
Eg kveð svo Lögberg, eig- I af þeirri yfirlýsingu höfundar- Þeir sem eitthvað hafa fylgst
endur þess og lesendur, með j sjálfs, að hann hafi aldrei vitað j með talsímamálum og greinar-
einlægum velvildarhug og inni-
legu ])akklæti. , Mér er orðn')
lilýtt til blaðsins, sem vinna
dauðanum og gerð Roblinstjórnarinnar á ]>v'í
sig ems nærri
drotni” eins og einmitt meðan j á þingum , munu kannast vríð
j liann var að rita þetta erindi. j að ráðgjöfunum liefir orðið
mín og liugur hefir verið svo j Rúniið leyfir ekki eða tunijnæsta skrafdrjúgt um ])<i tekju
| fast knýtt við úm nærri níu ára |að minnast ítarlega hinna ann- j afgauga, sem orðið liefðu af
skeið, og mér er orðið ant* um : ara ritgerða eða ljóða, er Sam- ■ talsímastarfrækslunni fyrstu
framtíð ]>ess, nærri því eins og einingin flytur í þetta sinn fyr- árin, sem liún var í höndum
!eg ætti það sjálfur. ir utan fyrnefnda ritstjórnar- stjórnarinnar. Tekjuafgangur
Fvrir framtíð hlaðsins liefir j grein, þó ]iað væri meir en | sá skifti íiuiidruðum þúsunda
eigendum tekist að sjá vel, með j maklegt. Látum vér því^nægja (»<>• óx með ári Jiverju að sögn
j því að þeir hafa ráðið ritstjóra að geta um efni þeirra og liöf- ráðgjafanna. Arið 1911 á þingi
að því, eftir mig, mann, sem unda. j býsnuðust ráðgjafarnir íríest
er mjög vel þektur meðal fs- Kvæði um Ilallgrím Peturs- vfir tekjuafgangi þessum og
1 lendinga austan liafs og \rest- son liafa þeir ort í Jietta Sam- ]>á átti liann að vera inestur
an, Dr. Sigurð Júlíus Jóhann- einingarblað, séra Jónas A. i orðinn; hugsuðu talsímanot-
esson. Eg óska honum til j Sigurðsson, séra íljörtur J. | endur sér ])á til hreifings að fá
grteði á skiftunum, og
þess og vinsældir fari sívax
andi á ókomnum tíma.
Stefán Björnsson.
hamingju í ritstjprnarsessin-; Leó, Valdimar hiskuj> Briem og
j um, vona fastlega, að Lögberg'séra N. Stgr. Thorlaksson. Þa
vegnr ; ritár séra Björn B. Jónsson um
• ‘Passíusálma Hallgríms Pét-
urssonar”, séra Jóli. Bjarna-
son um “ frelsisvissu Hallgríms
Péturssouar”, séra Guttormur
Guttormsson mn “föstukveldin
og Passíusálmana”, séra N. S.
Thorláksson 11111 “söngvrít Hall-
gríins Péturssonar”, og loks
-i i i séra Rúnólfur Marteinsson um
salmaskalds mjog ítarlega, með . _ ,, f ,.
, *, v “ska dið goða”. 1 unghnga-
I longum og merkilegum ritgerð- °
j uiii og Ijóðum. Blaðið alt um
j liann, sálma og skáldkonung
j vorn íslendinga.
Ritstjóri liafði fyrir löngu
j hugsað sér að minnast HalD
j gríms Péturssonar sérstaklega
j í Sameiningunni um þetta levti
og féll sú ætlun saman við liina
j liej)j)ilegu áskorun
Sameiningin
lióf 29. árgang sinn með því að
jminnast Hallgríms Péturssonar
lækkaða leiguna, næsta ár, því
að þeir þóktust eiga þenná
tekjuafgang, með því stjórnin
hjifði lieitið þeiin, að leigja
þeiin talsímana á kostnaðar-
verði.
