Lögberg - 16.05.1918, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. MAÍ 1918

c?
eiq
Gefið út hvem Fimtudag af The C«l-
umbia Prets, Ltd.,jCor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TAI.SIM I: GARRY 416 og 417
Jón J. Bíldfell, Editor
J. J. Vopni, Business Manager
Lltanáskríft til blaðsins:
TttE SOLUtyBI/V PRESS, Ltd., Box 3172, Winnipeg, W|an-
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipsg, Etan.
VERÐ BLAÐSINS: B2.00 um áriB.
•A27
Gullbrúðkaup.
Sir Wilfrid Laurier og frú hans áttu
fimtíu ára hjónabands afmæli, á þriðjudaginn
var, hinn 13. þ. m. 1 tilefni af atburði þeim,
höfðu flokksmenn Sir Wilfrid’s í Dominion
þinginu, báðmn málstofunum, viðbúnað mikinn,
og færðu hjónunum, að gjöf, gullskjöld fagran
og veglegan, með áletruðuin hamingju og sam-
fagnaðaróskum.
Heillaóskaskeyti bárust Sir Wilfrid og
konu hans úr öllum áttum. —
Sir Wilfrid er nú hniginn að aldri, fæddur
árið 1841. Hann er þó enn vel ern og með fullu
fjöri. Verður hann óefað ávalt talinn meðal
allra glæsilegustu st.jórmnálamanna hinnar
eanadisku þjóðar.
Undir'stjórnarforystu Sir Wilfrid’s, steig
eanadiska þ.jóðin mörg risavaxin menningar og
framfara skref, og hefir hann með sínu langa
og mikla æfistarfi, skapaði þau eyktarmörk í
stjórnmálasögu Canáda, er lengi munu halda
nafni hans á lofti.
Aflstöðin.
Aflstöðin er sá partur mannsins, sem send-
ir lífsstraum lun allan líkamann, út í minsta
fingur mannsins, jafnt og hina aðra parta lík-
amans, og á meðan aflstöðin ekki bregst, erum
vér hraustir og heilbrigðir, og getum afkastað
verkum vorum. En bregðist aflstöðin, þá er
úti um allar framkvæmdir vorar, og oss sjálfa
líka.
Aflstöð raf-aflsins, sendir út frá sér
strauma í allar áttir, inn í vor eigin hús, til þess
að veita oss ljós ng hita; eftir sporbrautakerfi
borga og bæja, til þess að knýja áfram flutn-
ings og fólksvagna. En bili aflstöðin, þá slokna
Ijósin, húsin kólna og sporvagnarnir stanza.
Svona er það æfinlega, að ef aflstöðin sjálf bil-
ar, þá er alt í hættu. Þess vegna
“varðar mest til allra orða
að undirstaðan rétt sé fundin”.
Þegar vér hugsum um þetta stríð, sem vér
altaf gjörum, þá hættir oss mjög við þvr, að
hugsa um það í fjarlægð. Hugsa um þessa ægi-
legu heri, þar sem þeir sækja og verjast upp á
líf og dauða—hugsa um myndina hina hryggi-
legu af eyddum mannabygðum og blóði stokkna
orustuvelli, og svo sigurinn, sem vér þráum að
hermenn vorir vinni. En vér hugsum vanalega
um hermenn vora sem þá hina stríðandi menn,
— hugsum um þá sem verandi í stríðinu, eu
sjálfa oss fyrir utan það — vér hugsum um
SÍTÍSBverkfœrin, en ekki um aflstöðina. Og þó
gildir hið sama lögmál um þessa aflstöð og allar
aðrar aflstöðvar — bili hún, er úti um alt/
Og hver er svo þessi aflstöð stríðsins? Eru
það fylkingarnar fríðu á vígvellinum? Nei.
Eru það fallbyssurnar geigvænlegu, sem
dag og nótt spú eldi, ógnum og neyð vfir
fylkingar óvinanna? Nei.
Em það loftförin, sem þjótu eins og gaud-
reiðar í gegn um loftið og kasta sprengikúlum
niður á bvgðir mannanna? Nei.
Bru það brjuidrekarnir stáli vörðu, sem
halda vörð á höfnunum t Nei.
