Lögberg - 02.09.1915, Qupperneq 1

PENINGAR FYRIR BÆKUR.—Hæstu prísar og
skærustu skildingar borgaSir fyrir 11. útg. Encyclo-
pedia Britannica, Book of Knowledge, Stoddard’s
Lectures, nýjar skS.ldsögur og skólabækur 1 bandi.—
Bækur, frímerki, fáséðir gripir og myndir keyptar,
seldar eSa teknar I skiftum. púsundir útvaldra
bóka, nýrra og gamalla, fyrir hálfvirði eSa minna.
Stærsta úrval fornra og fágætra bóka vestanlands.
Sérstök kjörkaup og kaupbætir um stundarsakir. —
Allir velkomnir aS skoSa. “Ye Olde Book Shop”, 253
Notre Dame Ave. gegnt Grace Church. Ph. G. 3118.
ef
H Két með
|y stj órnar ef tirliti.
Ðúnaðar stjórnardeild Canada lætur stimpla két af öllum
akepnum, sem slátrað er í þeim stofnunum, sem hún hefir
eftirlit meö: „Canada approved.** Vor aðferð er að selja
aðeins két af heilbrigðum skepnum. Gætiö að stimplinum.
FORT GARRY MARKET CO., Limited
330-336 Garry St. Phone M. 9200
28. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 2. SEPTEMBER 1915
NÚMER 36
SAKAMÁL HAFIN AF
HENDIHINS OPINBERA
Roblin og þrír samverkamenn hans
ganga á vald lögreglunnar og eru
látnir lausir gegn 50 þúsund doll-
ara ábyrgð.
Sakamáls stefnur voru útgefnar
á laugardaginn var á hendur þeim
Sir Rodmond Roblin, G. R. Cold-
well, Dr. Montague og J. K.
Howden, fyrverandi rá'ögjöfum í
þessu fylki, komu þeir sem utan-
borgar búa til borgarinnar, en lög-
reglumaöur fylgdi hverjum þeirra,
í leyni, er gát haföi á þeim haft
að undanförnu, aö sögs. Ekki komj
til þess, aö sögn, að stefnumar
væru þeim formlega birtar, heldúr
gengust þeir sjálfviljuglega undir
þaö, aö koma til aðalstöðva lög-
reglunnar á tilsettum tíma. Rob-
lin kom fyrstur, um nónbil á
þriðjudaginn og'gekk inn um höt-
uðdyr lögreglustöðvanna og rak-
leiðis til skrifstofu þess yfirmanns,
sem þetta efni heyrði undir. Með
honum vora þeir Aime Benard,
foringi conservative ilokksins a
fylkisþingi og D. E. Sprague, er
ganga vildu i 25,000 dala ábyrgð
fyrir þvi, að hann mætti fyrir rétt-
inum, þegar á þyrfti að halda.
Hinir komu rétt á eftir, hver í
sinni bifreið, með sínum ábyrgð-
armönnum, en fóm ekki innum
höfuðdyr, heldur að bakdyrum og
gengu mörg krókagöng til þeirrar
skrifstofu, er þetta heyrði undir.
Þar var laganna formum fullnægt,
þannig að 50 þús. dala ábyrgð var
fram lögð fyrir því, að enginn
þessara leitaði brott, og að því
loknu héldu þeir sína leið. Mál
þeirra kemur fyrir lögreglurétt í
dag og verða þá sakargiftir fram
bomar af lögmanninum Bonnar,
er sakimar sækir. Til vamar er
sagður ráðinn Andrews lögmaður
og einhverjir íleiri.
Tekjur aí herskattinum.
Fjármála ráðgjafinn gerði svo
ráð fyrir, að tekjur landsins af
hersköttum mundu nema milli 25
og 30 miljónum dala arlega. Ekki
er það fullséð enn, hvort sá spá-
dómur rætist, en ihitt er nú sýnt,
að tekjur af herskatti á bréfa send-
ingum eru stórum minni en ætlað
var. Bréfa. og aðrar sendingar
með pósti hafa rnínkað um þriðj-
ung, síöan skatturinn var lagður á
Yfirleitt gefa berskattamir stór-
nm rninni tekjur en stjómin geröi
ráð fyrir, tæplega hélming á við
það, sem fjármála ráðgjafinn
áætlaSi. Drýgst 'hefi r landsjóðn-
um reynzt skatturirm á ávísunum.