Leiguhœkkun í lækkunar stað
En í stað þess að talsíma not-
endur í Manitoba fengju leigu
á símum sínum lækkaða, í not-
um þess mikla tekjuafgangs, er
stjórnin taldi orðið hafa af
hálkinn ritar séra Friðrik Hall- símunum, lætnr stjórnirí hoð út
grímsson jiistil um H. P. og gynga um ]>að fyrri jiart vetr-
ýmislegt fleira. ar 1911 að liækka verði talsíma-
Þetta Sameiningar-blað er leiguna, ekki að eins í V im.i
miklu stau-ra en vanalegn og jiegborg heldur og á ýmsum
skrautjmentað ]»ar á meðal j stöðum út um fvlki; sú hækkun
kvæði séra J. A. Sigurðssonar. var svo svæsin á sumum stöð-
Iíeftið er svo vandað og vrel frá j um, að nærri lá við að helmingi
hærri væri en sú leiga, er
undan liafði verið srreidd.
, , „ , pví gengið, að allir liugsandi
, ,.* , . . . Vestur-Islendingar ættu að
i biskups til íslenzkra presta . , , v ., . .,
, , „ . . eignast það, og viðleitni nt-
austan liats, um minnmgarl ,., „ ... y
* . ., , ° stjora og utgefenda til að gera
guðsþjonustil 22. í ebr., sunnii- ,, ■*..*. . , y. ...
. , . blaðið svona vel ur garði ætti
i l]aK ' . »«l,er„ 1,4 ávexti, aS fjölgal tiil-síramn varð með |.eS5,m,
1 !"'! ! '' " 11 '|l'! kaupendum Saraeiningarinnarl nvja taxta nærri fullur lieln,-
agsins til íslei’.zkra presta her . ... • -y > y -y ■
1 | nnktff. ingur við ]>að. sem venð liatði.
A undan ]>eim taxta greiddu
// eimilatals i m ar.
ílækkun leigunríar á heimila-
vestra.
Sjálfur segir ritstjöri, að í
þessu liefti Sameiningar sé
“sumt af beztu liugsunum, sem
á loft var lialdið í söfnuðunum
vestrænu fyrir skemstu sam-
fara því, er drotni var þakkað
fvrir fæðing Hallgríms Péturs-
Ógleymanlegirþœttir úr
talsímasögu fylkis
vors.
í síðasta blaði var að nokkru
menn í Winnipeg $25.00 fyrir
ótakmarkaða brúkun lieimila-
talsíma. Eftir nýja taxtanum
var mönnum gert að skyldu að
j greiða fyrir samskonar brúkun
j talsíina $48.00, eða að öðrum
: kosti að fá öldungis ónóg not
sonar fyrir þrem ölduUi, og sitt-j leyti gerð grem fyrir Því> L,'míms eön rúml. eitt
livað annað, sem síðan hefir j hvernig Roblinstjórnin hefði'(ja„
‘kall’
fæðst út af hugsunum þeim, eða
að minsta kosti er þeim ná-
tengt.”
Þá segir liann, ritstjórinn,
liinn aldni og lieilsubilaði í uj)j)-
lvafi blaðsins æfisögu Hall-
gríms Péturssonar. Að sumu
leyti er hún ítarlegri og merki-
legri en alt annað, er vér höf-
um séð á jirenti nýskeð um
þann mikilhæfa mann. I)r. Jón
Bjarnason rekur hina innri
þfæði í æfisögu skáldsins liisj)
urslausara og sýnir manni
lengra inn í sálarlíf ]>essarar
farið að þvf að efna sín fögru
loforð um að veita fylkisbúum
betri staj'rfrajkslu gegn liálfu
ntinna iðgjaldi, en þó er ekki
fullgreint enn frá öllum efnd-
unum, eða réttara sagt svik-
um al'turhaldsstjórnarinnar
hér í Manitoba í sambandi við
talsímaanálið.
