Lögberg - 15.11.1917, Blaðsíða 1

SPIERS-PARNELL BAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ ÞÁ!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
idbef t.
Tals. Garry 1280
Stolnsett 1887
Steele & Go., Ltd,
MYNDASMIÐIR
Hornl Mnin og Bannatyne,
Fyrstu dyr vestur af Main
WTXMPKG
MAN.
30. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 15. NÖVEMBER 1917
NOMER 45

Ný stjórnarbylting
á Rússlandi.
Kernesky og ráðaneyti hans koll-
varpað. — Ymsir ráðgjafanna
teknir til fanga. — Jafnaðar-
menn með tilstyrk hersins
hafa Pétursborg á valdi sínu
og gefa út nýja stefnuskrá.
Frá þv'í að “Lögberg" kom út í vik-
unni sem leiS, liefir oltið á ýmsu með-
al stríðsþjóðanna. En þaö sem ]to
hefir að likindum mesta heims athygl-
ina vakið, eru atb.urðir þeir hinir
miklu, sem gerst hafa daglega á Rúss-
landi á hinum síðustu tímum.
Hinn 7. þessa mánaSar bárust hing-
að fyrstu fregnirnar af nýrri stjórn-
arbyltingu í Rússlandi. HöfSu jafn-
aSarmenn og sumir hinna helztu
verkamannaforingja fengiS mikinn
meiri hluta setuliSsins í Pétursborg á
sitt mál, náS borginni á vald sitt og
rekiS Kernensky ráSaneytiS af stóli,
án þess þó aS til verulegra blóSúthell-
inga kæmi. ,Foringi býltingarinnar er
úr flokki hinna áköfustu jafnaSar-
manna og heitir Nicoloi Lenine. Gaf
hann samstundis út ásamt nokkrum
skoSunarbræSrum sínum og fylgi-
fiskuin opinbera yfirlýsingu í þrennu
lagi, sem hér fer á eftir: “SameinaS
fulltrúaráS verkamanna og hers hinn-
ar rússnesku þjóSar ákvaS aS gera
kunna svofelda stefnuskrá og hrinda
i framkvæmd þegar í staS :
“Öllum félagsskap verkamanna,
hertnanna og bænda í landi voru kunn-
gerist hér meS að ábyrgS á stjórn
landsins, hvílir nú þegar á herSum
fulltrúa frá verkamönnum, hermönn-
uni og bændum, og aS embættismenn
hinnar fyrverandi stjórnar eru á sama
tíma leystir frá störfum sínum. Full-
trúar verkamanna, hermanna og
bænda skulu tafarlaust komast í sam-
band viS hiS nýja ráSuneyti. Allir
félagar akuryrkjudeildar landsins, er
hiti fyrri stjórn lét hneppa í fangelsi,
skulu fá frelsi, en embættismenn þeir,
er létu t.aka þá fasta, hneptir í varS-
hald í þeirra staS”.
“DauSahegning sú, er Kernensky
ráSuneytiS ákvaS aS gilda skyldi á
herstöSvunuin. er úr lögum numin
tafarlaust, og allir svokallaSir poli-
tiskir fangar skulu frjálsir menn”.
“Fyrverandi ráSgjafar Konovaloff,
Kisukin. Terestchenko, Ma'lyontovitch
hafa verið teknir til fanga, af hinni
nýju stjórn.
Fyrrum forsætisráSherra M. Ker-
nensky hefir lagt á flótta, og hefir
herliði og lögreglu veriS fyrirskipaS
aS taka hann höndum og flytja til
Pétursborgar og skal hver og einn,
er fundinn yrði sannur aS sök um aS
fvlgja han smálstaS, fastur tekinn og
kærður urn drottinsvik”.
Byltingarmenn hafa myndaS nýtt
ráSaneyti, er þaS valiS úr flokki jafn-
aðar og vinstri manna.
1. ForsætisráSherra Lenine.
InnanríkismálaráSherra Rickofí.
FjármálaráSherra Svartzoff.
AkuryrkjumálaráSh. Millutin.
VerzlunarmálaráSherra Nogin.
DómsmálaráSherra Appokow.
HergagnaráSherra Theodorovitch
Póst og málþráðaráSh. ^viloff.
ráðherra hinna ýmsu iþjóSernis-
brota innan hins rússneska ríkis
fnýtt embætti) Dahugashvili.
SamgöngumálaráSh. Riazanoff.
11. MentamálaráSh. Lunacharsky.
12. UfanríkLsráSherra Trotzky.
Her og flotamálanefnd: Avsianni-
koff, Krylenko og Bibenko.
