Lögberg - 15.07.1915, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG; FIMTUDAGINN 15. JÚLÍ 1915.
Em á ferð í Kína.
iii.
fágætir, sem eru nokkuð greið-
farnari en landið umhverfis, og
víða þarsem eg fór um, var greið-
færara utan götu en á brautinni
Til tveggja staða langaði mig núj sjálfri. Vegimir i því landi 'era
mest að koma, til legstaðar hinnar
miklu keisara-drotningar, sem er í
grafreit Manchuanna, og til Jehol,
eða veiðigrunda keisaranna, með
höllum þeirra þar. Eg vildi helzt
hafa hvorttveggja í sömu feröinni,
en svo reyndist mér, að enginn
búnir til eftir þessari forskrift:
Takið pláss, sem er svo vont, að
ekki verð-ur plægt, eða notaö til
nokkurs gróðurs, einkum það sem
lækjum hefir þótt of ilt að fást við
vegna stórgrýtis, berið þangað
garðagrjót, helzt stórt og illa kant-
kunni mér af því að segja með ; að, gætið þess að grjótið fari sem
sanni, svo að lokunum réð eg af aö) verst og sé sem ósléttast; þegar
leggja upp og sjá sjálf hvernig (þetta er búið, er vegurinn full-
réðist. Eg vissi að eg mundi fljótt. gerður.
rekast á fýrirstöðu, og var sú ekki
minst, að þurfa að fara 285 mílur
í kínverskri kerru. Verst var, að
ekki var unt að snúa aftur, úr því
lagt var upp. Eg varð að taka
því sem að höndum bar, hvemig
sem það var.
Eg réð mann í þjónustu mina,
er kunni svo lítið í ensku, að hve-
nær sem um efni var að ræða, sem
eg vildi eða þurfti að fræðast um,
þá skildi eg ekki hvað hann sagði,
en fullvel gat hann gert sig skilj-
anlegan um smámuni, svo sem
það sem viðkom borgun og mat
og þessháttar. Þessi karlmaður
var smár vexti, nærri hnöttóttur í
laginu og hafði háar hugmyndir
um það, hvað frúarsveini bæri í
hlut af öllu sem keypt var í nesti
og máltíðir; sparibúningur hans
var hempa af glitofnu silki, meö
klauf sitt á hvorri hlið; hann rak-
aði á sér kollinn, liklega á hverj-
um degi og stóð burstin upp alt í
kring, kolsvört. Hann var alla tíð
kátur og í bezta skapi og afbragðs
góður þjónn, svo úrræöagóður og
lipur, að eg gat ekki annað en séð
gegn um fingur með og fyrirgefið
fjárdrátt hans, þó að mikill væri
liann, þvi að fyrir smámuni varð
eg að borga, ekki tvöfalt, heldur
stundum sjöfalt á við það sem rétt
var. En reynsluna fær maður
sjaldan ókeypis. Hann var fyrsti
þjónninn sem eg réð í mína þjón-
ustu í Kína, og sá það á, því að
liann fékk 30 dali í kaup um mán-
uðinn, en seinna komst eg að því,
að hægt var að fá alveg eins góða
þjóna fyrir 15 dali, er þótti af-
bragðá gott kaup.
Hann hét Tuan, þessi nýi vinnu-
maður minn og hans fyrsta, verk
var að ráða í mína þjónustu tvær
kerrur, en hvorri fylgdu tvö múl-
dýr og einn ökusveinn. Önnur
kerran var mér ætluð og nokkru af
farangri mínum, í hinni var
þjónninn, búsáhöldin, aðallega eld-
unargögn og ferðakistur mínar.
Einn sunnudags morgun í maí-
mánuði kom þessi hersing fyrir
dyr hótelsins sem eg bjó á í Peking
*og voru allir tilbúnir til ferðar
nema eg. Mig verkjaði í 'oll bein,
Þegar farið er úr Peking til
legstaðar Manchu keisara, liggur
leiðin fyrstu tvær stundimar eftir
ágætum vegi, breiðum og vel gerð-
um, einsog þjóðbrautir eiga að
vera. Hann er flóraður með afar-
stóru grjóti. og er það líklega
handaverk þræla í fyrndinni, en
ekki veit eg fyrir hve mörgum
öldum það skeði, en þetta grjót
hefir skekst og gengið til og sum-
ir steinarnir eru með öllu horfnir.
