Lögberg - 02.04.1914, Blaðsíða 5

LOUBERU, FIMTUDAGINN 2. APRÍL 1914-
8
J. A. BANFIELD
Byr^ír heimilin að öllum húsgöiJnum
492 MAIN ST., Winnipeg, Fón G. 1580
Ef karlmenn œttu
að vera í eldhúsinu
Ef einhver ykkar karlmannanna
ættuð að vinna í eldhúsinu, og fynd-
uð hversu mikla töf og fyrirhöfn
£>ér gætuÖ sparaÖ — þrisvar á dag—
með Banfields Kitchen Ca-
binet, þá munduð þér eignast eitt
innan sólarhrin^s. Hvers vegna þá
að láta konu yðar halda áfram að
slíta sér út dag eftir dag, þegar þér
getið hlíft henni svona mikiÖ. Gef-
ið henni Banfields Kitchen Cabinet
undir eins. Hún mun vissulega
þiggja vel þá hugsunarsemi yðar.
Eldhússkápar Banfields eru hentugir og prýðilegir og cndast
mannsaldur með hœfilegri meðferð.
ötull, og efnilegur um margt og
búsettur í kjördæminu. En Sir
Kodmond setti þvert nei fyrir
íramboð lians, í stað þess að sam-
þykkja það. Hann hafði enn á
ljoðstólum sama vandræöamann
sinn, er hann þorði ekki annars-
staðar að bjóða. Við vorum rnarg-
ir hér í þessu kjördæmi, sem fylgd-
um liberal-málum, sem vildum
styðja Mr. Pál Reykdal til þing-
setu, af því við töldum hann hafa
ýmsa góða hæfileika til þess starfa;
•og af því hann var íslenzkur bóndi,
búsettur i kjördæminu og þaul-
kunnugur högum þess og þörfum.
En Mr. Páll Reykdal treysti sér
•ekki að etja kappi við stjórnina,
hefir eflaust þekt of vel öll þau
öfl, sem hún hefir yfir að ráða.
Margir menn hafa álitið svo, er
stjómin barðist móti Mr. Árna
Eggertssyni, að það væri af flokks-
"kappi, og löngun til að styrkja enn
rneir vald sitt, og var sú skoðun
mjög sennileg og ýmsir munu telja
hana réttmæta. samkvæmt hinni
marglofuðu brezku stjórnarvenju.
En þegar bauð sig fram Islending-
ur úr flokki stjórnarinnar, sem
fast hefir fvlgt stefnu hennar “í
gegnum þvkt og þunt . og sem alls
ekki var hægt að álíta verra þing-
mannselni. en miðlungsmaður sá,
er stjórnin hafði í boði, |)á er ekki
önnur sýnileg ástæða til þess aö Sir
Rodmond bægi Páli Reykdal frá,
heldur en sú, að litilsvirða íslenzka
þjóðflokkinn. Hann gat att sín-
nm íslenzku fylgismönnum i fyrra,
móti Mr. Arna Eggertssyni. Nú.
lægar einn fylgismanna hans vill
hjóða sig fram. sýnir hann flokks-
mönnum sínum, hve mikils hann
metur þá. og segir; “Kyrrir! Eg
ræð atkvæðum ykkar. ’
Þunt er nú orðið hetjublóðið ís-
lenzka, sem við íslendingar erum
stundum að hæla okkur af að
rennr í íslenzkum æðum, ef það
liitnar ekkert við þessar atfarir.
Nú er í boði til þingsetu úr and-
stæðinga flokki Sir Rodmonds. is-
lenzkur bóndi úr kjördæminu, Mr.
Skúli Sigfússon. Maður, sem and-
•stæðingar jafnt og meðhaldsmenn
virða i hvívetna. Móti honum hafa
ýmsir það, að hann hafi ekki að
undanfömu tekið mikinn þátt í
þingmálum, né tamið sér ræðuhöld.
En þeim er þekkja hann.^og hann
er þektur um alt kjördæmið að
kalla) og þeim er- dæma hann ó-
hlutdrægt, mun koma saman um,
að hann hafi aflað sér talsverðrar
þekkingar á' högum lands og lýða,
og gefið góða raun, bæði sem bóndi
og kaivpsýslumaður. Hann hefir
áunnið sér traust og virðing þeirra,
er hann hefir átt við að skifta, og
þekkir ljóslega hag og þarfir kjör-
dæmisins. Og alment orð hefir
hann á sér fyrir samvinnuþýðleik.
