Lögberg - 06.09.1917, Blaðsíða 1

SPIERS-PARNELL BAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ Þ Á!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
Þetta auglýsinga-pláss
er til sölu
30. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 6. SEPTEMBER 1917
Yfirvöldin í Moníreal
Koma í veg fyrir samsœri
Samsæri mikið hefir komist upp í
Montreal í vikunni sem leið. Ein»
og lögberg gat um síðast var tilratin
gerð til þess að. sprengja upp bústa'c
Atholstans lávarðar, en það mistókst.
Maður sem Joseph Leduc hét var
tekinn fastur og grunaður um þátt-
töku í því, en hann slapp og, ætlaöi
að synda yfir á þegar hann var eltur
af lögreglunni og hermönnum, en
þeir skutu á hann á sundi og varö
það honum að bana. Annar af þeim
sem grunaðir eru heitir Henri
Monette og er nú verið að elta hann.
Ellefu menn hafa verið teknir fastn,
og hafa þeir margir skotvopn; er tal-
ið víst að niyndað hafi verið félag
til ]tess að myrða ýmsa leiðandi menn,
er herskyldunni séu fylgjandi; þar a
Bæjarstjórnin.
Kosningar fara fram í haust
nokkru fyr en venjuléga. Útnefning
verður 20. nóvember en kosningar
þann 30. Sagt er að F. H. Davidson
bæjarstjóri muni verða kosinn gagn-
sóknarlaust; þó er það engin vissa.
Sú regla að sæti yfirráðsmannanna
v'erði nefnd A. B. C. D. eins og verið
hefir að undanförnu verður numinn
úr gildi og verða þeir allir kosnir af
öllum eins og bæjarstjórinn. Um það
verða greidd sérstök atkvæði jafn-
hliða kosningum hvort þeir tveir yfir-
ráðsmenn sem flest atkvæði fá verði
til tveggja ára eða það skuli ákveðið
á annan hátt. Sömuleiöis fara fram
atkvæði unt það hvort afnema skuli
það ákvæði að sá er s^ekir um bæjar-
ráðsstöðu eigi að minsta kosti $300
virði af skuldlausum fasteignum.
f>á er sú breyting gerð að allír
kjörgengir og kosningabærir bæjar-
menn verða að rita nöfn sín á skrá-
setningaskjai; er það til þess gert að
síöur sé hætt við óreglu líkt. og átti
sér stað i fyrra, þar sem annar mað-
ur vat' lýstur borgarstjóri og settur í
það ernbætti en sá sem kosinn var.
Yfir höfuð eru gerðar ýmsat ráð-
stafanir af þetsari bæjarstjórn til
þess að kosningarnar geti fariö rétt
frani.
Nýlega er koniinn út skýrsla sem
sýnir jtað að árið sem leið græddi
bærinn $84,574.53 á ljósum og aflstöð.
Voru tekjurnar alls $1,020,480.23 en
útgjöldm $935,905.72. Eignir þessar-
ar deildar nema $9,070,627.57, sam-
kvæmt skýrslu |. G. Glasscos, sem er
umsjónarmaðvr hennar. Talsvert tap-
ast á þessari deild aö sumrinu vegna
þess hvcrsu rniklu minna er þá notað
af ljósum og afli. en það jafnast upp
að vetrinum þannig að ársútkoman
verður sú er að ofan er skýrt.
Nefnd sú er umsjón hefir yftr
skemtigörðum bæjarins tekur sé'-
venjulega einn dag á sumri til þess
að skoða alla skemtigarðana. úetta
gerði nefndin nú á föstudaginn. Fór
hún i bifreiðum frá einum stað til
annars og alls milli 40 og 50 mílur;
stóð sú ferð og skoðun yfir frá kl. 10
f. h. til 5 e. h.
J. J. Vopni er einn þeirra er þessa
nefnd skipa. Skemtigarðarnir vortt
allir vcl hirtir og i bezta ásigkomu-
lagi.
Borg brennur.
Borgin Kazan á Rússlandi brann
að mestu léyti í vikunni sem leið og
varð alltnikið manntjón. Um ástæð-
ur brunans vita menn ekki en líklegt
þykir að þar sé um viljaverk að ræða
og herstjórn var sett á í bænum taf-
arlaust.
Herskyldulögin.
