Lögberg - 16.08.1917, Blaðsíða 1

SPIERS-PARNELL BAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ ÞÁ!
TALSlMI: Garry 2346 - WINNIPEG
30. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FÍMTUDAGINN 16. AGÚST 1917
Verzlunar-erindsreki Islands kominn aftur
Arni Eggcrtsson.
Arni Eggertsson
Hann koin frá íslandi um helgina
með Lagarfossi; hafði skipiS verið
óvenjulega iengi á leiðinni sökum
þoku.
Árni mætti sem fulltrúi Vestur-
íslendinga á ársfundi Eimskipafé-
lagsins; hafa störf þess fundar verið
skýrð að nokkru i Lögbergi og v'eröa
að fullu skýrö síðar.
ÞaS eru oss gleSitíðindi að stjórn-
in 4 Islandi hefir kjörið Eggertsson
sem verzlunarfulltrúa sinn hér í álfu
•—bæði í Canada og Bandaríkjunum
•—á hann að sjá og annast um kaup
á vörum og verzlun landsins yfir
höfuð í Vesturheimi. Þetta er trún-
aðarstaða mikil og sýnir hvílíkt álit
Eggertsson nýtur heima; enda er þaS
öllum kunnugt sem hann þekkja að
hann er frábærum dugnaði gæddur.
Eggertsson veröur framvegis á víx!
í Winnipeg, New York og Ottawa,
Hann fer til New York að viku lið-
inni og dvelur þar um tíma. Lögberg
óskar honum til hamingju með þetta
virðulega starf, og efumst vér alls
ekki um að hann leysi það af hendi
sjálfum sér og Vestur-íslendingum til
sóma og ættlandi voru til heilla.
Skógareldar.
Skógareldar í British Columbia,
sem nýlega var getið uin í Lögbergi,
hafa valdið $5,000,000 tjóni, en í Al-
berta hefir tjónið numið $3,000,000,
af sömu orsökum.
Eldarnir eru ekki til fulls slöktir
enn, þótt þeir séu í rénun.
Settir í fangelsi.
Þrír merkir menn í Minnesota voru
teknir fastir og settir í fangelsi 8.-10.
þ. m., allir fyrir það að tala gegn
herskyldunni. Einn þeirra er J. O.
Bentall, sem sótti um forsetastöðu við
síðustu kosningar; annar er Fritz
Bergmeister ritstóri að þýzku blaði
og hinn þriðji A. L. Sugarmann, for-
maður ungra iðnaðarmanna.
Verkfall og manndráp.
1 bænum Lima í Ohio í Bandaríkj-
unum gerðu strætisvagnaþjónar verk-
fall nýlega. Aðrir voru fengnir til
að vinna á vögnunum, en verkfalls-
menn reyndu að hindra það. Lög-
reglan lét skjóta á þá og meiddttst
margir, en 3 voru skotnir til dauðs.
Fimur glæpamaður.
Maður sem Steve Honkij heitir
var tekinn fastur fyrir grun um að
hafa stolið fé og brotist inn í hús tií
þess. Hann, beið yfirheyrslu í mið-
stöð lögreglunnar hér í bænum, en
kontst þaðan út 8. þ. m. þannig að
hann fleygði sér út um glugga og
stökk niður 20 fet. Komst hann und-
an og hefir ekki fundist.
....' •
t BÍiúwj-'w':. . ' ’.vk’..*'
Einkennileg “réttvísi”.
Bæjarstjórninn í Ottaw ákvað að
afla bæjarbúum ódýrari kola og ann-
ars eldiviðar með því að kaupa og selja
á eigin reikning; með öðrum orðum að
bærinn verzlaði sjálfur með eldivið.
En járnbrautarnefnd, sem úrskurð
hefir í því máli ákveður að bærinn
hafi ekki rétt til slikrar verzlunar.—
Einkennilegt.
80 skorast undan.
Áttatíu af hundraði af öllum her-
skylduðum mönnum í Bandaríkjunum
hafa skorast undan herþjónustu og
haft það að ástæðu að þeir hefðu
skyldulið fyrir að sjá.