Mín reynsla er sú — og eg get tal-
að þar af nokkurri reynslu — að
þekking á atvinnugreinum alþýðu,
og högum og þörfum kjósenda og
einlægur áhugi fyrir framgangi
nauðsynjamála kjördæmisins. sam-
vinnuþýðleiki, sannfærandi æsinga-
laust tal í nefndum og utanþings,
eru þeir kostir er mest um varðar
að þingmaður hafi, því þeir kostir
, ávinna honum virðing og velvild
samverkamanna, sem altaf verður
drj.úgvirkasta lyftistöngin til að
koma málum fram. Og þessa
kosti alla tel eg að Skúli Sigfússon
bafi. Og eg er honum vel kunn-
"gur og byggi hér ekki á sögusögn
annara.
Enginn skilji þetta svo, að eg sé
að neita því, að það sé góður þing-
niannskostur, að geta komið vel
fyrir sig orði — tel líka Skúla
’uinn geta það sæmilega, ef ’hann
femdi sér það. — En það er hvorki
kagnlegt né nauðsvnlegt að allir
Pingmenn séu sítalandi. Málin
v,nnast oftast með lipurlegri og
beppilegri framkomu i nefndum
utanþings í samræöum við sam-
verkamennina. Það er nær æfin-
leRa nógir í hverjum þingflokki.
Sern geta tekiö að sér það hlutverk
að ræða málin á þingbekkjunum,
og það er engin ástæða til að óttast
að senda á þing mann, þótt hayn
sé ekki ræðusnillingur, ef hann het-
ir aðra þá góðu þingmannskosti er
mest tun varðar. Og það tel eg
Skúla haía.
Maður nokkur spuröi einu sinni
merkismanninn Van Horne, fyr-
verandi formann C. P. R. félags-
ins, hvort hann væri conservative
eða liberal i kosningum. “Eg er
stundum conservative", svaraði
Van Horne, “en stundum liberal,
en tffinlega C. P. R. maöur".
fslenzkir sveitamenn ættu að
fylgja þeirri reglu 1 kosningum,.
vera æfinlega íslenzkir bœndur,
láta ekkj stjómina nnsbjóða J>jóð-
flokki sínum eða kjördæmi, en
veita fylgi sitt sem óskiftast ís-%
lenzkum bónda ef hann er í kjöri.
fslenzkir bændur i þessu kjör-
dæmi. ættu nú að kjósa Skúla Sig-
fússon, og sýna með því að þeir
eru óháðir bændur og islenzkir í
anda. —
Sir Rodmond gaf þessu kjör-
dæmi katólska dýrðlingsnafnið St.
George. Þvi mátti ekki kenna það
við Lundar, eins og hinn hlutann
við Gimli ? Átti það að benda á,
að við værum, að hans áliti, eins
og katólskur lýður, sem hlýðir i
blindni harðráðum yfirboðurum?
Þaö er nú hlutverk Islendinga, að
sýna hvort svo er, eða þeir eru af
sjálfstæðu Norðurlanda kyni.
Siglunes P. O. 20. Marz 1914.
Um samtök og sam-
vinnufélög.
Bftir Jónas borbergsson.
BiinskipaniáliS.
Um það hefir svo margt verið
ritað og rætt að undanförnu, að eg
get fáu gagnlegu bætt við þær um-
ræður.
Raddir hafa heyrst um það, að
íslendingar muni ekki vaxnir því,
að hafa fyrirtæki þetta með hönd-
um og stjórna því farsællega; eink-
um hefir ritstjóri Hreiðablika tek-
ið þar alldjúpt í árinni. Ekki skal
fjölyrt um ummæli hans, þau hafa
mætt mótspyrnu. og þótt segja
mætti, að þau myndu hafa komið
að eins miklu haldi, þótt vægilegar
hefði veriS farið i sakirnar, dylst
engum hitt, að þau eru rituð af ein-
skærri velvild til málsins, og að
höfundurinn finnur glögt til þess.
hversu brýna nauðsyn ber til þess,
að vel og dvggilega sé haldið' á
máli því. sem er ekki einungis hið
mesta nauiísynjamál, heldur og hin
afldrýgsta vogstöng, er lvfta skuli
|>jóðinni upp i tölu sjálfbjarga og
sjálfráðra þjóða.
En nú, þegar sv® óþyrmilega er
komið við kaunin, verður manni
])aö fyrir, að skygnast um i hug-
skoti sinu eftir einhverju, sem
gæfi von um það, aö nú.muni ekki
veröa siglt á þau blindsker, sem
svo oft hafa orðið íslenzkum fé-
lagsfleytum að aldurtila.
