Lögberg - 22.02.1917, Blaðsíða 2

LÖGBERGr, FIMTUDAGINN 22. FEBRÚAR 1917
Samningsrof
Sameinaða eimskipaféiagsins.
Sökum þess a'ð Eimskipafélagiö er
jafnskylt Vestur-íslendingum og
bræðrum vorum heima, þykir viö eiga
aS birta þessa ræöu, sem skýrir svo
vel hvaöa brögöum Sameinaöa felag-
ið beitir. — Ritstj.
Framsögurceða Magnúsar Péturssonar
í neðri deild.
Stjórn sameinaða félagsins fór þess
á leit í haust í bréfi til yfirpóststjóm-
arinnar dönsku aö samningur þess
um póstgufuskipaferðir milli Kaup-
mannahafnar og Islands um Leith og
Færeyjar frá 7. ágúst 1909 ásamt viS-
bæti frá 191$ veröi skoöaöur sem
upphafinn eða honum aö minsta kosti
frestaS á meSan ófriSurinn stendur.
Heldur félagiS því fram, aS það geti
ekki lengur talist bundiS samningnum
þar sem ófriöurinn gera þaö aS verk
um aö grundvöllur samningsins verSi
aö teljast alveg raskaSur vegna ófriö-
arástandsins.
Eg vil drepa á þær helztu ástæöur
sem félagiö færir þessu til sönnunar
1. Ýmsar tafir skipanna, sem af
ófriSnum leiöa, svo sem rannsókn á
skipunum, hernám og fleira. Sökum
slíkra tafa geti orSið erfitt eöa ó-
mögulegt aö halda uppi umsömdum
feröafjölda.
2. AS allur reksturskostnaöur viS
útgeröina hafi storum aukist, sérstak
lega kolaverS miklu miklu hærra en
fyrir stríöiS.
3. A8 erfitt hafi veriö siSasthSiS
ár aö fá farm á skipin frá íslandi til
Danmerkur og jafnvel einnig til Leith,
en aftur auöveldara aö fá farm til
norskra og sænskra hafna og búast
megi viö hinu sama áriö 1917.
j>á kem eg aö fjoröu höfuöstæS
unni og biS háttvirta deildarmenn aS
taka vel eftir henni — því hún er al-
veg einstök í þessu sambandi, en hun
er sú, aö millilandaferöir skipanna
hafi veriö samkvæmt áætlunum þann-
ig, aö félagiö hafi jafnframt á hendi
nökkurs konar strandferöir án sér-
stakrar þóknunar. Aftur a moti hafi
Eimskipafélag íslands ríflega borgun
fyrir strandferöir, sem í raun og veru
séu lítiö meira eöa annaö en Sam-
einaöa félagiS inni af hendi. Auk
þess seiH landið sjálft sé hluthafi í
því félagi og efli það þannig til sam
ktpni við sig. Eftir nokkrar mála
leitanir viö yfirpóststjórnina dönsku
og stjómarráösskrifstofuna tslenzku !
Kaupmannahöfn hefir félagið nú tek
iS þaS ráö aö rjúfa á oss samninga
Minsta kosti blandast samgöngumála-
nefndinni ekki hugur um aS hér væri
um fullkomiö samningsrof aö ræöa,
|>ar sem félagið ætlar sér nu aS hækka
gtfurlega fanngjöldin og ^uk þess
fækka viökomustöðum. Þetta má sjá
á símskeyti frá stjómarskrifstofunni
íslenzku í Kaupmannahöfn, sem prent-
aS cr aftan viS nefndarskjaliS sem
fskj. I.
Nefndin var á einu máli um þaS
aS ástæöur tímanna gætu á engan hátt
réttlætt slíkt samningsrof og skal eg
reyna aö færa rök fyrir því og fara
þá nánar út i ástæður félagsins og
tek þær i þeirri röö, sem eg áður
nefndi þær í.
Um fyrstu ástæðuna er þaö aS
segja, aö hún er auðvitað rétt, aS
skip geta oft tafist af þessum ástæö-
um. En beint fjárhagslegt tjón af
þeim töfum býst eg ekki viS aö veröi
tilfinnanlegt, því skipin fá nokkuS af
þvi borgaö aftur, þvi allir munu
tryggja skip sin fyrir slíkum töfum.
F.g hefi ekki getaö aflaS mér full-
kominna upplýsinga utn, hve mikiö
stríðsvátryggingin aftur greiöir, en
þaS er áreiðanlegt aö það nemur
miklu af hinum beina kostnaSi, sem
skipin verða fyrir út af töfum, sem
at" ófriönum leiöa, ef ekki allan þann
kostnaS. ÞaS eina sem takandi væri
i mál út af þessari ástæðu, væri þaS,
aS taka ekki of hart á þó einhver
ferS félli úr fyrir ofurefli fvis majorj
VSrar ívilnanir eða tilslakanir geta
aldrei komiö til greina.