Japanar vilja gera
sína vísu.
Herferðir í lofti.
ÖHu meira hefir verið gert að
lofthernaði undanfarna viku, held-
ur en áður. Frakkar sendu 62
loftför inn á Þýzkaland er slöngdu
150 sprengikúlum yfir stað nokk-
um, þarsem þýzkir hafa vopna-
smiðjur, en -ekki hefir frézt um
imanntjón oða skaða. Frakkar
liafa sent loftskipa flota i hernað
á hverri viku að undanförnu, en
engan eins stóran og þennan.
Þýzkir sendu fjögur loftskip til
Parísar, en sá staður er svo vel
varður af loftskipum, að í móti
l*eim var téðcið, áður þau komu i
námunda við bæinn. Snéru loft-
skipin þýzku undan sem hraðast
þau máttu, og náðu Frakkar að-
eins einu, er skotið var á flugi og
fanst það síðar alt brotið og
mennimir dauðir semj á því voru.
Kikujiro heiiir hirm hýjii utan-
TÍkis ráðgjafi í stjórn Japans, er,
oJLlT h! s“ J Þýzkalandsstjórn lætur
Japan vilji standa seirn næst og
verða að sem mestu liði banda-
mönnum sínum í þessu stríði, og
ekki síður eftir að það er yfirstað
líklega.
Sendiherra hinnar þýzku stjóm-
ar, sá er í Washington er, gekk á
ið, með þyí að forlög þees seu na- fund utanrikis ráðherrans Eansing,
kvæmlega samviðjuð við auðnu og einn daginll) og tjábI nonunif a!J
hagsmuni bandamanna. Hann kvað hin þýzka stjórn vildi biðja af.
sitt iand hafa sent hergögn og gbkuuaj- 4 því, að skipinu ‘Arabic’
skotfæri til Rússlands siðan stríð- var sökt, ef það sannaðist, að því
ið byrjaði, og brýn skylda þess sé, hafi gr.andað verið af þýzkum kaf-
að standa sem fastast með Rúss- j n5kkva. Ef það kæmi fram, að
umj.þeim naoðum, er þeir nú séu, skipinu hafi verið sökt án viðvör-
unar, mundi koma fram meir en
! afsökunarbón, fullar bætur að
! minsta kosti. Menn ræða um, til
hvers leið.a muni, hvort Þjóð-
verjar muni lofa að hætta hervirkj-
,mn sínum á hafinu, með öllu, eða
minka eða takmarka þau. Hvað
sem úr kann að Verða, þá er auð-1
séð, aö Þjóðverjar vilja. ekki verða
fyrir reiði Bandaríkja og viljaj
að halda vináttu
staddir L
Brown kosinn.
Til þingmanns í Le Pas kjör
dæmi er kosinn íjármálaráðgjafinn
Edward Brown, án gagnsóknar.
Sá sem ætlaður var til að sækja
móti honum, hætti við að bjóða sig
fram, mun hafa séð, að það var
ekki til neins. Þeir Norris for
sætisráðherra og Hon. Thos. H.
Johnson brugðu sér þangað norð-
ur, fyrir kosninguna. Mr. Brown
kynti sér rækilega hagi og þarfir
kjördæmisins og lætur vel yfir
íramtiðar möguleikum þess. Eink-
anlega tekur hann til þess, hve
mikið sé þar af dýrum málmum,
er bíða þess að þeir séu sóttir úr
fylgsnum jarðar.
Lið í flutningi.
VJikið af liðsmönnum er nú að
safnast aftur til herbúða í Sewell,
er fengið höfðu burtfararleyfi um
stundar sakir, og þykir það vita á,
að nokkuð af liði sé i brottbúningi.
Sagt er, að 2500 hermenn verði
bráðlega sendir til Norðurálfunn-
ar, til að vera til taks og ganga í
stað þeirra, sem særast eða falla.