Og það sem fvrst og fremst
glæöir þá von er það, hversu ís-
lenzka þjóðin hefir einhuga látið
fallast þungt á árar í þessu máli.
Eimskipamálinu, og öllum þjóð-
þrifamálum íslendinga má likja
við björgunarbáta. Ekki munu
dæmi þess. að menn hafi jafn al-
ment og fúslega boðiö sig fram,
til að skipa nokkurn slíkan bát, til
þess að etja kappi við hafstorma
tslands óhamingju. og bjarga fjör-
eggi þjóðarinnar af flæðiskeri.
f hvert skifti sem Islendingur
sér islenzkt mannvirki, sem ber af
öðru þvi. er þjóðin hefir 'áður
færst í fang, rennur blóðið örar í
æðum hans, traust hans glæðist og
þráin, til þess að láta eitthvað af
mörkum til frekari framsóknar,
verður háværari en áður.
Mun ekki svo fara mörgum fs-
lendingi. þegar hann verður sér
þess meðvitandi, að hann á hluta i
skipinu, sem ber hann um hafið?
Munu ekki íslenzku eimskipin,
knúð af jötunörmum sterkbygðra
véla, hvetja hugi sona og dætra
landsins? Munu þau ekki eignast
mörg áheit og marga aldavini?
Annað það, sem glæðir vonina um
það, að þessu máli verði ekki kom-
ið í ónýtt efni fyrir samtakaleysi
og sviksemi landsmanna, eru
Samvinnufélögin íslcnzku.
Kaupfélög eru þau alment nefnd.
Þau eru grundvölluð* á samtökum
og trúmensku bænda, og lifa á
því og engu öðru. Þau áttu erfitt
uppdráttar og fengu áföil, sem síst
er furðu vert, því við ramman
reip var að draga. Allur þorri
nianna svínbeygður fvrir ofurefli
danskrar skuldaverzlunar og óskil-
semi rótgróin í þjóðinni. Marga
erfiðleika hafa þau brotiö á bak
aftur. og lifa nú og þróast með
allmiklum blóma víðsvegar um alt
land.
Ekki þarf að fjölyrða um það,
að slík samvinnufélög þykja, hvar
sem þau rísa upp 1 ' heiminum,
horfa til mikilla þjóðarþrifa. Ekki
gera þau menn einungis að sjálf-
stæðari verum hvern i sínu lagi,
bekíur stvrkja þau þjóðfélagsbönd-
íb. göfga hugsunarhátt manna og
viðskiftalíf, og menn læra smátt og
smátt að bera hver annars byrði.
Þar að auki bæta þau efnahag
fjölda margra og tryggja þeim það,
sem þeir eru betur komnir að en
aðrir. sem er arðurinn af þeirra
eigin vinnu.
Félög þessi eru því einn hinn
ljósasti menningarvottur hverrar
])jóðar.
Víst mættu þcir hugleiða það,
sem láta það sjást eftir sig á
prenti, að fslendingar hgima geti
naumast talist með menningarþjóð-
um, — að þeir eiga ]>ó í landinu
])ennan menningarvott, sem ísletid-
ingar vestan hafs og Canadaþjóðin
yfir höfuð. hefir sáralítið af að
segja- .
Þörfin, til að stofna pessi félög
heima, var næsta bryn. Þau hafa
unnið mikið að því, að losa um
skuldaböndin og forða mönnum
frá því, að gerast algerðir þrælar
erlends verzlunarvalds, en verkefni
])eirra er ærið.
Stofnun Eimskipafélags fslands
er og af sama toga spunnin. Afar-
kostir ])eir. sem menn urðu að sæta
hjá hinu Sameinaða eimskipafélagi,
kriúðu menn til að hefjast handa.
Það er mikiö þjóðþrifamál ef það
blessast, og tvímælalaust munu
komandi kynslóðir minnast þeirra
manna með þakklæti, sem drengi-
lega afla því fylgis með fjárfram-
lögum og forustu sinni austan hafs
ög vestan, og telja þá í hópi þeirra
ntanna, sem fsland á mest að
])akka.
Í
H vaS er gert nér?
En þegar slíkar öldur, sem þær,
er hér voni nefndar, fara um ís-
lenzku ]>jóðarsálina, og skipa þjóð-
inni í ákveðnar fylkingar til sókn-
ar og varnar gegn kúgun og fjár-
valdi, verður manni að spyrja:
Hvað er gert hér? Hvað cr gert
hér í þá átt, að reisa rönd við kúg-
unar- og einokunarfélögum og
valdi því. sem nú ræður mestu i
heiminum, — peningavaldinu ?