Pað er hevmaþjóðin.—Heimalandið.
Það er þetta Iaud—Canada—með sínar víð-
áttumiklu sléttur, þar sem grasið skrúðgrænt
vaggar sér í morgunblænum og glóir í geislum
kveldsólarinnar; Canada, sem breiðir faðminn
á móti hinum fátæku frumbyggjum; Canada,
með sín risavöxnu fjöll, og þar fvrir vestan
Ströndina, þar sem aldrei er vetur—landið sem
engan svíkur og engum bregst. Þetta vita
hermenn vorir, og því berjast þeir hugdjarfir
fyrir það.
Og það er þjóðin—heimnþjóðin, sem er að"
al aflstöð þessa stríðs. Þetta hefir Þjóð-
verjum verið Ijóst, því varla hefðu Jieir lagt eins
mikið kapp á að eyðileggja hina rússnesku
l’júð, ef þeir hefðu ekki séð, að með Jijóðinni
var herinn rússneski, sem aldrei til þessa dags
hefir verið með vopnum yfirunninn, að engu
orðinn. Þeim var líka jafn ljóst, að það var
árangurslaust fyrir þá að reyna að vinna bug
á rússneska hernum, á meðan aflstöðin —sjált
þjóðin—var ósnert.
Og þannig hafa Jieir reynt að fara með
Grikki, Portugalsmenn, Frakka Itali, Breta;
en þó sérstaklega íra og Bandaríkjamenn. En
aflstöðiu í þessum löndum hefir verið of sterk.
Hún hefir fleygt frá sér silfurpeningum svikar-
ans og reynst sjálfi sér trú—trú í liðinni tíð, trú
í nútíð, og trú til enda—sjálfri sér trú, trú sín-
um framtíðar frelsishugsjónum, og trú sonum
sínum, sem á vígvellinum börðust. Og eins lengi
og þær eru Jiað, þá eru þær ósigrandi.
Og þessi unga, canadiska þjóð, hvað er um
hana? Her á hún eins vaskan og nokkru sinni
hefir til víga farið — en hann er það að eins á
meðan aflstöðin heima fyrir er í lagi — á meðan
þjóðin er einlæg og einhuga, á meðan að ekkert
skyggir á mark sigursins, á meðan fórnfýsin
beygir sig fyrir þjóðræknisskylúunum, á meðan
aflstraumarnír á milli liennar og hermanna
hennar eru hreinir og óskiftir—eins lengi verð-
ur hinn hrausti canadiski her ósigrandi, því:
“Sú þjóð, sem veit sitt hlutverk, er helgast afl
heim,
eins hátt sem lágt má falla fvrir kraftinum
þeim”.
V erkf öll vor á meðal.
Menn skyldu ætla, að eins og nú er ástatt
í landi voru og fyrir þessari þjóð, að borgarar
landsins mvndu í síðustu lög fara að gjöra
verkföll og óróa, — halda að þeir myndu vilja
taka svo mikinn þátt í kjörum þjóðarinnar
hinum erfiðu, að þeir myndu vilja sýna það
með því að leggja eitthvað í sölurnar sjálfir,
—lijálpa að svo miklu leyti sem kringumstæð-
ur þeirra og kraftar leyfðu.
Þjóðin hefir ekki einasta rétt til þess að
vonast eftir slíku, heldur ber henni beinlínis
að krefjast þess. En því miður geta menn
ekki orðið sammála um þetta. Því miður eru
til menn á meðal vor, sem eru að nota sér liina
yfirstandandi neyðartíð, til þess að koma ár
sinni efnalega fyrir borð, og ber verkfall það,
sem nú stendur vfir hér í borginni þess ljósan
og ljótan vott.
Menn þeir, sém verkfall þetta byrjuðu,
eru menn þeir er vinna við rafaflstöð bæjarins,
og með þeim liafa nú gjört verkfall þeir, sem
vinna við vatnsveituna og einnig ökumenn
bæjarins.