Eftir þrjár eða fjórar vikur verð-
ur herlið flutt frá Sewell til
Winnipeg og er búizt við, að hér
verði 10,000 manna her í vetrar-
búðum. Hyggja þeir sem búðir
lialda, gott til þess viðauka við1
borgarfólkið.
Yfirskoðun byrjuð.
Byrjað er á því, að boði stjórn-
arinnar, að yfirfara allar stjórnar-
deildimar, reikninga þeirra og
ráðsmensku að undanförnu, at
þartil settum hæfustu mönnum.
Með þvi móti á ekki aðeins að'
komast eftir ágöllum i undanfar-
andi stjóm þeirra, heldur lika að
gefa stjórninni fulla vissu um,
hvernig á stendur og hvemig öllu
hefir verið háttað að undanförnu.
Stjórnin mun liugsa til að breyta
til, eftir því sem hentast þykir og
einkum reyna að spara sem mest
útgjöld við stjórn og rekstur
deildanna.
Vandlega gœtt.
Komið hafa kvartanir úr ýmsum
stöðum, um hótanir af hendi út-
lendra óvina, hér staddra, um að
skemma eða eyðiJeggja kornhlöð-
ur. Sumar af þessum hótunum
liafa verið rannsakaðar, en ekki
valdið neinni áhyggju yfirvöldun-
um. En með þvi að nú er stór-
mikið um aðkomumenn sunnan að,
er hinga# sækja til vinnu um upp-
skeruna, þá hdEir þótt varlegra, að
setja gæzlumenn á ýmsa staði,
þarseni hægt er að válda sketnd-
um, er hindra immdu flutninga.
Liðsafli Þýzkra.
Þann 30. júJímánaðar höfðu
Þjöðverjar i,8oq,ooö manns á
vestra vígvélJi, en 1,400,00x9 á lián-
um eystra, til saiuans 3 miljónir og
200,000. Austurríki hafði um
sama leyti 1,120,000 henmenn í
herför gegn Rússum. Auk þessa
höfðn þýzkir mikið Jið til gæzlu á
ýmsum stöðum, l»æði innamlands
og utan. Svo er sagt, að frekar
2 miljónir manna hafi þýzldr nust,
er sumir eru fallnir, sumir hand-
teknir eða óvigir af sárafari. Að-
eins fjórði híuti þess liðte, er þeir
sendu
viga fær.
Herþjónustuskylda í
vændum.
A Bretlandi er mikið rætt og rit-
að- um það, hvort lögtaka skuli, að
í allir vopnfærir menn gangi í her-
í þjónustu, og þykir sumum liklegt,
að til þess muni draga. Það er
[ haft eftir liðsforingjum í Ottawa,
; að þetta muni verða lögtekið i
j Canada, jafnskjótt og það kemst á
| i Bretlandi, og er til tekið, að það
! muni ekki verða gert selnna en
um nýjár. Þetta munu vera get-
gátur, því að ekki eru landstjóm-
armenn bomir fyrir því, en ekki
ér með öllu óliklegt, að af því
verði, enda liefir það flogið fyrir
áður, aftur og aftur. — Nefnd
manna er sett á Englandi til að
íhuga þetta mál, og hafa helztu
menn gengið fyrir hana og sagt
sína skoðun, þar á meðal Kitchener
lávarður, og er lienni ætlað að
Ijúka störfum i miðjum þessum
mánuði. Svo er að sjá, sem liber-
al blöðin þar séu yfirleitt fráhverf
því, að lögskylda alJa til herþjón-
I ustu, en hin þvi meðmælt, og nefnd-
|ir eru forsprakkar verkamannafé-
laga þvi andvigir. — En þó að af-
I annikill fjöldi liafi Jxjðið sig fram
I af sjálfsdáðum, þykir visstim land-
i stjórnarmönnum, sem nú muni
!þ)mgjast það fyrir fæti, með upp-
gangi þýzkra á Póllandi, að mikJu
meira þurfi á sig að leggja, ef
duga skal, til að orka á svo um
rnimi.
Skip
um sökt í liðs-
flutningi.
Viðureign Rússa og
Þjóðverja.
