Lögberg - 16.11.1916, Blaðsíða 2

2
i.OUBtíKG. miTUDAUINN 16. NOVEMBER 1916.

b
Feitir Menn—
Háir Menn—
Meðal
Grannir Menn—
Lágir Menn—
Menn —
VÉR SNÍÐUM FÖTIN A ÞA ALLA
og vér sníðum svo að fötin fara þeim vel... Vér látum búa til fötin handa mönn-
um, sem eru einkennilegir í vexti, alveg eins og hinum, sem hafa vanavöxt, og
safn það af sniðum og fyrirmyndum, litum og gæðum, sem vér höfum, gerir
yður það auðvelt að fá einmitt það sem þér óskið eftir.
Verð $15, $20 til $35.00
uThe Store Where Grandfather Traded”
"T/fJE BLUC 4>rO#£*
452 Main Street, Wiiuúpeg Opp. Old Poet OHice
Vestan um haf.
Að undanfönm hefir Lögberg
fiutt kafla úr fyririestri þeim, er
séra Magnús Jónsson fyrverandi
prestur aö Garöar flutti heima á
íslandi og síöar var gefinn út í bók
Málefni þaö sem þar er um aö
ræöa snertir alla íslenzku þjóöina,
ekki aðeins hér vestra heLdur engu
síöur heima.
Aö vísu neitar séra Magnús þvi
aö hér sé um nokkurt íslenzkt þjóö-
arbrot aö ræöa, þaö sé hér ekki til.
en fram hjá - þeirri staöhæfingu
göngum vér og teJjum hana talaöa
út í bláinn.
kjark og karlmensku og Islensku,
og hann sikilur viö oss sannfæröa
um möguleika til j>ess aö láta barn-
ið lifa. Hann fer sjálfur um þaö
mjúkum læknishöndum og skilur
þaö svo eftir í vorri forsjá meö
ákveönum fyrirmælum er vér eig-
um aö fylgja, því til lífs.
Presturinn velur aöra aöferö.
Hann sendir oss úr fjarlægöinni
helkaldan hafísnæðing, sem dræjú
allan j>ann litla gróöur sem hér er
til, ef tilgangnum væri náö,
sem hann viröist hafa. Þaö
er ekkert evangelium sem hann
hefir aö boöa. Hnnn grætur ekki
hér aðeins stutta stund, var svo að
segja altaf kyr á einum og sama
stað; umgekst ekki nema nokkra
menn af einum vissum flokki;
hann var umheiminum svo að
segja ekki til á meöan hann var
hér.
Honum er j>aö því meö öllu of-
vaxið aö rita um hagi vora hér
vestra.
Athugasemdir hans sumar og
ákúrur i garð Vestur-íslendinga
eru sannar og réttmætar. Það er
satt að hér eru til ættjarðarníðing-
ar, sem ekkert tækifæri láta ónot-
að til þess aö hrækja í andlit móöur
Það sæti illa á ritstjóra Lögbergs
aö neita því að hér væri ýmsu
ábótavant vor á meðal; það sæti illa
á honum að halda því fram aö tal-
aöri og skrifaðri ísienzku væri hér
ekki þorf á breytingu ef vel ætti aö
vera. En á hinn bóginn virðist
j>að ganga vitfirring næst aö neita sera
tilveru íslenzks þjóöernis hér ineg-
in hafsins enn sem kornið er.
Vör álitum aö j>egar tillit sé tek-
iö til allra kringumstæða og réttum
augum litiö á, j>á sé þatS mesta
furöa hversu vel hefir tekist að
halda viö tungu og J>jóöemi.
Hvorttveggja er áreiðanlega i niö-
urlæging, en sé j>að almennur vilji
vor og ef samtök fengjust, Jrá dylst
ass þaö ekki að viöhald þjóöemis
vors er mögulegt um langan aldur.
JxStt þaö ef til vill veröi ekki eilift
fremur en annað.