Önnur ástæðanum aukinn reksturs-
kostnaS er auSvitaS einnig rétt. En
nefndin fær ekki séö aS þó félagiS
græöi ekki eitts mikið á þessum
samningsbundnu ferðum sínum eins
og öðntm ferðum sínum, að það geti
verið ástæSa til samningsrofs. Eftir
því sem nefndin leit á, bera samning-
amir þaS nteS sér aS félagið hafi á-
skilið sér, aö það þyrfti að græöa
einhverja v'issa upphæð minst, til þess
að halda ferðunum uppi. Síður en
svo. Ef svo væri mætti telja að við
hefðurn jafnan rétt til þess að fá
endnrborgaö af félaginu, ef það hefði
grætt óhóflega mikið á samnings-
bundnum íslandsferðunt. En mér
vitanlega hefir aldrei verið fariS
fram á nokkrar uppbætur, þótt vér
áðttr hefðum oft fulla ástæðu til aS
ætla að Sameinaðafélagið græddi of-
fjár á samningsbundnum ferðum
hingað. Enda býst eg við að félagið
hefSi ekki tekiS þeim málaleitunum
betur en vér nú tökum kröfum þess.
Eg þarf varla að taka þaö fram aö
þessi röksentdafærsla mín er einungis
bygð á sanngirni og samanburði á
ástæSum, en ekki fariö út í lagaskýr-
ittgar. Það verður gert á öðrum
v'ettvang vona eg.
Um þriðju ástæðuna er það að
scgja, að ef það yrði sannað að skip
félagsins ekki gæti tekið farm til
Danmerkur eða Leith nema a hættu
að annaðhvort að verða hernumin
eöa jafnvel sökt, þá virtist nefndinni
að komið gœti til mála að þau tækju
farm til norskra eöa sænskra hafna,
með því aS þar væri þó um ofurefli
ývis major) aS ræða. ASrar ívilnanir
af þeirri ástæðu óhugsandi.
Þá kem eg að fjórðu og stðusru
ástæðunni. Virtist oss su astæða
næsta broskg, en lýsir þó vei hug
UR KVÆÐUM EFTIR HINRIK HEINE
Þýtt af HANNESI HAF9TEIN
I.
Einmana bjarkarstofn bíður
á blásnum, norðlenzkum hól------
í þungu hálfmóki horfir
á hrímið, sem barið fól.
Hjann dreymir um fíkjueik fagra,
sem fjarri, á suðrænni lóð,
alein og breyskin bíður
á brennandi kletta slóð
II.
Unglingur elskar stúlku.
Hún annan mann vill fá,
en sá vill aftur aðra
og eiga gengur þá.
Stúlkan af handahófi
“herra” tekur aér þann,
sem fyrstum föng á verða.
það fær á hinn unga mann.
J?að er svo eldgömul saga,
sem altaf verður þó ný;
og flónin sem fyrir því verða,
þau fá ekki bót við því.
III.
pær hafa pínt mig og plágað,
og pintaðan látið mig þjást,
sumar með sjóðandi hatri,
sumar með brennandi ást.
pær hafa æti mitt eitrað
og eyðilagt drykkjarföng skást,
sumar með sjóðandi hatri,
sumar með brennandi ást.
En, sú sem mest hefir sært mig
og sett mig í kvalanna slig,
hún hefir aldrei elskað
og aldrei hatað mig.
IV.
f hryggum huliðs draumum
eg horfði mynd ’hennar á,
þá sá eg að leyndu lífi
í ljúfa svipinn brá.
Mér virtust varirnar brosa
og viðkvæmt hrærast brár,
í augunum eitthvað glóði
sem angurblíðu tár.
pá fann eg og tár mín fljóta
um fölan vanga stig.
6, aldrei því enn get eg trúað
að alveg eg mist hafi þig.
V.
Hví er í auga mínu
hið eina, staka tár?
pað hefir lejmst þar lengi
um löng og döpur ár.
pað átti sér allmörg systkin,
sem öll eru horfin braut,
þau hurfu í myrkur og mótbyr
og með þeim gleði og þraut.
Og fagra blástimið blíða,
sem brosti í hjarta mér
þessari þraut og gleði,
sem þoka horfið er.
Og jafnvel ástin einnig,
sem eimur hverfa hlaut.
pú eldgamla, einstaka perla,
hverf einnig þú á braut.
VI.
pú ert sem blómstrið eina
svo yndishrein og góð.
Er lít eg þig, ljúfsár klökkvi
læsist um hjartaslóð.
Mér er sem eg ætti að blessa
yfir þig, silkirein,
og biðja guð að þú geymist
svo góð og yndishrein.