Stfjórnin í Ottawa hefir útnefnt
11IK) nefndir til þess að undirbúa
herskyldulögin og standa fyrir fram-
kvæmdum þeirra. f>etta eru eigin-
lega nokkurskonar dómstólar og eru
tveir menn i hverjum. Ueim er skift
niður í fylkjunum sem hér segir:
Quebec .. .. .. 300
Ontario .. ..437
Manitoba • .. ^ 93
Alberta . . . . 110
British Columbia .... 74
New Brunswick .... 47
Nova Scotia .... 91
Prince Edward Island .. . . .. 15
Y ukon ;
Vínbannsmálið.
Eins og kunnugt er reyna bannmenn
nú af öllum kröftum að koma á al-
gerðu vínbanni í Canada. Nefnd hef-
ir verið kosin til þess að framfylgja
þvi og hefir hún aðsetur sitt í Ottawa.
Aðal skrifari þeirrar nefndar t bráð-
ina er D. B. Ilarkness ritari “Sið-
bótafélagsins í Manítoba. Hann er
flutttir til Ottawa um tima og verður
þar þangáð til sést hvernig málinu
reiðir af. Verði engtt kontið til leið-
ar á þessu þingi, er sjálfsagt aö bann-
menn skipi sér allir í einn flokk við
næstu kosningar með þvt að fram-
sóknarmenn hafa lofaö algerðu banni
ef þeir koniist að.-
tneðal Borden, Meighen dómsmála-
stjóra, Atholstan lávarð og etganda
“Montreal Star’’ og fleiri.
Eru þær fréttir sagðar lauslega að
einhverjir hinna scktt hafi þegar ját-
að; höfðu þeir dregið að sér allmikiö
af skotfærum og sprengiefni, én það
hefir alt fundist og náðst nema 59
pund, sem stolið var úr búð.
Maður heitir Elie Lalumieds, elct-
heitur andstæðingur herskyldunnar til
skamms tíma, ungur maður og mælsk-
ur hefir hann verið að hjálpa lögregl-
unni til þess að finna þá seku oj
koma upp samsærinu.
Leduc sá er skotinn var á flóttan-
um er af heldra fólki í Quebec fylkt,
mikils metinn maður og var embættis-
maöttr i hernunt, en strauk þaðan.
Morð.
Maður frá Winnipeg, sem J. P.
Grenier hét, fanst myrtur 9. ágúst
skamt frá bæ sem Laurier heitir.
Sá heitir Filix Letaine, sem grun-
aður er urn morðið. Likið af Grenier
sem var ferðasali, fanst í moldarhaug
skamt frá tjörn rétt hjá bænum
Laurier. Hinn kærði segist vera sak-
laus.
-----------------
Kvennafundur í Winnipeg.
Konur í Winnipeg héldu opinberan
fund á fimtudaginn í enskri kirkju,
til þess að ræ'ða um stjórnmál. Var
þar samþykt tillaga þess efnis að
skora á leiðandi menn landsins að
koma á samsteypustjórn og önnur til-
laga þar' sem skorað var á ríkisstjór-
ann og stjórnina að sjá um að setn
fýrst yrði framfylgt herskyldulögttn-
um og að skyldan næði einnig til
kvenna og auðs.
Forseti fundarins var Mrs. L. B.
McEIheran, en tillögurnar fluttu þær
Mrs. Claude Norh og Mrs. R. T. Mc-
Williatns.
Mrs. George Armstrong og Mrs.
Oueen kornu fram með breytingar til-
lögu vegna þess að þeim þótti upp-
háflega tillagan ekki rétt stíluð. í
frumtillögunni var þannig komist að
orði: “Vér konurnar í Winnipeg” o.
s, frv. Mrs. Armstrong og Mrs.
Queen vildu breyta henni þannig að
sagt væri: “Vér nokkrar konur i
Winnipeg” o. s. frv. Mrs. Armstrong
sagði einnig að margar konur hér i
bæntini álitu að fólkið hefði átt að fá
að greiða atkvæði uni þetta mál, þess
vegna væri þaö með ölltt ranglátt að
gefa í skyn í yfirlvsingunni að hér
væri um allar konur t Winnipeg að
ræða eða um konur hér altnent; slikt
væri villandi.
Breytingartillagan var feld en hir,
samþykt. Mrs. McWilIiams og Mrs.
Waugh lýstu því vfir að sökum þess
að allir værtt sjálfsagðir að vera með
herskyldu og Borden væri með henni
og mundi aldrei veigra sér við að
framfylgja lienni, en Laurler væri á
móti henni, þá væri sjálfsagt að vera
með Borden, en á móti Laurier.
Tillagan var send til Bordens.