Það sem þessir menn fóru fram á var,
15% kauphækkun þeir, sem vinna við raf-afl-
stöð bæjarins, og eru þeir 84 talsins. Ef veitt,
kostar það bæinn árlega............$14,235.31
Það sem bærinn bauð var............. 8,726.75
Mismunur .......................$5,508.56
í sambandi við það sem bærinn bauð var
það tekið fram, að það væri dýrtíðar uppbót.
Kaup þessara manna var hækkað í fyrra um
12%. Ásteytingarsteinninn á milli bæjarins og
verkamanna er sérstaklega sá, að bærinn krefst
þess að þessi launahækkun sé skoðuð sem dýr-
tíðaruppbót, en mennirirtr vilja ekki að hún sé
neinum skilyrðum bundin.
Menn þeir, er að vatnsveitunni vinna og
verkfall hafa gjört, eru 72 talsins. Árskaup
þeirra er . .. ....................$62,480.28
Kauphækkun sú sem þeir biðja um
nemur........................... 10,119.60
Það sem bærinn býður þeim er....... 10,744.80
Mismunur ...................... $624.80
8em bærinn býður umfram það, sem mennirnir
fara fram á.
Verkfall þetta hófst fyrir tveimur vikum
síðan. Gjörðarnefnd var sett í málið, og kom
liún sér saman um að leggja til, að þeir menn,
sem við vatnsveituna ynnu, fengju launaviðbót,
sem næmi 5 centum á hverja klukkustund. Þeir
sem unnu við raf-aflstöðina áttu að fá 12%, og
slökkviliðsmennirnir, sem búist var við að gjöra
myndu verkfall, og sem hófu verkfall á þriðju-
daginn (14. þ. m.), áttu að fá launa uppbót, sem
næmi frá 5 til í 10%. Ökumenn áttu einnig að
íá uppbót. Var svo þetta lagt fyrir bæjar
stjórnina á mánudagskveldið, og hafn.aði hún
Jiessum tillögum með 9 atkvæðum gegn 8.
Benti hún á, að mennirnir hefðu brotið lög á
bænum, þar sem þeir hefðn gjört verkfall. án
þess að leggja málið í gerð, sem þó er fyrirskip-
að í hinum svokölluðu Lemieux lögnm. Bæjar-
stjórnin hefir því símað xærkamáladeildinni í
Ottawa og krafist Jiess, að nefnd verði sett í
mál þetta lögum samkvæmt.
Fylkjarán Þjóðverja.
Margt og mikið hefir verið um það rætt og
ritað, hverjar hörmungar að Alsace-Larraine fylk-
in hafi orðið að þola- undir herkúgunarvaldi þjóð-
verja og er sjálfsagt ekki ofsögum af því sagt;
en nokkru þögulli virðist aftur á móti hafa
orðið manna á meðal, þótt undarlegt megi
kallast, um eiginlega samskonar ástand — ef ekki
enn þá illkynjaðra, í fylkjunum, sem pjóðverjar
stálu frá Dönum, Schleswig-Holstein, fyrir meira
en hálfri öld. Nú um þesar mundir, eru pjóðverj-
ar að leggja undir sig, ef ekki fyrir fult og alt, þá
óbeinlínis, hinar og þessar smáþjóðir, er næst
landamærum þeirra liggja, og látast þeir á yfir-
borðinu bera hag þeirra mjög fyrir brjósti. Með-
ferðin, er Schleswig-Holstein hefir sætt undir
þýzkum yfirráðum, ætti út af fyrir sig að vera
nægilegt vitni um það, hvers vænta me^i úr þeirri
áttinni, að því er snertir hinar smáu þjóðir og ríki,
sem verið hafa svo ógæfnsöm að verða háð pýzka-
landi.
Friðrik VII. konungur Danmerkur, hinn síð-
asti af Oldenborgar ættinni, lézt 1863 og skildi eft-
ir sig engan erfingja. penna atburð notuðu
Prússar og Austurríkismenn, til þess að ráðast á
Danmörku, undir því yfirskyni- að Christian, sá
er tók við konungdómi, væri eigi réttilega til tign-
arinnar borinn.