VII.
Við ókum í vagninum austan
alein um koldimma nótt.
Við fórum að faðmast og kyssast
með f jörugri spaugsyrðagnótt.
En svo þegar aftur eldi,
hve urðum við forviða þá!
pví milli okkar sat Amor,..........
ólukkans lómurinn sá.
VIII.
Að þínum brimhvíta barmi
beygi eg höfuð mitt,
og hljóðlega get eg hlerað
hvað hjartað gimist þitt.
Hermenn um hliðin ríða,
og hljóðfæri þeyta sín.
Á morgun frá mér mun flögra
fallega stúlkan mín.
En farir þú frá mér á morgun
eg finn þó — í dag ertu mín,
og teyga því tvöfalda sælu
við tálfögru brjóstin þín.
IX>
Mig eitt sinn dreymdi afarmikla sléttu,
alþakta svölum, djúpum, hvítum snævi,
og undir mjöllu svalri sjálfur lá eg
og svaf inn höfga, kalda dauðablund.
F,n o’n úr dimmu himin hæða hvolfi
horfðu á leiðið blíðu stjömu augun,
ástmeyjar augun, og þau lýstu sign
svo ástarbjört og heiðskír, full af ró.
X.
Of seint þín blíðubros mér skína,
þinn bljúga hug of seint eg finn,
þær tilfinningar urðu úti,
sem eitt sinn rak burt kuldi þinn.
Of seint mér endurást þín birtist
og augnalit þín funaheit;
þau falla á hjartað alveg eins og
árdegisskin á dánar reit.
pó fýsir mig að fá að vita:
hvert fer vor sál, er deyjum vér?
Hvar er sá blær, sem blaktað hefir
og blossi sá sem slokkinn er ?
XI.
Sönglaus var eg og sár um hjarta
svo afar lengi. Nú aftur kveð eg.
Alt eins og tárin óvörum koma
svo koma ljóðin alt í einu.
í óði get eg aftur kvartað
um miklar ástir og meiri sorgir.
Um hjörtu’, er illa una sarnan,
en springa þó ef þurfa að skilja.
XII.
Tilvitnunum helgum hættu,
hættu þessum lausa vonum:
Reyndu að svara, hreint og hiklaust
heldur rækalls spumingunum:
Hví má saklaus, blóðgum benjum,
bera krossins þungu nauðir,
meðan sigri, heill og heiðri
hrósa fantar dygða snauðir?
Si
Hvað má valda? Er ei alveg
allsvaldandi drottins máttur,
eða ræður hann eigi þessu?
ó, það væri níðings háttur.
legur og jafnframt stórhættulegur
fyrir sveitir þær, er til smærri hafn-
anna sækja, einmitt nú þegar svo af-
arerfitt er um allar samgöngur og
aðdrætti á sjó.
ÞaS er vel þess vert aS íhuga
hvernig ástandið er hjá oss þegar
SameinaSa félagið reiöir aö oss
hnefann. SamgönguútlitiS þannig og
ófriöarástandiS aö vér eigum allra
erfiöast með að afla oss sjálfir sam-
gönguóbta. Gæti þetta veriö nokkur
vottur drengskapar félagsins? Og
undarleg tilviljun er þaS aS hnefi
þessi ríður aö oss, einmitt meðan Eim-
skipafálagið liggur í sárum.
Nefndin álítur þetta samningsrof
eins og hverja aöra kúgunartilraun.
Tilraun til þess aS kúga fé út úr þjóS-
inni á þessum erfiöu tímum, og fanst
nefndinni ekki liggja nema ein svör
viö því, þau svör sem þessi tillaga
ber meS sér, að láta ekki þannig oröa-
laust brjóta rétt á sér.
Menn kunna aö segja aS ekki þýSi
aS spyrna á móti broddunum og þaS
af tvennu: Fyrst því aS þaö sé
gagnslaust, því samningarnir séu
þannig úr garöi gerðir aS ekki muni
hægt aS hafa hendur í hári félagsins.
Um þaS skal eg ekki dæma. Úr því
veröa lög og dómstólar aö skera. En
þló þaö vitanlega væri gagnslaust, þá
finst oss sómi landsins liggja viö aö
taka ekki slíku meö ))ökkum. Ef
býst viö því ef einhver ætti aö hlýSa
og hann sæi ekki aS hann gæti viS
þaS sloppið, aS enginn myndi lá hon-
um þó hann reyndi áS malda í móinn,
en kysti ekki strax á vöndinn.