Enn sem komiS er, verður ekki unt
aö segja hvernig þessu nýja ráSunevti
muni reiSa af. Eftir síðustu fréttum
að dænta er svo aS sjá, sem Kerensky
hafi allmikiS herfylgi sín megin og
því harla óvíst hve langlíf hin nýja
þyltinga stjórn muni verða.
verja, við „ neSansjávarbáta, stöðv-
arnar í Ostend og Zeebrugge; hafa
þeir nú bækistöS sína rúmar fjórar
milur frá Roulers. Tóku þeir í sennu
þessari um 1000 fanga. Fréttir af
viSureign þessari frá aSalherstöSvum
Breta, telja orustu þessa eina hina
hörSusfu, er háS hefir veriS um lang-
an tima. Voru þar saman komnir
fjöldi hermanna úr vesturfylkjunum
og er hugrekki þeirra og þolgæði
mjög í hávegum haft. Er þaö nú
löngu viöurkent af bandamanna þjóð-
unutn, aS Canadamenn séu víkingar
meS afbrigöum og drenglyndir bar-
dagamenn.
ftalía.
SíSustu fréttir af orustuvöllunum
segja aS Italír hafi nú korniö aftur á
sæmilegri skipan á herinn, og búist
um tii varnar á bökkuin Piave árinn-
ar. Er mælt aS þeir muni eiga þar
allgott aöstöSú, og hafa vistir og
vopnakost um langa hríS. — Þjóö-
verjar og Austurríkismenn sækja aS
þeim meö liöi miklu. en á hinn bóginn
er búist viö aS Frakkar og Bretar
muni senda hiS allra fyrsta hjálpar-
liS til handa ítölum.
ítalía misti af völdum kafbáta tvö
verzlunarskip yfir, 1500 smáiesta og
þrjú minni á fyrstu viku mánaöarins.
Gadama hershöfðingi ítalíumanna
hefir látiS af völdum, en í lrans staS
tekiS viS maöur er Diaz nefn-
ist, hermálagarpur mikill. Cadama
hefir lengur haft yfirforingja stöðu
en nokkur annar maöur í yfirstand-
andi ófriði, er hann afburSamaöur aS
viti og mannkostum, og má bezt af
því ráða hve mikils metinn hann er,
aS þrátt fyrir þótt eigi hepnaðist hon-
um aS stöðv'a 'hina síSustu atlogu
ÞjóSverja á ítali, þá viar hann samt
kjörinn til þess aS eiga sæti í nefnd
þeirri, er sambandþjóSiranr mynd-
uöu, til þess aS hafa yfirumsjón meS
hervörnum Itala.
Frakkar ogEnglendingar haf^ sent
töluvert liö til hjálpar Itölum, og hafa
stöSvaS innrás ÞjóSverja og viöa
hrakið þá til baka.
Bandaríkin.
G. IV. Allan, lögmaður verður í
kjöri í því kjördæmi aS tilstuðlan
samsteypu manna.
Mrs. McClung
hefir fengiS áskorun frá Englandi,
um aS koma þangað og halda fyrir-
lestra um bindindi, fyrstu vikurnar
eftir næstkomandi nýjár. Er þá ráð-
gert aS hefja vínbannsbaráttu um
Bretland hiS mikla. Mrs. McClung
hefir enn eigi gefiS ákveðiS svar, en
talið er líklegt að hún verði viS til-
mælum þessum.
Siðabótarhátíð í Walker leik-
húsinu.
fyrir norskan fisk. Ekki má selja
meira en mánaðarforSa af kolum í
einu hverri fjölskyldu. Og öllum
CementsverksmiSjutn hefir veriS lok-
aS vegna kolaþuröar.
Njósnarmáil kom upp í miöri liöfuS-
borginni Kaupmannahöfn; var sá er
upptökin átti, fulltrúi þýzka dagblaSs-
ins “Hamburger Tremdenblatt”, og
nefndrst ýmist Wedstedt eða Walter
Wilhelms. SannaSist á hann aS hafa
gefiS upplýsingar um skipagöngur
meö ljósmerkjum. Danska ríkið hafði
engin Iög, sem náðu yfir svona lagaS
atliæfi, en gerði manninn og félaga
lians landræka.
2.
o.
C.
7.
8.
9.
10.
Stórkostlegur eldsvoSi varS i New
York á sunnudaginn er var. Stór-
byggingar félagsins “The Washburn
Wire Co.”, er hafði meS höndum
-vopnagerS fyrir stjórnina brunnu til
kaldra kola. Og er tjónið metiS vfir
2,000,000 dala.
Daniel C. Turner. forstjóri félags-
ins gaf þá yfirlýsingu, aS í verk-
smiðjunni ynnu 1000 manns og af
þeim væru 25 Þjóöverjar og 200
Austurríkismenn, ér allir hefSu vinnO-
leyfi frá stjórn Bandarikjanna. Upp-
tök eldsins eru ókunn.
Australia.
Stjórnin hefir ákveSiö aS láta fara
fram afckvðagreiðslu um herskyldulög
hinn 15. des. næstkomandi. Og eftir
því sem blööin segja verður engum
rnanni af kynstofni þjóða þeirra, er
gegn sambandsþjóöunum berjast, leyft
aö greiða atkvæSi um þaS mál, þótt
þeir hafi borgarabréf. Frumv'arp
þetta er mjög svipað hinum canadisku
herskyldulögnm.