Prússar komu því síðan svo fyrir að hertog-
inn af Augustenburg, var látin gera tilkall til hins
danska konungsstóls. En jafnvel sjálfur Bis-
marck, jámkanzlarinn frægi, er sagður að hafa
lýst yfir því, að hann eiginlega hefði ekki trú á því
að tilkall hertogans væri á verulegum rökum bygt;
heldur að eins að svo yrði það að vera: “Das
mussen wir haben”. r Um þessar mundir höfðu
Prússar fundið upp nýja tegund af byssum
“Ziindnadelgewehre”, er þeir höfðu vopnað.her
sinn með, og blóðlangaði til að reyna hvernig gæf-
ist. pað tók þá heldur ekki sérlega lengi að skapa
skotmarkið, því innan fárra daga höfðu þeir
sent hertogann af Augustenborg, með ógryhni liðs
út af örkinni, til þéss að leggja undir sig dönsku
hertogadöemin, Schleswig-Holstein.
Með þessum atburðum komust hertogadæmin
undir prússnesk yfirráð; en skömmu síðar, sann-
færðust pjóðverjar um að hertoginn af Augusten-
burg hefði ekkert tilkall átt til fylkjanna, heldur
mundi konungur Dana hafa átt að hafa yfir þeim
fullkomin umráð. (Sbr. “Statutes about The
Duchies of Schleswig-Holstein”, útg. í Berlín af:
“The Cron-Syndikat”, 14. desember 1866). En
þótt pjóðverjar yrðu þess þá fullvísir, að hertog-
dæmin ættu frá réttarfarslegu sjónarmiði, að
heyra Dönum til- þá datt þeim þó engan veginn í
hug að skila þeim aftur. Hertoganum af August-
enburg var að eins rutt úr vegi; en pýzkaland
ræður yfir fylkjum þessum enn þann dag í dag.
Hinn nafntogaði Field Marshal von Moltke,
var uppalinn í Danmörku og hlaut mentun sína
þar; hann fluttist frá Mecklenburg að eins fjögra
ára gamall með foreldrum sínum til Kaupmanna-
hafnar. Hann hafði á hendi foringjastöðu í danska
hernum frá því að hann var rétt innan við tvítugs
aldur og þangað tíl að hann var 27 ára. Fékk hann
þá orlof af Friðriki konungi VI., til þess að fara ut-
an og afla sér frekari menningar, og á þeim ferða-
lögum reit hann Danakonungi mörg bréf, og lýsir
í þeim þakklaéti sínu við hina dönsku þjóð, og eins
því, hve margt nytsamt hann hefði numið, er síðar
mundi orðið geta Dönum til hinnar mestu bless-
unar. En sjá! petta var sami maðurinn, sami
herforinginn von Moltke, er stýrði hinum Prúss-
neska her í ranglátri og níðingslegri árás gegn
landi því, er hann sjálfur hafði notið svo mikils
góðs af. pað var Moltke og enginn annar, sem
lagði á ráðin og hafði í raun og veru æðstu her-
stjórnina á hendi í hinum sögufræga bardaga við
Dyppol á móti Dönum.
Eftir ófriðinn á milli Austurríkism^nna og
Prússa 1866, gáfu hinir fyrnefndu upp tilkall þao
til Holstein, er þeir þóttust hafa átt. En í Prague
samningnum, seinni hluta hins sama árs, var því
ákvæði smeygt inn (V. Paragraph) eftir tillögum
Napoleons III. að íbúum þessara dönsku hertoga-
dæma, skyldi veitast réttur til þess að lýsa yfir
Jzví, með almennri atkvæðagreiðslu, hvort heldur
þeir vildu í framtíðinni teljast til Danmerkur eða
Prússlands. — pjóðverjar saraþyktu með því
að undirskrifa samning þenna, atriðið umí þjóðar-
atkvæðið. og lofuðu opinberlega að láta slíka at-
kvæðagreiðslu fram fara án undanbragða. En það
loforð hafa þeir beinlmis ^vikið, eins og sagan
sannar bezt sjálf. >—
Ekki er það nokkurt vafamál, að stórveldin,
Bretland, Frakkland og Rússland, hafa iðrað þess
síðar meir, að þau stöðvuðu ekki yfirgang pjóð-
verja 1864, og mótmæltu eigi frekar ósvífni Bis-
marks, að því er snerti friðarkostina við Dani, og
létu þeim haldast uppi fylkja þjófnaðinn!
