Lögberg - 08.03.1917, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 8. MARZ 1917
£ HI
SPRINC&j
9 ili
CATAtOGUE N«S3
» M«rr
CANAO,
NORTHERN CROWN BANK
Höfuðotóll lðggiltur $6,000,000 Höfuðstóll grciddur $1,431,200
Varasjóðu......$ 715,600
Formaður - -- -- -- - Slr I). H. McMIIjIjAN, K.C'.M.G,
Vara-íormaöur - -- -- -- -- Capt. WM. R0BIN80N
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G. J. H. ASHDOVVN, W. R. BAWLF
E. F. HUTCHINGS, A. McTAVISlI CAMPBELL, JOÍIN STOVEIj
Allskonar bankastörf afgreldd. Vér byrjum reikninga við einstaklinga
eða félög og sanngjarnir skilmálar veittir. Avlsanir seldar til hvaSa
staSar sem er á íslandi. Sérstakur gaumur gefinn sparisjéSsinniögum,
sem byrja má meS einum dollar. Rentur iagSar viS á hverjum sex
sem byrja má meS 1 dollar. Rentur lagSar viS á hverjum 6 mánuSum.
T- E. THORSTEINSSON, Ráð*maður
Cor. William Ave. og Sherbrooke St., - Winnipeg, Man.
r7a^r^r?éSir?éST7sÁir^^'r^ir?éN^r7éÁir^rýiÝi^r(^
og móöir hennar áttu heimaÁ svolitlu
húsi rétt við skógarjaðarinn, og þeg-
ar þær gátu ekki lengur fundiö neitt
vatn að drckk^ varð veslings móSir
litlu telpunnar veik af sótthita, og
hún var alt af aS biSja ,um aS dreypa
á köldu vatni, þangaS til Htla stúlkan
gat ekki lengur boriS þaS og tók litla
tinsleif og hélt af staS alein út í
ditnma nóttina. Hún hélt áfram og
áfram gegn um myrkviSinn og leitaSi
alstaSar aS litlum læk eSa uppstrettu,
Það er góður keimur
að brauðinu sem búið er
til úr heimsins bezta
hveiti, en það er
PURITV FLOUR
More Bread and Better Bread
Allir reikningar þess og bækur voru
fyrirvaralaust heimtuS til yfirskoSun-
ar, þegar félagiS átti sízt von á og
eftir nákvæma rannsókn, þar sem
reynt var meS öllu móti aS finna eitt-
hvaS tortryggilegt var þaS sannaS aS
alt var í betra lagi en dæmi séu til um
Slík félög.
Þess má því vænta meS fullu trausti
aS verkiS verSi samvizkusamlega af
hendi leyst í alla staSi og mönnum
veitt vinna viS þaS samkvæmt því,
sem sanngjamt er, án tillits til nokk-
urs annars.
Stóra sleifin.
. Bftir G. Faulkner.
Eitt heitt sumarkveld sátu börn og
móSir þeirra á hlaS-svölunum og
voru aS horfa á stjörnurnar blikandi
á himninum.
“Líttu á stóru sleifina,” sagSi einn
af drengjunum; “hvaS hún er fjarska
björt í kveld. SérSu þessar tvær
stjörnur þama þær eru leiSarstjörnur
og vísa alt af beint á NorSurstjörn-
una? ÞaS er stjarnan sem farmenn-
irnir fara eftir, þegar þeir sigla skip-
um sínum yfir höfin.”
“Já”, sagSi eitt af yngri börnunum,
“eg sé NorSurstjörnuna fjarska vel
núna. Veiztu, mamma, þeir sögSu
okkur í skólanum, aS á Englandi sé
Sleifin köIluS KarlsreiSin, ’því reiS
þýSir vagn; en mér sýnist þaS ekki
vera neitt líkt vagni, sýnist þér?
“Nei”, svaraSi stóri bróSir; “eg er
því sammála, systir, þaS er ekkert
likt vagni, og ekki er þaS heldur líkt
birni, og þó kalla þeir þaS stundum
Stóra björninn, og smærri stjarna-
klasann rétt hjá kalla þeir Litla
björninn.
“Mér sýnist þaS hreint ekki líkt
neinum bimi”, sagSi minsta stúlkan.