Þá er hitt aS þaS sé áhætta aö troSa
illsakir viö félagiö vegna þess aS þaö
geti þá alveg hætt siglinpim hingaö,
en úr því gætum viö ekki bætt. Get-
ur veriS. En ekki óttast eg þaS svo
mjög. Þess er aS gæta aö Danir
og danskir kaupsýslumenn hafá engu
síður hagnaö af aö engin tregSa verði
á siglingum milli íslands og Dan-
merkur og býst eg því ViS aö Danir
legöu alt kapp á aS þessar ferðir
héldu áfram eins og veriS hefir. Eg
á erfitt meS aö trúa því aS SameinaSa
félagiS vildi verða til þess, aS slíta
nokkurn af þessum bláþráSum, sem
enn tengja oss viS Danmörku.
Vér treystum því þessvegna, allir
nefndarmenn, aS hin hæstv. stjórn
geri sitt ítrasta til þess aS sjá rétti
vorum borgið, en taka ekki blíðlega
refsivendi SameinaSa félagsins.
—ísafold.
HEIMSINS BEZTA
MUNNTÓBAK
Kaupmannahafnar
Hefir góðan
keim
Munntóbak sem
endist vel
Hjá öllum tóbakssölum
>1
pannig vér í þaula spyrjum
þar til loksins stungið verður
moldarlúku upp í okkur.
En er nokkurt svar í slíku?
XIII.
Hún Gæfa er stássmey, laus í lundu,
sem lengi stenzt ei við um kjurt.
Hún strýkur hár þitt upp frá enni
og eftir kossinn stekkur burt.
En öldruð húsfrú óhamingja
fær yndi hjá þér dável fest.
Hún segist víst ei annríkt eiga
og inn til þín með prjóna sezt.
Vestan um haf.
þessa danska félags til Eimskipafé-
lagsins íslenzka. Eg býst viS aS
flestir kannist viö aS sama hljóðið
er í þessari ástæöu eins og í sím-
skeytinu alræmda, sem bezt hjálpaði
Eimskipafélaginu. Enda skil eg ekki
í öðru en aS eins verSi nú. hessar
aðfarir Sameinaða félagsins eiga að
vckja alla góða Islendinga til þess að
efla sem fyrst og sem mest Eimskipa-
félagið íslenzka. AS koma meS sem
eina ástæðu fyrir samhignsrofi, þó
vér styrkjmn F.imskipafélagiS til
strandferöa, nær auSvitaS ekki nokk-
urri átt. Því til sönnunar vil eg
lænda á aS jafnframt og samiS var
viS Sameinaöa 1909, var einnig samiS
viS Thore og því veittur styrktur til
strandferSa. Ekki hefi eg heyrt aS
SameinaSa kvartaði um aS þaS-væri
þá rangfæti beitt. Nei, hér talar aS
eins öfund og övild Sameinaöa fé-
lagsins yfir vinsældum íslenzka Eim-
skipafélagsins. A8 kvarta undan
strandferðastyrknm e. f. íslends er
enn meiri fjarsæöa vegna þess, aS
þaS var vitanlegt aö Sameinaða fé-
lagið hafði beinlínis haft hag af þeim.
Sérstaklega af GoSafossferSunum.
Því aS GoSafoss flutti vörur á smá-
hafnirnar, sem SameinaSa þannig
losnaði viö og gat því flutt sína
farma mestmegnis til stóru hafnanna.
En j>aS liggur í augum uppi, að er
stórgróSi. Enda hefi eg heyrt^ haft
eftir skipstjórum SameinaSa félags-
ins aS jæir telji þaS sérstakt happ
fyrir félagiS, hve vel Goöafoss hefir
rækt smáhafnimar sérstaklega á
Húnaflóa. Um leiö og eg bendi á
þetta skal eg enn fremur benda á
þaS atferli SameinaSa 1916, sem í
framkvæmdunum aS minsta kosti
nálgast bersýnilega samningsrof. A
áætlunum 1916 er aS vísu svipaður
hafnafjöldi eins og á áætlun jæirri,
sem lögS var til grundvallar viS samn-
inginn 1909. F.n viS margar þessar
hafnir er sett sú athugasemd, aS
þangaö verði aðeins komiS, ef nœgur
flutningur býSst. Þetta hefir svo í,
reyndinni oröið j>annig, aS skipin
hafa aldrei á þessa staSi komið.
Segja líklega að aldrei hafi boSist
nœgur! flutningur. Þetta nær auS-
vitað engri átt. ÞaS mætti undarlegt
heita ef á árinu 1916, þegar sam-
göngur voru Verstar hér við land,
ekki heföi veriS hægt aS fá nœgan
flutning til þeirra hafna, sem félagiS
áriS áður ætíð hafði nægan flutning
til, j>egar allar samgöngur voru greiö-
ari. Sem dæmi upp á þetta skal eg
nefna þaS, sem hér er kunnugast,
Húnaflóa-hafnirnar, Hvammstanga,
Boröeyri og Hólmavík. ÞangaS komu
skip sameinaSa félagsis aldrei síðast-
liðiS ár, en höföu áður komiS á þær
hafnir 4—5 sinnum á ári. Meira aS
segja Hólmavík var á áætlun eina
ferS alveg skilyröislaust, en skipiS
kom þangaS alls ekki þrátt fyrir j>aS.