Nú skulum vér athuga snöggvast, hvernig
pjóðverjum hefir farist við hinn danska lýð í her-
togadæmunum, eftir innlimunina.
Dönsk tunga útlæg ger.
Hið fyrsta stjórnarfars-afrek pjóðverja, var
að bola út danskri tungu úr skólum öllum, kirkj-
um, opinberu samkvæmislífi, mannfundum og
stjórnarskrifstofum. Og þetta létu þeir sér sæma
að gera í Iandi, þar sem dönsk tunga hafði töluð
verið svo öldum skifti. pað hefir jafnvel verið
gengið svo langt, að foreldrum hefir verið bannað
að kenna bömum sínum dönsku í heimahúsum.
Hafi slíkt uppvíst orðið, hefir það varðað fjárútlát-
um, við fyrsta brot, en fangelsisvist ef ítrekað.
varð.
Hvernig mundi pjóðverjum sjálfum þykja, ef
eins væri farið með þá, einhvers staðar út í heim-
inum, — þeim væri bannað að mæla á sína eigin
tungu ?
Svo má að orði kveða að Dönum í fylkjum
þessum, sé algerlega meinað að gegna opinberum
embættum, nema því að eins að fullvíst sé, að þeir
séu orðnir sæmilega prússneskir, sem enn mun þó
næsta sjaldgæft.
Á öllum mannfundum dönskum, í Schleswig,
mætir embættismaðuf þýzku stjómarinnar og
skrifar hjá sér nöfn allra þeirra, er til máls taka.
Hvenær sem þýzk herskip koma inn á höfnina
í Schleswig, er yfirmönnunum samstundis feng-
inn listi yfir menn þá í landi, sem þeim er ráðlagt
að skifta við. — Oftast mun það stafa af vangá, ef
nöfn danskra kaupmanna standa á listanum. Ekki
hætt við öðru en að Prússinn sé látinn sitja í fyrir-
rúmi! ^
Dönsk þjóðerniseinkenni, eru fyrirlitin og sví-
virt í hvívetna, og bændum jafnvel brígslað um
vankunnáttu og slóðaskap í landbúnaði, þótt kunn-
ugt sé um víða veröld að þeir standi pjóðverjum
fullkomlega á sporði, ef ekki beinlinis miklu fram-
ar í þeim efnum.
En danski flokkurinn í Schleswig, virðist samt
sem áður aldrei hafa verið harðsnúnari en einmitt
nú. — pjóðemistilfinningin aldrei betur vakandi.
Og er sízt að undra þótt íbúum hertogadæm-
anna svíði, og súrni sjáldur í auga, er þeir nú ertf
píndir til þess að fóraa lífi sínu fyrir prússneska
harðstjórann, er svifti þá frelsi og stal landi þeirra
Fullar tuttugu og fimm þúsundir danskra
manna í Schleswig hafa þegar verið dæmdir til
þess að berjast fyrir pjóðveria, og af þeim hafa
5,000 týnt lífi.
En pjóðverjinn fær makleg málagjöld á sín-
um tíma. — Réttláta hefnd fyrir yfirganginn og
landaránið, getur hann ekki umflúið. Og þegar
dregnar verða landamerkjalínumar að ófriði þess-
um loknum, tfekst illa til, ef hertogadæmin gömlu
Schleswig-Holstein, verða ekki aftur sameinuð
dönsku krúnunni.
THE DOMINION BANK
SIR EDMUND B. OSLER,
President.
W. D. MATTHEWS,
Vice-Presldent.
Beiðni bœnda um lán
tii búskapar og gripakaupa sérstakur gaumur gefinn.
Notre Oaine Brancti—\V. M. IIAMIBTON, Manager.
Selkirk Branch—F. J. MANNING, Manager.