Sára lítið, eftir því sem eg veit
frekast.
F.g er því miður ekki gjörkunn-
ugur samtökum bænda i þessu
landi. en er nokkurt bændafélag
starfandi hér, svo nokkuð kveði að,
annað’ en kornfélag kornræktunar-
manna (Grain Growers Grain Co?)
Spyr sá sem ekki véit. Það félag
er stofna-ð. til þess að tryggja
.bændum þann hluta af hagnaðinum
af sölu kornsins, sem nvt rennur í
vasa kornkaupmanna, sem ekki
rækta neitt korn, né gera annað
landinu til þrifa. Lengra nær það
ekki. Það mvtn því vera nægilegt
verkefni fvrir fleiri slik félög.
Ef við gefum gaum að því, hvað
,nú er að gerast suður í Bandaríkj-
um, geturn við nokkuð spáð um
það, hvernig málum muni haga hér
i Canada. eftir nokkur ár. Þjóðir
jtessar ervt skyldar, og búa við ltk
skilyrði, og lifnaðarhættir þeirra
og þjóðmálaskipun, að mörgvt leyti
svipvtð. Verndartollarnir, sem
Bandarikin settu, til þess að hlvnna
að iðnaði í landintt, á meðan hann
var í bernsku, hafa steypt þjóðinni
í ógæfvt. Samkepnin, sem menn
bafa svo rnikla tröllatrú á, og sem
átti að halda öllu í jafnvægi. hefir
breyzt i samtölc fésýslumanna
óTrustsj, sem hafa nú tangarhald
á löggjafarvaldi og dómsvaldi
landsins.
Er nú ekki eitthvað svipað að
j gerast hér í Canada? Eru auðfé-
lögin ekki orðin æði uppvöðslumik-
il nú þegar? — Stórkostleg einok-
vtn á sér stað i öllum meiri háttar
ltfsnauðsynjum, og lifskostnaður
hækkar dag frá degi. Þó hreyfir
enginn hönd né fót, til þess að taka
fyrir kverkarnar á þessvtm voða,
áðvtr en hann vaxi ritönnum yfir
höfuð. Á tneðan bændur ertt ekki
bvindnir við staur og barðir fyrir
að verzla hvar sem þeim sýnist,
eins og gert var forðum úti á ís-
landi, halda þeir, sumir hverjir, að
alt sé í góðu lagi og rið þeir lifi
við kostakjör.
Hitt hygg eg sanni nær. að væri
náttúra þessa lands ekki svo örlát
sem raun er á, mundi allvtr þorri
bænda vera efnalega ósjálfstæðir.
Það þyrfti meir en litla rann-
sóktt, til þess að geta ritað vtm
þetta mál, með fullum og skýrum
rökum, því upplýsingar í þessvtm
efnvtrn liggja ekki á glámbekk fyr-
ir alþýðu manna. Eg hefi þvi færri
dæmi á reiðvtm höndunv, en eg
hefi óskað. Þó niun eg tína til
fátt eitt. ,
Ja rSyrkfuverkfœrin.
Bóndi einn margfróður og minn-
ugur. sagði mér þá sögvt, að fyrir
alllöngu síðan kom það fyrir, að
járnbrautarlest hljóp af spörinu á
Grand Trunk brautinni, og brotn-
uðu þar allmargar kornskurðar-
vélar ébinders), sem McCormick
verkfærafélagið átti, og vtrðu félög
þessi ekki á eitt sátt um skaðabæt-
ur. Gerðu dómstjórar ut um málið
og dæmdvt járnbrautarfélagið til að
borga verksmiðjuverð nefndra
véla, og kom þá upp úr kafinu, að i
verð hverrar vélar var $35.00. Nú i
voru samskonar vélar um það leyti
Seldar til bænda fyrir $175.00, og j
nemur þ'að nákvæmlega 400%
vcrShcckkun á leiðinni frá verk-
smiðjvtnni til þeirra.
Sarni bóndi sagði mér þá sögu, ;
að verksmiðjufélög báru sig sarnan j
utn það, hversu rnikið ]>að kostaði
þau að snvíða handplóg fwalking-j
plow) og lék sá kostnaður á $4.00,
nveð fárra centa mismun.' Þá voru,
slikir plógar seldir fyrir $2400:
eða nveira, og verövtr sú upphæð
enn gifurlegri eða utn 500%.