Sem kunnugt er hefir j>jóðvakn
yfir Jerúsalem, heldur j>rumar [ sinnar; j>að er satt aö hér er heil
hann hárri vandlætingarraust yfir mikiö af flokkadrætti; það er satt
Sódóma og Gommorra hins vestur- að landar hafa lært hér ýmislegt
íslenz’ka þjóölifs. I sem miöur má fara; það er satt að
Um langan tima hefir j>aö verið tungu vorri hér er stórlega ábóta-
ingaralda risið meöal vor í seinni
tið, svo sterk og áhrifarik að slíkt
hefir aldrei þekst fyr. Jafnvel j>eir
sem svartsýnastir voru áður og
dýpst örvæntu um mögulidka við-
halds þjóðemis vors, sjá roða fyrir
degi i Jæim skilningi.
Og ísl. heima hafa lagt fram
sinn skerf til j>ess að fóstra jæssa
hreyfingu og styrkja henni lif og
þroska. Þannig hefir einn vorra
færustu rithöfunda og snjöllustu
ræöumanna, Dr. Guðm. Finnboga-
son, gert sér ferð til þess hingað
vestur aö anda hlýjum hke á vort
veika þjóöemisfóstur.
Þaö er oss þvi tilfinnanlega sárt
jægar kaldur andi herst að heiman
og viröist vera í því sikyni sendur
að he'frvsta hvert jtjóöernisfræ vor
á meðal, ef hægt væri. Það fór
hrolltir um menn heima á íslandi
á vorin, jægar alt Ieit út sem gróð
ursælast og helkaldur hafísandinn
nisti svo nýgræöinginn aö hann
fraus niöur að rót. Þannig finst
oss vera tilgangur jæss anda sem
leggur af fyrirlestri séra Magnús-
ar. Hvort það er af ásettu ráöi
gert íátum vér ósagt; um |>að verð-
ur hver að dæma fyrir sig og sér-
staklega höfundurinn sjálfur.
Oss finst mega líkja framkomu
þessara tveggja gáfu- og menta-
manna beima viö sólhlýjan vor-
blæinn með frjóskúrum og hel-
kaHan, nístandi hafísandann.
Dr. Finnbogason bendir oss á
leiðir til }>ess aö “reisa viö reyrinn
brotna” og “vermir” hann sjálfur
með sólstöfum hlýrra hugsana og
heitra orða; og hann talar i oss
stefna læztu manna læggja megin
hafsins að “hrúa hafið”. Efnið i
þá brú hefir ávalt átt aö vera ljós
og geislar vináttu og samúöar, en
Magnús hefir fundið annaö
efni — það er ís. En þótt kalt
blási og sú brú veröi þykk og
hörð, j>á er þaö spá vor og von að
hún bráðni í hlýjum Gólfstraumi
sátta og samvinnu aö austan og
vestan.
Þess er rétt aö geta áður en
lengra er farið út í efni þessa fyr-
irlesturs að þvi er einstök atriði
snertir að hann er ágætlega ritað-
ur; málið lipurt, létt og prýöilegt
að undanteknum örfáum útlendum
slettum. Hiöfundurinn er ágætum
rithöfunds hæfilerkum gæddur;
hann er frábærlega fyndinn og
heldur vel athygli lesenda sinna;
stíllinn er eldfjörugur, en svo að
segja út úr hverri línu skin keskni
og ófyrirleitni.
IÞað sést og finst glögt að höf-
undurinn er þrunginn af ættjarö-
' arást og hvað sem hann heyrir eða
sér eða finnur að sagt er eða gert
til jæss að niðra íslandi særir hann
í hjartastað. Þetta teljum vér fag-
urt og dáumst að því. Ættjarðar-
ástin er eitt Iraleitasta einkenni
sannarlegs manns og séra Magnús
hefir hana auðsjáanlega i fylsta
mæli.