“En mér sýnist þaS vera Hkt stórri
sleif og smærri stjörnuklasinn er eins
og lítil sleif.” Æ, mamma, vertu væn
og gefSu okkur söguna um þaS?
“Já”, sagSi móSir þeirra, “eg skal
segja ykkur æfagamla sögu, sem hún
amma mín sæl var vön aS segja mér
þegar eg var lítil telpa:
“Einu sinni, fyrir langa-löngpi, var
óttalegt hallæri um alt land. Sólih
var svo skelfing heit, aS hún þurkaSi
upp allar ár og læki, og af því sem
ekkert regn féll í marga dagj. þjáSist
fólk ógurlega af þorsta. Lítil stúlka
THE DOMINION BANK
STOFNSETTUK 1871
Höfuðstóll borgaður og varasjoour . . $13.000,000
Allar eignir......................... $87.000,000
Beiðni bœnda um lán
til búskapar og gripakaupa sérstakur gaumur gefinn.
Spyrjist fyrir.
Notre Dame Branch—W. M. HAMHjTON, Manager.
Selklrk Branch—M. 8. BITRGGR, Manacer.
fögbri-g
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Pre*s, Ltd.,Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALSIMI: CARRY 2156
SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
J. J. VOPNI, BusinessJVIanaiter
Utanáskrift til blaðsina:
TljE OOLUViaiA PRESS, Ltd., Box 3172, Winnipeg, Har\.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, íjan.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um árið.
Hvað er stjórnin að gera?_
ii.
Verkamanna löggjöfin.
Eitt af aðalköllun hverrar góðrar stjórnar er
það að sjá um hag verkafólksins.
Yfirborð allra borgara landsins er verkafólk.
Um hag þess hefir löngum verið lítið hugsað,
nema nokkra daga fyrir hverjar kosningar.
peir menn hafa því miður verið of margir í
stjómmálum þessa lands, sem hafa farið eins með
fólkið og hjartalausir harðstjórar fara með skepn-
ur sínar. peir hafa þann sið að kvelja skepnur
alla æfi nema stuttan tíma áður en þær eru seldar
til slátrunar. pá eru þær f itaðar og þeim látið líða
vel.
Stjórnmálamennimir margir fara eins með
fólkið. pví er heitið öllu fögru og stundum gefn-
ar gjafir og það alið vel rétt fyrir kosningar. En
svo verður það í launaskyni að ganga eftir vissri
götu að atkvæðaborðinu og hegða sér þar á vissan
hátt, hvað sem vilji og sannfæring segir. J7ví er
slátrað sjálfstæðislega við atkvæðaborðið.
pað er því eins og að koma út í sólskin og heið-
ríkju eftir myrkur og kulda, þegar þjóðinni hlotn-
aðist sú gæfa að fá góða stjóm.
Verkafólkið í Manitoba hefir ástæðu til þess
að bera höfuðið hátt og lofa gæfu sína.
Löggjöf sú sem s^mþykt var á þinginu í fyrra
og gekk í gildi nýlega er svo mikils virði fyrir
verkafólkið í fylkinu, sérstaklega í bæjunum að
vert er að veita henni athygli.
‘Skaðabótalög verkamanna” heita lögin, og
19. Allir vinnuveitendur verða að láta
nefndinni í té nöfn þeirra, sem hjá þeim
vinna og segja hversu há séu laun þeirra.
20. Félag eða vinnuveitandi, sem van-
rækir að tryggja sig, verður að greiða $2Q0
sekt fyrir hvem dag sem það dregst.
21. pegar slys ber að hönflum, sem ann-
aðhvort orsakar dauða eða algerða fötlun frá
vinnu verður verkveitandi að gefa fulla
tryggingu fyrir framtíðargreiðslu skaðabót-
anna.
22. Skaðabótafé þetta má taka lögtaki,
eins og hverjá aðra skuld.
23. Til þess að standast kostnað við þessi
lög, verður hvert ábyrgðarfélag að greiða
nefndinni 7j4% af iðgjaldi því, sem það tek-
ur af þeim sem tryggir sig bjá því.