Eg' geri nvt ráð fvrir, að þessi j
tvö verkfæri séu ekki nein vtndan- I
tekning frá reglunni, heldur sé líkt
á kotnið um öll jarðyrkjuverkfæri j
og vélar/sem fara í gegnum hend- j
urnar á stórSölufélögunurri.*)
En hvert fara svo ]>essi 4—500
prócent? Nokkuð af þeim fer til
járnbrautarfélaganna og í tóll, þeg-
ar yfir liriuna er að sækja, en lang j
mest af þessari verðhækkun geng- j
ur ti! hinna svo kölluðu milliliða, i
sem munu vera tveir til fjórir eftir
atvikum. Er þ;tr fyrst til að telja
hina svokölluðu “Jobbers’’, sem
fara á milli verksmiðjanna og stór-
kaupmanna (wliolesalcbovisesU j
næst stórkaupmennina, þarnæst j
verzlunarerindreka (commcrcial
travellers) og loks smákaupmenn
eða umboðssölvtmenn.
Um það, hvort hægt væri að
hafa þetta fyrirkomulag fábrotn- j
ara eða ekki. skal eg ekki segja;
til þess er eg ekki nógu verzlunar- •
fróður. Hitt virðist mér vera i-
hugunar efni, að bændvtr, sem öll
þessi snýkjudýr og allar þessar i
blóðsugur lifa á, skulu ekkert haf-
ast að sér til varnar.
Eg hefi nefnt hér einungis jarð-
yrkjuverkfæri og vélar, en líkt
mun á komið um trjávið, kol, oliu 1
og fleiri nauðsynjavörvtr.
Kornmillur. ,
Einna helzt munu bændur liafa j
haft löngvtn til aö sameina sig vtm
það, að mala sjálfir hveiti það, er
þeir þörfnuðust til heimila sinna, j
en ekki hefir sú viðleitni viljað j
blessast vel.
Eg hefi haft spttrnir af þrem j
milltim i smábæjum, sem allar hafa j
farið forgörðvtm. Ein brafhn, sem j
ekki er tiltöku mál. önnvtr fór á
llöfuðið fyrir fjárdrátt og sviksemi.
þriðja ft rir ódttgnað, áhvtgalevsi j
og samtakaleysi bænda. Hún ;
stendur nvi eins og nokkurs konar !
fommenjar og fúnar og rvðgar, en
bændur eiga enn hlutabréfin sin,
sem kvað vera ljómandi fallegir j
miðar.
Eg hefi aö gamni mínu verið að ;
reikna út, hversu mikiö bændvtr j
niundu græða, ef þeir gætu farið j
nteð hveitið til millvt sjálfir, í stað ;
þess að selja það og kaupa svo j
hveitimél. Úr númer 1 “northern"
hveiti fást 42 pd. hveitiméls, 11
pd. "bran",og 5 pd. “shorts", en
2 pd. fara forgörðum, hversu
hreint sem hveitið er. Nú er verð
hveitiméls frá $2.25 til $3.25, með-
alverð $3.00. hver poki tæp ioo pd..
eða um 30 hvert pund. 42 pd.
kosta ]>á $1.26. Verð á “bran" og
“sliorts" er sem næst ic hvert pd.
eða um 16 cent úr hvérju bush.
Eftir þesstim reikningi kostar eitt
bvtshel af hveiti malað og aftur
komið $1.42. Hveitiverð er næsta
breytilegt, en ekki mun fjarri að
áætla hvert bush. af nr. 1 “north-
ern 85 cent. Millugjald fvrir
hvert busli. var 15C, en til þess að
fyrirtækið yrði tryggara, vil eg
gera ráö fvrir 17C. Þá múndi
hvert bush. kosta malað $1.02 eða
40C ódýrara en nú gerist, en það er
sem næst 40%.
-------------- \
*) Orðið lioilsaln er ljótt. H>'Kg þa?
muni vera óskilgetiö afkvæmi enska
orðsins “wholesale”.—Hiif.
Br félagsIifiS í blóma?
Það hefir oft verið sagt um Is-
lendinga, aí> ])eir sé fljótir til fé-
lagsskapar, en ekki að því skapi
endingargóðir að halda félags-
skapnum uppi. Naumast væri
hægt að segja ])etta með sanni um
íslendinga vestan hafs, þá sem út
um landið búa, að minsta kosti
ekki í þeirri bygð senv eg þekki, og
sem hefir þó verið talin með
fremstu bygðum lslendinga í
Vestvirheimi. Naumast væri hægt
að segja þetta um þá, ekki vegna
þess, að félagsskapur standi þar í
blóma, heldur vegna hins, að naum-
ast er liægt að segja, að þar sé
nokkurt félagslif.