Crawder hershöfðingi hefir farið
þess á leit að strangara væri eftirlit
og færri mönnum veitt undanþága en
verið hefði.
Hermenn útilokaðir.
Samkvæmt fréttum á laugardaginn
hefir stjórnin á Bretlandi gert þau
ákvæði að hermönnum leyfist ekki að
sækja stjórnmálafundi. MacPhersoii
hermálastjóri lýsti því yfir á föstu-
daginn að þessum lögum yrði strang-
lega framfylgt hér eftir. Er það
mjög einkennilegt, og að því er oss
virðist ósanngjarnt.
Dr. Liefknecht laus.
Eins og lesendur Lögbergs munu
minnast var Dr. Liebknecht foringi
jafnaðarmanna á Þýzkalandi tekinn
fastur og dæmdur í fangelsi í fyrra
fyrir þátttöku í athöfnum á móti
stríðinu. Nú hcfir hann verið látinn
laus af þýzku stjórninni v'egna þess
að hætta var talin á að hann mundi
deyja í fangelsinu. Er sagt að hann
sé aðfram kominn af tæringu, og sé
ekki orðinn nema 84 pund að þyngd.
Dr. Liebnecht er litill maður
vexti, en langt hlýtur hann þó að ven
leiddur ef þetta er satt.
Sprenging og manntjón.
Sprenging og bruni varð í lyfja-
verkstæði í Lundúnaborg 10. þ. m.;
fórst þar allmargt fólk og fjöldi lim-
lestist. Ekki er þess getið hvernig
á sprengingunni hafi staðið.
púsund skip farast.
Samkvæmt skýrslu sem nýlega er
birt í danska blaðinu “Aftenbladet”
liafa 9333 skandinavisk skip farist á
tundurduflum eða verið skotin síðan
striðið hófst; þar af eru COO norsk,
187 dönsk og 146 svensk. Alls hafa
íarist á þessum skipum 500 sjómenn.
Sviftir eftirlaunum.
Blöðin segja þá frétt á fimtudag-
inn að margir af Canadamönnum í
hernum á Englandi séu veikir af kyn •
ferðissjúkdómum, og er ráð gert fyr-
ir að þeir sem þannig veikist og eigi
sjálfum sér um að kenna fái engin
eftirlaun.
Uppskeruhorfur.
Svo lýtur út sem uppskera verði i
langrýrasta lagi í Canada yfirleitt i
ár. Regnið kom of seint; þurkar
höfðu verið bæði skrælandi og lang-
v’arandi og vorið hafði verið kalt. ‘
Þegar regnið loksins kom var kom-
inn kyrkingur i allan gróður og eng-
in von þess að meðaluppskera geti
orðið. Á stöku stöðum eru þó und-
antekningar frá þessu og þar á með-
al í Vatnabygðum í Saskatchewan.
Þar lítur út allvel, og nema því að-
eins að haustfrost komi snemma,
verður uppskera góð ; en sökum þess
að alt er í seinna lagi eru menn
hræddir við frostin.
Alt í uppnámi.
RÆÐA SIR WILE RID LAURIERS
Til vandræða horfir nú í Banda-
rikjunum vegna þess hversu margir
hafa risið upp gegn herskyldunni. I
Oklahoma hefir borið einna mest á
því, en talsvert einnig í mörgum öðr-
um ríkjum; jafnvel í Minnesota og
Norður Dakota.
Andstæðingar herskyldunnar hafa
náð sér í vopn og skotfæri og rísa
upp í flokkum búnir til stríðs. Mörg
hundruð hafa verið tekin föst af þess-
um mönnum og hugsar herstjórnin
sér blátt áfram að láta dæma þá til
dauða sem mæla á móti herskyldu; en
engar heitingar og ekkert vald virð-
ist hindra þá frá áformum sínum.
Dæmd til dauða.
Sir Wilfrid Laurier flutti ræðu i
þinginu 18. júní um herskyldufrum-
v'arpið; mun mörgum lesendum Lög-
bergs þykja fróðlegt að sjá hana,
enda eiga þeir heimting á að heyra og
sjá stefnu þess manns, sem þing alls
Vesturlandsins hefir nýlega lýst á
fullu trausti, svo að segja í einu
hljóði.