En |>að leynir sér ekki heldur að
hann hefir verið sjúkur af leið-
indum og heimþrá jægar þær hugs-
anamyndir fæddust hjá honum,
sem hann lýsir i fyrirlestrinum; af
þessu leiðir þaö að hann er ein-
liliöa og ósanngjam í dómi. Hann
er eins og Andrew gamli Camegie
sagði forðum: hann sér ofsjónum
meö öðru augana en er blindur á
hinu.
Og jætta eru ekki nein sérkenni
tneð Jænnan einstaka mann; allur
fjöldi vc/r er með sama marki
brendur j>egar vér dveljum hér
fyrst. Munurinn er aðeins sá að
tiltölulega fáir setja hugsanir sin-
ar fyrstu árin fyrir almennings-
sjónir, og svo þegar þeir samþiðast
hérlendu lífi og fá nánari þekkingu
telja þeir sér það hepni að þeir
geymdu hugsanir sínar í eini úmi á
meðan jæir voru haldnir af sjúk-
leika heimþrár og þekkingarleysis.
Séra Magnús hafði ekkert tæki-
færi til jæss að kynnast hér högum
og háttum yfirleitt. Hann dvaldi
vant; það er satt að hér eru ýmsar
plágur og margir erfiðleikar. Þaö
er satt að ef menn heima hefðu lagt
eins rækilega fram 'krafta sína og
j>eir hafa orðið að gera hér, þá
gæti þeim liðið eins vel — og
mÖrgum betur — á íslandi en hér.
En ósanngirni höf. er í j>ví fólg-
in aö hann tekur undantekningam-
ar og gerir þær aö reglu ; tekur
svörtu kindumar í hjörðinni og
gefur i skyn að þær séu öll hjörðin,
svo aö segja.
Hér skulu stuttlega nefnd og til-
færð nokkur dæmi sem sýna það
hversu einhliða fyrirlesturinn er.
rFrh.).
Œfisaga
Benjamíns Franklins
Rituð -/ honutn sjálfum.
Sig. Júl. Jóhannesson þýddi.
(Framh.)
Brátt söfnuðust inér nokkrir
peningar, því eg var sparsamur og
iðinn, og gleymdi eg Boston smám
saman — eða reyndi þaö að minsta
kosti. Vildi eg ekki láta nokkurn
mann þar vita hver eg væri nema
Collins vin minn; trúöi eg honum
fyrir þvi, skrifaðist á við hann,
fékk fréttir frá honum og sagði
hann það ekki nokkrum manni.
Loksins kom atvik fyrir sem
varö til j>ess að eg fór heinf aftur
fyr en eg bjóst við. Eg átti
tengdabróður sem hét Robert,
Holmes. Var hann skipstjóri á
báti, sem hafður var til verzlunar
á milli Boston og Delaware. Þeg-
ar hann var í Newcastle fjörutíu
mílur frá Philadelphia frétti hann
af mér, skrifaði mér og mintist á
}>að h.?rsu sárt fólk mitt hefði
tekið það þegar eg fór i burtu svona
skyndilega. Fullvissaði hann mig
um það að allir mínir nánustu vildu
mér alt hið bezta. Eggjaði hann
mig mjög alvarlega á að fara heim
aftur og kvaðst vita það meö vissu
að alt mögulegt yröi gert mér til
J>ægilegheita þegar eg kæmi-. Eg
skrifaði honum og þakkaði fyrir
bréfið og ráðlegginguna. Eg skýrði
honum frá öllum ástæöum fyrir
því að eg fór aö heiman og reyndi
eg að sannfæra hann um að minn
málstaður væri ekki eins illur óg
hann hélt.
Sir William Keith ríkisstjóri var
i New Castle um jætta leyti. Vildi
svo til að þeir voru saman Holmes
skipstjóri og rikisstjórinn j>egar
Holmes fékk bréf mitt.
Ríkisstjórinn las það og virtisl
verða hissa jægar honum var sagt
hve gamall eg væri. Sagði hann
að þetta hlyti að vera efnilegt ung-
menni og væri þvi ráðlegt að kasta
heldur steini úr götu minni en í.