Þar er lestrarfélag. sem heíir
barist við dauðann i mörg herrans
ár og berst enn. Má víst segja, að
sú lífseigja sé furðulega mikil. eft-
ir því hve áhuginn hefir verið
daufur; enda mest að ]>akka þraut-
segju og ósérplægni fárra manna.
Kvenfélög eru þar, sem láta all-
mikið til sin taka meö köflum; þess
í milli falla þau í dá eins og hýð-
birnir og láta ekki bæra á sér um
lengri tíma. TJó má segja það um
]>essi félög, að þau hafa gert mik-
iö gott og glatt margan fátækan, |
og vildi eg sizt, að ummæli npín !
yrðu skilin sem hnjóðsyrði.
Bandalögin eru fremur atkvæða-
lítil, en þó þarfur félagsskapur, að j
því leyti sem haml vinnur á móti ,
hugsunarleysi og gjálífi hinnar I
uppvaxandi kynslóðar.
Heima á íslandi, þar sem eg:
þekki til. ]>rifust mörg félög i
bverri sveit með allmiklum blórna.
Ekki gerist ])ess ])örf að telja þau
öll upp. Þó vil eg minnast á eina
tegsnd félagsskapar, sem eg hygg,
aö sé einri af þeim allra þörfustu. i
en ])að er málfundafélögin. I þeim 1
stóðu ungir sem gamlir. Þar komu j
menn saman og ræddu sveitarmál, j
landsmál, bókmentir o. fl. Slíkur |
félagsskapur hygg eg að sé megin- j
stoð mentalífs og menningar i
hvaða lancli sem er. Þar konvu
fram hinar sundurleitustu skoðan-
ir og voru brotnar til mergjar.
Menn lærðu að ])ekkja og skilja
hvorir aðra. Sjóndeildarhringur
rnanna stækkaði. Félags- og sam-
vinnuhugur giæddist. Þar fengu j
þeir, sem af einhverju höfðu að j
miðla, tækifæji til að láta gott af
sér leiða o. s. frv. Eg hygg að fé-
’agsskapur ])essi hafi legið í Iandi
á íslandi um alllangt skeið. Hann
hefir alið upp mælskumenn íslend-
inga. sem ])jóðin mun eiga allmarga
að tiltölu við fólksfjölda.
Eg hefi ekki getað rekið mig á
neitt, í öllum þeipi fregnbréfum,
sem íslenzku blöðin flytja víðsveg-
ar að úr bygðum íslendinga hér
vestra, er betidi á það, ag slikur
félagsskapur eigi sér hér stað, má
þó vera, að mér hafi sézt yfir slíkt,
en lítiö mun kveða að honum, ef
nokkur er.
Það hefir nú ekki verið svo lítið
gumað af því í ræðum og ritum,
hvilíkt gæfuspor íslendingar hafi
stigið. er þeir fluttust vestur um
haf, og ekki heyrist það svo sjald-
an, að þeim peningum sé bezt variö
allra peninga, sem mönnum heima
eru sendir, til þess að borga með
far sitt hingað vestur. Það væri
þvi ékki mót von. að ávöxtinn
mætti sjá einhversstaðar.
Eikki verður því neitað, . að j
efnaleg velmegun Vestur-Islend- :
inga hafi aukist frá þvi sem heima j
var. þó til muni vera allmargar j
undantekningar. En ekki virðist
andlegt lif manna hafa haft vista-
skifti til batnaðar.
|
Þegar “Helgi magri" var nú
síðast að efna til miðsvetrarmóts,
— þessarar miklu samkomu, sem,
— eftir þvi sem hann sjálfur sagði, j
að ætti að vera meginstoð islenzks j
þjóðernis og þjóðrækni, — lét hann ]
þess getið, eins og bendingu til
þeirra manna. sem áttu að flytja
þar ræður að “við slík tækifæri,
væri stuttar ræður læzt ])egnar”.
Hún er þess verð ])essi athuga-
semd, að henni sé haldið á lofti.
Hún sýnir svo mæta vel, livað efst
er í huugsunarhættinum vestur- is-
lenzk^ að því er snertir þá kvnslóð,
sem nú er að taka við af frum-
byggjunum. Unga fólkið kemur
ekki á þessar samkomur. til þess
að hlýða á œttjarSarminni. heldur
til þess að sprikla á gólfinu, og
skarta nýtízku höttum og kjólum,
Engar samkomur eiga slíkum vin-
sældum að fagna, sem dans-sam-
komur, þá liggja menn ekki á liði
sinu og láta dollarinn fjúka.