Þessi ræða verður óefað partur af
veraldarsögunni, ekki síður en ræða
Wilsons forseta, þótt þær séu alló-
líkar. Ræðan er svo skýr og greini-
lega rakið málið frá öllum hliðum
að engnm er ofvaxið að skilja.
Tillaga Lauries v'ar sú, að her-
Japönsk stúlka hefir verið dæmd til
dauða á Frakklandi fyrir það að
njósna. Hún heitir Matahari, en
það þýðir á japönsku “Auga morg-
unsins”. Stúlka þessi hefir beðið um
líflátsfrest til þess að hún geti skrif-
að æfisögu sína á sex tungumálum,
áður en hún sé drepinn. Málin eru:
enska, franksa, þýzka, japanska,
hollenzka og Java mál.
Rússum bönnuð heimkoma.
Mörg hundruð Rússum frá Banda-
ríkjunum, sem ætluðu heim þegar
frjálsri stjórn var lýst yfir, hefir ver-
ið bönnuð heimkoma af ráðaneyti
Kernensky. Hann heldur því fram
að óeirðirnar séu að miklu leyti að
kenna heimkomnum mönnum frá
Bandaríkjunum. Þeir segi að þar
vestra sé verra ófrelsi en nokkurn
tíma hafi verið á dögum keisara-
stjórnarinnar rússnesku; blöðum s’
bannað að flytja mál fólksins og
skipað að þegja og aiálfrelsi þekkist
ekki; þeir segi að Bandaríkin hati
farið í stríðið af eigingjörnum og
ámælisverðum ástæðum og forsetinn
fari með fólkið eins og harðstjóri eða
einvaldur.
Þessar fréttir, sem Kernensky segir
að séu alveg rangar segir hann samt
að hafi þau áhrif að draga úr áhuga
manna í stríðinu og koma inn þeirri
skoðun að bezt sé að semja sem fyrst
frið. Eina ráðið að koma í veg fyrir
slík áhrif segir hann að það sé að
banna mönnum að koma heim.
brezka ríkisins og sýna heiminum,
eins og í voru valdi stóð, að allir
þjóðflokkar í hinu mikla ríki voru
væru tengdir böndum einingarinnar
í þessu mikla frelsisstríði.
En mér til djúprar hrygðar verð
eg að geta þess að sú stefna, sem
stjómin er að taka nú, er ekki í sam-
ræmi við þau atriði frjálsrar stjórn-
ar, sem oss skilst að liggi til grund-
v'allar fyrir siálfri tilveru hins.mikla
brözka ríkis og stjórnarskrár þess
rikis. Þótt eg standi hér upp í dag
til þess að mótmæla frumvarpinu. þá
er það mér fremur hrygðareíni en
hitt; þvi skoðun mín hefir ekki breyzt
skylda yrði ekki gerð að lögum fyr á Þvi niáli sem um er að ræða —
stnðinu. Hjarta mitt og hugur eru
Druknun.
Seglskipið “George A. Marsh” frá
Belleville í Ontario strandaði fyrr
þriðjudag á heimleið frá New York, ar'
hlaðið af kolum. 16 manns voru
skipinu alls og druknuðu 12 en fjórir
björguðust á sundi.
Konu veitt atför.
Mrs. Hjörtur Hanson í Selkirk,
kona Hansons þess er vann hunda-
kapphlaupið frá Headingly í sumar
varð fyrir því fyrir tveim vikum sið-
an að ólcunnir menn komu í bifreið
þar sem hún var á heimleið frá sam-
komu. Réðust þeir á hana; breiddu
dúk yfir höfuð henni og andlit til
þess að hún gæti ekki aðgætt þá eða
þekt; tóku hana og báru út að tjörn,
tóku síðan um fætur hennar og þerð-
ar og köstuðu henni eins langt út i
tjörnina og þeir gátu. Að þessu
verki loknu fóru þeir burt i flýti, cn
konan komst upp úr tjörninni og
heim.
Kona þessi hefir nýlega kært mann
fyrir ókurteisi og er haldið að þetta
sé í sambandi við það.