Þetta er undarlegt háttalag, en
þeir sem kunnugir enj þykjast fara
nærri um ástæðuna aS hún muni vera
sú, að einn kaupmaöur á j>essum
stöSum hefir sýnt sig of mjög hlynt
an Eimskipafélaginu og notað skip
|æss. En þetta mun heldur ekki vera
einsdæmi. FélagiS hefir veriS víöa
óvanalega stirt viS smærri hafnir, til
dæmis hefir þaö komiS fram bæði á
Blönduós og Sauöárkrók aö það sum- ^
part hefir neitaS flutningi til stór-!
bæja eða þaS hefir hlaupiö burt af
höfnunum öllum aS óvörum. Senni-
lega til Jæss aö geta fermt sig ein-
göngu á stóru stööunum.
Eg get ekki stilt mig um aö nefna
enn eitt dæmi. Um eitt skeið í sum-
ar vantaöi salt á NoröurfjörS og
Reykjafjörö, svo njenn uröu aö tals-
verðum mun aö hætta róörum, en
fiskirí gott. Svo vildi til, aö salt fékst
þá hér í Reykjavík og “Ceres” lá
hér þá og átti aö fara noröur. Lofaöi
hún aS taka saltiö, en jægar norður
kemur hefir hún ekkert salt meö.
liejajfj ega ijejoai n>i9J dj^s necj
uias jec} ‘jjafi juXjjsegpjS i gcijAgne
gecj jjj -jgjXijjjs npujaujnge gaui jjj
unpæe jgjeij óc( gecj uias ‘eujeij pi
uindi>ise>ine g.aui jnjoA epuas ge ijj
jsjXii Jijaii giSsiaj ge ssacj ejaS eui jn
-xuajjuug -uinuipp mtuXp >pj>i jn gj
-lies gaut d;>is j^Bjsjas eclne>[ ge jegis
EgJa,A ge jjtq oas 3o ‘emtj ujn^ou mn
ge>(s;j ;>i>ia ejaá ge gecj eSai^ejsjas
‘uuaiix jjjXj uofj-jojs gejjAgne jea
Ejjad ->iiAef>iXa>j i iac} ejj dpfiH
farmgjald við föstu áætlanaskipin.
Eg sé mér ekki fært aS halda lengra
út í aö telja upp syndir félagsins síö-
astliöið ár. Mér hefir ekki enst tími
til aö afla mér upplýsinga um þaö.
Bn þar sem þetta, sem eg hefi sagt,
á aðeins viS um þaö svæöi, sem eg
sérstaklega Jækki, j>á efast eg ekki
um aö ýmsir aörir háttv. deildar-
menn geti komiö meS svipaöar sögur
úr sínum eigin sveitum.
En nú ætlar félag þetta ekki lenguT
aö láta sér nægja aS brjóta samn-
inginn á sama hátt og 1916 í smærri
atriðum, heldur alveg rjúfa hann meö
þvi aö hækka gífurlega farmgjóldin
óg sleppa znðkomustöðum. Þetta sést
greinilega á fskj. I viö n.á.l. og enn-
ifremur sést þar aö aðrir skilmálar
séu ófáanlegir. Hve mörgum viö-
komustööum félagiö ætlar aö sleppa
er ekki unt aö segja, vegna jæss aS
engin áætlun er komin, og vafasamt
hvort nokkur áætlun verður samin
ööruvísi en þá jafnóðum.
Afleiöingin af þessu samningsrofi
er tvennskonar skaöi fyrir land og
IýS.
Fyrst og fremst ætlar félagiS sér
aö draga stórfé úr vösum landsmanna
meö farmgjaldahækkuninni. Hve
miklu það muni nema, veröur ekki
sagt með vissu, en óhætt mun aS full-
yröa aö þaö veröi ekki minna en hálf
miljón króna.
Hinn kaöinn sem af því leiöir aÖ
höfnum er slept getur oröiö gífur-
(Frh.).
í síðasta blaSi birtist ritgerö eftir
Árna Sv'einsson um þetta efni. Þótti
oss þaS aö bera í bakkafullan lækinn
að hafa meira um þaö i sama blaöinu.
Hér skal því haldiS áfram.