Kona sem Mrs. Holling heitir lýsti
því yfir að hún áliti að hvaða kona
sem talaði þannig að fólkið ætti að
greiða atkvæði um þetta mál eins og
Mrs. Armstrong færi fram á, væri
að réttu lagi útlagi úr mannlegu fé-
lagi.
Hveitiverð í Bandaríkjunum.
Wilson. Bandayíkja forseti skipaði
nvlega nefnd matina til þess að ákveða
verð á hveiti. Verkamannafulltrú-
arnir vildu ákveða verðið $1.84 fyrir
mæliritin, en hænda fulltrúarnir vildu
liafa ]>að $2,50. Samkomulag full-
trúanna varð það að verðið skvldi
Vera $2.20.
Heimta meira frelsi.
Samþykt Var á þinginu t Þýzka-
landi á fimtudaginn að krefjast fyllri
réttar og frelsis að því er ræður og
rit snertir. Var þvi haldið fram að
ósæmilegt væri að hindra fréttir eða
frjálsar umræður utn mestu áhuga-
ntál ])jóðarinnar og slíkt yrði að
breytast.
Róstur á Finnlandi.
Nýlega lýstu Finnar því yfir að
]>eir segðu sig út; sambandi við Rússa
og mynduðu þjóðstjórnar ríki; kusu
þeir þingmenn sina og stjórn og
bjuggust til að semja lög fyrir hið
nýja ríki.
En Kerensky forsætisráðherra
Rússlands og fylgjendur hans neituðu
að sleppa Finnlandi eða viðurkenna
sjálfstæði þess. Sendi hann her td
Helsingfors höfuðborgar Finna á
fimtudagitin þegar ])ingið átti að koma
saman. Tóku hermennirnir þinghús-
ið í sínar hendtir og vortt þau boð
látin berast út að Finnuni yrði ])röngv-
að til undirgefni með hervaldi ef ann-
að brigðist.
pingmaður ferst á flugi.
Maður á Englandi, sem Francis
W. S .McLaren hét og var þingmaöur
og yfirmaður í loftbátaliði Breta
först á loftfari s:nu á fimtudaginn
var. Hann var á flugi mílu frá yfir-
borði sjávar; hann náðist, eti lést eft-
ir stutta stund.
Innbrots þjófnaður.
Brotist var inn í verkstofu 4 tann-
lækna í Winnipeg á þiðjudaginn og
stolið $400 alls: $250 hjá einum, $100
hjá öðrum og $50 hjá þeint þriðja,
en í fjórða staðnum náðu þjófarnir
engu. Eitthvert þunt verkfæri hafðt
veriö rekið inn á niilli stafs og hurð-
ar og með því opnaðar dyrnar. í>jóf-
arnir hafa enn ekki fundist ])ótt
þeirra hafi verið leitað af leynilög-
reglumönnum.
Bönnuð landganga
Margir hafa heyrt getið um mann
er James Larkin heitir. Hánn er
vérkafélaga foringi á Englandi, en
írskur að ætt. Hann hefir feröa.-t
um víða og haldið fyrirlestra, bæði
um sjáífstæði Ira og kjör verkamanna
hvatt til verkfalla og stofnað mörg
verkmannafélög. Larkin fór til Ástra-
liu nýlega en Hughes forsætisráð-
herra lýsti því yfir að honum væri
bönnuð landganga, livar seni væri i
Ástraliu undir öllum kringúmstæðum.
Sekt við reglubrotum.
Lað hefir verið lögleitt í Canada
að enginn matsöluhús ntegi selja kjöt
til matar á þriðjudögunt og föstu-
dögum. Við broturn gegn þessu er
$100 sekt í fyrsta skifti og $500 sekt
ef brot er endurtekið, eða þrtggja
mánaða fangelsi.
Æfilangt fangelsi.
Nýlega var skýrt frá því í Lög-
bergi að Eskimóarnir, sem kærðir
voru um morðin á prestunum, hefðu
verið sýknaðir. Petta var ekki með
öllu rétt. Að eins einn Jteirra var
sýknaður, en hinir dæmdir til dauða.
Dauðadóminum var þó breytt í æfi-
langt fangelsi.
Tekinn fastur.
Ungttr maður frá Bandaríkjunum
sem llyron Nelson heitir og er sonur
John M. Nelsons þingmanns, hafði
farið norður tii Alberta i Canada til
að stjþrna búgarði föður síns. Kom
bann þangað í apríl oð hefir verið
þar síðan. Hann kom ekki suður
til Bandaríkjanna þegar herskyldu-
lögin komust í gildi, en A. C. Wolfe
rikislögmaður í Wisconsin hefir sent
mann til þesss að taka hann fastan
og flytja hann suður.