Biðja um járnbraut.
Bænarskrá kom fyrir flokksþing
frjálslyndra manna á miðvikudaginn
frá 500 bændum í Amarauth-bygðinni.
Beiddust þeir þess að járnbraut væri
lögð frá Amarauth til Winnipegosis.
Hérað það sem þessir menn eiga
heima í er 4000 fermílur að stærð, en
þeir v'erða að flytja alt á hestum og
uxum.
Sprenging.
Heimili Sir Hugh Graham i
Montreal eða Athelstane lávarðar
sem riú er, varð fyrir sprengingu 9.
þ. m. Hafði einhver sett sprengikúlu
inn í húsið; skemdist það allmikið
þegar hún sprakk, en ekkert mann-
tjón varð. Er álitið að þetta hafi
verið gert í hefndarskyai fyrir rit-
stjórnargrein um stríðið.
en fólkinu hefði verið leyft að greiða
atkvæði um málið, og var stefna hans
hér í landi að þvi leyti hin sama og
La Follettes í Bandaríkjunum. Hann
vildi leyfa fólkinu atkvæði þar um
málið, en Wilson neitaði; hefði ef
til vill betur farið, ef ráðum La Fol-
lettes hefð, verið fylgt og vonandi
brennir Canada sig ekki á sama soð-
inu, sem er að sjóða þjóðlíkama
vorrar kæru og miklu systur og ná-
granna þjóðar. Ræðan er þannig:
“Háttvirti þingstjóri. Þegar for-
sætisráðherrann fyrir rúmri viku
talaði um þetta mál, lýsti hann i lok
ræðu sinnar þeirri von að málið yrði
rætt með sanngirni og stillingu og
án allra stóryrða of heiftar. Eg get
fullvissað hann um það, að svo fram-
arlega, sem í voru valdi stendur hér
megin í þingsalnum, skal það vera
stefna vor, jafnv'el þótt vér föllumst
ekki á frumvarpið, að greiða götu
sanngirninnar og leitast við að finna
sannleikann í málinu. Og vér munum
gera það í þeim anda aö bera fram
skoðanir þeirra að eins, sem ekkert
Iáta sér annara um, en hag þessarar
þjóðar og þessa lands; gera það á
þann hátt sem guð veitir þeim sjór,
að sjá réttast og skyn að skilja.
Eg skal jafnvel fara svo langt í þessa
átt að andmæla ekki hinum ægilegu
orðum forsætisráðherrans, sem jafn-
ast á við hótun, þegar hann sagði að
hann hugsaði ekki svo mjög um þann
dag þegar lögin ættu að samþykkjast
heldur um fram alt um þá stund þeg-
ar hermenn vorir kæmu heim aftur
og yrðu þess varir að lögin hefðu ver-
ið feld.
Leyfið mér að andmæla eindregið
mínum virðulega vini í þessu atriði.
Canadisku hermennirnir eru borgar-
ar þessa lands. Þeir hafa farið frá
heimkynnum sínum til þess að berj-
ast fyrir þvi málefni, sem þeir telja
— og það réttilega — málefni. frels-
isins. Eg er tregur til þess að trúa
því að þegar þeir koma heim aftur
þá gleymi þeir þeim grundvallarat-
riðum, sem þeir hafa helgað líf sitt,
hvaða forlögum sem þetta lagafrum-
v'arp kann að mæta i höndum þeirrar
þjóðar, sem enn þá er frjáls þjóð.
Vér verð'um að varðveita einingu.
Þegar eg byrja að tala um þetta
frumvarp með sanngirni og stillingu
skulum vér ekki vikja út af vegum,
sem vér allir á þessu þingi höfum
fylgt, og sérstaklega síðastliðin þrjú
Eg beini orðum mínum til rétt-
lætistilfinninga allra manna á þingi
þess\i og spyr hvort vér, hinir þegn-
hollu andstæðingar hér í þinginu,
höfum nokkru sinni mælt eitt einasta
orð sem mótmæli gegn nokkrum ráð-
stöfunum sem stjórnin hefir gert til
þess að framfylgja striðinu, öil þessi
þrjú ár, síðan Canada var svelgd inr.