Kvað hann prentarana i Phila-
delphia vera illa að sér í iön sinni
og ef eg settist þar að væri enginn
efi á að mér mundi ganga þar vel.
Fyrir sitt leyti sagðist hann vera
fús til þess að láta mig hafa alla
opinbera prentun og veita mér alt
annað liðsinni er i hans valdi stæði.
Þetta sagði tengdabróðir minn mér
síðar i Boston, en áður vissi eg ekk-
ert um það.
Einn góðan veðurdag vorum við
Keimer að vinna rétt úti við glugg-
ann; sáum við þá ríkisstjórann og
annan mann með honum j'fréttum
við síðar að það var French hers-
höfðingi frá New Castle. Þeir
voru skrautlega búnir og komu
beint yfir götuna, stefndu að prent-
smiðjunni og námu staðar við dyrn-
ar. Keimer fór tafarlaust til dyr-
anna og hélt að þetta væri einhver
sem erindi hefði við hann; en ríkis-
stjórinn spurði eftir mér, kom
þangað sem eg var að vinna, fór
um mig mörgum lofsyrðum, sem eg
var ekki vanur að heyra og óskaði
aö fá að tala við mig. Þegar við
höfðum heilsast ávítaði hann mig
hógværlega fyrir það að eg skylcíi
ekki hafa komið til sín þegar eg
kom fyrst til borgarinnar. Hann
bauð mér aö koma meö sér út á
veitingahúsið og kvaðst vera að
fara út þangaö með gömlum kunn-
ingja til þess að drekka glas af
ágæta Madeira víni.
Eg vissi ekki hvaðan á mig stóð
veðrið, og Keimer staröi á okkur
eins og tröll á heiðríkju. Eg fór
samt út á veitingahúsið með ríkis-
stjóranum. Það var á hominu á
þriðja stræti. Á meðan viö vorum
þar inni stakk hann upp á því að
eg byrjaði prentsmiðju á eiginn
reikning; skýröi hann fyrir mér
hvaða tækifæri eg hefði og full-
vissaði mig um að hann skyldi
beita öllum sinum áhrifum til þess
að eg fengi alla opinbera prentun.
Hershöföinginn tók i sama streng-
inn og lofaöi þvi að hann skyldi út-
vega mér atvinnu frá sambands-
stjóminni.
Eg lét i ljósi efasemd um það að
faðir minn mundi samþykkja jætta;
kvaðst Sir WiIIiam þá skyldu skrifa
honum og skýra það fyrir honum
hvílika framtið eg gæti átt með
]>essu móti, og muncli hann láta aö
orðum sinum.
Það var því afráðið að eg skyldi
fara til Boston meö fyrsta skipi og
ætlaði rikisstjórinn að skrifa meö
mér bréf til föður míns. Það var
dálítið einkennilegt aö fá meðmæb
ingar bréf til föður síns frá alveg
ókunnum manni. Þessar ráöagerð-
ir áttu }x> allar að vera leyndar
fyrst um sinn og hélt eg þvi áfram
aö vinna hjá Keimer eins og áður.
Ríkisstjórinn sendi eftir mér öðru
hvoru til miðdagsveröar og fanst
mér það óumræðilega mikill heiöur.
Talaði hann viö mig um alla heima
og geima svo blátt áfram og vin-
gjamlega sem mest mátti veröa.
í kring um mánaðarlokin marz
og april árið 1724 var litlu skipi
siglt til Boston. Rikisstjórinn fékk
mér stórt bréf og lofaði mig á hvert
reipi við föður minn. Mælti hann
með J)ví eindregið aö eg setti tipp!
prentsmiðju i Philadelphia og
kvaöst alls ekki efa þaö að mér
farnaðist vel.
Þiegar fariö var út fjörðinn
steytti skipiö á rifi og laskaðist svo
að leki kom að þvi. Við fengum
versta veður og urðum að ausa alla
leið, tók eg minn skerf af j vi.