Wilson neitar fviðartillögum
páfans.
Robert Lansing rikisritari Banda-
ríkjanna gaf út yfirlýsingu 28. f. m.,
])ar sem hann talar i nafni forsetans
og kveður friðartillögum páfans vera
hafnað af hálfu Bandaríkjanna.
Heldur forsetinn því fram að nteð
þeirri tillögu og friði nú sem standþ
sé enginn trygging fengin fyrir þvi
að ekki risi upp álíka strið aftur inn-
an skamms. Segir hann að svo veröi
að búa um hnútana að slikt geti ekki
átt sér stað.
f varðhaldi.
Maður seni lieitir Elie Lalnmiere
og mikið hefir latið til sín taka á
móti herskyldulögunum var tekinn
fastur á fimtudaginn. Hafði hanr.
verið grunaður ttm að vera annað-
hvort valdur að eða i vitorði með að
sprengja upp hús manns er Atliolstan
heitir og er lávarður. Er Atholstan
þessi eigandi blaðsins “Montreal
Star."
Eitt skrefið enn.
Bindindismálið stigur áfrant mörg-
um skrifum og stórttm. Quebec hefir
verið sein á sér í því tnáli og litið
traust borið til þeirra þar eystra, sér-
staklega síðan 1893 þegar atkvæðin
fórtt fram ttm það mál. Nú hafa
9000 manns í ltorginni Quebec óskað
eftir atkvæðagreiðslu um málið og
fer hún fram 4. október i haust.
Fangar teknir.
Bandamenn hafa tekið 168,000 fanga,
frá Þjóðverjum og Austurrikismönn-
um stðan 9. apríl. I>ar af tóku Frakk-
ar 43,223: Jtússar tóku 37,221, Bret-
ar 46.1155 og ítalir 40,681. Siðan
stríðið hófst hafa Bretar tekið 102,218
fanga frá Þjóðverjum, en Þjóðverj-
ar 43,000 frá Bretum. Allir fangar
sem Bretar hafa tekið síðan stríðið
hófst eru 131,778, en allir fangar sem
þjóðverjar hafa tekið eru 565,000.
Taugaveiki og hungurdauði.
Svo segja fréttir ttm helgina sem
leið að taugaveiki gangi svo mikil á
Þýzkalandi að fólkið devi hópum
saman; en á Grikklandi ertt ])egar
40,000 manna dánir úr hungri.
I Q’Apelle dalnum.
Þó hér sé ekkert háfjall,
er hér þó daiur samt;
og langa vegu sálin sér,
])ó sjónin nái skamt.
F.g stend á háuni hóli’
og liorfi niður i dal;
eg veit ])ar leynist lítill Ixer
i luktum hamra sal.
Þar gexunir lífsins gátu
hver grasalautin smá — —
------ Og konginn getur mátað niargt
i minstu klettagjá.
-----En fjöllin teygja tinda
svo tignarleg og há,
og þangað klifra tniklir menn,
])ar meira og fleira að sjá.
Alfamœr.
Friðarfélagið.
í Bandaríkjunum hefir myndast fé-
lag sent kallar sig: “The Peoples
Council of América,” sem hugsar sér
að ltalda friðarfundi víðsvegar um
ríkiti á ýmsum títnum. Það hefir
kosið sér framkvæmdar nefnd og er
þeirra atkvæðamestur maður sem
Louis P. Lochner heitir, og er skrif-
ari félagsins. Ríkisstjórinn i Minne-
sota hefir fvrirboðið þessu félagi að
halda fundi þar i ríki; í Fargo í
Norður Dakota voru þeir útilokaðir
og i Hudson í Wisconsin voru ])eir
reknir út úr fundarhúsi þar sem þeir
höfðu byrjað fund.
“Þetta gerir oss ekkert til,” er haft
eftir Lochner: “Friður og friðar-
boðar hafa alt af átt t vök að verjast,
en sá kemur tíminn að þeir ráða lög-
um og lofum. Félag vort stækkar og
því eykst fylgi dag frá degi; vér
erum ákveðin i því að láta aldrei httg-
fallast; enginn fyrirlitning né hrak-
farir hafa hin. minstu áhrif á oss.
Hnefarétturinn getur tafið starf vort
utn nókkurn tíma, en ekki hindrað
það. Vér höldunt áfram með fullu
hugrekki, í fullri von og með fullu
trausti og vér hættum ekki fyr en
friður ber sigur úr býtum yfir hnefa-
réttinum.”
Langur í undur.