Á sunnudaginn kemur, hinn 18. þ.
m. verður óvenju mikið um dýrðir.
Þá verSur hátiölegt haldiS fjögur
hundruð ára afmæli hinnar lútersku
siöbótar. AS hátíöinni standa flestir
hinir lútersku kirkjusöfnuðir í borg-
inni, hinna ýmsu þjóSflokka. Samein-
aöur áhugi og sameiginleg virðing
fyrir sameiginlegu málefni, hefir
hrundiö af stað þessari fagnaðar-
minningu, um atburð þann hinn
milka, er gerSist fyrir fjögur hundr-
uS árum og bjartar og fegurra skín
nú á meöal vor, en jafnv’el nokkru
sinni áSur.
Til hátíSahaldsins hefir veriS
vandaS sein bezt má veröa. Valdir
ræðumenn verða til staöar. Á meSal
þeirra má nefna kirkjufélags forset-
ann séra B. B. Jónsson, próf. séra
R. Mart»insson, Dr. Gustav Andréen,
forseta Augustana lærða- og presta-
skólans. Ennfremur séra L. F. Tank
Búist er viö a'S fylkisstjórinn og
borgarstjóri Winnipeg borgar ávarpi
samkomuna o. fl.
Á annað hundraS karla og kvénna
syngja fagra söngva: þar á meöal
siðbótar söngljóS JReformation Con-
tata) eftir Geo. Kessel, samiS einung-
is fyrir þetta tækifæri. Einnig söng-
verk samin af Handel og Mozart.
Einsöngvar verSa sungnir af próf.
T. R. Griffith og miss Ruth Edquist.
Einnig verður gott orchestra til
hátíSabrigöis.
Söngnum stjórnar próf. Olaf Halten
en próf. S. K. Hall leikur meS á
piano.
Vissara verSur aS reyna aö koma
stundvíslega því búist er viS afar-
miklu fjölmenni.
HátíSahaldiS hefst í Walker leik-
lrúsinu kl. 2.30 eftir hádegi.
fsland.
Austurríki.
Stjórnin í Austurríki hefir bannaS
innflutning á Svissneskum blöðum í
rikiS, og þaS jafnvel þótt séu þau
prentuS á þýzkri tungu. Er blaöa-
banniS svo stran^t, aS ekkert blaS má
fara út yfir Iandamærin nema aS
fengnú levfi hervaldanna í Vínarborg
Ekki er nú frelsisandinn meiri en þaS.
Bretar halda áfram sigurvinn-
ingum í Palestínu.
Fréttir frá 7.—8. þ. m. skýra frá,
aS sókn Breta í Palestínu gagnvart
Tyrkjum. fari harðnandi meS degi
hverjum. Hafa Bretar fengiS á sitt
vald borgina Gaza, og halda áfram
sigurvinningum. eiga þeir nú líka aö
ýjnsu hentugra aðstöðu, með því aS
nú er hinn afarstérki sumarhiti eigi
lengur í sögunni. Gaza borgin, er ná-
lægt 30 milum norður af landamær-
um Bgyptalands, skamt frá ströndinni;
en um 25 mílur súðvestur af Beers-
lieba, sem Bretar hertóku fyrir nokkr-
um dögum, og liggur 50 mílur suður
af Jerúsalem. Er sagt a'ö Tyrkir séu
á stööugu undanhaldi á þessum slóS-
um. og hafi mist fjölda manna.
Samkvæmt yfirlýsingu frá flota-
málaráöaneyti Breta; hafa ÞjóSverj-
ar aldrei sökt eins fáum skipum, síS-
an er þeir hófu kafbátahernað sinn,
eins og fyrstu viku þessa mánaSar.
AS eins 8 brezkum verzlunarskipum
var sökt, er voru yfir 1100 smálestir,
en nálægt 20 minni. Engu fiskiskipi
va sökt.
Kosningar í Roblinkjördæminu.
BráSlega fer fram kosning í Rob-
linkjördæminu.
Eins og kunnugt er neyddist þing-
maður afturhaldsmanna F. Y. New-
ton, til þess aS leggja niður þing-
mensku sökum mjög vafasamrar ráðs-
mensku í samband i viS vegagerS í
kjördæminu á tímum Roblinsstjórn-
arinnar.
Kjördagurinn hefir ekki veriS á-
kveSinn enn. Útnefndir hafa verið
til kosningar I. L. Mitohell af hálfu
frjálslynda flokksins og W. J. West-
wood af óháöum mönnum. Óvíst
hvort afhtrhaldsmenn hafa, nokkrum
á aö skioa.
Námskeið fyrir bændur.