Við komumst þó til Boston heilu
og höldnu eftir þriggja vikna úti-
vist; hafði eg verið að heiman i
sjö mánuöi og höfðu vinir minir og
ættingjar engar fregnir haft af mér
allan þann tima. Holmes tengda-
bróðir minn var ekki kominn og
hafði ekki minst á mig i hréfum
sínum.
Þegar eg kom svona óvænt aftur |
urðu allir steinhissa. Allir tóku j
mér þó með einlægum fögnuði og
buðu mig velkominn — nema bróð-
ir minn. Eg fór út i prentsmiðj-
una til j>ess að tala við hann. Eg
var miklu betur klæddur nú en eg
hafði verið þegar eg vann hjá hon-
um; var eg í spánnýjum,fötum frá
toppi til táar, meö úr upp á vasann
og þar að auki 100 krónur í pen- j
ingum. Bróðir minn tók ekki sem
vingjamlegast á móti mér; hann
skoðaði mig i krók og kring og hélt
svo áfram við vinnu sína.
Fólk var ákaflega forvitið og
spurult. Var eg spurður hvað eft-
ir annað hvert eg hefði farið; hvar
eg heföi veriö; hvers konar land
bað væri sem eg heföi verið i:
hvemig mér hefði liðið o.s.frv. Eg
Ieysti úr öllum þessum spumirg-
um; sagði að þar væri gott að vera
og mér hefði liðið ágætlega; sagöist
eg hiklaust ætla þangað aftur.
Einhver spuröi mig hvers konar
æningar væru í gildi þar sem eg
áefði verið; svaraði eg honum með
því að taka hnefafylli af silfri upp
úr vasa mínum og dreifði því út
um borðið. Ráku menn upþ stór
augu viö þá sýn, þvi þeir voru henni
óvanir, með því að bréfpenirtgar
voru notaðir í Boston.
Siðan lét eg þá sjá úrið mitt og
loksins gaf eg þeim nokkra skild-
inga til þess að kaupa sér drykk
fyrir, og fór í burtu. Bróðir minn
hélt áfram við verk sitt, þungbrýnn
og dapur í bragði. Honum mishk-
aði j>essi heimsókn óumræðilega:
vissi eg þaö bezt af því aö þegar
móðir mín talaði við hann löngu
síðar um sættir og óskaði j>ess inni-
lega að við yrörm vinveittir hvor
öðrum og eins og góöum bræömm
sæmdi, þá sagði hann áð eg hefði
móðgaö sig svo í nærveru þeirra
sem hjá honum unnu að hann gæt»
aldrei fyrirgefið mér það. Þar
skjál laðist honum j>ó.
Svo var að sjá sem það kæmi
föður mínum á óvart, begar hann
las bréfið frá ríkisstjóranum; en
hann forðaðist að minnast á það
við mig í nokkra daga.
Þeear Holmes skipstióri kom
sýndi hann honum það; spurði
hvort hann jækti Keith og hvemig
maður hann væri. Bætti hann því
við að hann hlvti að skorta dóm-
greind tilfinnanlega, þar sem hann
styngi upp á því að láta uneling
byrja starfrækslu á eig nn reikning,
sem enn ætti þrjú ár ólifuð til þess
að verða myndugur.
Holmes bar í bætifláka fyrir
Keith eftir megni og leit björtum
augum á alt saman; en faðir minn
var eindregið þeirrar skoðunar að
það gæti ekk' komið til nokkurra
mála, og setti loksins þvert -ciei
fyrir.
Siðan skrifaði hann kurteist bréf
til Sir Wi’liams, þakkaði honum
fyrir þau viðskifti sem hann hafði
vinsamlega heitið mér, en neitaði
að hjHna mér til j>ess að kaupa
prentáhöldin aö svo stöddu, með
þvi að eg væri of ungur eftir hans
skilningi til þes sað mér væri trú
andi fyrir svo ábvrgðarm'iklu starfi
á eiginn reikning, sérstaklega þar
sem slíkt útheimti kostnaðarsaman
undirbúning.