Hvernig stór björg gátu horfið af
þessum alfara vegi, get eg ekki
skiliö. En ökusveinninn fór af
brautinni og kevrði meðfram henni,
en þar tók moldin með sínu ryki,
úr hristingnum; hann var mikill
þar, en ekki eins hræðilegur og á
steinbrautinni
Maður er álíka Iengi að kofnast
út úr Peking á tvíhjólaðri kerru.
einsog útúr London á bifreið. Við
fórum út um eitt borgarhliðið og
létum hina miklu múra að baki
okkur, en þá tóku við húsa hverfi.
þau hús vom rykug og óhrein og
morauð, en yfir öllu var sterk og
björt sólarglóö; beggja megin braut-
ar var samanharigandi lengja af
sölubúðum. Eftir brautinni fór sí
feld halarófa, fiestalt fólkið i bláum
baðmullar fötum, karlmenn gang-
andi með langar reyrstangir um
öxl og bagga á báðum endum, asn-
ar með hrísgrjóna bagga eða körf-
ur, en digrir Kinverjar sátu ofan
á milli — alt með sama sniði og
verið hafði síSan löngu fyrir
Krists burð.
En það leið langur, langur tími,
þangað til kom út í sveit. Alt af
voru morauð hús á báðar hendur,
bygð úr Ieir hugsa eg, með leir-
hellu þökum, mjög svo fallegum,
og sami grúinn af bláklæddu fólki
bæSi á brautinni og á milli hús-
anna. Alstaðar var hver blettur
prýðilega ræktaður og hirtur.
Hvergi voru girðingar, Kinverjar
eru svo vel siðaSir, að þeir1 þurfa
ekki giröinga með, og ef grjót-
garðar sjást, þá kemur það af því,
að ekki er unt að snara því burt
af hnettinum, það veröur einhvers-
staðar * að vera. AlstaSar var
gróðurinn að gægjast upp úr
, „ . „ moldinm, grænn og fagur, og
og þottist viss um að eg væn að , .s 6 ’ s
r • í, . 1 stakk 1 stuf við rykið og morauð-
verða veik af influenzu. Mig sár-
langaði til að leggjast fyrir. Eg
sárkveið fyrir, að leggja út i lang-
ferðalag um Kina, sem eg þekti
ekkert til. En kerrurnar voru
an leirinn, en stundum brá fyrir
trjám, ösp og þöll, í dauðra manna
reitum, sem prýðilegt var að líta.
Rétt þegar eg hélt að nú væri
, ikomið út í sveitir, þá skaut upp
leigöar mer fyrir sjo dah a dag,!, , “
1 „ , J borgarmururn, hvað eftir annað.
og eg þottist ekki hafa rað a aðL s , , „ . ...
. , • „ ,, f^egar dagur leið að kveldi og
tefja lengi með svo dyr aholdi .v ,, , s
. \ v r. , ,fi ,,, ■ , rokkva tok, tokum við okkur natt-
onotuð. Eg helt hka að vel gæti! , „ , , , , •.■,,•
.vvs,.iv. „ s I stað 1 kinversku gistihusi.
verið að mer batnaði við að vera;
úti. Að minsta kosti hugsaði eg
til þess feginsamlega, þegar egj
stiklaði upp í fremri kerruna, að!
eg þyrfti ekkert aS reyna á mig.
/ kínversku gistihúsi.
Við höfðum lagt seint upp, því
að eg þurfti marga að kveðja, og
En það svndi ve! og Jjóslega, hve!ná8um ekki t,eirri ^01^’ sem eg
’ítið eg þekti til kerruvagna í j hafði ætlaS að Sista- \> °S Því varS
■eg að taka náttstaS í smáu þorpi,
í gistingar og greiðasölu húsi. Það
var álíka og gistihús i flestum
)orpum Kína, lághýsi fjögur, með
Peking.
l’ær kerrur eru ævagamlar; þeg-
ar forfeður vorir fóru ferða sinna
I skinnúm eða vaðmáli, og höfðu
aldrei hjólkerrur séð, þá fóru kon- vl*um gar«> > ^ðju, hrosshusin
ur í Kina til heimboða í þessum TOrn af°St manna hyhy m ?S.
kerrtim; þær sátu í heiðurssessi &aröurmn alsettur jotum. af steim
• , eða tre. \ eðrið var svo gott. að
undir skygninu, þarsem enginn gat
séð þær, þjónn þeirra fvrir fram-
ekki var ástæða til að hýsa hest
J • vj '••“ ,'"•' ‘“.Jf ‘ ana, og svo margt var á ferðinni,
an þær, þarsem vel fotj um hann, „ . ,.f - . .... ’
ef svo mætti segja, að vel fari um
nokkurn hlut í kínverskri kerru.