Akuryrkjumála.deild fylkisstjórnar-
innar er aS undirbúa námskeiS fvrir
bændur víðsvegar urn fylkiS. Náms-
skeiöin verSa tuttugu alls; hálfan
mánuS í hverjum stað. Fylkinu verð-
ur skift í þrjá hluta, og fer fyrirlestra
maöur ásamt tilraunamanni um hvern
fyrir sig. Er sérstök rækt lögS á
kenslu í notkun gasvéla. SiSastliðiS
ár sóttu kenslu þessa fjöldi bænda og
höfðu af mikiS gagn. Fyrsta nám-
skeiðiö hefst nitjánda þessa mánaðar
aS Kenton.
Noregur.
ÁstaniS í Noregi er aS verSa
skyggilegra meS degi hverjum. Eftir
því sem blaöið “Washington Posten”
skýrir frá, er hveitibrauð því nær
hv'ergi aS fá í öllu ríkinu. Eru brauð
því nú mestmegnis gerS úr höfrum
°g byggi. Hinar stærri brauðtegund-
ir eru svo gott sem úr sögunni, en
gömlu norrænu flatkökurnar bakaðar
á hverju heimili. JarSepla uppskera
í ríkinu var sæmilega góS í sumar,
enda er nú mælt aS Norömenn neyti
jarSepla í allar máltiðir.
Ronald Amundsen hinn norski, víS-
frægi heimskautafari, hefir skilað
aftur öllum heiöursmerkjum er hann
um eitt skifti hlaut frá Þýzkalands-
keisara. Er þetta ljósari vottur en
nokkuð annaS um hugarfar NorS-
manna í veraldarstríSinu.
Danmörk.
Canada herinn sýnir frækleik
mikinn.
Canadamenn hafa nýskeS gert á-
hlattp í Belgíu og tekiS Passchendaele,
þorp sem er mjög alvarlegur millilið
Þingmanna útnefningar.
Pte. Charette hefir veriS útnefndur
af liberölum til • þess að sækja um
þingmensku í Doni i ni on-kj ördæm-
inu Springfield. Hann er útskrifaö-
ur af Manitoba háskólanum og lagöi
fyrir sig laganám. Hann var einn
hinna fyrstu manna i er herinn gengu
Marg særðist í Frakklandi og er mjög
örkumlaSur; hefir hann nú fengiS
lausn úr herþjónustu.
Enn er eigi v'íst hver móti honum
sækir, en eigi er óliklegt taliS aS það
verði Howden borgarstjóri í St.
Boniface.
N. T. MacMillan var útnefndur
þingmannsefni í SuSur-Winnipeg af
hálfu liberala á siSasta fimtudag.
Danska stjórnin hefir fyrir skömmu
kosiö sex manna nefnd til þéss aS
hafa eftirlit meS framleiöslu og mat-
vælaforSa ríkisins. ÞingiS hefir veitt
nægilegt fé til þess að kaupa af fram-
leiöendum uppskeru þeirra á ákvæSis-
veröi. ™
Enn fremur hefir veriö stranglega
bannað aS nota korntegundir tii
skepnufó'Surs, nema í sérstökum til-
fellum. Bændum hefir einnig veriS
fyrirskipaö að slátra þrem fjórSu
hlutum af sv'inum sínum vegna fóS-
ursskorts. Og eigi ,má heldur fleiri
kýr foafa, en minst verður lcomist af
meö til mjólkurframleiSslu. Allir
verða aS salta eöa reykja kjöt sitt í
heimahúsum eins og tíSkaSist í fyrri
daga.
Svo er orSiö þröngt um hveitiforöa
aS margir bakarar hafa verið kæröir
Og sætt fjárútlátum fyrir aS selja of
þung brauð.
Einnilg hefir veriö fækkaS nokkuS
af eldri dýrurn i dýragarðinum i
Kaupmannahöfn sökum yfirvofandi 'lorPu sina
foourskorts.
Þjóðmenjasafni íslands er nú skift
í 8 deildir: ÞjóSmenjasafn íslend-
inga, HiS íslenzka mannamyndasafn,
Listasafn íslands (er skiftist í mál-
verkasafn, höggmyndasafn og safn
af ljósmyndum og prentmyndumj,
Myntasafn , Vídalíns-safn, Fiskes-
safn, ÞjóSfræSissafn og Steinaldar-
safn. Meginstofn safnsins er þjóð-
minningarsafnið, er áöur hét Forn-
gripasafn og var stofnaS áriS 1863.
Samkvæmt lögum frá 16. nóv. 1907
á safn þetta forkaupsrétt á öllum
skrásettum forngripum.
Málverkasafnið var stofnaS áriS
1885, en var lagt undir Þjóömenja-
safniS í ársbvrjun 1916 sem aöal stofn
Listasafnsins.
I árslok 1916 voru í ÞjóSmenning-
arsafninu 7355 gripir, í Mannmynda-
sa'fninu um 900 myndir, í Málv'erka-
safninu um 90 málverk og í Mvnta-
safninu um 4000 myntir.