Vinur m'nn og félagi Collins var
póstþiónn þar í bænum; hann var
himinlifandi yfir þeirri lýsingu sem
eg gaf honnm af þessum nýja stað,
j>ar sem eg hafði verið og var fast-
ráðinn í þvi að fara þangað líka.
Á meðan eg beið eftir svari föö-
ur míns fór hann af stað fótgang-
andi 11 Rhode Island, en skildi eft-
ir bækur sinar og áttu þær að koma
með mintim bókum. Hann átti
álitlegt bókasafn og voru þaö helzt
reiknings- og heimspekisbækur;
átti eg aö koma með allar bækurn-
ar til New York; en þar ætlaði
hann að bíða mín.
Þótt faðir minn féllist ekki á til-
lögur Sir Williams var hann glaður
yfir því að betra fólk þar sem eg
hafði verið haföi veitt mér svona
mikla athygli og vináttumerki;
sömuleiðis fékk það honum ánægju
að eg hafði verið iðinn og sparsam-
ur og komið mér nokkurn veginn
fyrir á jafn stuttum tíma.
Þess vegna var }>að að jægar
hann sá að ekki var hægt að sætta
okkur bróður minn og mig, þá sam-
}>ykti hann það að eg færi áftur til
Philadelphia. Áminti hann mig
um aö hegða mér kurteislega við
alla þegar þangað kæmi, reyna aö
ávinna mér almennings hylli og forö
ast skammir óg illdeilur, sem hann
virtist halda aö eg væri hneigður til.
Sagði hann mér aö með stöðugri
starfsemi og spársemi gæti mér ef
fil vill svo safnast fé þangað til eg
væri 21 árs að eg gæti byrjað á
prentsnúðju, og bætti hann því við
að 'ef hann sæi aö eg kæmist áfram
og næði því takmarki sem eg hefði
sett mér, j>á skyldi hann aðstoða
Kaupmannahafnar
Þettá er tóbaks-askjan sem
hefir að innihalcU heimsins
bezta munntóbak.
Munntóbak
Búið til úr hin-
um beztu. elstu,
safa- mestu tó-
baks blöðum, er
ábyrgst að vera
algjörlega hreint
Hjá öllum tóbakssölom
mig þegar tími væri til kominn.
Frekari liðveizlu gat eg ekki
fengið hjá honum, nema nokkrar
smágjafir sem hann og móðir mín
gáfu mér að skilnaði þegar eg steig
á skipsfjöl og lagði af stað til New
York með samþykki þeirra og
blessunaróskum.
Þegar við komum til Newport á
Rhode Island var farið í land á
snekkju; kom eg þar til Jóns bróð-
ur míns, sem var kvæntur maður
og hafði búið þar um nokkurra ára
skeið. Tók hann mér tveim hönd-
um, þvi hann hafði ávalt haft hiö
mesta dálæti á mér.
Hann átti vin sem Vermon hét
og átti útistandandi peninga í
Philadelphia; voru það um $700.
Bað hann mig að innheimta þetta
fé fyrir sig og geyma það þangað
til hann ráðstafaði því. Fékk hann
mér fullmagt i því skyni. Þetta
atriöi olli mér talsverðra óþæginda.
í Newport bættust viö okkur all-
margir farþegar, sem ætluöu til
New York; voru þar á meðal tvær
ungar konur og öldruð, alvarleg)
gáfuleg, stillileg kvekarakona. Eg
hafði gert eitthvert smáviðvik fyr-
ir hana, og hefir það víst áunnið
mér vináttuþel hennar.; þess vegna
var þaö að þegar hún tók eftir því
aö ungu konurnar og eg urðum
kunnugri dag frá degi, og þær virt-
ust fremur sækjast eftir kunnings-
skap viö mig, aö þá kallaði hún á
mig á eintal og sagði;
“Ungi maður; eg hefi velferð
þina i huga, sökum þess aö þú átt
engan vin sem gæti þín og virðist
ekki þekkja veröldina eða þær snör-
ur sem lagðar eru fyrir fætur æsku-
mannsins. Trúðu mér til þess aö
þessar konur eru afar hættulegar;
eg get séö þaö á því hvernig þær
hegða sér; og ef þú gætir þín ekki
leiða þær þig út í einhverja hættu;
þú þekkir þær ekki og þessi aðvör-
un min ier gefin í góöu skyni, ti!