Þó að þetta ferðatæki sé æva-
gamalt. eldra en elztu höfðingja
ættir í Evrópu, þá á eg eftir að
sjá ,annað verra og óþægilegra.
Það er ekki annað en fjaSralaust
plankasæti á tveim hjótum, með
skygni yfir og rúmi á bakvið fyrir
farangur. Kínverjar sltja á botni
kerrunnar ag sýnast ekki kæra sig,
en vanaleg Vesturálfu manneskja,
ensog eg er, hleöur rúmfötum og
öSru sem hægt er að tjalda til,
öllu. megin utan um si‘g og felur
sig valdi forlaganna. Sumir telja
kerrum þessum það til gildis, að
þær séu sterkar og sé ekki hætt
að ekki voru hsthús fyrir alla hesta
gestanna.
Kerra min fór yfir þröskuldinn
að innisgaröinum, — enginn hugs-
ar um hvaö þægilegast er í Kína.
og stendur á sama um hvað hrist-
ist og skröltir — eg var komin í1
áfangastað, og stigi var lagöur upp
aS vagninum, handa mér, til að
komast á jafnsléttu.
“Rúm fyrir þúsund kaupmanna
gesti”, stóð skrifað á rautt spjald
yfir dyrunum, en það veit eg ekki,
hvar innisbóndi hefir ætlaö sér aS
koma þeim öllum fyrir, nema jæir
hafi verið heldur en ekki litlir
fyrirferðar. Eg leit mjög nauðug
inn í herbergi, sem rykmökk lagði
við að brotna, en sannarlega kem- út úr og óþefur meiri en eg hafði
ur það oft fyrir, að maður óskar j nokkru sinni búizt við að fyndist í
eftir að eitthvað bili i þeim, til
þess að fá hvíld í svipinn, þegar
maður er orSinn sár og aumur og
marinn hátt og lágt af hristingn-
um. Peking kerru get eg ekki
mælt með, jafnvel á rennisléttum
vegi.
þeim staö, sem eg mundi tjota til
aö sofa og matast í, RykiS kom
af því, að ég hafði sterklega tekið
fram viS hinn röska Tuan, að
hreint herbergi vildi eg hafa, og
þvi hafði hann, með stóru státi,
sett tvo verkamenn til að þyrla
Og vegirnir í Kína eru alt ann-)uPP margra alda ryki. Eftir að
að en sléttir. Allir þekkja lýsing-: meira ryk, en eg þafði nokkru
una á nöðrum í írlandi: “Engar sinniyséð áður saman safnað á einn
nöðrur eru þar til”, og alveg þaö staö, var komið út úr herberginu,
sama má segja um vegina í Kína. ba Jét eg koma með vatn og
Mikið er þar af svokölluðum veg- stökkva því yfir alt sem inni var :
um, sem fólk fer eftir, en þeir eru þegar alt var sezt nokkurnveginn,
réð eg til inngöngu og skoðaði mig
um bekki.
Öll gesta herbergi i kínverskum
gistihúsum, eru með sama sniði.
Eg reyndi altaf að fá þau, sem
höfðu dyr út að garðinum, vegna
jæss að með því var betra færi til
að fá hreint loft. Kínverjar eru
ekkert gefnir fyrir útiloft yfirleitt.
Tuan vildi loka mig inni, þótti það
fara betur, eg vera afskektari með
jjví móti og þá' hefSi herbergið ver-
ið alveg lofthelt. Gluggarnir voru
með smáriðnu vírneti og pappír
festur á, svo að ekki sá inn. En
HtiS op vildi ,eg hafa, svo að eg
lét taka pappírinn frá efra partt
gluggans, svo langt niður, að ekki
sæist inn til mín. Margir höfðu
hópast að, þegar hin útlenda stúlka
kom, og þeir sem djarfastir voru,
gengu aS glugganum, vættu fing-
urna og stungu þeim gegnum papp-
irinn á glugganum og lögðu auga
við götin. Eg fór út og sýndi á
mér reiðisvip, svo aS Tuan, er
mjög var hugarhaldið um virðingu
mína feSa sína öllu heldur, er
honum ]>ótti skugga bera á, ef
minni virðingu væri misboðið), lét
annan ökusveininn standa á verði
fvrir utan gluggann, og við þaö
fór eg aftur x 'dvalarstað minn.
Þar voru steinhellur á gólfi, og
mátti af því sjá, að gistihúsið var
í heldri röð, því að flest hafa
moklargólf. Tveir. tréstólar voru
þar, með mjóum setum, óþægi-
lega háum, tréborö líka, einnig of
hátt og þarnæst það sem Kínverj-
ar kalla Kang. Það er steinpallur,
svo sem álnarhár, með eldstæði
undir og leiöist hitinn í pípum um
allan pallinn; mottur liggja á palli
þessum og Iítið borS stendur á
honum, vel spannar hátt og þrjú
kvartil í þvermál.