Eitt af J>ví sem séra Magnús Jóns-
son finnur Vestur-íslendingum til
foráttu er þaS aö þeir tali illa um
ættjörS sína og heimaþjóö. KveSur
hann þaS gera lifiS vestra óbærilegt
aS vita um kuldann og lítilsviröinguna
til íslands; alt eigi aS vera þar litil-
fjörlegt og fáskrúðugt. Landiö bert
og nakiS; landskostir engir; HfiS ein-
tómt strit, án nokkurs í aSra hönd.
Þjóöin löt og ráölaus: “Ekki sástu
þetta á íslandi,” segir séra Magnús
aS sé orðtæki Vestur-íslendinga, þeg-
ar bent sé á eitthvað, sem einhvers
þyki viröi. Og segir hann aS þá sé
djúpur fyrirlitningar- og lítilsvirðing-
ar blær í röddinni.
Þessu eru sumir prestinum afar-
reiöir. En látum oss skoöa þaS meö
sanngimi og stillingu, j)ótt vér eig-
um sjálfir í hlut. Þvl er þýöingar-
laust að mótmæla, aS höf. fyrirlest-
ursins segir hér sannleika. Vér höf-
tim sjálfir heyrt }>etta og átt í mörg-
um deilum út af því.
En }>ótt þaS sé satt er þaS einungis
hálfur sannleikur. Þeir menn eru
hér til — og þaö of margir — sem
alt bera saman hér og heima, einung-
is í því augnamiði aS rýra álit alls
heima, en auka þaS hér.
Þeir menn og þær konur eru hér
til, sem aldrei eSa sjaldan minnast á
ættjörö sína nema meö fyrirlitning
og litilsviröing. ,En jæssir menn eru
undantekning frá reglunni; J>eir eru
tiltölulega fáir af fjöldanum, og þeim
fækkar ár frá ári.
kváSu Hjört geta skýrt ástæöuna án
j>ess. Hann var fús til þess: “Þegar
þiö athugið höfuöin á hveitistöngun-
um”, sagöi hann, “j>á finniö þiS þaö
út aS höfuðin á stöngunum sem
standa beint upp i loftiö, eru tóm og
þar af leiöandi létt; ekkert nema
hismi. Hin aftur á moti, sem niður
hanga, eru full af heilbrigðu og
þroskamiklu korni. Svona er þaö
meö Islendinga. Þeir bera margir
höfuöin álút, eins og sumar kom-
stengurnar og af sömu ástæðum,
Englendingar þar á móti bera j>au
beint og hátt — og ástæöan er skilj-
anleg.”
Þetta er einhver mesta uppáhalds
saga, sem Vestur-íslendingar eiga.
Og af hv’erja? Vegna þess aö þeir
jjola ekki að heyra því 'niSrað sem
íslenzkt er, en fyllast stolti fyrir hönd
þjóðar sinnar, þegar henni er hrósaö.
Þetta er reglan; þetta er það al-
menna; svona eru Vestur-íslendignar
yfir höfuð. Þess vegna er þaö ekki
sanngjarnt af séra Magnúsi aö skrifa
lýsingu af oss, eins og hiS gagnstæða
eigi sér staö alment.
Hins vegar sæmir þaö oss alls ekki
aS hlaupa upp til handa og fóta og
krossfesta prestinn meö stóryröum,
þótt honum hafi oröiö þaö á aö fara
lengra en góðu hófi gegndi i staö-
hæfingum sinum. Hann er hér að-
eins stutta stund; honum dauSleiðist;
hann brennur og logar af ættjarSar-
ást. Hann þolir þaS ekki fremur aS
niSrunarorö sé sagt um þjóö hans og
land, en nýtrúlofaöur maöur j>olir aö
unnustu hans sé misboSiS. Hann
heyrir lítilsvirSingarorS í garö ætt-
jarðar sinnar og hjarta hans blæðir
hennar vegna. Hann finnur ranglæt-
iS — og honum finst þaS enn þá til-
finnanlegra en þaö er i raun réttri;
hann lætur tilfinningarnar ráSa ef til
vill hlutfallslega meira en skynsent-
ina — þannig er öll ást Hann finnur
ef til vill til þess aö sumt af þvi sem
sagt er sé satt, en þaö særir hann aS
heyra þaö og hann hugsar eins og
Þorgeir i Vík: “Hún er ]>ó alt um
|>aS mín”; Hann gerir sér ekki grein
fyrir því aö }>eir eru einungis fáir,
sem ntóöurníSingar hafa gerst og illa
tala um ættland sitt; ósanngirni hinna
fáu stækkar honum og vex í augum
og liann fyllist bæöi gremju og reiði,
sem hvorttveggja en náttúrlegt — en
jtessar tilfinningar hlaupa svo meö
hann i gönur og hann verSur ósann-
gjarn í dómum sínum sjálfur; kastar
[>angaö hnútum sem j>ær eiga ekki
heima —• kastar þeim í andlit Vestur-
íslendinga yfirleitt, i stað þess aS
beinast einungis aö þeim fáu undan-
tekningum, sem virkilega eiga þaS
skiliS.