þess að verja þig falli; hafðu min
ráö og skiftu þér ekkert af þeim.”
Eg lét í ljósi þá skoðun mína i
fyrstu að þær mundu ekki vera
eins illar og hún lýsti þeim, en j>á
benti hún mér á ýmislegt sem hún
hafði séð til þeirra, en eg haföi ekki
tekið eftir; og einmitt þau atriöi
sannfærðu mig um að hún hafði í
réttu máli að standa. Eg þakkaði
hienni fyrir holl ráð og lofaði að
fylgja j>eim.
Þegar við komum til New York
sögðu þær mér hvar þær ættu heima
og buðu mér heim til sin; en eg
afþakkaði þaö og má eg lofa ham-
ingjuna fyrir; því næsta dag sakn-
aði skipstjórinn silfurskeiðar og
ýmsra annara muna sem stolíð
hafði verið frá honum. Hann vissi
að þessar konur voru óráðvandar
og lét því tafarlaust leita hjá þeim
þjófaleit; fundust þar hinir stolnu
munir og var þjófunum veitt hæfi-
leg refsing.
Þegar við fórum inn sundið var
þaö rétt meö naumindum að við
sluppum hjá blindskeri, en það að
sleppa við jætta taldi eg mér marg-
falt meiri gæfu.
Þegar til New York kom hitti eg
Collins vin minn; var hann kominn
þangað nokkrum tíma á undan mér.
Viö höfðum verið perluvinir frá
æsku, og höfðum lesið saman bæk-
ur, en hann hafði haft meiri tima
til lesturs og lærdóms, og var að
eðlisfari frábærum gáfum gæddur
til þess aö læra alt er að reikningi
laut; þar var hann mér miklu
fremri.
Á meðan eg var í Boston varði
leg mestu af frítímum mínum til
jæss að tala viö hann. Var hann
bæöi starfsamur piltur og reglu-
samur og mikilsvirtur bæði af ýms-
um kirkjumönnum og öörum vegna
þess hve vel hann var að sér. Var
því alt útlit til aö hann ætti fagra
framtið fyrir höndum.
En á meðan eg var í burtu hafði
hann vanist á áfengisnautn og
komst eg að því bæöi frá honum
sjálfum og eftir annara sögusögn
aö hann haföi verið drukkinn hvern
einasta dag síðan hann kom til New
York, og hagaö sér ósæmilega aö
ýmsu leyti. Hann hafði t. d. spilaö
fjárhættuspil og tapað fé sínu; varð
eg því að borga húsaleigu fyrir
hann, greiða fargjald hans til
Philacíelphia og kosta hann }>egar
þangað kom. Tók eg það mjög
nærri mér.
LANDVÆTTIR.
"Haraldr konungr bauC kunnogum
mannl aS fara I hamförum til tslandz
ok freista, hvat hann kynni segja
honum; sá fór I hvalsliki." — ölafs
saga Tryggvasonar. 33. kap.
Af bækslunum holskelfdi bláhvítur sjór,
er búrhvelið óö gegnum sæinn.
Á útnorðurstindi stóð einmana Þór
og ílgdist á brún, er hann sá hvar fór
sú óvættur furðuleg, ferleg og stór.
Hann fann aö nú reyndi’ á að verja þann bæmn,
sem Ásum gaf síðasta athvarf og skjól,
er útlægir máttu þeir halda
af Dofra, og annes öll úthafsins fól
hin austræna j>okan kalda.
Nú griöastað síðustum veita bar vöm
og vekja þar lið, sem aö dygöi.
í norðri sat ennþá h nn aUni öm;
í austrinu drekinn og fleiri hans böm,
í vestrinu griðungsætt atlögugjörn
en enginn í suðri, er forystu trygði —.