“Business” talsímar.
Business mönum var ])ó gert
enn þyngra fvrir. Þeir liöfðu
greitt sömu Jeigu eins og Bell-
félagið krafðist af þeim, $50.00
fvrir talsíma livern með ótak-
mörkuðum afnotuni. Með nýja
j taxtanum átti að afnema þá
veg'gegndarlausa hækkun á tal-
símaleigunni, svo að lia’ði vinir
liennar og mótsföðumenn urðu
stjórninni jafn-grainir fyrir
svik hennar og hlekkingar í tal-
simamalinu
fvrnast.
er seint munu
Mótspijrna gegn óhcef unni.
Svo langt gekk gremja fylk-
isbúa gegn þessari óhæfu, að
stjórnin sá sér ekki fært að
lialda áfram með hana, en skaut
ser úr vandanum með því að
| N0RTHERN CR0WN BANK
1 AÐALSKKIFSTOFA í WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiltur) . . . $6,000,000
Höfuðstóll (greiddur) . . . $2,860,000
+
♦
+
-♦
+
♦
4 Formaður
+ Vara-formaður
STJÓHNEND UR:
Slr. D. H. McMILLAN, K.C.M.G.
- Capt. WM. ROBINSON
X Sir D. C. CAMERON. K.C.M.G., J.H.ASHDOWN, H.T.CHAMPION
♦ \V. J. CHIUSTIE. A. McTAVlSH CAMPBELL, JOHN STOVF.l,
+
♦ Allakonar banka-störf afgrcidil. — Vér byrjum reiknlri“a vlð eiu-
4 stakllnga eða félög og sanngjarnlr skilmálar veittir.—Avísanir seldar
+ tll hvaða staðar sem er á íslandi.—Sérstakur gauniur gefiun spari-
sjóðs innlögiun, sem byrja má nieð einuin dollar. Rentur lagðar
4 við á hverjum sex inánuðum.
í i. E. i nOKsrEiiN&ON Káösíinaöur.
♦ Cor. William Ave. og Sherbrooke St. Winnipeg, Man.
T
+ +♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+♦+-»-+■♦ +♦+♦+♦+♦ X
+
♦
+
♦
+
♦
+
♦
+
♦
+
♦
+
+
+
Hvers vegna vilja þjóöflokkarn-
ir koma sínum mönnum á þing og
í aörar mikilsveröar stööur i þjóö-
félaginu, þar sem þeir álíta aö
þeir geti unniö gagn og sæmd
sjálfum sér og þjóðflokki sinum,
og rikinu, eöa fylkinu er þeir búa
í ?
Fyrsta ástæöan er su, aö flestir
eða allir þjóðflokkar, dragast sam-
an i hópa, er þeir taka sér hér ból-
festu. Meöan kynslóöin, sem
flutti hingað fulloröin, er viö
lýöi, eru altof margir, sem málsins
og heitir hann rangindum, og hún
stendur í vegi fyrir þjóðflokknum
aö sýna, hvaö hann getur komist
langt í þvi, aö leggja til góöa cana-
diska borgara.
Hún sýnir. aö hún álítur ])jóö-
flokkinn aöeins hæfan, til aö
vinna hin lítils metnu verkin í
þjóðfélaginu, þarmeö talin skarn-
verkin viö kósningar, en telur hann
'ekki ltæfan til aö vinna þau verk,
er mest auka álit har.s í augum
canadiska ])jóöflokksins.
Sti stjórn, er slikri aöfetö læitir.
á ekki skilið stuöning þess þjóö-
ensku- ! flokks, er hún beitir ]>eirri aöferö
Oeir hafa ]>ví miklu | viö.
if þingmanni af þeirra I \ ;ö sem búsettir erum í Gimli
skipa liina svo nefndu þjóð- j vegna, geta ekki haft samvinnu viö
nytjanefnd, og láta liana taka þingmann, sem aöeins er
við talsíma starfrækslunni. j n>;elandi.