24. pegar menn veikjast við vinnu sína
og veikin verður talin orsök af vinnunni, þá
skal borga þeim sömu skaðabætur og fyrir
slys. Sama er að segja ef menn deyja af
veiki, sem þeir fengu við vinnu og vinnan var
orsök veikinnar.
f stuttri ritgerð er ekki hægt að lýsa full-
komlega eins mikilvægum lögum og þessum.
En það sem hér hefir verið sagt, gefur mönn-
um væntanlega hugmynd um gildi laganna.
Eru þau svo miklar réttarbætur að þau mega
teljast stórvirki.
Islenzkt þjóðerni.
pað er í mörgu innifalið. pað er ótal
margt sem gera má til þess að halda við ís-
lenzku þjóðerni.
Alt það, sem heldur við endurminningum
máls og þjóðar, lands og lýða. Alt það sem
virðingu vekur fyrir þjóðinni og einkennum
hennar; alt það sem nálægir oss heima þjóð-
inni; alt það sem styrkir , tengir þjóðarbrot-
in saman — já, alt þetta, er til þess að halda
við íslenzku þjóðerni.
fslendingur hér í bænum hefir nýlega
lokið við verk, sem sannarlega snertir ís-
lenzkt þjóðemi og ætti að verða því til efl-
ingar. Maðurinn er p. p. porsteinsson, en
verkið er stór máluð mynd, sem hefir verið
skrautprentuð (lithographed). Hér er stutt
lýsing á þessu verki:
Alls er spjaldið 19x25 þ, en myndin sjálf
15x21 þ. Aðallega er þetta mynd af Vil-
hjálmi Stefánssyni; stór mynd og tilkomu-
mikil; neðan undir henni er mynd af Huldár-
hvammi, fæðingarstað landkönnunarmanns-
ins. Uppi yfir mynd Vilhjálms er skrautrit-
Til vinstri við fslandsmyndina
eru myndir af tveimur mönnum
að slá með orfi og Ijá og hjá því
rituð orðin: “Vestan hafs í
fyrri daga.”
Til hægri þar á móti er maður
að slá með sláttuvél með tveim-
ur hestum fyrir og þessi orð hjá:
“ísland nú á dögum vestra.”
f hominu neðst til vinstri er
íslenzkur bóndabær, hestar og
fólk á túni. par er þetta skrif-
að: “íslenzki torfbærinn er
safngeymir mannvits þess, er
lýsir sem viti fram á sæinn til
glöggvunar farmanninum”.
Til hægri beint á móti er
mynd af “frumbýli vestra” og
þar er þetta skráð: “Frum
býingsárin eru stríðs- og sigur
ár íslendinga í Ameríku. Aldrei
hefi^ íslenzk þrautseigja sýnt
betur þanþol sitt.”
Uppi yfir þessari mynd er
málað stórt og reisulegt hús og
þarritað: “Nýja húsið vestra”
Af þessari ófullkomnu lýsingu
má sjá hvílíkt heljarverk það er,
sem lagt hefir verrið í myndina
og hversu margbreytt hún er,
pað er ekkert vafamál að hér er
sett fyrir íslenzkt auga í veru
legum dráttum margt það, sem
dýpstar rætur á í þjóðlífi voru
og ætti það að geta verið til þess
að halda við fomum og frónsk-
um endurminningum.
að: “íslenzkur frömuður”, en nafn hans
vemda verkafólkið meira og betur en nokkrum I líku letri undir myndinni.
komið til hugar fyrir fám árurru Huldárhvammur er bær í Ámesbygð i
Pað er ekki trulegt, en þo er það satt að ver XT„,. , ,j. , .
höfum talað við nokkra verkamenn, sem ekki hafa y!a íslanck ^r husið sem hann fæddist 1
veitt þessum lögum svo mikla eftirtekt að þeir fynr löngu brunmð og hefir venð bygt ann-
viti hvemig þau eru. að hús á jörðinni, þar skamt frá; en geisli
Er það skaði og illa farið. Verkamenn þurfa sést á myndinni þar sem fæðingarstaður
að vita um þær kröfur, sem þeir löglega geta gert j^jjg var
á hendur auðfélögunum eða öðmm, sem þeir vinna AT * . . , . , *
fyrir ef þeir slasast. Neðst a myndinm er fsland og a það
Aðalatriðin í þessum lögum eru þau sem hér letraðar þessar setningar: “Svo traust við
segir. fsland mig tengja bönd að trúrri ei binda son
1. pegar maður deyr af slysum og lætur eftir við móður” og “Drúpi hana blessan drottins
sig ekkiu en engin börn, fær ekk.ian $20 á mánuði á um d heimsins alla”.
a meðan hun lifir, ef hun ekki giftist aftur. . . , , ,. . ,. , ,, ...