Málarniðlunar f> tdur hefir staðið
\yfir hér í Wintiíptg' síóan 25. junt.
Vortt ])ar 16 fulltrúar frá starfsmönn-
um þeim er vinna sem vélstjórar og
kindarar á C.P.R. lestunum í Vestur-
landinu. Aðalmaðurinn við þessar
ntálamiðlanir hefir verið R. H. Cobb
formaðttr vélstjórafélaganna. Ftindi
þessum var slitið á föstudaginn og
skildu allir ánægðir. Verkanienn
höfðtt krafist liærra kaups og styttri
vinnutíma og varð ])að að sættum að
tíminn skyldi vera 8 stundir í stað tiu
og kauphækkun frá 5% til 9%. Þeir
sem á íólksflutnings lestum vinna fá
9% hækkttn, en hinir sem vinna á
vöruflutninga lestum fá 5% hækkun.
Margir fara vestur
Alls hafa 22,027 manns farið frá
Bandankjumtm og Aústur Canada i
haust til uppskerustarfa í Vesturfylkj-
unum. Þar á meðal 1219 frá Batida-
rikjunum.
825 skipum sökt á 6 mánuðum.
Samkvæmt nýútkomnum skvrsl-
ttm hefir 825 skipuni verið sökt fyrir
Bretum síðastliðna sex mánuði; attk
þeirra skipa sem sökt hefir verið frá
hlutlausum þjóðum. Þar af voru 173
smærri en 1600 smálestir og 503 stærri
149 vortt fiskiskip; 448 skip sem skot-
iö var á komust ttndatt, var þvt alls
ráðist á 1273 skip.
Síðastliöið ár segir skýrslan að
sökt hafi verið 2,550,000 smálesta-
rúmi. f þessu ertt ótalin atik lilut-
lausra skipa öll þau skip sem skemst
hafa ett verið gert við.
I Aprí! rnánuði eimim var sökt
560,000 smálestarúmi, en í júlí ekki
nenta 320,000.
Meðal stærð hinna söktu skipa var
3.776 smálestir.
H olland í vanda statt.
Hollenzka stjórnin hefir kevpt korn
hér í landi og fermt til heimfíutninga.
Eiga |)cir hér 30 skip hlaðin, en
Bandarikin höfðu tafið svo fyrir
þessum skipum að kornið v’ar farið
að skemmast, en nú er sett á bann
við því að nokkurt korn fari austur
til Hollands. Horfir til vandræða
]>ar af ])essari breytingu og ekki víst
hvað af leiðir.
Mikil uppskera á Þýzkalandi.
Alexander Waugh, sonur fyrver-
andi bæjarstiórans í Winnipeg hefir
nýlega skrifað föður sínttm og sagr
honum að uppskera í ])eim löndum
sem Þjóðverjar halda sé sérlega góð.
Hafa Þjóðverjar látið konur rækta
alt land, sem þeirUiafa og hafa tekið.
Á svæði sem bandamenn hafa náð af
Þjóðverjum og ])eir höfðu sáð segtr
Waugh að sé mikltt rneiri uppskera
en ])ekkist í Canada, segir hann að ef
til vill verði ómögulegt að svelta
Þjóðv'erja. ('"Telegram” 1. sept.
Sýnódus.
Hún stóð í þrjá daga — 26., 27. og
28. júni — prestastefnan í Revkjavík.
Hófst með gúðsþjónustu í dómkirkj-
tttini, og prédikaði Jón biskttp Helga-
son út af I. Kor. 3.,5,-9. Fundirnir
vortt haldnir í húsi K.F.U.M. A
Sýnódtts mættu auk biskups 7 prófast-
ar, 16 prestar, 2 uppgjafaprestar 1
prófessor og nokkrir gttðfræðingar
óvigðir.
Þrir íyrirlestrar voru fluttir í dónt-
kirkjunni, sitt kveldið hver, af Jieitn
séra Friðrik Friðrikssyni JLífið i
GuðiJ, próf' Sigurði Sívertsen þTrú-
arhugtakið t nýja testam.) og Jóni
l)iskupi Helgasyni þHvers vegna eg
trúi á Jesúm Krist),
t fundarbyrjun ávarpaði biskttpinn
nýi prestana fögrum orðum og bróð-
urlegum, og var þeim vel tekið af
öllum. Þar næst mintist biskttp for-
vera síns, herra Þórhalls, með ítar-
legu erindi og góðu. Loks gaf biskup
yfirlit yfir helztu kirkjulega viðhurði
liðins árs.