Þeirri nefnd hefir að skömm-! '.ctri !'■'* VH, 1'..° ýl, v‘ r
. ., I eigin þjoðflokki. Og maöur af kjordæmi mnu forna. ættum aö
miii til tekist hetii 1 eil stjom- j |)e:rra J,jóöflokki og úr þeirra hóp, | veita athygli þessari liliö þjóöernis
inni, }>ó að talsímaleig’an sé hin hvort sem er í hygö eöa horg, | okkar í kosnitigum ]>eim er i hönd
sama og hjá Bell-félaginu. þekkir miklu nánar þarfir þeirra, j fara.
---------- : lieldur en maöur af öðrum þjóö- j Fg er eins viljugur til aö viöur-
Ölluni })orra manna, semiflokki, sem oft liefir ekki stigið kenfia þaö, sem RohHnstjórnin
fvlgst hefir með í talsíinamál- fæti sínum inn í kjördæmið. Sá hefir gert til gagns, eins og nokkur
arnar. Allar stjórnir gera í ein-
hverjtt skyldu sína, til hálfs eöa
fulls. og er engin ás^eða til aö
hefja þær til skýjanna fyrir ])að,
né álita að þær einar séu færar um
að halda um stjórnvölinn. En mér
finst það ljóst, að núverandi fvlk-
isstjórn hefir sýmt íslenzku þjóö-
erni fyrirlitning, einkum nú á síö-
er það fullljóst, að Eohlin-i sem er heimilismaður i kjördæm-
t- '1 • . inu, fvlgir ]>ví miklu fastara. og
íeíir þar, eins og 1 r h 1 s
meö ntejri áhuga, nauösynjamálum
ínu
stjómin
fleiri máluin algerlega brugðist landa sinna he]dur en magnr af
trausti kjósenda. Hún lielir , öðrum þjóöflokki og úr ööru bygð-
þar sýnt herlega, að lienni er ; arlagi. sem oftast er meö hugann
ekki trúandi fyrir stórmálum v>ð a,t önnur viöfangsefni, heldttr
fylkisins, að fagurgali hennar en hagsmuni kjördæmis síns. Oetta
• r. v. ,v xc 1 • i tel eg beinan hagnaö af
og lotorð verða ao hræsni og * b
svikum, þegar til reyndarinnar 1)Vgí5 búsettan í kjorciæmmu.
kcMiun og |>ess vegna ei það jfn svo er önnttr hliö á þessu
sjáltsögð skylda fylkisbúa að niáli. sem líta Veröur á. Þaö er
svifta hana völdum við næstu sccmd íslenzka ]>jóöflokksins í
kosningar.
því aö
Þjóðerni og þingkosn-
ingar.