í það eldhaf, er ávalt síðar hefir
geisað með ohíndruðu æði.
öllum slíkum ráðstöfunum höfum
vér veitt fylgi vort hiklaust, með því
að vér ávalt höfum fyrir augum það
að halda sátt og sameining milli
allra flokka og þjóðbrota í þessu
landi, en sátt og sameining, er
sál og hjarta þess mikfa hlutv'erks er
nú liggur fyrir oss. — Ef þessi sátt
og samvinna er ekki lengur til ska!
það aldrei verða með sanni sagt að
það sé oss að kenna hérmegin í þing-
salnum.
Herskylda er andstœð frjálsri stjórn.
í dag kom stjórnin fram með til-
lögu um það að lögleiða herskyldu í
stað sjálfboðaliðs aðferðarinnar; her-
skvldu, sem stjórnin hefir stöðugt
lýst yfir frá byrjun stríðsins til 18.
apríl 1917, að hún skyldi aldrei grípa
til.
En stjórnin liefir kastað frá sér
hinu margítrekaða loforði, og eg
ris á fætur og krefst þess af mínum
veika mætti, að vér nemum staðar
augnablik og íliugum hvort þessi nýja
stefna geti ekki orðið til meiri hindr-
unar en hjálpar máli því, er oss öllum
liggur þungt á hjarta. Upp til þessa
tíma höfum vér hérmegin í þingsaln-
um adrei fundið að neinum fram-
kvæmdum stjórnarinnar, nema þegar
aðfinslur voru með öllu áhjákvæmi-
legar, þrátt fyrir það þótt oss hafi
oft blætt undan höggum stjórnarinn-
ar, þegar hún átti að framkvæma
heilagar skyldur sínar, en brást. Og
jafnvel þá, þegar skyldan neyddi oss
til aðíinninga, þá duldum vér alla
sundrung eftir megni og fundum að í
hljóði, til þess að halda uppi virðingu
þar sem þau hafa ávalt verið síðan
stríðið hófst; eg hefi alls ekki skifi
um skoðun, og sé sá nokkur, sem hald
að eg sé ekki sjálfum mér samkvæm-
ur með því að taka nú þá stefnu, sem
eg tek, þá þarf eg ekki að svara hon-
um öðru en því að hann skuli hlusta
á mig; hlusta á mig þegar eg skýri
mál mitt.
Landslögin á móti herskyldu.
Þegar forsætisráðherrann bar upp
þessa tillögu fyrir fáum dögum,
kvaðst hann ekki að neinu leyti vera
að víkja frá lögum landsins. 1 þessu
tilliti mótmæli eg einnig gjörsamlega
staðhæfingum hans. Landslögin, sem
ekki eru einungis mörgum árum held-
ur mörgum kynslóðum eldri en sam-
bandið og sem wom endursamþykt
stuttu eftir sambandið, lýsa því yfir,
með ákveðnum orðum að enginn
maður í Canada skuli neyddur til her-
skyldu, nema til þess að standa á
móti árás á Canada eða til þess að
verja það. Landslögin fara svo langt
að þau veita stjórninni heimild ti!
þess að safna her til varnar Canada
ekki einungis á aldrinum milli 18 og
45 ára, heldur jafnvel frá 18 til 60
ára.
Landslögin leyfa stjórninni að
standa á móti árás á landið — þannig
skil eg orðin “Canada til varnar” með
því að kalla til hers menn ekki ein-
ungis á aldrinum frá 18 til 60 ára,
heldur með því að kalla alla sjötuga
og áttræða karla og börn á öllum
aldri. Stjórnin getur kallað hverr.