Þjóðverjar og Austurrikísmeiin
sækja enn á Rússa her, alla leið
frá Eystrasalti til landamæra
Rúmeniu. Hörðust er sú sókn í
báða armana. Til hafsins er yztur
í nyrðra arminn undir yfirstjórn
Hindenburgs, hershöfðinginn Bue-
low, kominn austur fyrir Riga og
á í strangri sókm, syðstur í liði
, , . , Mackenzen er hershöfðinginn
Gist a Mgvo , er et±tr, ti .gotllmer og verjast Rússar báðum
! þessum og standa fast fyrir. Milli
armanna sækja ýmir fram með
j miklu ’liði, fyrst fer ríddaralið, er
Kósakkar leika grátt öðru hvoru,
síðan fótgöngulið með stórbyssum.
Rússar halda tmdan hægt og bít-
andi, koma undan öllu, sem fjand-
mönnum þeirra getur orðið gagn
að og snúast við þeim öðru hvom
Ný hryðja í aðsigi.
Fjórum skipum söktu banda-
menn, er í liðsflutningi voru fyrir
Tyrki til Hellusunds. Kafbátur
brezkur komst að þeim og grand-
aði þeim. Bkki er sagt frá mann-! mikið til vinna
tjónþ en nokkuð mikið mun það þeirra. Kafnökkva herferðirj
hafa verið. Tvær beitisnekkjur Þjóðverja hafa reynzt þeim kost-
bandamanna lögðu inn í Hellu- J Jxerar, því að Bretar hafa grandað
sund og skutu á land, en þaðan um 50 slíkum, og valdiö með því
hafa henskip þeirra haldið sér umjmLklum fjármissi og manntapi. A
langan tíma. Stórir bardagar eru liinn bóginn hafa þeir ekki komið [
sagðir frá Krithia og Ali Burnu i því fram er þeir vildu, að stöðva;
á Gallipoli skaga og þar náðu eða hindra að nokkru ráði flutn-
Ástralíumenn nokkrum skotgröfum inga milli Bretlands og annara!
Ef áframhald verður á því, seni
nú virðist vera í aðsígi, þá gerast
sögsileg tiðindi á Bálkan ianan
skaxnms. Þjóðverjar safna Jaer
við landamæri Rúmeniu og gera .... . ,
ýmist að ógna henni eða bjóðaj ve,ta, Þunga skellu þegar
íögur boð tii hlutleysis eba þeirrar J>eim Þyktfr. hffta- . VtT« Brest-
svilnunar að leyfa hergögnum ^jLitovwikyfírgafu þe.r, er það kom
hjá ,*ér áJeiðis til Tyrkjans. | >e.m ekk, að liald. lengur en setu-
Austurríki safnar övígum her hö er ^tr hofStt Þar- ha Sl st? a
áleiðis tU landamæra Serhiu, til brott metS al,ar byssur herg°^
innrásar þangaS og aatlar að brjót-
| ast yfir latndið til ConstantLnopeL
I En þar eru varnir fyrir, 120 þús-
nnd Serbaliers og 300 þús. af
Breta Jiði að sögn, er flutt hefir
verið eftir Adriahafi og landseít í
Montenegro, en þaðan er skamt til
og eyöilagði vigið, sem það mátti,
áðnr það skildist við. Rússa her
eru fyrirbúnar vigstöðvar lengra
ausíur í landi og á leiðinni þang-
að er liann nú. Það þykir afbrigð-
iim sæta, hrersn vel undanhaldinu
I er stjómað, af Nikulási hertoga,
og hve ófælið lið hans er, eftir svo
Það er alkunn-
Tyrkja eftir harða viðureign. landa. Þeim má því þykja gott,
Tyrkir safna jafnan liði í skörð'in.1 að fá tækifæri til að hætta þeimj
------•»» ! illvirkjum, er þeir geta látið það
í veðri vaka, að þeir geri það til
vináttu við Bandarikin.
Áþján Belgíu.