Eg virti þetta búgagn fyrir mér
með tortrygni, þegar eg sá það í
fyrsta sinn, mér fanst eg ekki geta
hafst við í svona stað, og óskaði
j>ess af hjarta, að eg hefði aldrei
undirgengist að lýsa þvi sem fyrir
mér vrði í Kína. Eg lét strá mott-
urnar með borax dufti og enn
öðru, sem ekkert kvikindi getur
lifað í. lét svo leggja þar á
sængurföt mín. Þar hjá var sett
upp baðker mitt úr togleðri, er vin-
kona mín hafði gefið mér til ferð-
arinnar, og á hverju kveldi þakk-
aði eg henni af hrærðu hjarta,
meðan á ferðalaginu stóð. Loks
gekk eg úr'skugga um, að ökumað-
ur væri á verði, fór þá aö þvo tnér
og hátta, holaði mér svo í svefn-
pokann.
Aðeins í einu kínversku gisti-
húsi var máltíðir að fá, vegna þess
að þar var matsöluhús rekið í
sambandi við gistinguna. HvaS
sem því líöur, þá mundi Evrópu-
manni ekki korna til hugar að eta
kínverskan mat, og eg lét kaupa í
matinn og búa hann til handa mér,
einsog aSrir sem ferðast i Kína.
Eg hafði meS mér hrisgrjón og te-
gras og hveitimél. Tuan eldaði á
svolítilli viðarkola stó, er mér
hefði varla tekist að sjóða egg á,
auk heldur meira. Eg lét kaupa
alt annað, sem eg Jjurfti, hænsna-
ket, egg, lauk og perur, smáar og
harðar. Tuan annaöist innkaupin
og keypti með slíku verði, aö eg
undraðist livernig hótelíö sem eg
gisti á í Peking gat staðið sig við
aö selja greiða fyrir eitt pund
sterling á dag.
Eg fór á fætur um sóiar upp-
komu, skoðaði morgunmáltíðina
og drakk tebolla, var svo ferðbúin.
Alt ]>orpið stóð hjá og horfði á
mig klifrast upp í vagninn, og
mændi á eftir honum er hann
hröklaðist yfir steinþrepið, þang-
að til hann fór í hvarf.
Þar sem eg fór um í Kína, var
aldrei mannlausf Það var oröiS
heitt í veðri og karlmenn, sem á
ökrum unnu, voru berir aö beltis-
stað. Hvarvetna stóðu hús viS
brautina, svo og mörg jx>rp og
hverfi, en kvenfólk sat á dyraþrep-
um og saumaði — helzt botna í
skó, að mér virtist — eða snéru
kvömum, tvær saman, því að
millukvörn var í hverju j>orpi.
Sumstaðar voru asnar hafðir til
að snúa kvörninni, en mest vann
kvenfólk að því verki, haltraði í
sífellu í kringum kvarnarsteininn,
á sinum smáu fóturn, snéri stein-
inum og dreiföu mélinu.
Fótameiðsl.
Vesalings kvenfólkið ! Það, er
máltæki i Kína, að kvenfólkið hafi
angur og beizkju til viSurlífis, og
þaS álít eg satt* vera, af því litla
sem eg hefi séð, Þegar eg gekk
um Jxxrpin kvelds og morgna,
heyrði eg mikinn bamagrát. Börn-
in í Kína eru framúrskarandi
óþekk, þeim er aldrei bannað, og
eg rendi ekki grxln i, af þverju
Jxssi böm gætu verið að gráta.
Eg hélt það væri af óþægð. En
trúboða kona sagði mér, svo og
karlmaður, sem hélt mikiö móti
trúboðum, að á kveldin og morgn-
ana væri hert á böndunum um
fætur stúlkubarnanna, og þar af
stafað"i gráturinn. Þeim umþúnaði
/
1 *
1 I
fylgja altaf kvalir og eina fróunin,
sem bömin geta veitt sér, er að
leggja kálfana sem fastast að
brúninni á grjþtbálkinum (K’ang)
Þarvið ^töðvast mikið blóðrásin
til fótanna og þeir dofna, en þetta
geta þær ekki lengi, og þegar
blóðið rennur til fótanna á ný, auk
ast kvalirnar. Hið sama gera þær
í hvert sinn sem hert er á böndun-
um.