Náttúrugripasafn íslands var stofn-
að áriS 1899 af hinu íslenzka náttúru-
fræðisfélagi og stendur undir umsjón
|>ess. Landssjóöur veitir safninu ó-
keypis húsnæði og auk þess 300 kr.
styrk til umsjónar meS því. Safniö
skiftist í 3 deildir. dýrasafn, jurtasafn
og steina og bergtegundasafn.
I safninu eru mestmegnis íslenzkir
náttúrugripir og er dýrasafniS mest.
ÁriS 1915 voru í dýrasafninu 1100
sýnisihorn islenzk og um 700 erlend,
í jurtasafninu 1300 tegundir íslenzk-
ar og um 800 útlendar, ng í steina og
bergtegundasafninu u*r. ,/ö.) sýnishorn
íslenzk og um 300 útlend.
ÁriS 1916 komu 4900 manns aS
skoSa safnið.
Flokkur landstjórnarinnar hefir nú
unniS alllengi i Tjörnesnámunum og
unnist dável. Eru nú grafin göng inn
í fjalfið svo að refta þarf undir, áður
vai1 ^kakkinn tekinn af, og því örðugri
aðstaSan og meira frá aö færa. Auk
þess hafa unniS þar aðrir flokkar,
til dæmis einn frá verkmannafélög-
unum á Akureyri.
Þá eru unnin kol í svonefndum
Hringdalsnámum, og er þaS skamt
frá Tjörnesnámunni, ákilur gil löndin,
en tinnið beggja megin gilsins.
Veröur landssjóðsflokkurinn a
Tjörnesi aukinn svo mjög, aö eigi er
talið líklegt aö fleiri komist aS við
vinnu þar aS sinni. Er ráögert aC
gera þarna stóra baöstofu, svo námit
rnenn geti haft þar vetrarsetu.
KváSu kolin batna eftir þvi sem
innar kemur i fjalliö, og eru talin aS
vera sú allra bez.ta te'gund, sem enn
hefir fundist í landinu. KolalagiS er
meira en 13 þumlungar á þykt, og
nær yfir heilntikiS breiddastig.
Tveir norskir v'erkfræöingar eru
nýkonmir til Iandsins. Er mælt aS
þeir muni fúsir til aS veita land-
stjórninni aöstoð við rannsókn fossa
og jafnvel takast á hendur byggingu
aflstööva ef lil kærni.
Komið hefir fram lagafrttmvarp
á alþingi til |>ess aS hækka innan-
lands burSargjöld allmikiS. T. d. er
sagt aS burSargjald fyrir blöö og
bækur eigi aS hækka um 190%. — Er
þaö aS flestra dónti miSur hyggilegt
því afleiðingin hlýtur aS verða sú,
aö slíkar sendingar ntinka aS miklum
mun, og tekju-aukinn. verður því vænt-
anlega ekki mikill. En það skyldi ]>ó
aldrei vera tilgangur löggjafarinnar
aS draga úr fróöleiksfýsn fólksins
nteS jiessum auknu álögum á bóka og
blaöa útgáfu?
Hægra megin eru orSin: “Eim-
skip íslenzkrar auönudísar, nægt og
nytsemd norðri flytja; ör golfriður
eilífð gæSa lýöum lýsi, landið fangi”.
Undir sést hafiö og gengur skipiS
fyrir fullum krafti með blaktandi
frónskum fána. Til vinsti handar
neöst sést Rán i steinboga eSa helli og
til hægri gagnvart henni er Ægir í
öörum helli, en dætur þeirra 9 aS
tölu, eins og þær eru taldar i eddu
siást i öldum hafsins á rnilli þeirra,
þannig aS hver þeirra myndar öldu.
NeSst á homstein eru skráð orðin:
“Samtök, samthugi, framkvæmd fyrir-
hyggja.
Þá er stuttlega lýst þessari mynd
og ófullkomlega; mun hún veröa
flestum kær gestur, bæöi vegna hinn-
ar ágætu myndar af skipinu — óska-
barni Islands, sem GuSmundur Björns
son svo nefnir og enn fremur vegna
hinnar einkennilegu og alislenzku
hugmyndar,' sem sýnd\er af þeim
hjónum Rán, Ægir og dætrum þeirra.
Hin mvndin er af Tóni SigurSssyni.
í miðjum ramma er sporöskjulöguð
rnynd af forsetanum, og munu flestir
ljúka upp einum munni með þaS aS
hún hafi tekist vel. Umhverfis mvnd-
ina er líkirvg af heljarstórum súlum,
eins og þær séu hlaðnar úr höggnum
islenzkum grásteini; táknar þar hver
steinn eitthvaS sérstakt. NeSan undir
aðalmyndinni eru fjórar myndir
smærri, allar af Jóni SigurSssyni.
ein þeirra þar sem Ingibjörg kona
hans er með honum, er undir þeirri
mynd eigin rithönd. Jón$. í laufsveig
sitt hvorq megin viS 'þessa sömu mynd
er fæðingar og dánardagur Jóns. í
bogalínu uppi yfir öllum smærri mynd-
Þann 30. október, kvöldiS fyrir
strákakveldiS, var glatt á hjalla í
skólanum, vissra orsaka vegna var
þessi skemtun ekki höfS á stráka-
kvöldiS. Allir nemendur og kennar-
ar voru þar saman komnir. Til skemt-
ana voru aS eins leikir, og tóku aldir
þátt í þeim, ekk: síSur kennararnir.