Á fundinum lagði biskup fram
skýrslu um messur og altarisgöngur
árið 1915. Misjafnlega hafði gengið
með messurnar. í sex prófastsdæm-
ttm vortt tnessuföllin fleiri en mess-
urnar. Lakast hafði gengið í Norð-
ur-Þingeyjarprófastsdæmi, messurnar
þar 56 en messuföllin 127. Flestar
tnessur voru í Kjalarnesprófastdæmi,
394, en messuföll 92. t 21 prestakalli
landsins liafði enginn maður v’erið ti!
altaris á árinu.
Af starfsmáium er helzt að geta
úthlutan fjár til prestsékkna og upp-
gjafarpresta, ráðstafana um siðbótar-
minningu í haust um land alt og ráða-
gerðar ttm bygging veglegrar stein-
steypukirkju í Saurbæ til minningar
um Hallgrím Pétursson.
Áfundunum voru flutt ýms erindi
og ttrðu nokkrar ttmræður út af sum-
ttm þeirra. Séra Bjarni Jónsson flutti
erindi um þá spurningu: Hvernig
verSum vcr bctri prestar? Urðu um-
ræðurnar á eítir einkum um samvinnu
presta. Séra Guöm. Einarsson hreyfði
því, að fenginn yrði sérstakur ferða-
prestur. sem ferðaðist um landið og
: heimsækti prestana. Séra Gísli Skúla-
| son flutti erindi um textaraðirnar, og
fól fundurinn biskupi að gera nauð-
j synlegar breytingar á textaröðinni.
j Séra Friðrik Friðriksson flutti erindi
itnt Kifkjulíf Vcstur-Islcndinga og
j kand. Ásgeir Ásgeirsson erindi um
j kirkjulíf í SvíþjóS.
Auðsýnilega hverir friður hvílt
yfir prestastefnu þessari, enda þannig
tilstofnað og umtalsefni . valin þannig,
i að ágreiningsefnin guðfræðilegu gátu
nauinast koniist að. Það levnir sér
ekki, að Jón biskup Helgason hefir
sett sér það, að vera ekki hiskup ný-
guðfræðinga né gamal-guðfræðinga.
hedur allrar kirkjunnar. Hann und-
irbjó þannig og stýrði Sýnódus þeirri,
er nú var i fyrsta skifti haldin undir
hans forsæti, að gamlar deilur vortt
látnar liggja i ])agnargildi. en stuðl-
að var að ])ví, að glæða trúarlífið
sjálft, efla samvinnu bræðranna og
hrinda velferðarmálum kristninnar
áleiðis. Oskutn vér Jóni biskupi
Helgasyni ti! lukku nteð þá stefnu.
—Santeiningin.
ftalir vinna stórsigur.
Til skamms tíma hefir Itölum lítið
unnist á: hefir mörgtim ])ótt þeir
ganga slælega fram, þar sem þeir eru
afkomendur hinna fornu Róntverja.
En í vikunni sem leið tóku þeir rögg
á sig og kornust alla leið yfir fjöllir.
þar sem heitir Monte Santo; er það
fjall 2,245 feta hátt og yfirförin því
afarmiklum erfiðleikum bundin. Tóku
ttalir þarna einn af þrautastöðum
Austurríkismanna, sem þeir höfðu
treyst á og varð mannfallið allmikið.
ítalir tóku 23,000 fanga frá Austur-
ríkismönnum, en mistu að eins fáa
menn sjálfir.
Þetta er talinn einn mesti sigurinn
sem bandamenn liafa unnið siðati
stríðið hófst og þykir líklegt að fleira
gerist sögulegt milli þessara þjóða í
náinni framtið.
Það er talið ganga kraftaverki næst
að ítalir skyldu koma her síuum með
fallbvssum og öllum hergögnum
langar leiðir upp brött fjöll og veitlr
])essi sigur bandamönnum von og hug-
rekki, einmitt þar sem minst virtist
verða ágengt.
97 ára gamlir tvíburar.
Tvær kotuir eiga heima i Kausus,
setn heita Lucv A. Tull og Sarah F.
Long. Þær eru tvíburar og 97 ára
gamlar. Þessar systur eru hraustar
og frískar þrátt fyrír aldurinn; þær
pr.jóna sokka handa hermörinum og
vinna við ])að fjórar klukkustundir á
dag og eru nú að leggja af stað i
2000 tnílna ferð um landið til þjóð-
ræknis eggjunar.
Tvenn tvíbura hjón.