Allir þekkja kvenfólkiö í Kína á
göngulaginu. ÞaS gengur einsog
engin liöamót væru á leggjunum,
fyrir neð.an mjaSmir. Fæturnir
eru afarsmáir, einsog hófur í Iag-
inu, nálægt 4 þuml. á lengd; flest
kvenfólk hefir 9 litsaumaða skó
á fótum, og til þess að detta ekki,
verður það að halda út handleggj-
unum, þegar það gengur. Þegar
hlegið var að því, hve sárt mig tók
til fótamefþsla kvenfólksins, þá
tók eg mig til og haföi tal af fjór-
um læknum, þrem karlmönnum og
einum kvenmanni. Þeirra skoðun
var allra eins: AS kvenfólkið tæki
út miklar kvalir. ÞaS væri ekki
aðeins kvalafult fyrir stúlkubörn-
in að láta leggja á sig þessi bönd,
helditr væri það algengt eftir á, aS
veiki legðist að fótunum, sár og
þroti, og að verkir kæmu í þá, ef
á þá væri reynt.
Við légstað Manchuanna.
•
Þar kom eitt kveld, að viS náð-
um undir fjöll, er lengi höfSu
blánað framundan í fjaska,
og ' var eg þá komin
þangað sem ferðinni var
heitið. Þann dag fórum viS fjöru-
tíu mílur, á afar vondum vegi, og
fegin og þakklát var eg, þegar við
fórum skröltandi inn um borgar-
múr, og lentum í því óhreinasta
gistihúsi sem eg hitti á, í óhreinum
snjábæ undir fjallinu.
Kínverskar borgir, jafnvel smá-
þorp í sveit minna mann á fátækra’
býli í enskum borgum, og þessi
smábær var allra verstur. En eg
svaf eins og steinn af þreytu og
vaknaöi næsta morgun í sólar upp-
rás og lagði upp til legstaðarins.
Eg fór með stórri prýði, haföi
þrjú múldýr fyrir kerrunni, eg sat
undir skygninu en þjónninn og
heldri ökumaðurinn sátu á stöng-
unum; og þá tók eg eftir því, að
ef hlaðin kerra er afleit, þá er tóm
kerra ennþá hræðiiegri ao sltja 1.
En eg hafði séð múrinn umhverfis
legstaðinn frá borgarhliðinu,
kveldiS áður, svo að eg huggaði
mig við, að kvalirnar mundu ekki
standa lengi. i
Þegar Manchu keisarar kusu
sér legstað, höfðu j>eir úr • öllu
Kinaveldi aS velja, og tóku þaö
sem fátæka fólkinu kom verst.
StaSurinn er prýöilegur, þó ekki
sé hann góðmannlega valiim. Hann
er margar mílur aS ummáli, þar
sem fjall og slétta mætast. Þar
er jarðvegur ákaflega frjór af
vatnsburði frá fjallahlíðum, og
Kína, meS sínum ótölulega fólks-
fjölda, má ekki við því að missa
eitt fótmál af frjósömu .landi.
Hver smáblettur j>arsem eg hafði
farið um, var ræktaður og notaö-
ur, þó ekki sprytti bar nema eitt
aldina tré eða einn hnefi af komi,
þá er sá bletjur ræktaður og vand-
lega hirtur. en hér komum viS í
víðivaxinn grasgarð, óyrkt land,
margar mílur að unxmáli, til einkis
notað, þó að fólkinu sárliggi á
meira landi. HvíldarstaSur keis-
aranna liggur í slakka eða bolla
inn í ber og gróðurlaus fjöllin, er
stinga prýðilega í stúf við hinn
fagra hvildarstað keisaranna.
Mér þótti grafreitur Ming keisar-
anna fagur, en sannarlega er eng-
inn staSur þeim líkurýsem Manchu
keisararnir hafa kosið sér atS
Iiggja í.
Undir eins og komið var innúr
hliöinu varð þelliskógur fyrir mér,
greni og fura, er varð því þéttari,
sem lengra var farið. Hér og þar
var ösp eða annar viður með vor-
grænu laufi, er gerði ekki nema
auka á dökkva og sorgardimmu
þelliviðarins, svo aS staðurinn varð
enn hátíðlegri. Gegnum limið
skein í heiðblátt himinloftiö, öðru
hvoru urðu fyrir okkur rjóður, og
sá þá í hamrana, bláa morauða,
gula, en altaf fagra. Þama var
hátt til lofts og vítt til veggja og
hljótt og kyrt, þaS var sannarlega
viðurkværilegur hvíldárstaSur keis-
ara og drotninga.