2. Ef hún giftist aftur fær hún í eitt skifti I Fra íslandsmyndinm liggur taug ut til
fyrir öll tveggja ára borgun, og skal henni afhent beggja handa, er hún stundum sýnileg, en
það innan mánaðar frá giftingardegi. hverfur öðru hvom að baki annara mynda,
3. Ef sá er slasaðist og dó lætur eftir sig en kemur svo saman efst og þar eru letruð
ekkju og böm, fær ekkjan $20 á mánuði sjálf og orðin. “Tengitaug ættiarðarinnar”.
auk þess $o a manuði fyrr hvert bam mnan „ ~ , ,, . , . ,
sextán ára. pó fær hún aldrei meira en -40 á Ftst 1 h°rni myndarinnar til vinstri hand-
mánuði alls. ar eru uppdrættir, sem tákna fomhugmynd-
4. Ef hinn dáni lætur eftir sig börn en ekki ii’ um Thule; en það er elzta nafn á íslandi og
ekkju, þá fær hvert barn $10 á mánuði, þangað I þyðir sólareyjan. í þennan kafla er skráð
til það er 16 ára. pó má sú upphæð ekki fara yfir erindið: “Fjarst í eilífðar útsæ vakir eylend-
$40 á mánuði. petta gildir jafnt, hvort börnin eru an Hn > nóttlaus voraldar veröld, þar sem
hjónabandsböm eða ekki. viðsynið skín.”
5. pegar hinn látni lætur eftir sig annað Efst til hægri á móti þessum kafla er ís-
skyldulið en það, sém hér hefir verið talið, þá ber lenzki fálkinn sitjandi á kletti og horfir yfir
þeim sanngjörn upþhæð ög í hlutfalli við það fjár- sólaruppkomu Unga íslands, þar sést eimreið,
hagslega tap, sem þeir hafa biðið við fráfall hins skip og verksmiðjur í fjarlægð og eru þar rit-
dána; en ekki skal það vera meira en jafnt því uð orðin: “Fólkinn er íslands skjaldar merki”.
er foreldrar fá. $20 á mánuði. og ekki yfir $30 alls. Efst á miðri myndinni er Eimskipafloti
6. pað er þó ákveðið að ekki fari þessar skaða- íslendinga; sjást þar tvö skip; til vinstri er
bætur yfir 55% af því kaupi, er hinn látni vann mynd af Gimlibæ með eimreið á norðurleið,
fyrir. og lögin gilda einungis um þá, sem ekki | en til hægri er ritað: “Ferðalög fyr og nú
hafa haft hærra kaup en $2,000 á ári.
7. pegar maður slasast svo að hann verður
með öllu ófær til þess að vinna sér brauð, bera
honum 55% vikulega eða mánaðarlega af því
kaupi. sém hann fékk allan þann tíma, sem hann
er frá verki, hvort sem það er æfilangt eða um
stundar sakir.
8. pegar maður slasast og verður aðeins að
nokkru leyti ófær til vinnu bera honum 55% af
mismuni þeim, sem eru á vinnugildi hans fyrir I verksmiðju, gufuskipi og eimreið, flugvél og
og eftir slysið. bifreið; en fyrir neðan þær myndir er teikn-
9. ' Sanngiarnan kostnað fyrir læknishjálp, ing af Gullfossi, Goðafossi, Skógarfossi, Geysi
hjúkrun o. s. frv. og útfararkostnað þegar dauða og Heklu.