heild sinni, réttur þjóöflokksins, til
þess að fá aö beita kröftum síntim,
1 á hverju því svæöi þjóöfélagsins,
sem hann hefir hæfa menn til að
I vinna á, og skylda 'lslendinga aö
I heita öllum kröftum sínum, til að
; veröa sem heztir canadiskir borg-
(Eftir Jón Jónsson frá Sleöbrjót). Lrar; vinna canadiska þjóöflokkn-
---- ; um gagn á óllum svæöum, sem
l’egar þingkosningar fara í hörid J>eir eru hæfir til að vinna á. —
hér i Canada. hvort lieldur er íil ' Enginn mun neita þvi aö |)að er
ffujbandsþings, eða til fylkisþmga, sæmd hinum ísjenzka þjóöflokki,
l,a er oftast einhversstaöar hreyft i að eiga ])á menn j sinum 1)óp, er
],eirri spumingu: Á þjóðermð j hæfir eru til að gegna þeim störf-
nokkur ahnf aö hafa á þingkosn- um_ er áhirgharmest eru talin. j
in^al • jafn mikils virtu þjóöfélagi, eins
Þmgkosmngar fara nu bráðum (lg Canada þjóöin er, sú sæmd
1 hön 1 her í Manitoba, Þjóöernis- j evkur ekki einungis gildi ]>ess, sem
spursmál okkar íslendinga í sam- I f'yrir kjöri vergur heldur ejnnig
hanch vrö kosningarnar, er þv, á | þjóöfloltksins í heild sinni, og hrot
dagskrá, og það ætti aö vera okkur af ]>eirri sæmd, fellur í skaut hvers
íslendingum ^ jafnt áhugamál ^ og j einstakjings. sem heycir þeim þjcjö-
flokki til. Hann er meira metinn
Sumargjöf Roblinstjórnar- j leiFr>h eða leyfa ekki nemii með
innar ! afarkostum. Eftir nýja taxt-
j anum var })eim að vísu levfð
V er gátujn um það síðast, aðj <^4.^00 ársleiga, en með því skil-
Heimskringla liefði orðið svoivr^ii ag fyrjr ])að fé mættu
hrifin af góðkaupum! Rohlin- busines8menn að eins síma 3 á
trúarhetju, en hingað til liefir ^tjórnarinnar við Bellfélagið, eu <rreiða svo 2 cent fyrir
verið gert, um leið oghann loið- ,l'ð liún liefði valið kaupunum Jj\-ei*t auka-“kall”. Með hæfi
ir glögg og skilmerkileg rök að
því, hvernig Hallgrímur Pét-
það veglega heiti að nefna þau: ]ef>rj )>rtjkun á talsíma “busi-
Nýársgjöí Roblinstjórnarinn- uess“ manns hefði þetta gjald
ursson varð “langstærsta ]jús-|a1, orðið a annað hundrað dalir a
ið í sögu kristinnar trúarhjá! Fylkisstjórnin lét þó ekki ári.
þjóð vorri”, og að “kristin-
dómurinn byrjar æfinlega á
hinum lágu stöðvum mannlegs
lífs.”
Dr. Bjarnason ltefir fengið
orð á sig fyrir hinar sjiaklegu
og snjöllu samlíkingar sínar, og
í þessari ritgerð líkir hann
Hallgrími PéturssjTii mjög
heppilega við tsland. Hann
lenda við talsímakjörkaupin, Svona fór Roblinstjórnin að
lieldur tók liún Jiegar í stað, að ])Vj ag iækka talsímaleigu Manr
hjóða leigu lækkun, með þeim tohamanna um helming, og
skilyrðum. að miklu voru óað- SVona var mikið að marka
gengilegri lieldur en taxti Bell- grohb hennar um talsíma af-
félagsins, og þar á ofan levfði gangana. Þeir komu svo mikið
hún sér, að hadíka talsímaleigu ;iö liði, að liún sá og neyddist
á sumuin stéttum manna. til sama árið sem hún státaði
Loks í Aprílmán. 1911 kom mest af þcssum talsíma af-
nýr taxti frá fylkisstjórninni, göngum að skipa fyrir um al-
oörum þjóðflokkum, að gera okk-
ur ljósa grehi fyrir því, hvort við
eigunt aö láta þjóöernis spursmáliö
liafa nokkur áhrif á atkvæöi okkar
viö kosningarnar, sem í hönd fara.
Ýrnsir })jóðflokkar hér í Canada.
ekki sízt Frakkar, kejipa eftir aö
koma mönnum af smum |>jóö-
flokki, ekki einungis á þing, heldur
einnig i stjómarráðið, og aörar
]>ær stööur í þjóöfélaginu, þar sem
]>eir álíta aö land! sinn vinni sínum
þjóðflokki mest gagn, og verði
honum til sæmdar, og auki meö því
álit ])jóöflokks síns hér í lanrli.
Jafnvel Galiciu menn, sem álitnir
eru að standi fremur lágt í andlegri
menning, eru farnir aö gera tilraun
aö koma sínum mönnum á þing.