Landstjóri þýzkra i Belgiu liefir — Keisarinn liélt innreið sína í
gefiö út tilkynning, þarsem strang-jNovo Georgievsk, ásamt fríðu
asta liegning er lögð við því, ef1 föruneyti, 22. ágúst, er Rússar
einhver neitar að vinna það sem urðu að gefa upp Jxjrgina. Áður
Þjóðverjar leggja fyrir hann, og en hann hélt inn í borgina, kann-
hann hefir hæfileika til að gera. | aði hann liðið, er hafði setið um
Ennfremur er refsingu hótað f hana í fulla 80 daga. Hann lofaði
þeim, sem gera nokkuð til að tefja guð fyrir þá náð og miskunn er
fyrir slíkum verkum eða fá aðra hann hefði sfrnt hinu þýzka liði
til að hætta við þau eða láta vera og þakkaði hermönnunum fyrir
að vinna þau. | afreksverk þeirra.
Serbiu. Um Bulgariu er óvíst,, , ,
enn, hvort hún slæst í lið með lan?t ur\danhaM ,
þýzkum og herjar á Serbiu, ef!ugt um hermenU’ ^ hraustir séu’
svo verður .hlaupa Grikkir í aö beSar Þe,r fa stor sl°g °S ver8a
strenginn oghjálpa Serbum, og l>ndan að leita þa erjaínan skamt
Rúmeniumenn ef til vill líka. Úri1’1 flottans' Á 1)V1 hef,r alls ekkl
þessu verður skorið mjög bráölega, “ f j her Russfanna er ÞaS
1 þakkað agætri forsogn og
Slettu1 eldur. Niðurstaða hinnar konunglegu rann-
sóknarneíndar um þinghus-málið.
I St. Andrews sveit brenna
sléttueldar, ekki ofanjarðar ein-
göngu, heldur líka svörðurinn,
eitt eða fleiri fet niður í jörð, þvi
er erfitt að slökkva eldinn, sem
nær nú yfir vítt svæði; segja kunn-lö
ugir, að ekki muni hann slokkna
fyr en með snjó og gaddi. Afar-
mikið af heyi hefir brunnið hjá
Jxendum, er þeir áttu í stökkum til
og frá, svo og akrar. Eldamir ná
yfir nokkrar ferhymingsmílur og
eyða slægjum bænda og stafar af
þeim lífshætta. Miklir þurkar og
hitar að undanförriu gera svörðinn
eldfiman, en sumstaðar er1 mór
undir sverðinum og brennur hann
líka.
Orrahríð á Frakklandi.
Frakkar hafa haldið uppi
ákafri skotliríð á ýmsum stöðúm
undanfama vik’u, en suma daga
hafa skotin dunað frá fjöm til
fjalla. Ekki hafa áhlaup fót-
gönguliðs fylgt þessum skothríð-
um, svo kunnugt sé, þó að skot-
grafir þýzkra hafi evðst af mönn-
um og fallið saman sumstaðar.
Ein saga segir, að 100,000 manns
hafi þýzldr sent frá Póllandi til
Alsace, til liðs við hinn þýzka
krónprins er þar þefir herstjóm.
Hann gerði atlögfu nýlega, æði
snarpa, en vann ekki á. Þó. að
hemaðurinn á Fraleklandi sé ekki
með sögulegum atburðum, er liann
mannskæður og ákafur með1 köfl-
um.
Kafbátur bjargast.
Frá Vínarborg kom nýlega sú
fregn, að austurríslcur kafbátur
hefði skotið og sökt neðansjávar-
bát ítölskum, einum af þeim nýj-1 vitnisburðar og önnur
ustu og lieztu, Neriede nefndum. 1 skölluðust. vi'S-að bera það seni
Hinn ítalski bátur kom ekki fram.jþau vissu, svo og að skjöl og
og voru menn vondaufir um, að skilríki, málinu viðkomandi,
Roblin, Coldwell og Kelly
gerðu samsæri til að féfletta
fvlkið um $822,000. Mon-
tague, Howden, Simpson og
Horwood gengu í þau samtök.
—Hið stolna fé gekk í kosn-
ingasjóð. — fjórir ráðgjafar
báru rangt fyrir rétti.