ber að höndum, verður verkveitandinn einnig að Á móti þessu hinumegin er myndskýrð
greiða auk skaðabótanna. vísan: “ó, þú fjalldrotning kær, settu sann-
10. pegar vinnugildi manns minkar ekki leikann hátt, láttu hann sitja yfir tímanum
meira en 10% skal vinnumanni borguð ákveðin djarfan að völdum, svo að tungan þín mær
upphæð í eitt skifti fyrir öll, nema því aðeins að beri boð hans og mátt, eins og bylgjandi
nefnd sú er þessi -mál hefir með höndum álíti norðurljós fjarst eftir öldum; Við öfundum
annað hagkvæmara fyrir hinn slasaða. soninn, sem á þig að krýna; við elskum hvem
11. Réttur manns til skaðabóta og skaðabóta- gimstein, sem þar á að skína. Fram á tím-
upphæð skal ákveðinn af hlutaðeigandi nefnd, en anna kvöld, raðist öld eftir öld, gamla ísland,
ekki skal málið tekið fyrir dómstól. sem tindrandi stjörnur í krónuna þína.”
12. Verkgefandinn verður samkvæmt þessum Með þessari vísu eru ýmsar fagrar mynd-
lögum að tilkynna nefndinni innan þriggia daga ir; þar á meðal íslenzk norðurljósa nótt.
þegar einhver sem hjá honum vinnur slasast þann- Fjögur landnám eru umhverfis myndina
ig að vinnugijdi hans minkar tið. | af Vilhjálmi, sitt í hverju homi: 1. Ingólfur
13. Verkamaðúr sem slasast verður að til-
kynna vérkveitanda slysið innan hæfilegs tíma og
áður en hann fer sjálfkrafa úr þjónustu hans;
sömuleiðis verður hann að tilkynna nefndinni., ,
Kröfur um skaðabætur verður hann að tilkynna Stefansson yfirgefur Karluk a leið til lands-
innan sex mánaða. ins nyfundna og sjast þar hundasjeðar og
14 Stjói^in hrfir útaefnt nef"d ma™a til Vilhjálms til vinstri
þess að hafa þessi ma • er mynd af sagnaritaranum með fjaðrapenna
bæði verkgefanda pg verk>iggjanda eyðubloð til þ*ta rita8. «Sagnariturum vorum eigum
þess að f> lla ut og y 1 a \> vér að þakka ódauðleik íslenzku sálarinnar og
logmannaflækja komist þar að. upprisu andlegs lífs á Norðurlöndum”. Fyrir
15. Nú lætur verkgefandi annan mann fram- neðan þetta er mynd af ríðandi manni, mönn-
kvæma verk fyrir sig og hefir sa menn í vinnu. um með talsímatæki; menn að lesa við kerta-
Ef einhyer þeirra slasast verður sa er verkið hafði jjðs og. aftur vig rafjjós; eru þar rituð þessi
upph&flc^ 2>ð borga skaðabsBtur. En krafíst ^Gt- qj*q • ^^Vcstra fyr nú
ur hann endurgreiðslu þeirra frá hinum síðar.
16. Allar skaðabætur eru greiddar nefndinni,
en hún afhendir þær hlutaðeiganda.
17. Allir sem menn hafa í vinnu verða að
hafa ábyrgð og afhenda nefndinni ábyrgðarskjalið I eru j-jfuð þeSsi orð: “Bamslöngun sú,
til tryggingar. ' , , er ýtir bátnum frá landi út í strauminn, er
18. Til þess að skaðabætur verði greiddar taf- jjin 8jvalían(1i þra mannsandans að sækja á-
arlaust verða öll abyrgðarfelog, sem þannig fram að eiiífu út á djúp hins óþekta og leita
tryggja vinnuveitendur að afhenda nefndmni1
hæfilega fjárupphæð.
Þinghúsið
Um þaö er getiö á öSrum stað 1
blaðinu að þinghúsið verði fullgert
af McDiarmid félaginu. ÞaS félag er
að góðu kunnugt og ekki sízt meðal
íslendinga. Það er eina stórfélagið
hér í þeirri grein, sem íslendingur
hefir mikil völd í.
Þorsteinn Borgfjörð lándi vor er
þar meðal þeirra sem mestu ráða og
er það gleðilegt fyrir oss vegna þess
að hann er alment viðurkendur af
öllum íslendingum ekki einungis fyrir
dhgnað og framsýni, heldur einnig
fyrir sanngirni og lipurð.