Hann megingjörðum um mitti sér brá
og mundaði hamarinn þungan
úr v'ðjum hneppti hann hafrana grá
og hóf síðan reið út í drungann.
Hann arnarins blundi meö eldingum brá
og eins fór rm griðungsins næði,
en drekans höfgi var þyngri þá
en þorninu svift gætu leiftrin blá.—
En þórdrunur herti um hauður og siá
svo hrygti í biörgum og stundi v'ð flæði.
Úrinn úr bælinu brauzt þá framm,
Bergrisavörðurinn fomi,
og flenti viö nasir en ferlegan hramm
mót fárviðri skók hann og nomi.
Meö ströndum fór Þór sem liggur leið
og lézt ekki heimsókni’m kvíða.
Hann valcb sér staðinn, Vikarskeið
í vigahug trvldum þar fjandans beið —.
HræPósum földuðu fjöllin heiö
en fjallbvljum laust mil'i strandar og hliða —.
Á bergrisa hét hann að bregða nú við
og bæja þeim óvin úr lan ’i,
sem ógnandi, magnaöur ókunn”m sið
meö andfælum stefndi að sandi.
Á Vopnaf'örö búrhvelið opinn óð
og ætlaði land bar ^ð taka,
en ofan úr fjöllunum e’myrja' og glóö
yfir ]>að dundi; sem lifrautt blóð
íitaði fjöröinn, En fram þá stóð
ferlíki mikið á skygðum klaka.
Firn það á búrhvelið felmtri slóg,
þaö förina befti í skyndi
en lagðist til hafs og hélt á sjó
unz hlnsta sól var af tindi.
Á Eyjafjörö síðan það ætlaði inn
meö ærslum og kingisogi.
En örninn sér lyfti úr kaldri kinn
og kom niður dalinn meö herinn sinn,
vængjafang huldi himininn
hret stóö af fjöðrum, úr augum logi.
Ulhvelið blés svo hrein við hrönn
og holskeflum bylti með æði
en rann þó á flótta í óða önn
svo úthafsins djúpi þaö næði.
Svo braust þaö inn allan Breiðafjörö
og beina leiö stefndi að landi.
En ofan úr dölum kom uxahjörð
og aðrar vættir um hálsa’ og skörð;
þau rótuðu björgum og rifu svörð,
og runnu svo niður aö sandi.
Og griðungur einn með org og sköll
þar óö fram á sæinn kalda,
svo titruðu hálsar, fell og fjöll
sem fallandi, bergsprungin alda.
Nú illhvelið sá sér hér ei væru griö,
það undan því sneri á flótta,
og öslaði brimlöðrið suður um Sviö,
en síðan, er Reykjanes var á hlið
þaö blés svo aö Ke'lir buldi við
og beygði svo af, er horfin var Grótta.
Með ströndinni fram þaö lagði leið
og leitaöi staðar, sem dygði.
Og viö því blasti nú Vikarskeið
hjá vognum, sem hlíðin á skygði.
Það virtist svo bentuet að leita hér lands
og láta nú mæðina falla.
En Þór stóð á veröi og þursalið hans
sem þakti alt skeiðið frá bjargi til sands
og mundandi járnstafi magnaði dans
um mela og«hálsa, lautir og hjalla. ‘
Og Miölnir þá tvíhenti týsterkur Þór
og tryll’ist aö varg'num illa;
hann sparn viö jöröu svo spýttist upp sjór
en sprungu fram drangur og silla.
í skelfingaræði þá undan hélt senn
sú örlagavætturin karga.
Og frelsað var heimkynni Ásanna enn
þótt örlögin síðar þá buguðu tvenn,
því sköpum ei geiga guðir né menn,
—þau Rripa heltaki svo marga. —
Þér landvættir íslands! Hvort lifið þér enn
og land'ö vort geymið sem foröum?
því nú eru yfir oss örlögin tvenn
og alt er að ganga úr skorðum.
s —Þjóöstefna.