sem er, þegar óvinirnir eru á landa-
mærum Canada, til þess að vernda
þetta vort land. Þannig skil eg þau
lög, sem vér höfum. Og lögin eru
ekki einkennileg í þessu efni, að þv:
er vort land áhrærir, því þannig hafa
verið lög siðaðra þjóða hvervetna,
þannig voru lög Frakklands þegar
Canada heyrði til Frakklandi; þannig
voru lög Englands þegar Canada
varð eign þess lands. Þessi lög
voru í gildi á Frakklandi þangað til
árið 1798, þegar herskyldu var fram-
fylgt í fyrsta skifti; en þessi lög voru
stöðugt í gildi á Englandi, þangað til
í fyrra. Ef nokkurn tíma hefir verið
stefna til, sem svo að segja var
landlæg á Bretlandi, þá var það sú
stefna að konungur gæti ekki krafist
neinnar þjónustu af þegnum sínum
nema til varnar þeirra eigin landi
og til þess að verjast árásum. Það
er öllum Ijóst að Englands konungur
gat aldrei heimtað herþjónustu af
þegnum sínum i neinu öðru skvni.
Enska þjóðin var æfinlega hrædd við
stöðu her; enska þjóðin hefir hvað
eftir annað barist gegn konungnm
sínum til þess að bjarga þeirri stefnu
að stórkostlegur stöðu her skyldi ekki
vera liðinn á Bretlandi.
Herskyldan er ný stefna.
Forsætisráðherrann segist ekki vera
að koma fram með neina nýja stefnu;
hann segist hefði getað sent úr landi
hina 400,000 manna, sem send hafa
verið samkvæmt núgildandi lögum,
herra þingstjóri; eg mótmæli enn stað-
hæfingum míns háttvirta vinar :
þessu efni; eg lýsi þvi yfir að hann
hafði ekkert slikt vald; eg lýsi því
yfir að samkvæmt lögunum, eins og
þau eru, gal hann ekki sent neinn
austur um haf til þess að fara i stríð-
ið. Hann sagði það fyrir fáum dög-
um, og hann hefir rétt nýlega endur-
tekið það að fyrsta varnarlína vor
v'æri á Flandern og á Frakklandi. Eg
held því fram enn á móti honum, að
aldrei hefir verið nein hætta á nokk-
urri árás á Canada frá Þýzkalandi
og engin hætta er á slíku enn.
Þótt eg hafi fylgt þeirri stefnu,
sem eg hefi hingað til haft í stríðinu,
þá er það ekki fyrir þá sök að eg
hafi óttast árás á Canada frá Þjóð-
verja hálfu. Enginn hefir getað sagt
það, með nokkurri skynsemi nokk-
urn tíma, þessi þrjú ár síðan stríðið
hófst, að Canada hafi verið i hættu
fyrir árás frá Þýzkalandi eitt einasta
augnarblik. Þótt eg hafi fylgt þeirri
stefnu, sem eg hefi haft; þótt eg hafi
verið, sem eg var og er, hlyntur þvi
að vér tækjum þátt í stríðinu, þá var
það ekki sökum þess að eg óttaðist
árás heldur vcgna hins að eg hafði
þá skoðun að ef Þjóðverjar ynnu,
þá orsakaði það fyrir Canada eins
og fyrir allan heiminn svört náklæði
þýzkra áhrifa með fruntaskap sinn,
grimd og skrælingjaskap.
Til sönnunar því að þessi staðhæf-
ing mín sé rétt, að stjórnin geti ekki
samkviemt herlögunum sent hermenn-
ina, eins og hún gerði, skal eg bera
saman stjórnina 1914 við stjórnina
1917. Þá lét stjórnin ekki sem húr.
notaði herlögin, þegar hún sendi her-
inn austur um haf. Stjórnin sendi
alls ekki herinn samkvæmt þeim lög-
um.
Hér fylgir skeyti frá hans hátign
ríkisstjóranum, sem forsætisráðherr-
ann sendi; það skeyti mótmælir með
öllu þeirri kenningu, sem forsætisráð-
herrann nú heldur fram. Skeyti
þetta sendi ríkisstjórinn til ríkisrit-
ara nýlendanna og er það dagsett
1. ágúst 1914.
“Ottawa, 1. ágúst 1914.