Til og frá um þerxnan skóg, lá
leiðin í stómm rjóðrum. Utan um
þau eru múrar af rauöum steini.
Gæzlumaður er við hverja gröf
og þær eru engu líkari en þægileg-
um manna hýbýluin* fögrum og
listilega gerðum, þarsem lifandi
mönnum er ætlað aS hvílast eftir
vel og dyggilega unnið starf, langt
frá skarkala stórra borga.
Hér og hvar milli trjánna rísa
marmara súlur með úthöggnum
drekum og vængjum efst, Hkt og
menn hafa fundiS í rústum Baby-
lonar og Ninive. Þar var á ein-
um stað afarmikil og fögur brú af
marmara. Hún Iiggur ekki yfir á
eða vatn, heldur auðsjáanlega sett
til aS sýna ríkilæti. Þegar henni
sleppir, tekur við við braut með
dýrum úr marmara á hvora hönd.
Þau standa á grænum sveröi. —
hestar, fíiar, ljón og allskonar ó-
freskjur sem ætlað er að verja aS-
ganginn að hvíldarstaðnum.
Nú tók Tuan að gerast hús-
bóndalegur og mikill á lofti, einsog
hann hefSi sett upp þennan stað
sjálfur, til að sýna aSkomufólki,
og hefði nokkuS eftir, sem merki-
legra væri. en alt sem hann hefSi
áður sýnt. ViS komum að stað
sem ógreiður var yfirierðar, og eg
var kvödd til að stíga úr vagnin-
um. AS stiga úr kerrunni var
vandaverk, þegar ekki var stigi
reistur upp að henni, til aö fara
niður. Eg var stirS af hristingn-
um og illa upplögð til fimleika
áreynslu, og Tuan áleit þaS skyldu
sína að taka á móti mér með út-
breiddum handleggjum, til áö grípa
mig á lofti eða aö minsta kosti
draga úr byltunni. Hann var svo
smár, þó feitur væri og gildur, að
hann var síður til liðs en baga.
með því að mér fanst eg mundi
merja hann eða meiSa ef eg dytti
ofan á hann. En mér var ekki til
neins að mótmæla; honum fanst
það skylda sín, að hjálpa “missie”
ofan úr vagninum og var reiðubú-
inn aS fáta lífið í þeim tilraunum.
En hér var mjúkt undir af bari og
laufi,* svo að eg klifraði ofan án
þess að kvíða afleiðirigunum. Viö
höfðum stansað við brattan hlíðar-
fót skógi vaxinn, og lá mjór götu-
slóði meöfram höfSanum. Álíka
slóða milli skógi vaxinna höfSa
má víða sjá í hólunu'm í Surrey.
Þar liggja þeir vanalega til af-
skektra rjóðra, en þegar eg kom
fyrir höfSann, blasti við mér hellu-
lagður vegur, nýlagður, sem fágætt
er að sjá í Kína. Morgungolan
bifaði barinu, og varð af lág og
leyndardómsfull suSa, en í miðj-
um skóginum, í stóru rjóðri, blik-
aði á glæsilega lituð þök, með gylt-
um og brúnum hellum, yfir leghöll
keisara ekkjunnar miklu, sem fyr-
ir skömmu stjórnaði Kína með
harðri hendi og skörulegum hug.
1 múrgirtri borg.
Frá grafreitnum fórum við til
Tsung Hua Chou.
Sá sem kemur í múrgirta borg i
Rina, kemur í margra alda gamlan
heirn. Eg varð þess aldrei vör
fyrri, hvílik óhreinindi stafa af
margmenni í miklu þröngbýli.
Kínverjar búa í þessum þéttbýlu
I>orgum, til þess að vera óhultari,
því að enn sýnist þar vera Hkt
ástatt og í Evrópu geröist á mið-
öldunum. Ekki er alveg óhult inn-
an borgarmúra, en að vísu er þar
nokkuö hættuminna en á víSa-
vangi.
Tsung Hua Chou stendur mér
ævinlega fyrir hugskotssjónum, og
hennar minnist eg ævinlega, þegar
eg heyri múrgirta borg nefnda, því
að eg skoSaði hana alla nákvæm-
lega, alein og fylgdarlaus; mig
langaði til að dvelja lengur við
keisaragrafirnar, en fékk því ekki
ráðið .fyrir ,Tuan. “Missie vill
mynda. Meira betra i Tsung Hua
Chou. Falleg mynd Tsung Hua
Chou”, sagði hann.