Bkkert hlé varS á leikjum til klukkan
ltálf tólf, nema á meöan veitingar
voru bornar fraán. Ekki er óliklegt
að suma hafi dreymt um vanrækt
skólaverk eftir aS heirn kom.
Nemendur Jóns Bjarnasonar skóla
eru mikiS gefnir fyrir glaSværS og
þar af leiðandi gátu þeir ekki hugsaö
til þess aS bíSa i hálfa aðra viku
eftir næsta fundi, svo aftur kom
saman nokkuð af skólafólkinu á föstu-
dagskvöldiS 2. nóvember.
Margar eru erfiðis stundirnar, þrátt
fyrir allar þessar skemtanir, iþó ekki
sé nema þegar prófin koma. Ein-
mitt ]>essar undanförnu vikur hafa
nemendurnir veriS að berjast viS
fyrstu mánaSarprófin. Prófin virt-
ust benda til þess aö sumt af kennur-
unum heföu æði mikiS álit á skóla-
fólkinu, en eflaust hefir útkoman
breitt þeirri hugmvnd.
8. nóv. var hinn vanalegi skemti-
fundur skólans haldinn. Á skemti
skránni var: SkólablaSiS. lesiö af
Hallberu Johnson; söngur, sunginn
KATRfN SVKINSDÓTTIR
Kést ». Okt. sf.1.
Hún var kona ólafs GutSmundssonar I
MJóafirtSi eystra.
Þorsteinn Markússon frá Breden-
bury kom um miöja vikuna.
Mrs. Stefán Anderson frá Leslie
var hér á ferS og fór norSur til Nýja
íslands aS finna ættingja og vini.
Mr. og Mrs. Jón Árnason frá Foarn
Lake komu til borgarinnar á skemti-
för til Noröur Dakota.
. af fimm stúlkum; upplestur, Ida
unum er þetta: Frelsishetja Islend-i Sveinsson; piano einspil, Emilia Bar-
mga; óskmögur Fjallkonunnar; sómi ] (jal og aSalatriðið kappræðan ; efniö
tslands, sverS og skjöldur
Uppi yfir aSalmyndinni í þremur
köflum eru þessi orS: “Allra manna
vænstur, allra manna snjallastur,
allra manna beztur”, eru þau orS eins
og höggvinn í steininn neðan á hvelf-
ingunni, sem myndin er í, en framan
á aS ofan er í stórum stöfum “Jón
Sigurðsson’’. Sitt á hverju horni aS-
alumgjörSarinnar er þetta: “Oddviti”
“Forseti’L “Þ jóðmæriitgur”, “ÞjóS-
skörungur”. NéSst til .hægri handar
eru þessi orð: “íslendingar viljum
vér allir vera”, en vinstra megin:
“aldrei að víkja” frá sannleikanum.
Steinarnir sem súlurnar eru hlaSn-
ar úr. tákna hver um sig eitthvaS sér-
stakt, og er þaS eins og höggvið á þá.
Vinstra megin er ]tað þetta: “Árvekni
viturleikur, réttsýui, drenglyndi, um-
bætur, Ijúfmenska, ættjarSarást”, en
hægra megin er: “StaSfesta, prúS-
menska, drenglyndi, viljaþrek, djörf-
ung. skarpskygni, hollráð, stjórn-
frelsi”. Úr þeim lifandi steinum sem
alt þetta tákna eru súlurnar hlaönar.
Innar í hverjum steini logar kertaljós.
Steintröppur sjást sitt til hvorrar
handar, sem gengiS er upp eftir inn
í bórgskála til Jóns forseta, en uppi
yfir allri myndinni er opin bók og
söngur á.
Þetta er ófullkomin lýsing og veitir
ckki nema lítinn hluta þeirrar hug-
myndar sem fæst viS þaS aS horfa á
verkiö sjálft, en laust trúum vér þvi,
aS mörg íslenzk heimili verSI hér
vestra framvegis án þessara mynda.
Y. J. J.
eins og áSur var getiS um, var: “Á-
kvaröaS að nútíðar íslenzkar bók-
mentir hafi meiri áhrif á islenzkt
þjóSlíf heldur en forn bókmentirnar”.
Fyrir iátandi hliSina töluðu Lilja
Johnson og Guömundur GuSmunds-
son, og fyrir neitandi hliSina Jón
StrauinfjörS og Helga GuSmundsson.