Vegna hinnar yfirvofandi hættu
stríðs þess sem yfirskyggir ríki vort,
eru ráðamenn mínir í áhyggjufullum
hugleiðingum um það, hver verði
áhrifamesta framkvæmd og bezta lið-
veizla og taka þeir þakksamlega hvaða
uppástungu eða leiðbeiningu, sem al-
ríkis herstjórnin álitur tiltækilegt að
koma með. Þeir eru sannfærðir um
að talsvert lið mætti fá til herþjón-
ustu erlendis. Talað hefir verið utn
afstöðu herliðs vors, sem sent kynni að
verða í þjónustu erlendis; því sam-
kvæmt 69. grein herlaganna í Canada
er aðeins leyfilegt að senda menn í
stríð utan Canada, henni sjálfri ti!
varnar.”
Ef hér var að ræða um vörn
Canada, til hvers þurfti þá að spyrja
um afstöðu hermannanna ?
Bréfið heldur áfram á þessa leið:
“Upp á því hefir verið stungið að
menn gætu gengið í herinn sem al~
ríkishermann til ákveðins tíma; en
canadiska stjórnih gæti tekið öll nauð-
synleg ráð til þess að sjá fjárhagslega
fyrir hermönnunum, kaupi þeirra, út-
búnaði og vistum.”
('Framh.).
Um þátttöku vora
í stríðinu.
Eftirfarandi tillaga var samþykt :
einu hljóði á flokksþingi Vestur-
fylkjanna:
“I þessp stríði, til varnar þjóð-
stjórnar menningu á móti herstefnu
einveldi, er þörf á að hver einasta
þjóð sem í stríðinu tekur þátt beit:
öllu afli sínu, því þannig er að eins
sigur vís.
Á tímum hættunnar hefir ríkið rétti-
lega heimting á öllum öflum þjóðar-
innar, mannafli, fjárafli, siöferðis-
afli og bolmagni, til þess að ríkið geti
verndað þjóðfrelsi sitt.
Óhjákvæmileg skylda canadisku
þjóðarinnar er sú að leggja sig af
alefli fram til þess að vinna stríðið
með stöðugri og sterklegri þátttöku.
1. Með því að ráða ráðum sínum
við brezku stjórnina í því skyni, að
ákvarða hvernig með beztum árangri
verði unnið að stríðsmálum í allr:
mynd af hálfu vor Canada manna.
2. Með því að halda við óskertri
tölu hermanna á vígvellinum og
neyta allra nauðsynlegra ráða til þess
að safna liði í þessu skyni.
3. Mem þvi að skrásetja önn-
ur efni er í stríðinu megi koma að
liði, svo sem vistir, vopn og aðrar
stríðsnauðsynjar, með þeim reglum
sem tryggja beztan árangur.
4. Með því að afnema algerlega
allan ágóða í allri verzlun er stríðinu
heyri til eða lífsnauðsynjum þjóðar-
innar, og ef nauðsynlegt sé, þá verði
það gert með því að þjóðin takí í
sínar hendur þessar verzlanir og iðn-
að; eða með því að taka upp aðferð
Breta, er takmarkar stofnanir.
5. Með því að heimta að aftur sé
skilað í fjárhirzlu ríkisins öllum ó-
sanngjörnum ágóða, er menn hafa
haft síðan stríðið hófst, og rúið hafa
fólkið og ríkið með okurverði á
lífsnauðsynjum og öðrum vörum.
6. Með þeirri tvenskonar aðferð
að smáhækka tekjuskatt og einnig á-
góðaskatt, því til tryggingar að hver
einasti borgari beri sinn fulla - skerf
af stríðsbyrðinni, samkvæmt gjald-
þoli hans eða liennar.
7. Með því að sameina fullkom-
Iega þjóð þessa lands og framkvæma
þessa stefnu á hvern þann hátt er
nauðsyn kann að krefja til árangurs.
Turrif þingmaður gerði þá viðauka-
tillögu að bætt væri inn í orðunum:
“Og með herskyldu ef þörf gerist,”
en það var felt í einu hljóði.
Uppástunga um frið.
Páfinn hefir sent áskorun til allra
stríðsþjóðanna um að semja frið með
eftirfarandi skilyrðum.
1. Sjálfstæði Belgiu, Serbiu og
Rumeniu.
2. Að Þjóðverjar fái aftur nýlend-
ur sínar.