Þetta félag fór í gegn um þá eld-
raun fyrir fáum dögum í sambandi
við nýju Fullertonkærurnar að vafa-
samt er hvort nokkurt annað félag
hefði staðist slíkt jafn vel.
vestan hafs” og sést þar gangandi maður
| með poka á baki; uxaæki og jámbrautarlest.
Til vinstri handar er skráð þetta ^rindi úr
Aldamótaljóðum H. Hafsteins: “Sé eg í anda
I knör og vagna knúða, krafti, sem vanst úr
fossa þinna skrúða; stritandi vélar, starfs-
menn glaða og prúða, stjórnfrjálsa,þjóð með
I verzlun eigin búða.”
Er þessi mynd skýrð með * myndum af
sér ísland, og er þar víkingaskip, 2. Eiríkur
rauði finnur Grænland; þar er einnig vík-
ingaskip, 3, Leifur hepni finnur Vínland, þar
I er þriðja víkingaskipið og 4. 'Vilhjálmur
Hinu megin á móti myndinni eru böm að
leika sér við vatn; er það piltur og stúlka og
hundur hjá; á rennur út í vatnið, en pilturinn
er að hrynda ofurlitlum báti út á vatnið. par
að nýjum himni og nýrri jörð.”
d£l

liiöil mm iuiiit
GEN ER'AL
i uo
—
OUR
BIG

FKINúandÖUMM
ÍSt R E/ÁbY FOR
\

I TITrV M)
ffi

MEIRA TÆKIFÆRI
FYRIR ÞIG
=• BETRA EN N0KKRU
M SINNI ÁDUR
J Íc! Andi vorslns, lífsins, gróö*
ursins og framsóknarinnar sést
A hverri blaBsíBu á vor og sum-
a.r verðskrá vorri 1917. Hún
er stserri en áóur, íull spjald-yzzn
anna á milli meö lýsingum og
myndum af vörum, sem kaup- 's-
endur vorir hafa fengiö á öll- j=
um mörkuðum og verði aðdá-
anlega sanngjörnu, þegar at-
hugaðlr eru erflðleikar á fram-
leiðslu og flutningl. HInar|«afc
miklu þarfir striðsþjóðanna ~

takmarka að mlklu leyti það —
sem hægt er að fá af efni tll (Z
öruframleiðblu. Pað er aðeins
vegna vorra góðu og fullkomnu
tækja til sölu, kaupa og sam-
bands við hinar miklu mlð-
stöðvar í Ameríku, Evrópu og
Asíu að vér höfum getað safn-
að saman nógu til þeas að
framleiða það sem sýnt er I ==■
verðskránni.

T. EATON C°L
Skrjfið eftir vor- og gum
ar verðskrá. vorrl
WiNNIPEG
LIMITED
CANADA
Þitt er tækifœrið í nýju vor-
bókinni okkar. T»egar þú kaup-
ir annað hvort handa sjáfum
þér eða til heimilisins, finnur
þú skýrt I þessari nýju verð-
skrá úrval, sem erfitt er að
jafnast við, af fötum handa
konum og körlum og börnum
og muni til helmili8 nauðsynja,
svo sem húagögn, gólfdúka og
gluggablæjur, veggjapapplr og
mál. AkuryrkjuáhÖld hin beztu
og sterkustu; aktýgi, sem end-
ast afar vel o.s.frv. Jafnvel enn
mera virði on hinar miklu
vörusýningar er það, að alt er
með hinu vanalega EATON’8
verði, eins ódýrt og gæði hlut-
anna leyfa.
Hafir þö ekkl fengið eintak
af þessari bók, sero send var
með p»6sti fyrir fjórum vikum,
pa láttu okkur vita það, og vér
skulum láta senda þér hana
tafarlaust.
Skrifið eftir vor- og sum-
ar verskrá vorrL
Vor sameinaða fræ og matvöruskrá hefir verið send út
lega fyrir fjórum vikum síðan. Ef þú hefir ekki fengið
sendu nafn þitt og skulum vér senda bér hana.
sérstak
hana. þá