Bræður tveir í Kansas borg sem
heita l.eland og Lorand Tafler og eru
tvíburar gengtt að eiga sína svsturina
hvor sem heita Alice ,og Gertrude
Moore og eru líka tvíburar. Hjóna-
bandsathÖfnin fór fram á sunnudag-
inn. Sagt er i fréttinni aö brúðirnar
ltafi verið auðkendar með sinni rós-
inni hvor — rauðri og hvítri — ti!
þess að þekkja þær að.
pjóðverjar taka borgina Riga.
Þær fréttir bárust hingað á mánu-
daginn að borgin Riga á Rússlandi
hefði fallið i hendur Þjóðverja.
Höfðu ])eir reynt að komast þangað
i marga mánuði að undanförnu, en
ekki tekist ])af) fyr en nú.
Ríga er 320 mílur frá Pétursborg
og stendur þar við Rtgaflóann sem
áin Dvína rennur út i liann. Fóru
Þjóðverjar yfir um ária fyrir suð-
austan borgina og tóku hana eftir
stutta mótstöðu. Sóttu ])eir að borg-
inni bæði á sjó og landi.
Ríga hefir 500,000 íbúa, er önnur
mesta iðnaðarborg á Rússlandi, fimta
mannflesta borg og þriðja mesta
verzlunarborg. Liggur nú ÞjóðverJ-
ttm opin leið bæði á sjó og landi til
Pétursborgar, en ])ess er fastlega
vænst að Rússar vakni, sjái þá hættu
sem á ferð er, og veiti öfluga mót-
stöðti; geri þeir ])að ekki tafarlaust
eru þeir illa komnir. Ríga er höfuð-
bærinn í Livonia. Það þykir nærrt
einkennilegt hversu litla mótstöðu
Rússar veittu þegar um svona mikið
var að tefla og sýnir það glögglega
ltversu löntttð þjóðin er.
Hættulegur forlaga lestur.
C. H. Newton lögreglustjóri í
Winnipeg hefir látið taka fasta kontt
að 472 Maryland Str. fvrir það að
gera sér að atvinnti forlagalestur og
raka sarnan fé af fábæku fólki. Kon-
an heitir Annie Granch. Newton seg-
ir að fjöldi kvenna sérstaklega sem
eigi syni, menn, bræður eða unnusta
í stríðinu þyrpist ])angað og til ann-
ara forlega lesara. Sé þar haft út út
þeim ógrynni fjár og framtíð margra
þeirra eyðilögð. Þessar forlagalest-
ttrs konur þykjast sjá það fvrir hvort
menn ntuni særast eða falla, koma
heim aftur eða ekki. Segir hann að
margar hermanna konur hafi á þann
hátt leiðst út í það að verða mönnum
sínum ótrúar að þeim hafi verið sagt
að þeir kænut aldrei aftur; þær hafa
trþað því og komist í kunningsskap
við aðra menn. Aðrar konur aftur
á móti segir hann að hrQ’i orðið heilstt-
lausar og niðttrbrotnar af því þær
hafi trúað óheillaspádómum þessara
forlaga lesara. Kveður hann þetta
|)annig hafa orðið ti! þess að eyði-
leggja mörg heimili á ýmsan hátt.
Er talið líklegt að fleiri verði teknar
fastar íyrir ])etta athæfi en ])essi kona
Úr bréfi að heiman.
Stefán G. hornar landið að gamni
sínu og annara og” fær einmuna tið
og bliðu á ferðinni.
Þessar vísur orti Páll Jónsson frá
Hjarðarholti og flutti honum.
Sérlu velkominn véstan
vörður boðnar og sóns,
sem að bróðurhug beztan
jafnan barst til vors Fróns.
Nautur Óðins og Ullar
gestur Ægis og Hropts,
vinur Freyju og Fullar
jafni Finnboga og Lofts.
Þú ert velkominn, vinur,
untu vel þinni för;
þoldtt það sem á dyríur,
þigðu sntávaxin kjör.
Frænku vormanns og vermanns,
systur veitanda og gests,
móðttr formanns og fjármanns,
konu fjallbónda og prests.
Svifinn hafveg að handan
þú að hjarnströndum barst,
þar sem óðs fyrir andann
heitast elskaður varst.
Niðji Egils og Ara,
rekkur Aðils og Hálfs,
bróðir Snorra og Braga,
sifji Bergþóru og Njáls.
Bæjarfréttir.
Mrs. Valgerður Þórðarson, sem
dvalið hefir um tima úti í Lundarbygð
hiá systkinum sínum og tengdafólki,
kom heim aftur á föstudaginn.