Það var engin faliég mynd í
þeim bæ. Tuan hafði gerzt mik-
ill vinur annars ökusveinsins,
“cartee man” sem hann kallaði, og
ef til vill hefir hann eða kunningi
hans vitað af spilahúsi þar, sem
]>eim hefir ]>ótt betra en önnur.
Hvað sem J>ví leið, þá fórum við
þangaö. Vegurinn frá gröfunum
var hræðilegur. Fjöllin gnæfðu
yfir okkur, grettin og ferleg, há,
brött og ófrýnileg. Dalurinn sem
viS fórum éftir til bæjar þessa var
sá agalegasti sem eg hafði lengi
séð. Eg get varla sagt, að eg hafi
orðiS fyrir hristingi, þaS var
meira. eg var nálega aftaf á lofti
í kerrunni. Eg sat á hægindi,
hafði rúmfötin kringum mig og
báðar hendur 'á kerrukassa barm-
inum, en ef eg slefti taki eina
svipstund, til að hvíla handleggina,
j>á slóst höfuöið eða einhver ann-
ar partur líkamans hart og ó-
jxyrmilega í tréverkiS á kerrunni
Mér datt í hug að ganga, því að
ekki var fariö hart, etr það var
ekki greitt gangfæri og þar aS auki
stigu múldýrin þaS hratt, aS eg
hefði ekki getað haldið í viS þau,
því lét eg skeika aö sköpuöu og
hékk i kerrunni. ÞaS kunna að
vera til verri vegir en i Kína og
verri farkostir en Peking kerrur,
en ef svo er, J>á vonast eg til, aS
þaö eigi ekki fyrir mér að liggja,
að komast í kynni viS þá.
Við fórum innum !x>rgarhlið í
þann mund, er kveldskuggamir
voru að færast yfir, og einsog
vant var, blasti við mér sami brag-
ur og á Krossferðunum gerðist i
Vesturlöndum: þykkir múrar og
járnslegin hlið. En inni fyrir var
hið sama að sja og í hverri annari
borg: óhreinindi og mannmergð og
illa hirtar götur. Fyrir innan borg-
arhlið voru smáir sÖluklefar, þar-
sem seldar voru ftöktir, stórar,,
Albert Gough Supply Co.
Wall Street and Kildonan West
ALSKONAR BYGGINGAEFNI
Talsimar: Sher. 3089 og St. Jonn 2904
Þingmannaefni Liberala í nœstu
f y lkiskosningum.
Til fylkisþings hafa boöiö sig í næstu kosningum
og veriS samj>yktir á flokksfundum innan kjördæm-
anna eftirfylgjandi menn:
Kjördæmi. Þingm. efni.
Assiniboia—J. W. Wilton.
Arthur—John Williams.
Beautiful Plains—W. R. Wood.
Birtle—G. H. Malcolm.
Brandon—S. E. Clements.
Carillon—.T. B. Molly.
Cypress—Dr. Myles. ■—
Dauphin—Dr. Harrington.
Deloraine—Hon. Dr. Thornton.
Dufferin—E. A. August.
Elmwood—Dr. Hamilton.
Emerson—J. D. Beskerville.
Gilbert Plains—Mr. Findlater.
Gimli—E. S. Jonasson.
Gladstone—Hon. Dr. Armstrong,
Glenwood—Jas. Breakey.
Hamiota—J. H. MdConnell.
Iberville—Jas. Black.
Kildonan og St. Andrews—Geo. W Prout
Kiilamey—S. Kellaway.
Lakeside—Col. C. D. McPherson
Landsdowne—Hon. T. C. Norris.
La Verandrye—P. A. Talbot.
Le Pas—J. A. Campbell.
Minnedosa—Geo. Grierson.
Morden og Rhineland—Hon. yal. Winkler.
Manitou—Geo. T. Armstrong.
Morris—Wm. Molloy.
Mountain—J. B. Baird.
Norfolk—John Graham.
Portage la Prairie—E. A. McPherson.
Roblin—Wm. Angus.
Rockwood—A. Lobb.
Rússell—D. C. McDonald.
St. Boniface—Jos. Dumas.
St. ClementS:—D. A. Ross.
St. George—S. Sigfússon.
Ste. Rose—Z. H. Rheaume.
Swan River—W. H. Sims.
Turtle Mountain—Geo. MacDonald.
Virden—Dr. Clingan.
SuSur Winnipeg—Hon. A. B. Hudson og
W. L. Parrish.
MiS Winnipeg—Hon. T. H. Johnson og
F. J. Dixon.
NorSur Winnipeg—S. Hart Green og
N. Lowery.
í Grand Rapids og Nelson kjördæmum er
útnefningu frestað.