NORTHERN CROWN BANK |
Höfuðstóll löggiltur $6,000,000 Höfuð.tóll greiddur $ 1.431.200
Varasjóðu...... $ 920,202
President................Capt. WM. ROBIIÍSON
Vlce- Pi-esident - - JOHN STOVEIj
Slr D. C CAMEKON, K.C.M.G. W. R. BAVVI.F
E. F. HCTCÍIINGS, A. McTAVISII CAMPBELíIj, GEO. FI8IIER
Allskonar bankastörf afgreidd. Vér byrjum relknlnga vlB einstaklinga
eöa félög og sanngjarnlr skilmálar veittir. Avlsanir seldar til hvaCa
staðar sem er á lslandi. Sérstakur gaumur gefinn sparlflóBslnnlögum.
sem byrja má meC 1 dollar. Rentur lagðar vlð & hverjum 6 mflnuöum.
T- E. THORSTEIN9SON, R&ðsmaður
Co William Ave. og Sherbrooke St„ - Winnipeg, Man.
Walters Ljósmyndastofa
Vér skörum fram úr í því að stækka myndir
og gerum það ótrúlega ódýrt.
Myndir teknar fyrir $1.50 og hækkandi.
Komið til vor með þessa auglýsingu, og þá fáið þér
$1.00 afslátt frá voru vanaverði.
Walters Ljósmyndastofa, 290 Portage Ave.
Taltíœi: Main 4725
Ameríka hjálpar Islend-
ingum
í þrí aðverjast hungurvofunum.
Eftir John G. Holme.
ófriðurinn hefir helt slíkum
hörmungum yfir hinar veikari
Norðurálfu þjóðir, hvort heldur
hlutlausar, eða þá í stríðinu, að í
venjulegum skilningi þolir það
engan samanburð við sögu um-
liðinna álda.
örlög Belgíu og Serbíu, eru
svo að segja hætt að særa sam-
vizku-tilfinning veraldarinnar.—
Harmsaga þeirra þjóða er orðin
stærri en svo.
Oss er kunnugt um að Svíþjóð
og Noregur' eiga í böggi við
hungursneyð, og að stríðið og
skorturinn hefir farið eldi
eyðileggjingarinnarinnar um
Finnland, Pólland, Rumeniu, Ar-
meniu. Svartfjallaland og Sýríu,
og að fjöldi fólks er dáið eða
liggur fyrir dauðans dymm í
Litlu Asíu. Og oss er kunnugt
um, að undir núverandi kring-
umstæðum, er sama sem ekkert
hægt að gera, til þess að létta
hörmungaroki þessara þjökuðu
olnbogabama, og þar með er í
raun og veru þeim þættinum
lokið.
Á öðmm eins tímum og nú
Og þessar hundrað þúsundir eiga
að mestu leyti að þakka Banda-
ríkjunum, tilveru sína á tveim
síðastliðnum árum. Bandaríkin
voru Mka eina þjóðin, sem miðlað
gat fslendingum, og sem þeir
gátu áhættulítið náð til.
petta er ljóst öllum fslending-
um, en í þessu landi öllum ó-
kunnugt, nema svo sem fimm
eða sex verzlunarfélögum í
Lower Manhattan, og fimta eða
sjötta ríkisritaranum í Washing-
ton, að viðbættum nokkrum vel-
viljuðum sómamönnum í stjóm
vistamálanna.
Hinn smái fálki ísland, hefir
leitað öryggis undir væng Amer-
iska arnarins, — hefir hepnast
erindið vel og er þakklátur.
Ekki hafa fslendingar leitað
hingað sem beiningamenn — síð-
ur en svo. peir hafa greitt fullu
verði hverja einustu tegund, er
þeir hafa keypt og meira en það.
Vörur þær, er þeir hafa mest-
megnis keypt, hafa verið hveiti,
haframjöl, hrísgrjón, ávextir,
kaffi, sykur og rúgur.
Heima fyrir hafa þeir nægileg-
an forða af nauta og sauðakjöti,
tólg og fiski. En þeir verða að
flytja inn niðursoðna ávexti og
sykur um fram alt. Og kröfur
þessara 100,000 íbúa landsins, er
haft hafa meira en þúsund ára
reynslu í heimilisspamaði, hafa
verið svo sanngjamar, að full-
standa yfir, getur maður tæplega
látið sér fljúga í hug, að nokkur | trúum íslandsstjómar hér í álfu
hinna smærri þjóða, geti komist hefir veizt tiltölulega létt að full-
ósködduð út úr ófriðarbálinu. nægja þeim.