Friðrik Stevenson fór út til Morden
bygðar í vikunni sem leið og kom
aftur á þriðjudaginn. Hann segir
hveitiuppskeru þar ytra fremur góða,
en hafra og byggs rýra.
Magnús Bjarnason frá Church-
bridge særðist 22. ágúst; skeyti barst
unt það á sunnudaginn. Hann er
sonur F.iriks Bjarnasonar og Odd-
nýjar ljósmóður konu hans.
H. O. Loftsson kaupmaður frá
Bredenbury kom til bæjarins á þriðju-
daginn í verzlunareriúdum. Upp-
skeru segir hann i meðallagi, hveitt
gott en hafrar og bygg lakara. Frost
hefir ekki kontið þar til skaða og
ekkert hagl.
Stúkan Skuld heldur hátíðlegt af-
mæli sitt 27. september; býður brin
þá til sín systurstúkunni Heklu og
stúkunni í Selkirk og er búist við
glöðum stundum.
Meðlimir Skjaldborgar safnaðar
eru ámintir um að sækja fundinn sem
lialdinn verður í kirkjunni á föstu-
dagskveldið í þessari viku.
KeisarahöUin á Litla Rússlandi var
ekkert nema tómur ausfturgluggi i
vikunni sem leið.
NOMER 4rh l
Sœrður á vígvelli nýlega
W. B. Benson.
Mr. og Mrs.Benson að 775 Toronto
St., Winnipeg, fengu hraðskeyti 1.
september ttm að sonur þeirra Pte.
William Björn Benson No. 74286 hafi
hættulega særst 22. ágúst. Pte. Ben-
son gekk i herinn 29. febrúar 1911.
og fór til Englands með 184. herdeihl-
inni síðastliðinn október.
Archibald Jón Polson.
Skeyti kom á þriðjudaginn til for-
eldra hans á Gimli, Agústs Polsonar
og konu hans, þar sem frá þvt v-ar
skýrt aö hann hefði dáið i árás þ rirr'i;
sem getð var nýlega á sjúkr^Frts
Englandi. Polson hafði samgt afíar.
lega, eins og getið var ir^ ; blaðinu
19. apríl, og var hann ’fvi sjúkr&..
húsi. Hann fór me^ jps. herdeild
inni og var í stór ;KOtaliöinu
Polson var ,æddur ’ 25. nóv. 1895.
og því liðle'^a tvitugur, efnilegur pilt-
ur og vel ^efinn.
Lö'c0erg vottar foreldrum han:
e,rjæga hluttekningu í sórg ]>eirra. .
Bitar.
Aimé Benard brennivínssalintt
frægi er orðinn “Senator”. — Hlegið
var að Eyjólfi ljóstoll heima, þegai
hann bjóst við að verða settur sýslu-
maðttr, en hvað hefði það verið hjá
þessu I
Ottawastjórnin er að taka atkvæði
af stórum flokik löglegra borgara í
landinu. — Aðalsyndin sem Þýzka-
landskeisari er sakaður um og það
með réttu, er sú að hann brjóti gilda
samninga — hann sýnist vera aðal-
lærifaðir Ottawastjórnarinnar í þeirrt
grein.
Það er siður í Evrópu að fínir
gestir láti skóna sína út fyrir svefn-
herbergis dyrnar á kvehlin til þess
að þeir séu burstaðir, því þar eiu
rnenn of íínir til þess að gera þaö
sjálfir. Þegar Dr. Guðmundur Finn-
bogason kotn til New York, fylgdi
hann þessari reglu. Hann lét skónr.
sína fyrir utan dyrnar á svefnher-
berginu i gistihúsinu. Um morgyti-
inn bjóst ltann við að þeir væru þar
gljáandi eins og spegilgler, en þeír
voru horfnir. Hann hringrtl a þjón-
inn og spurði um skóna, en honum
var þa sagt að ])eint hefði veið flevgt
í ruslið, það hefði verið skoðað svo
að hann ætlaðist til þess. *
á ér lituin á keisarahöllina í Litla
Rússlandi að austanverðu, ])ar var
austurgiuggi; svo litunt vér á hana
að vestanverðu og þar var lika aust-
urgluggi — “Vakri skjóni hann skai
i heita. honum mun eg nafnið veita, þó
að meri þaö sé brún".
Austurgluggaritarinn segir að
“Sameiningin” ein hafi verið tneð
fýlu og ekki getið verðuglega um
nýja biskupinn á tslandi, — Greinin
sem Lögberg birtir úr Sameiningunni
ber ])ess vott hve sanngjarnt þetta er-