Ýmsir merkir menn og mikilhæf-
ir i enska þjóöflokkinum hér í
lancli, telja Islendinga með beztti
innflytjendum, er leiti til ])essa
lands. TJví skyldi þá ekki sú til-
finning vera vakandi hjá okkur fs-
lendingum, aö okkar eigin menn —
menn af þjóðflokki. sem aflaö hef-
ir sér viröingar hinna beztu manna.
hins föjlmennasta og ráöantli
flokks í þjóðfélaginu — mættu og
ættu aö skipa þær stööur í þjóöfé-
lagintt, sem Vestur-fslendingum
væri gagn og sæmd að.
En þó heyrast stundum af
munni flokksf jötraðra hugsunar-
leysingja, önnur eips orö og þessi:
“Eg gef a............. ryrir ís-
lenzka þingmenn og alt sem ís-
lenzkt er. Viö eigum hara aö vera
góöir canadiskir borgarar, en af-
má alt íslenzkt.” —
Er nú ]ietta rétt hugsun, jafnvel
frá canadisku sjónarmiði?
“Eg met Xorömenn miklu meira
fyrir þaö, hve ant þeir láta sér um
aö halda við þjóöerni sínu, sá sem
fyrirlítur sitt eigið þjóöerni, verð-
nr naumast góöur borgari annars
ríkis.”
F.ittlivaö á þessa leið sagöi
Theodor Rosevelt, þáverandi
Bandaríkja forseti, er liann flutti
ræÖu á Xorömannasamkomu, fyrir
nokkrum árum.
hafa íslenzkan þingmann í íslenzkri / ustu árum, og ekki sízt hér í þessu
kjördæmi.
Eg veit aö ýmsum þykir þetta
ekki réttmætt álit, En eg ætla aö
segja ástæöur rnínar fyrir þeirri
staöhæfing, svo aö kostur sé á að
hrekja þær, ef gögn eru til.
íslendingár eru aðalfrumbyggj-
endur hér á milli vatnanna, og áttu
því skiliö stuöning og virðing
stjórnarinnar,1 fyrir aö hafa brotið
hér ísinn, sem allir frumbyggjar
veröa aö brjóta, ef héraðið þeirra á
að ná framförum og áliti.
íslendingar hér í sveit höföu nú
um langt skeiö haft íslenzka mál-
svara í fylkisþinginu. En þegar
Mr. T>. L. Baldvvinsson !ét af þing-
mensku næstliöiö vor, þá sýndi Sir
Rodmond Roblin tvöfalda lítils'-
virðing íslenzka þjóöflokkinttm. IPá
hagaöi sv>o til aö stofnað var nýtt
ráðgjafa embætti. Mr. B. L. BaFI-
winsson hafði áunniö sér sæmdar-
orð, sem einn hinn merkasti þing-
maöur, ekki einungis aö áliti landa
sinna. heldttr líka hins enskumæl-
andi flokks hér. Hann hafði fylgt
núverandi stjórn dyggilega, og
sýndist því eðlilegt. að hún gerði
sæmd hans sem mesta. En í þess
stað gerði hún liann að undirtyllu-
ráðgjafa, af því aö hann fdhcyrði
islenzka þjóöflokkinum. En setti
fyrir yfirráðgiafa franskan mið-
lungsmann. til að þóknast frakk-
nesku klerkavaldi; munu þó varla
hafa verið deildar skoðanir um
það, að Mr. B. L. Baldwinsson hafi
verið miklu meiri hæfileikamaður,
en sá. er æðstu tignina hlaut.
t>egar til þess kotn, að kjósa
skylcli þingmann í stað Mr. Bl L.