Þeir hraustustu eru settir í her-
inn, en nákvæmlega er þess gáétt,
að aðskilja stúlkur og kvenfólk
yfirleitt frá frændum þeirra eSa
ástvinum, en börnunum leitast
fólk viS að stela, alstaðar þarsem
leiS þessa vesala lýðs liggur um,
til að ala þau upp í Múhameös
trú. Þegar búið er aö dreifa
fólkinu þarsem því eri ætlað að
dvelja, er því gefinn kostur á að
taka Múhameös trú eSa verða lif-
látið. ÞaS fylgir þessari frétt,
að vafalaust v$rði fáir kristnir
menn eftir í Tyrkja löndum,
nema ríki Tyrkjans verði bráð-
lega komiS á kné.
Skoðun Roosevelts.
Sá frægi maSur er á leiö kom-
inn til baða í Banff, en áður en
hann lagöi upp hélt hann ræöu í
Néw York um það, aö Bandaríkin
væru í svo miklum háska stödd,
vegna glappaskota stjómarinnar,
að s'ér væri næst, aS veita Re- •
publikönum lið i næstu kosning-
um, ef sá væri ekki altof íhalds-
samur. Honum jxótti Wilson lík-
asturi Buehanan, utanríkisstjórn
landsins heföi verið frámunaleg,
og mest væri þó sú áviröingin og
skaðinn, að stjómin hefði ekki
haft forsjá til undirbúnings hers
og flota, til) aðl vera viöbúin þeiml
voða, sem nú vofir yfir. Roose-
velt kvaöst ekki vera kominn í
flokk Republikana, en þeirra meg-'
in mundi hann vera á þessum al-
varlegu tímum, ef ekki vferi gerS-
ur að forseta efni maður, sem alt-
of rammur væri í afturhaldinu.—
Til Winnipeg er hann • væntanleg-
ur innan skamms, á leið til eða»
’frá sýningunni í San Francisco.
Þegnar Bandaríkja hér búsettir
hafa viðbúnaS að fagna honum.
/
I—Verkfallið og vinnuteppan í
Chicago er nú um garð gengin,
og vinna byrjuð við byggingar, af
150,000 mönnum alls og alls. Um
10 miljóna viröi af byggingum
beiö þess að verkfallinu linti.
þykkar og flatar, svo og i smáar,
með IjósrauSu sykurkryddi; þar
seldu sumir leirvaming, skálar og
dalla, af allskonar gerð, en allir
stóðu og gláptu á hina úflendu
ríkiskonu, er ferðaðist meö tveim-
ur kerrum og þjóni. ( ÞaS haföi
aldrei heyrst eða sést í Kina fyrri,
að kvenmaður wæri einn á ferð,
því að trúboðakonur hafa jafnan
kínverska stújku í för meö sér, ef;
þær fara út af heimilinu. Eút var|
víst, að ferS mín }>ótti í mesta máta
tignu fólki samlxxðin, að öðru leyti
en því, að eg skvldi vera fylgdar-
laus eða réttara sagt bóndalaus á
ferð.
Framh.
Tyrkir þröngva kosti
kristinna manna.
Svo segja fréttir frá Grikk
landi eftir amerískum ferSamönn
um, að aldrei hafi kristnir men
verið eins hætt staddir og nú
Tyrkjaveldi. Flestir eru a
grisku kyni eða af Armeniu þjót
Þeir em reknir í stómm hópui
úr heimkynnum sínum til fjat
lægra sveita og gerðir tveir kostir
jx>Ia dauða eða taka MúfíameS
trú. í lönd þeirra og eignir setj
ast tyrkneskir menn, gamlir ní
búar þeirra, eöa aðrir innflutti
frá Macedoniu. Stórar bygði
eru nefndar í Armentu, parser
fólkið hefir veriS rekiS burtu, sv
skiftir tugum þúsunda, sumir
eyðimerkur, og hafa farizt þar, e
suma hafa Kurdar rænt og fe:
á gáiga án dóms og laga.
Um gríska þegna í Tyrkjs
löndum er svo sagt, aS ekki sé
þeir aflífaðir, en fluttir burt v
átthögum sínum, svo að • skifti
hundmðum þúsunda; fimtíu o
sex þúsundir slíkra hafá verí
reknir af Gallipoli skapanum o
löndum umhverfis Hellusund o
frá þrjátíu til níutíu þúsundir fr
ýmsúm öðrum tilgreindum stöt
um, til þeirra bygða, þarsem alli
íbúamir eru Múhameðs trúa
Þsssir menn fá ekki aS flytja nei
meS sér og eru báglega staddi