Niðurstaða nefndarinnar er
í stuttu máli sú, að kærur lib-
erala, er á þingi voru fram
bornar, séu réttar 0g sannleik-
anum samkvæmar. Ilún segir
fjóra fyrv. rúðgjafa, þar á
meðal stjórnaÞformanninn,
hafa verið í samtökum um að
féfletta fylkið með sviksam-
legum verkasamningum, en sú
upphæð nemur, að áliti nefnd-
arinnar, 822 þús. dölum. Af
þessum stolnu peningum liafi
stórmikið gengið í kosninga-
sjóð, að liin fyrri stjórn liafi
mútað vitnum til að flýja og
fengið önnur til að fremja
meinsæri, að meiri hluti reikn-
ingslaga nefndar hafi ekki
gert ærlega tilraun til að kom-
ast að því sanna og að fram-
burður fjögra af fyrv. ráð
gjöfum fyrir réttinum, hafi
verið sumpart ótrúlegur, ó-
sannfærandi og sumt ósatt.
Skýrsla nefndarinnar er af-
ar löng, og verður hér að eins
birt ágrip af því, sem blöðin
hafa prentað af lienni.
Um vitni og skilriki.
Nefndin isegir, að mjög hafi
starf sitt orðið erviðara fyrir
það, einkum framan af, að á-
ríðandi vitni fengust ekki til
þver-
liann mundi nókkum tíma sjást
framar.
En liér gerhist einn af þeirn
frásögulegu attnrrðum, sem stund-
um koma fyrir ’á sjónum. Nereide
lá á mararlxJtni að vísu en ekki
n»eð öllu ónýt. Hinn austurríski
bátur hafði skotih tundurfleyg,
en stjórnari hins ítalska Jxrts hafS'i
J)rugöiS svo snög-glega við, aS
fleygurinn þaut fram hjá, en svo
var
voru eyðilögð, svo og við það
að samningshafar neituðu að
sýna skjöl og bækur, sem
miklu skiftu og hurfu til ann-
ars lauds að lokum, til þess að
komast hjá að verða neyddir
til þess. Eitt aðal rannsókn
arefnið var bygging stólpanna
undir þinghúsið. Sá eini mað
ur, sem hélt bók yfir stærð
þeirra, fór úr Winnipeg til
snögt var viöbragðiiS, ah vélar Briiidaríkja þann 13. Marz, til
bátsins þoldu |taö ekki og gengu i Þýss að forðast að koma fyrir
úr skoröum, en báturinn sökk til 1>iid _ til vitnisburðar.
botns. Þegar vélarnar biluöu, dóu 1'ett íáðgjafai, C oldwell og
Ijósin, og varö skipshöfnin aö gera f l°wden, vissu hvar hann var
tilraunir til að lagfæra þaö er úr °í* ab hann vihli koma aftur og
lagi var gengiö, í kolníöa myrkri;!hera vitni, en eigi að síður var
smámsaman mirikaði súrefniö og! npplýsingum um það leynt
andrúmslofaiö spiltist, en áfram með ásetningi og þar að auki
héldu skipsmenn og kom ekki dúrj V0.rðu.J)essir tveir ráðgjáfar
á auga. Foringi skipsins gekk |sto1 iriiklu fó til að múta \ itn-
haröas’t fram af öllum, en þar kom UU1.tÚ burtuveru. Mr.Horwood
aö hann gat ekki uppi staðiö leng- .e tnlitsmaoui með öllu \erk-
ur, og tók þá annar við. Eftir þaö lUU af hell(tl stjornannnar,
fóru skipsmenn aö tvna tölunni fekk hurtfararleyíi, dagmn að-
En eftir 70 stunda höröustu vinm,; Ur ea fnd.in var skipuð og
lukka'öist loks aö gera viö til fulls, \elt ®.f laudl burt’ næsta dag
þaö sem bilaö haföi, skrúfan tók kærður 11111 ab
aö snúast og skipiö aö( lyftast frá J ... „ ...
botni inks ivffícf tw* „;a ,sjoðs, li\arí til h rakklands
því aö Tyrkir eru illa staddir, en
það vilja þýzkir fyrir alla muni
hindra, aö bandamenn nái Mikla- (
garöi og sundinu, því þá er Rúss-!
um borgiö.