Baldwinssons, þá var það eflaust
tiær samliuga álit allra luigsandi
manna í kjördæmmu, hvorum
flokki sem þeir hofðu fylgt. að
kjósa ætti íslenzkan 1 þingmann í
stað B. L. Baldwinssons. En
stjórnarforinaðurinn vildi koma
hér að vildarmanni sínum, er hann
hafði tvisvar áður, árangurslaust,
reynt að koma á þing, bjóst við,
eftir bví. sem liann leit á Islend-
fvrir þaö, að vera af ])eim ’þjóð-
flokki er unnið hefir sér álit í
þjóðfélaginu, og það hefir í mörg-
tim atriðum, áhrif á hag einstak-
lingsins. . t
Legar íslendingar komu fyrst
! til |>essa lands, voru þeir fyrirlitn-
ir. og taldir með skrælingjum, eins
og Galiciumenn eru nú. En brátt
áunnu þeir sér trausts og virðingar
hérlendra manna, sem trúir og
góðir verkamenn. Og ekki leið á
löngu. þar til íslendingar náðu
meira áliti og virðingu, bæði sem
góðir húmenn, abragðs námsmenn
við skólana. sem hygnir og dugleg-
ir fésýslumenn. sem mikilhæfir
læknar, lögmenn, prestar og kenn-
arar; jafnvel svo hátt eru hinir'
síöast nefndu komnir, aö þeir liafa
náð prófessors embættum viö nafn-
frægustu háskóla Vesturheims.
Einnig sem þingmenn hafa íslend-
ingar náö því áliti hér vestra, að
vera taldir með merkustu þing-
mönnum. Að vera góöur cana-
diskur horgari, er ekki einungis aö [ ingai ais þeir væru taumþægari <^
vera trúr og góður erftöismaður, J Htilsiglcíari en aðrir. Elokksmenn
ó sá kostur sé bæði mikill og virð- ; hans hér , kjördæminu og vmsir
ingarverður, heldur einnig það aö
heita hæfileikum sínum, á liverju
því svæði þjóðfélagsins, sem hann
hefir hæfileika til að vinna á. f>aö
cr aö vera góöur canadiskur borg-
ari, aö láta í engu sína krafta ó-
notaöa, þjóöinni til heiila. Og það
er skylcla hvers þjóðflokks, er ein-
staklingurinn heyrir til, sem sækir
um stöðu í þjóðfélaginu, að styðja
hann sem mest samhuga, hvenær
sem alþýða hefir veitingarvaldið,
til þess hann nái peim stöðum, þar
sem áhrifa lians gætir mest í þjóð-
félaginu. Það er tómur misskiln-
ingur hjá þeim, sem álita, að ekki
sé liægt að sameina það, að vera
“góður canadiskur borgari” og
“góður fslendingur”.
Tlver sú stjórn, sem meinar ein-
staklingi.að ná Jjeirri stöðu, sem
liann er hæfur til, af því aö hann
er af einhverjum sérstökum þjóö-
flokki. hún lítilsvirðir þjóðflokkinn
andstæðingar létu undan lionum,
og hugðu, að með einbeittri mót-
stöðu, mundu þeir egna upp reiði
hans gegn íslenzka þjóðflokknum.
En með því að . fylgja lionum
mundu ]>eir geta hliðkað liann við
þjóðflokkinn, og komtð svo að hér
íslenzkum þingmanni næst. Þeir
létu svo stjórnarformanninn etja
sér á móti einum allra mikilhæf-
asta manni þjóðflokksins íslenzka,
Mr. Árna Eggertssyni. Meðölin
sem notuð voru til að l>ægja Á. E.
frá kosningu, verða hér ekki gerð
að umtalsefni. En það tókst að
láta íslenzka þjóðflokkinn fara
verstu hrakför. En nú koma aft-
ur kosningar í vor, ]>á ætluðu hin-
ir íslenzku fylgjendur Sir Rod-
monds að fá að njóta þess, hve
taumþægir þeir voru í fyrra, ’ og
koma að íslenzkum þingmanni úr
flokki Sir Rodmonds. Var í boði
Mr. Páll Reykdal, ungur maður og