Nú er ekki svo að skilja, að þessi j
hugusunarháttur unga fólksins J
vestur-islenzka sé því sjálfu að j
kenna að öllu leyti, eða að það sé
ver gefið og ver upp lagt, en ann-
að ungt fólk, heldur er hann bein
afleiðing af þeirri hugsunardeyfð,
sem æskulýðurinn iiefir alist upp
við. En hugsunardevfðin ríkir al-
staðar þar, sem enginn er félags-
skgpur. Bændur hér eru ekki að
koma sarnan, til að ræða um “lands-
ins gagn og nauðsynjar-’, — þeir
tala um sitt eigið gagn og nauð-
svnjar i heimahúsum. og láta þar
við sitja. Unga fólkið kemur ekki
Thorsteinsson Bros.
& Co.
Byggja hús. Selja lóðir. Útvega
lán og eldsábyrgð.
Fónn: M. 2992. 815 Somerset Bld|
Ileimaf.: G .736. Winnipeg, Man

CANAOfl?
FINEST
THEATRÍ
VIKUNA FRA 30. MARZ
Malliicc MlSvlkutl. og Uaugard.
Mr, LAURENCE
I R V I N G
og allnr lians enski leikfloklviir
í tveimur af leikjum þeim.er hoiiuni I
Iáta l>ezt
\
MISS MABEIi IIAC KXEV
I tveim mestlofuðu leikjum hans.
Mánuil., l östiiil. og Eaugartl. kvcld
og Miðvikuilags ðlatinee
“THE UXWRITTEN LAW"
priðjuii.. Mlðvikutl. og Flmtud.-kveld
og- I-augarilags Matince
V “THE Í.II.Y”
Kvclll $2 tll 25c. Mat-s. $1.50 til 25c.
VIKUXA ERA MAXUD. 6. APRfU
kcniur Arthur Hanunerstein nteð
EMMA TRENTINI
í iili'Óis<'m}»niiAi inargiirósaða
“THK FIKKFlíY”
Fantanir með pósti teknar nú
Kvekl $2 til 25c. Mats. Si.50 til 25e.
Box Office sala byrjar Föstud. 3. Ap.
—AFKIL 13. — 14. — 15.—
MATINEE DAGLEGA
Sjöuntla Arlesn Sanililjóma llátíö
\'c‘stnr ( anada með aðstoð
MINMvVPOLlS SYMPHOXY
OtlCHESTKA
Og'
THE WINNIPEG OKATOKIO
SOCTETY
“Coupon*' bækur til sölu í öllum
Músík Búöum, í Richardson og Bish-
op’s Stationary búð á Main St., og 1
The Library Store. 330 Notre Dame
Ave.
saman til aö ræða unt bókmentir j
eða velferðarmál mannanna, held- j
ur til að dansa.
Þegar félagslif manna dofnar og
deyr, dofnar hugsanalíf manna, og
kemst smátt og smátt i kaldakol.
Sjóndeildarhringurinn þrengist,
menn gatiga nteir og meir imi í
sjálfa sig. eiginhagsmuuna þráin
eykst, slúður magnast, menn hætta
að brjóta sig í ntola fyrir þau mál,
sem til heilla horfa, liver rnaður
verður heimur út af fyrir sig, þar
sem andinn er fangi lokaður inni
frá sól og sumri. Þegar svo er
kontið alþýðu manna< er auðvelt að
stíga á háls henni og rý'ja hana
inn að skyrtunni.
f sambandi við það, sem sagt var
hér að ofan. um samvinnufélög,
vikli eg henila á það, að byrjun til
sliks félagsskapar eru einmitt mál-
fundafélögin. Það virðist nú ekki
vanþörf á samvinnufélögum hér.
en til þess að þau gæti kontið að
haldi. þurfa ntenn að kynnast þeim
máluTn. er ])au ættu að hafa með
höndttm, en slík kynning fengist
frekast nteð stofnun málmfundafé-
laga.
Menn munu nú segja. að bærid-
ur liafi annað að gera, en að standa
í slíkum fundaböldum. Þeir sé
bundnir i báða skó. Efnabagur
þeirra, allflestra, leyfi þeim ekki
að halda vinnufólk nema unt bjarg-
ræðistimann. F.n viljinn dregur
hálft hlass.
Meira mætti um þetta mál sagja,
en til þess ntunu verða einhverjir
mér færari.
Ef þessar línur gæti orðið til
þess, að vekja hugsun og umræð-
ur, þá er tilgangi minum náð, og
leyfi eg mér að skora á hugsandi
menn að leiða það ekki með öllu
hjá sér.