Svona skiljum vér þetta, og förum
j>ar í vorn eiginn barm. Aðrir geta
farið í sinn barm og munu þeir finna
þar eitthvaö svipaS, ef jæir leita vel
og samvizkusamlega.
Umboðsmenn Lögbergs.
Jón Péturson, Gimli, Man.
Albert Oliver, Grund, Man.
Fr. Frederickson, Glenboro, Man.
S. Maxon, Selkirk, Man.
S. Einarson, Lundar, Man.
G. Valdimarson, Wild Oak, Man.
Th. Gíslason, Brown, Man.
Kr. Pjeturson, Hayland, Man.
Oliver Johnson, Wpgosis, Man.
A. J. Skagfeld, Hove, Man.
Joseph Davíðson, Baldur, Man.
Sv. Loptson, Churchbridge, Sask.
A. A. Johnson, Mozart, Sask.
Stefán Johnson, Wynyard, Sask.
G. F. Gíslason, Elfros, Sask.
Jón Ólafson, Leslie, Sask.
Jónas Samson, Kristnes, Sask.
Guðm. Johnson, Foam Lake, Sask.
C. Paulson, Tantallon, Sask.
O. Sigurdson, Burnt Lake, Alta.
S. Mýrdal, Victoria, B.C.
Guðbr. Erlendson, Hallson, N.D.
Jónas S. Bergmann, Gardar, N.D.
Sigurður Johnson, Bantry, N.D.
Olafur Einarson, Milton, N.D.
G. Leifur, Pembina, N.D.
K. S. Askdál, Minniota, Minn.
H. Thorlakson, Seattle, Wa9h.
Th. Símonarson, Blaine, Wash.
S. J. Mýrdal, Pt. Roberts, Wash.
^ “ — ------------------------
v'æri fivjuí opnu þingi afrit af öllum
skjoluin oj;reikningum í sambandi viö
þinghúsbygginguna áriö 1916. Stjórn-
in sagöi aö allir þingmenn h fðu aS-
gang aö öllum þessum skjölum hjá
reikningslaga nefndinni' og kvaS þaö
nægja, enda væri þaö miklum og ó-
}>örfum kostnaöi undirorpiö að taka
afrit af öllum þeim ksrifum og skjöl-
um. Þessu var þó haldiö til streytu
af hinum. Hhos. H. Johnson verka-
málaráSherra kvaS sanngjarnt aö biS-
i'ö væri meö jæssa kröfu þangað til
búið væri aS skoða reikningana hjá
reikningslaganefndinni. Ef j>á væri
eitthvaö athugavert eöa ekki fengist
alt sem heimtaö væri kv'aöst harrn
telja kröfuna sanngjana, annars ekki.
Hinir héldu samt fast viS sinn keyp
og sagöi þá stjómin, aS bezt væri að
gera þeim þetta til geös. Atkvæöi
voru síðan greidd og voru allir ráö-
herrarnir meö andstæSingunum, en
allir óháöir menn á þingi og flestir
liberal þingmenn (aðrir en stjóminý
voru á mtóti. Tillagan var því feld
meö 24 atkvæðum gegn 14.
Þetta er gjörsamlega ólikt því, sem
hér hafa menn átt að venjast ÁSur
hefir stjórnin gert alt mögulegt til
þess aö hindra opinberun skjala og
reikninga; nú greiöir stjórnin sjálf í <
einu hljóði atkVæSi meS þvi aö vikiö
sé jafnvel út af almennum venjum til
jæss aö alt verði sýnt sem glöggæt.
“Sá serri engum brögöum beitir j>arf
ekkert aö hylja.”
Mikilvægar breytingar.
f því er ósanngirni prestsins fólgin
aö hann talar ,tim þetta atriði eins
og þaö væri reglan, en hitt undantekn-
ingin. Þar kjátlast honum. Menn
eru hér yfirleitt tengdir trúum bönd-
um viö þjóð sína og Jand. íslending-
ingurinn kemur fram glögt og greini-
Iega svo aö segja viö hvert tækifæri.
Hér er fjöldi manna og kvenna, sem
miklu frernur geta sjálfir j>olaö
hnútukast og lastyrði, en heyrt þau
itm ísland.
Jafnvel menn setn hér eru fæddir
og uppaldir geta ekkj heyrt orö af
kulda talað til íslands eöa nokkru
niSraö sem íslenzkt er, án J>ess aö
fyllast heilagri vandlætingu.
Til er saga um séra H. Leo, sem
skýrir ]>etta. Hann var á gangi meö
nokkrum enskum námsmönnum hér í
bænum. Séra Hjörtur hefir þann siö
jæear hann er í buneum hugsunum
aö hann gengur niðtirlútur. “Hvernig
stendur á því aö íslendingar hengja
niöur höfuöiö þegar þeir ganga?”
spuröi einn hinna ensku.