Neitandi hliðin vann. Dómararnir
voru: Mr. Melsted, Mr. Pál'son og
Mr. Bíldfell. Auk skólafólksins voru
nokkrir gestir viöstaddir.
Skólapiltarnir, eru ekki síSur duglegir
viS líkamlega vinnu en andlega, þaS
hafa þeir sýnt þessa undanförnu daga
þar sem þeir hafa staSi'ð önnum
kafnir viS aS slétta völlinn hjá skól-
anum fvrir skautasvell. Þegar snjór-
inn kom um daginn gáfu þeir upp
alla von' um aS geta komiö þessu i
framkvæmd, en þá kom Indíána sum-
ariö þeim til hjálpar eins og Lndíán-
unum forðum. SlcólafólkiS gerir sér
góðar vonir um aS geta skemt sér þar
á skautum í vetur.
Hr. Haldór Austmann frá Riverton
kom til bæjarins á mánudaginn í verzl-
unarerindum.
Hr. Jón Sigurösson sveitarstjórn-
arformaður í Bifröst, kom úr ferða-
lagi frá Wynyard á laugardaginn.
Bæjarfréttir.
Geir Kristjánsson frá Wynyard,
Sask., dvaldi í bænum viku tíma og
var undir læknishendi hjá Dr. Brand-
son; hann fór heim á mánudags-
kvöldiS.
H. S. Bardal, Cor. Sherbrooke og
Elgin hefir sent oss sýntshom af ís-
lenzkum jólakortum, sem hann hefir
gefiö út og eru nú til sölu í búS hans
og hjá útsölumönnum hans út um ný-
lendurnar. Flest af þessum sýnis-
hornum er handmáluS og ljómandi
falleg. Hann gat þess, aS siöasta
tækifæri til aS koma bréfum til her-
manna á Frakklandi sé aS koma þeim
á pósthúsiS hér í Winnipeg 17. þ. m.
En til þeirra sem eru á Englandi þann
24. þ. m. Drengjunum á Frakklandi
og Énglandi þætti vafalaust mjög á-
nægjulegt aS sjá þessi jólakort á sinu
hjartans máli sem heilsan aS heiman.
Jón SigurSssonar félagiS hefir lát-
iS prenta isienzk jólakort, er þaS selur
hverjum sem hafa vill. Þessi kort
eru einbrotin en þó mjög smekkleg,
hafa mvnd af Jóni SigurSssyni á
fyrstu síöu og frumsamin jólaerindi
á þriSju siSu. Kortin eru mjög ó-
dýr, aS eirts 10 cent hvert og ættu því
aS komast inn á hvert islenzkt heimili.
Mrs. G. Búason 564 Victor St., tekur
á rnóti pöntunum.
Bæjarst.iórnin.
“The Manitoba Stores Ltd.” 346
Cumerland Ave., hefir fengið verzlun
þá i Groceries, sem bæjarstjórnin þarf
aS gera, um næstu sex mánuði, frá
15. nóv. aö telja. Þeirra tilboS var
áþtiÖ aðgengilegast i alla staði.
Umsjónarmennirnir meS vega- og
skattamálum, bæjarfulltrúarnir J. J.
Vopni og Pulford og yfirráSsmaöur
Grev, hafa veriö útnefndir fyrif hönd
borgarinnar til þess aS mæta á “An-
nual Oonvention of the Union of
Manitoba Municipalities”, sem stend-
ur yfir frá 27.—29. nóv. 1917.
Sigurlán Canada hefir byr undir
báða vængi.
Jón Einarsson frá Foam Lake
dvaldi í borginni nokkra daga, en
hélt heiinleiöis um helgina.
Christian Thorvaldsson kaupm. frá
Bredenbury var á ferS í borginni.
:an
af-
Listaverk.
Þ. Þ. skáld Úorsteinsson hefjr ný-
lega lokiS viS aS mála og látiö skraut-
prenta tvær mcrkilegar myndir. Önn-
ttr er af skipinu “Gulffoss” og er
henni fyrirkomið sem hér segir: Fág-
urlega máluS mynd af skipinu sjálfu
er í ntiSjunni á umgjörS; er umgjörS-
in liking af steinstöplum nteS stein-
hoga yfir. Uppi yfir er nafið “Gull-
foss” meS stórum stöfum og nafniS
“Draupnir” nteö smáletri, þannig aS
einn stafur þess nafns er í hverium
staf skipsnafnsins. Undir myndinni
stendur: “Fyrsta skip Eimskipafélags
íslands". Til vinstri handar efst er
mynd af fossinum sjálfum C’Gull-
fossi”) og snýr hann þar stóru hjóli,
sem aftur hreifir mörg smærri hjól;
en í fossúðammi sést fossbúinn meS
Á ntánudaginn hófst sigurlánsvilc
meS veglegri skrúögöngu unt ASa'
stræti borgarinnar.
Hudson’s Bay félagiö varö fyrst í
röSinni og skrifaði sig fyrir 1,000,000
dala.