3. Að ekkert verzlunarstríð verði
á eftir.
4. Engar skaðabætur frá neinum.
5. Jafnt frelsi á sjónum fyrir alla.
6. Minkun herbúnaðar.
7. Friðsamlegir samningar um
Elsass-Lothringen, Trent, Triest og
Pólland.
i
NÚMER 32
Hialti Ögmundsson;
Sú harmafregn barst hingað vinum
og vandamöunum, að G. Hjalti ög-
mundsson hefði fallið á vígvellinum
á Frakklandi 9. júrú síðastl. Hann
var fæddur í Þingvalla-nýlendu árið
1890. Foreldrar hans voru þau ög
mundur Ögmundsson og Þorbjörg
Gísladóttir, s,'m lengi áttu heima á
Victor str. her i Winnipeg, og eru nú
bæði látin. Systkini hans eru þrjú á
lifi, einn bróðir og tvær systur. —
lljalti sal. fór með lOth Brigade
deildinni og var í ”’d Divisioti Am-
tnunition Colunm. Hann var mesti
efnispiltur, gætinn og hvers manns
nugljúfi.
Eftirfylgjandi er bréf frá yfirmanni
Hjalta sál.
• France, June 11, ’17
Kæra Miss Ögmundsson.
Mér þykir mjög mikið fyrir að
verða að tilkynna yður að bróðir yðar
féll á vígvelli síðastl. föstudag. Hann
var að vinna við eina af okkar fremstu
skotfærastöðvum þegar brot úr
sprengikúlu, hitti hann í hjartastað
og var hann látinn að fjórum mínút-
um liðnum. Það yrð' máske hugfró-
un fyrir yður að v'ita að bróðir yðar
fékk mjög rólegan dauðdaga, það
heyrðist ekki svo mikið sem stuna, og
hann virtist að liða út af með bros
á vörum. Hann vann verk sitt dyggi-
lega og gerði skyldu sína í hvívetna
og eg sem yfirmaður hans var í alla
staði ánægður með hann. Vér sökn-
um hans allir, og þér hafið einlæga
hluttekningu okkar í sorg yðar. Eg
býst við að einhverjir af vinum hans
hér muni skrifa yður, en af því eg
veit að í svona tilfellum langar fólk
að vita sem nákvæmast um atvik þar
að lútandi, og þar sem eg var yfir-
maður bróður yðar þá tókst eg á hend-
ur að skýra yður fra þeim. Jarðar-
förin fór fram með venjulegri við-
höfn hersins þfull Military honoursý
og ætla vinir hans hér að setja kross
á leiði lians.
Með djúpri hluttekningu eg er yðar
einlægur.
Jno Harrison
Sargeant Major
3rd C. D. A. C.
B. E. F.
Systkini Hjalta sál. ögmundssonar
votta hér með þakklæti sitt öllum er
hafa sýnt þeim hluttekning við fráfal!
hans, og sömuleiðis þakka þau vinum
hans og kunningjum er skrifuðu hon-
um og sendu honum gjafir.
Konráð Halldórsson
ar fasddur 21. marz 1887 að Brú P.O.,
Man. Hann er sonur hjónanna Jóns
Halldórssonar og Guðrúnar Kapra-
síusdóttur er þá bjuggu að Brú P.
Man. Könráð fluttist með foreldr-
um sínum árið 1899 til Sinclair, Man.
livar þau eru enn. Hjá þeim var
hann til vorsins 1916 að hann fór
til Brock, Sask.; þar innritaðist hann
í 243 herdeildina í siðastliðnum febrú-
ar mánuði og fór með henni til F.ng-
lands í maí 1917. Áritan hans er;
No. 1051441 Pte. K. Halldorsson
243rd Unit, 15th Res. Batt., Bram-
shott Kamp, c-o. Army P.O.,
London F.ngland.
“Minneota Mascot” segir frá því
að Johanna Högnason sé nýkomin
heim j sumarfríinu. Hún var kenn-
ari við háskólann í Minneapolis »
sumar. Blaðið segir að hún hafi ver-
ið endurkosin forstöðukona Av'oka
skólans í Minnesota.