“HafiS bið nokkru sinni tekið eftir
hveitiakri?” snuröi presturinn. “Já.”
seeia þeir. “Hafiö þiö aögætt j>aö
að sumar komstaneirnar standa beint
ttpn í loftið. en höfuöiS á öömm hane
ir niönr?” “Tá,” svara þeir: “HafiS
þiö svo nokkum tíma skoöaö þessar
kornstengur og athueaö hvernie á
þessn stendur?” Nei, þaö höföu þeir
aldrei gert. ‘.Komiö þiö meS mér út
á a^"r t'ilta kindur. rétt áöur en fariö
er aö slá aö haustinu, oe skulttm viö
athuga þetta.” ÞaS fanst þeim óþarfi;
Lagafrumvarp er fyrir þinginu
þess efnis aö gera viöauka viö vín-
bannslögin í Manitoba. Eru þær viö-
aukagreinar, sem fariS er fram á,
nieöal annars Jæssar :
1. ÖIl flutningsfélög f'jámbrautar-
og öntiur) verSi ag gefa stjóminni
skrá yfir alla áfengisflutninga og öll
félög sem áfengi panta Veröi aö gera
þaö sama.
•Þessar breytingar eru fram komn-
ar vegna þess aö E. H. Curton
starfsmaður stjórnarinnar hefir feng-
iS 15 menn sektaða í Le Pas og
Dauphin án jæss aö leynilögregla
kæmi til; aöeins meö þvt aö skoöa
flutningsskrár járnbrautarfélaganna.
Einn maöur í Le Pas haföi fengiS
flutta til sín 275 potta á rúmum mán-
tiöi. Maðurinn var kæröur fyrir vín-
sölu, en kvaöst ekki hafa seld heldur
gefiö vinuu sínum í staupinu heima.
Þá var hann kærSttr um aö líöa
drykkjuskap á heimilinu, fundinn sek-
ur um J>aö og sektaður. Hættir því
heimili hans að veröa prívat hús
samkvæmt lögunum og má þar ekkert
áfengi v’era þess vegna.
2. önnur viöattka greinin er, sú
að embættismenn stjómarinnar geti
tneð valdi fariS inn í hús ef grunur
leikur á aö þar sé ólögleg áfengfs-
veiting.
“Telegram” liamast á móti Jæssum
breytingum og heldur uppi vörn gegn
eitumautninni.
Stúlkubarn frýs til dauðs.
í bylnum á föstudaginn viltist sex
ára gömul stúlka á leið heim frá
skóla nálægt Russell í Manitoba og
fraus til bana. Hún hét Nellie
Z'erudlo. Þegar farið var aö ditnma
fór foreldrum stúlkunnar aö leiöast
eftir henni. Var fvrst haldiS aö hún
heföi hafst viö í skólanum, en j>aö
var ekki. Leitað var um allan bæinn
og grendina og fanst stúlkubamið
loksins klukkan 9 um kveldið mílti
frá bænum og var hún þá frosin til
dattös.
II.
Maður að nafni S. Springer og var
aktýgjasmiður í Whitemouth, Man.
lagöi af staö 10. þ. nt. til }>ess aö
heimsækja kunningja sinn er heima
átti fjórar mílur frá bænum. MaS-
urinn haföi veriö illa búinn, en veð-
nrharka mikil. Er fólki íór aö leiö-
ast eftir honum var farið aö leita og
fanst hann j>á helfrosinn skamt frá
veginum. Haföi hann kveikt j>ar eld.
Hann var ungur maður nýkvæntur.
Kennara vantar
„Ólíkt feví sem var í
fyrri daga.“
Þegar þingmenn kröfðust ein-
ftverra upplýsinga um fjarmál folks-
ins hér í Manitoba í fyrri daga var
það venjulega felt í þinginu, sökum
}>ess aö stjórnin skipaði fylgjendum
sínum aS greiöa atkvæöi á móti því.
Alveg öfugt viö þaö for mal í
þinginu 15. þ. m. Andstæöingar
stjórnarinnar kröföust þess aö lögö
fyrir Lögberg skóla No 206, fyrir
átta mánaöa tíma, frá 15. marz
næstkomandi. Kennarinn veröiir
að hafa annars eða þriðja flokks
kennarapróf, gildandi í Saskatchew-
an. Umsækjandi tilgreini kaup,
mentastig og æfingu viö skóla-
kenslu, og sendi tilboS sín fyrir lck
febrúar mánaöar til undirritaös.
Ohurchbridge, Sask., 29. jan. 1917.
B. Thorbergson, Sec.-Treas.