Allir þurfa að leggja fram sinn
skerf. Margt smátt gerir eitt stórt.
Hr. S. J. H. Jöhnson frá Henzel,
N. Dakota kom til borgarinnar á
mánudaginn og nteS honum Jón Jón-
asson úr sömu bygS, til þess aS leita
sér lækninga hjá Dr. Brandson. Hann
sagði alt dágott. Uppskera heföi
samt oröið heldur rýr í bygðarlaginu
sökum ofþurka.
“The good Timers” Boys Club,
hefir nú tekiö til starfa aS Lundar,
Man. og Vsentir góSs árangurs.
ASal markmiöiö er aS gera dreng-
ina aö nytsömum borgnrum. ViS
höfSum santkomu á sunnudaginn er
var og í vetur ætluni viS aö búa til
skautahring í bænum. Viö gáfurn
kirkjunni sálmabækur; meö því aS
við höföum móttekiS peninga í því
attgnamiSi. í stjórn voru kosnir W.
G. Hazelgrave kennari, séra H. J.
Leo kapellán, Cecil Helgason frétta-
ritari og Geo. Breckman fjármála-
ritari.
Fréttir frá Frakklandi.
Ráöaneyti Frakklands, sem stofnað
var undir forustu Painleve 14. sept.
síSastl., hefir lag^t niSur völdin. Var
samþykt vantraustsvfirlýsing á stjórn-
ina i neðri málstofunni nteS 277 at-
kvæSunt gegn 186.
MæJt er aS stjörnin hafi þó haldiS
meiri hluta í efri málstofunni. Hægri
menn og jafnaSarmanna foringjarnir
gengu í bandalag meö aö koma stjórn-
inni fyrir kattarnef
JarSarför Benedikts Frimannssonar
Gimli. Man., fór fram eins og auglýst
var síðastl. laugardag og var mjög
fjölmenn. Athöfnin byrjaði meö hús-
kveöju á heimili hins látna, sem séra
Runolfur Marteinsson flutti. Var
líkiö þar næst boriS í lutersku kirkj-
una og töluðu þar heima presturinn
séra Carl J. Olson og séra Hjörtur
J. Leo frá Winnipeg. Enn fremur
v’ar lesiS upp af Jóni Bidlfell ávarp
frá hinum látna,, minningarljóS eftir
S. J. Jóhannesson og borin fram aug-
Iýsing þess efnis, aS þegar vinir þess
látna og ástvinanna syrgjandi hefðu
fengiö aö vita aS á móti blómum yröi
ekki tekiö viö þetta tækifæri, þá til
þess aö stna hluttekning sína sendu
nokkrir bæöi einstaklingar og félög
peninga, sem aöstandendurnir tóku a
móti með þökkum, en ákváSu aö því
sem þá vxeri inn komið og eins þvl,
sem inn kynni aS koma frá þeim sem
á þann hátt vrldu minnast þess frá-
fallna, skyldi variö til aö kaupa fyrir
kirkjuklukku handa lút. kirkjunni á
Gimli.
Sálnrana sem sungnir voru í kirkj-
unni haföi Benedikt heit. sjálfur valiö
og voru þeir þessir: “Þaö er svo oft t
dauöans skuggadölum”, “Hiartkæri
Jesú, af hjarta eg þrái” 1. 2. og 6.
vers og “Vertu hjá mér halla tekur
degi”. F.nn frenutr beiddj hinn látni
um, aö þegar hann væri borinn inn
i kirkjugarðinn þá yröi sungiö versið
alkunna: “JurtagarSur er herrans hér’’
ojf var þaS gert. ,
Aðalfundur liberala
i verður haldinn í íslenzka liberalklúbbnum á föstudagskveld- ;
{ ið kl. 8 síðdegis í Goodteniplarahúsinu (neðri salnum). hinn
I
16. þ. m. Kosin verður NÝ STJÓRN og ýms önnur nauð-
Öll Noröurlandaríkin reyna aö
hjálpa hvert ööru af fremsta rnegni
ur fyrir syöri fylkingararm ÞjóS- ingin gerö í einu hlj'óði.
Fundurinn var fjölsóttur og útnefn- en hjálpin hefir aSallega veriS fólnin
ril hægri handar er nægtagyöjan meö
fu'lt nægta horn. Á súlunni til vinstri
handar eru skráð orðin: “Island á sér
Brezka þingið framlengt.
NeSri málstofa hins brezka þings,
samþykti átta mánaða framlengingu,
og má nú þingiS sitj^., til 30. júli
afl í fossum, borg í bergi,. björg í næstkomandi. Er þetta t fjóröa
holtum; mantivit, mannhönd margra1 skiftið, sem þingframlenging h«fir
I synjamál afgreidd. Vonast er eftir fullu húsi.
!
í skiftum á dönsku og sænsku kjöti nýrri, óskhrein tslenzkan endurskapar” átt sér staS í röS.