Leikhúsin.
Fyrsti maðurinn til að sýna sig
fyrir tilstilli hins nýstofnaða fé-
lags British-Canadian Theatre
Organization Ltd. , er Laurence
Irving. sonur sálttga Sir Henry
Irvings, og sýnir liarn sig á Walker
leikhúsi þessa viku. Mr. Irving er
niestur allra enskra leikara nú á
döguni, og sýnir nafnkenda leiki
"The Unwritten Law’’ og “The
Lily”.
Mánudags sýningin í M’innipeg
verður merkileg fvrir þá sök helzt,
að hin aðdáanlega vel gefna leik-
kona Enima Terntini leikur þá á
Walker og Craig Campbell, sent er
einn af helztu mönnum í leikflokk
Trentini. Þá má og sjá Oscar
Figntan hér á ný. lipran gamanleik-
ara og Melville Stewart, enskan
söngvara róntdigran.
Trentini cr öllum söngvum ó-
lik. sem lieyrzt hafa í gaman
söngleikum. Hún er allra kvenna
minst og rýrust vexti, en hefir
stórkostlega operu rödd, dansar þó
liflcga og fjörlega sem barn.
Hammerstein lét búa til operuna
sem hún syngnr í, beint fyrir hana,
“Fire-Fly" heitir httn og á ágæt-
lega við rödd söngtnærmnar.
Sætasalan byrjar föstudág kl. io
árdegis.
T'.mil Oberhol fer verður hér á
söngvaþingi Apríl 13—14—15, með
ágætum söngmönnum.
1000
manna, sem oröið hafa
heilsulitlir, hafa haft stór-
mikiö gagn af hófsamlegri
brúkun á
DREWRYS
Redwood Lager
Hreinasta malt-tonic
Æfinlega æins á bragö
iö og jafn góöur.
REYNIÐ ÞAÐ
J. J. BILDFELL
FASTEICn ASALI
Room 520 Union Bank - TEL. 2685
Selur hús og lóSir og annast
alt þar aölútandi. PeDÍngalán
Tals. Sher.2022
R. H0LDEN
Nýjar og trúkaðar Saumavélar.
Singer, White, Williams, Raymond, New
Home.Domestic.Standard.Wheeler&WiUon
580 Ellice Ave., við Sherbr.St. Winnipeg
Gísli Goodman
TINSMIÐUR
VERKSTŒÐI:
Horni Toronto og Notre Þame
Phone Helmtlls
Carry 29SS Carry 899
Fáið ánægju
af skóakaup-
um með því
að kaupa þá í
Quebec Shoe Store
639 Main Street, Winnipeg
Rétt fyrir norðnn Loga-: .4 ve.
Holt,
Lystugt,
Heilnæmt
Hvert brauðið öðru betra. Gert
1 bezta og Keilnæmasta bakarahúsi
veatanlands
Canada brauð er eitt sér að gæð-
um, lyat og bragði.
5 cent hleyfurinn
CANADA BRAUÐ
5 cents Kleifurinn.
Fón Snerbr. 2018
Ef þér viljið fá fljóta og góða
afgreiðslu þá kallið upp
WINNIPEG WINE CO.
685 Main St. Fón M 40
Vér flytjum inn allskonar vtn
og ltkjöra og sendum tll allra
borgarhluta. Pantanir úr svelt
afgrelddar fljótt og vel. Sérstakt
verð ef stöBugt er verzlaB.
Piltar, hér er tæki-
færið
Kaup goldiB meðan þér lærið rakara
iðn T Moler skólum. Vér kennum rak-
ara Iðn tll fullnustu á tveim mánuðum.
Stöður útvegaðar að loknu námi, ella
geta menn sett upp rakstofur fyrlr
sig sjálfa. Vér getum bent yður á
vænlega staði. Mikil eftirspurn eftlr
rökurum, sem hafa útskritast frá
Moler skðlum. Varið yður á eftir-
hermum. Komið eða skrtfið eftir
nýjum catalogue. Gætið að nafninu
Moler, á horni King St. Og Pacific
Ave., Winnipeg, eða útibúum i 1709
Road St., Regina, og 230 Simpson St.
Fort William, Ont.
Þér fáið yður rakaðan og kliptan
frítt upp á lofti frá kl. 9 f. h. til t e.h
J. J. Swanson & Co.
Verzla með fasteignir. Sjá um
leigu á húsum. Annast lán og
eldsábyrgðir o. fl,
1 ALBERTfl BLOCt^. Portage & Carry
Phone Main 2597