— Eftir skeytum aö dæma, er
frá Athenu hafa komiö, borizt,
'hefir bandamönnum tekizt að
króa einn kafbát Þjóöverja inni í
firöi á Litlu-Asiu ströndum, að
líkindum þann er sökti “Royal
Edward’’ fyrir skemstu og varð
þúsund manns aö fjörtjóni.
bæru þoli hinna rússneslcu
frá-
liðs-
rnanna.
loks lyftist þaö upp úr sjó, 'i' , A W
og var þá opnað þaö sem upp ’ aðm’
mátti Jjúka, til að hleypa hreinu laUU væn Við malið
/ofti tíl þeirra, sem mSvitundar- ^ss þykir llt að ekk!
lausir eöa máttfamir vora niöri í l‘ j, ’ na ,V< ' td vitms-
skipinu. Fimm voru kafnaöir af | lllkuni að , bækur
‘loftleysi, en 25 komust af
]>etta furöanlega hafa tékizt
skipsmcnn svnt mikinn kjark
þœl.
Hvaðanæva,
t , • [bails fengust ekki framlagðar.
- 11 Að það félag neitaði að sýna
| bækur sínar og skjöl, og af
; þeim ráðum er það beitti til að
komast hjá, að verða þvingað-
ir til þess, höfum vér fullgilda
ástæðu til að dragæ ályktanir
| j um hvað af bókum þessum og
— Þýzki írmanríkis ráögjafinn; skjölum mundi sannast. ”
hefir sent umhoðsbréf til allra . ^ur næst er Því lýst, hvern-
ig Mr. Simon var bolað frá
eftirliti með byggingunni og
Mr. Hoiwood settur yfir hana
í staðinn.
sveitattjóra, skóla og safnaöa-
nefnda í landinu og ámint þær al-
varlega um aö safna öllu gulli er
þær megi. “GulliS er einhver öfl-
ugasti vöröur Þýzkalands.” segirí
bréfinu.
I Þann síðasta dag, sem til-
— T skeyti páfa tíl Austurríkis boðum mátti að koma, færði
keisara á 85. afmælisdegi hans, Lyall’s félagið opinberu verka
deildinni tilboð um að byggja
Kelly sýnt tilboð Lyall’s.
— Eftir skjölum aö dæma sem
nýlega hafa fundizt á þýzkum
föngum liefir krónprinsinn kotnist
þannig að oröi: “Viö munum ná
og viö verðum aö ná Verdun á
okkar vald. Þá verður styrjöld-
inni lokiö.” Faöir hans hefir
spáö aö henni lýki í októJier.
Skyldu þeir ekki báöir reynast
falsspámenn?
áminti hann keisarann um aö stilla
sem fyrst til friðar. “Guð hefir
levft þér aö lifa svo lengí svo þér
skyldi auðnast aö nota speki ell-
innar til aö vinna aö friöarmál-
urh,” segir páfi.
— Kólera viröist vera aö hreiö-
ast út í Austurríki; einnig hefir
hennar oröiö vart í Prússlandi.
Sóttvarnir eru viö hafðar hvort
sem tekst aö stemma stigu fvrir
veikinni eöa ekki.
þinghúsið fyrir $2,863,000.
Ekkert annað tilboð hafði
komið fram fyrir hádegi þann
dag, en um morguninn hafði
sú skipun verið gefin, að öll
tilboð skyldu færast stjórnar-
formanninum Roblin, og svo
var gert við tilboð Lyall’s, er
lagt var á borð hans, forsiglað
eins og það kom. En Kellv
hefir sagt til ]>ess. að hann
kom til stjórnarinnar þann
sama dag og vhr þá tilkynt að
tíminn er tilboð mætti gera,
væri fram lengdur einn dag, þó
ekki þykist liann muna, við
hvern liann átti orðastað; en
ekki var Lyall látinn vita af
þessu. Næsta dag aflienti
Kelly tilboð um að byggja
þinghúsið fyrir $2,859,750, að
eins 3,500 dölum miuna en til-
boð Lyall’s hljóðaði upp á, er
afhent liafði verið daginn áð-
ur. En þann 2. Júlí fékk hann
í Imperial bankanum ávísun til
að láta fylgja tilboði, en sú á-
vísun hljóðaði upp á 160 þús.
dali, sem eru 5% af $3,200,000.