pað er ef til vill of snemt enn,
að tala um baráttuna- sem fsland
hefir orðið að heyja við þessa ó-
fslendingar kunna að sníða sér
stakk eftir vexti, og að minsta
kosti í einu tilliti hafa þeir stig-
umflýjanlegu afleiðingu ófriðar- ið feti framar hinum Norðurálfu
in3 — skortinn, eða segja að þar þjóðunum. peir kunna að hag-
hafi íslendingar unnið fullkom-: nýta sér rúgmjöl bæði til graut-
inn sigur. pó má segja að or- j ar og brauðgerðar.
ustan sýnist ganga þeim í vil, — Fyrir nokkru setti ráðaneytið
þótt óséð sé fyrir endirinn. fs- á íslandi upp skrifstofu að 82
lendingum er það og fullljóst, Beaver Street hér í borginni.
peir gerðu sér glögga grein fyrir undir umsjón tveggja íslendinga
hættunni þegar í upphafi ófrið- Árna Eggertsonar frá Winnipeg
arins. peir kunna vel og skilja Manitoba og Jóns Sivertsen fni
sögu og bókmentir þjóðar sinn- i Reykjavík á íslandi. Og með
ar, og eru eigi búnir að gleyma I “Gullfossi”, er kom hingað ný-
því, að stríðin, sem geysuðu yfir lega frá Reykjavík, var þriðji
Norðurálfuna fyrir þúsundum
ára, fluttu hallæri og drepsóttir
inn fyrir landhelgislínu eyjunn-
ar sögufrægu. —
Til allrar hamingju höfðu ís-
lendingar hrundið því í fram-
kvæmd skömmu fyrir ófriðinn,
að koma sér upp vísi til verzlun-
anflota. Hin fyrstu tvö árin
eftir að stríðið byriaði. gx-æddi
viðskiftafulltrúinn Gunnar Eg-
ilsson með fjölskyldu sinni, á-
samt nokkrum heildsöhi kaup-
mönnum.
ísland ber hlýjan þakklætis-
hug til Bandaríkjanna, að því er
hinir .íslenzku viðskiftafulltrúar
segja. Fyrst framan af höfðu
þeir einhverskonar meðmæla-
bréf frá brezku stjóminni til
þjóðin stórkostlega á útfluttum! embætti^manna stjómarinnar í
fiski, kjöti og smjöri til Fng- j Washington, er þeir þurftu að
lands og Norðurlandaþjóðanna.! skifta við; en nú er sú aðferð úr
Verzlun við Norðurlönd varð ef sögunni, og viðskiftafulltrúamir
til vill enn þá arðvænlegri, sök-! verða því að fá leyfi til vöru-
um viðskiftasambandsins, er þau j flutninga hjá vistastjóminni í
héldu uppi við pýzkaland. En ! Washington.
fyrir fullum tveimur árum stííl-1 Hr. Ární Eggertson er canad-
aðist sú viðskiftalind. I iskur borgari, fæddur á íslandi,
Hvað sem því leið, þá tóku fs- j en hr. Jón Sivertsen íslenzkur
lendingar með stillingu öllu er að þegn.
höndum bar, og gættu hyggilegr-; Bretland
ar varúðar í hvívetna. peir
hlutn að vísu lægra verð fyrir
framleiðslu sína, en stækkuðu þó
verzlunarflotann.
pví næst stigu þeir það skrefið
öldungis hljóðalaust, að leit-
ábyrgðist' í fyrstu
viðskifti fslendinga hér fyrir
millgöngu Canadiskra embættis-
manna.
pað eru um 20,000 íslendingar
í Canada, flestir í Manitoba.
þeir hafa verið góðir borgarar.
og nýlega er haft eftir stjómar-
ast fyrir um ný sambönd, fá sér i
“Guardian” og þangað snem þeir j formanninum þar, að yfir 2,000
sér, er líklegast þótti, til Uncle j íslendingar hafi gerst sjálfboðar
Sam! . | í Canadahernum og faríð til víg-
fbúatala fslands, um þessar stöðvanna í Norðurálfunni, síðan
mundir. er lítið innan 100,000.— að ófriðui-inn hófst, og er það