Svo er að sjá, sem sú ávísuu
hafi verið lögð inn á bankann
daginn eftir, þann 3. Júlí, og
var þá fengin önnur að upp-
liæð $142,987.50, sem er 5% af
upphæð þess tiíboðs, sem af-
hent var 3. Júlí.
Af öllum atriðum og mála-
vöxtum drögum vér þá álykt-
un, sem oss virðist ómögulegt
að komast lijá, sem sé þá, að
þegar Thomas Kelly gekk á
fund stjórnarinnar þann 3.
Júlí, liafði hann með sér tilboð
að uppliæð $3,200,000 og ávís-
un að uppliæð $160,000 til að
láta fylgja því; hann átti þar
tal við Sir Rodmond Roblin, er
sýndi honum tilboð Lyall’s;
að Kelly þá gerði nýtt tilboð
að upphæð $2,859,750, lagði
aftur á bankann ávísun sína
fyrir $160,000 og fékk aðra í
staðinn fyrir $142,987.50 og lét
hana fylgja liinu nýja tilboði
er lianu afhenti 3. Júlí.
Fjárdráttur í sambandi við
undirstöðuna.
I hinu síðara tilboði Kelly’s
er tiltekin upphæðin $64,050
fvrir steínsteypustólpa (piles)
undir bygginguna. Eftir áætl-
un Mr. \V7oodmanis var sann-
gjarnt verð ])eirra, samkvæmt
teikningum og fyrirmælum
byggingameistarans, 187,000
dalir, og var því uppliæð sú er
í Kelly’s tilboði stóð, um 120
þús. lægra en þeir kostuðu. En
allareiðu þann 13. Maí hafði
verið ákveðið að liafa ekki
“piles” heldur “caissons” til
undirstöðu, og hafði Simon
samþykt það. En í tilboði
Kelly’s er upphæðin miðuð við
stólpa (piles), isem ná að eins
20 fet niður í jörð, þó að liann
hefði skýrslu þess manns fyrir
sér _sem prófaði, hve langt
væri til bergs, og sýndi hún að
það var 50 íet. Sá þjónustu-
maður Ivelly’s, sem tilboðið
samdi, kannaðist við, að hann
hefði látið í Ijós við sig, þrem
vikum áður en tilboðatíminn
var út runninn, að vel gæti svo
farið, að liúsið yrði ekki reist
á “piles”, heldur “eaissons”,
en þær upplýsingar Jiefir Kelly
án vafa fengið hjá bygginga-
meistaranum Honvood eða
einhverjum hinna fyrv. ráð-
gjafa. Kellv segist hafa
grundvallað upphæðina $64,-
050 á áætlun nafngreinds fó-
lags í Montreal, en sú áætlun
geri að eins ráð fyrir 20 feta
stöplum, og var alt önnur en
til var æthiist í byggingar-áætl-
1111 þinghússins, kom heldur
ekki franx fyr en eftir 3. Júlí.
Með því að Kelly-félagið hafði
fyrirfram fengið vitneskju um
það, að áformað var að byggja
‘caissons” en ekki “piles”,
þá tiltók liann stórum lægri
upphæð fyrir “pil‘es” en rétt
var, vitandi vel, að ekki mundi
koma til að bvggja “piles” og
að hann mundi verða einn um
hituna til að miða við “eaiss-
ons”, þegar þar að kæmi. A
pappírnum kstuðu þessir
“caissons” fullgerðir $844,037
og sú upphæð var Kelly borg-
uð. að frádregnum $64,050, en
ekki þeirri upplm>ð, sem ‘piles’
stöplar kostuðu í raun og veru,
°g með þessu móti liafði eon-
traetorinn óleyfilegan ágóða,
sem nam $122,965.
Engin ábyrgð heimtuð.
Stjórnin setti þau skilvrði,
að borgað sk\ddi vern að'eins
85 ]>rct. af verkinu jafnóðum
og það væri unnið, og 15 prct-
fFramh. á 4. bls.J
i