Lögberg - 05.09.1918, Síða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 5. SEPTEMBER 1918
Engillinn.
Eftir H. C. Andersen,
“í hvert skifti, sem gott barn deyr, kemur
engill frá guði niður á jörðina, tekur hið dauða
barn sér í faðm, breiðir út hina stóru hvítu vængi
sína, og flýgur á alla þá staði, sembarninu þótti
vænt um í lifanda lífi; hann tínir nokkur blóm og
ber þau ásamt barninu, upp til guðs, til þess að þau
blómgist enn þá fegur en hér á jörðinni. Guð hinn
algóði þrýstir öllum blómunum upp að hjarta sínu,
en það blómið, sem honum þykir vænst um kyssir
hann, og þá fær það rödd, og syngur með í hinni
miklu sælu”.
Alt þetta var einn af englum guðs að segja
dauðu barni, sem liann var að fljúga með upp til
himins, og bamið hlustaði á eins og í draumi.
Hann flaug með það yfir þá staði á heimili barns-
ins þar sem það hafði leikið sér, og hann flaug með
það gegnum indislega blómvaxna aldingarða.
“Hvaða blóm eigum við nú að taka með okk-
ur til að gróðursetja á himnum?” spurði engillinn
Og þar stóð hátt og fagurt rósatré, en einhver
vond hönd hafi brotið stofn þess, svo að allar grein
amar, sem voru fullar af hálfútsprotnum knöpp-
um, hengu niður visnar og dauðar.
“Yesalings tré!” sagði barnið, “taktu það,
svo að það geti blómgast í himninum hjá guði”.
Engillinn tók rósatréð, og kysti bamið, en það
opnaði augun ofurlítið við kossinn. Engillinn og
barnið tóku nú nokkur af liinum litprúðustu skraut
blómum, en líka sum af þeim sem eru óásjáleg
fyrir manna augum og að engu metin.
“Nú höfum við þá fengið okkur blóm”, sagði
baraið, og engillinn brosti við, en samt fór hann
ekki enn þá með barnið upp til guðs. Þetta var
um nótt, og var kyrð yfir öllu; engillinn flaug með
barnið inn í þrönga götu í stórri borg; þar voru
hrúgur af hálmi, ösku og allskonar rusli, sem ekki
var mót von, því þetta var eftir sjálfan búferla
daginn, og því láu víðsvegar brotnir diskar, kalk-
molar, fataræflar og gamlir hattkúfar; þar var
samansafn af allskonar hlutum, sem ekki var sjón-
in að sjá.
Og engillinn benti barninu á brotinn jurtapott
og moldarkökk, sem hafði dottið út úr jurtapottin-
um. í moldarkekkinum voru ræturnar af stóru
visnuðu skógarblómi, og þær héldu honum saman.
Blóminu hafði verið fleygt, því það var. ónýtt.
“Þetta blóm skulum við taka með okkur”,
sagði engillinn; “eg skal segja þér nokkuð um það
á leiðinni”.
Síðan flugu þeir, og engillinn sagði:
“Þarna, niðri í þröngu götunni, í lágum kjall-
ara, átti heima veikur og fátækur drengur. Frá því
að hann var kornungur hafði hann þvínær ávalt
legið rúmfastur; þegar hann var sem hressastur,
gat hann stulast á hækjum til og frá um gólfið í
liinni litlu stofu í kjallaranum, þar sem hann átti
heima. Fáeina daga um hásumarið náði sólin að
skína svo sem hálfa stund niður í kjallarann, og
þegar þá vesalings drengurinn sat í kjallaradyr-
unum, til þess að njóta sólskinsins, þá var sagt:
“í dag hefir hann fengið að koma út”, Um skóg-
inn og fegurð náttúrunnar hafði hann enga hug-
mynd aðra en þá, sem hann hafði gjört sér af því,
að drengur nokkur,, sem stundum heimsótti hann,
gaf honum birkiviðarhríslu; henni hélt hann yfir
höfði sér, og ímyndaði sér svo, að hann sæti í sól-
skininu undir beykitrjánum, og að hann heyrði
unaðslegan fuglasöng. Þessi drengur, sem var
kunningi hans, kom einn dag með skógarblóm
handa honum, og þar á meðal var eitt með rótum.
Það var því tekið og gróðursett í jurtapotti, sem
var settur í gluggann, rétt hjá rúmi hans. Og
blómið óx og dafnaði vel, og blómgaðist á hverju
ári. Hinn sjúki drengur hafði það fyrir aldin-
garðinn sinn, og ekkert á jörðinni var honum eins
kært og blómið; hann vökvaði það og ól önn fyrir
því, og hvem sólargeisla, sem náði að skína niður
í gegnum kjallaragluggann, lét hann skína á blóm-
ið; blómið dafnaði saman við drauma hans, því
það blómgaðist að eins fyrir hann; fyrir hann ilm
aði það, og að eins hans augum skemti það; á
dauðastund sinni hafði hann augun á blóminu. Nú
er hann búinn að vera eitt ár hjá guði, og í eitt ár
er blómið búið að standa hirðingarlaust í gluggau -
um; þess vegna er það dautt, og þess vegna hefir
því verið fleygt í sorpið. Og einmitt það er nú
blómið, þetta auðvirðilega og visna blóm, sem eg
hef tekið með mér, því þetta blóm hefir glatt meira
en hið skrautlegast blóm í aldingarði nokkurrar
drotningar”.
“En hvernig veistu þetta alt saman?” spurði
barnið, sem engillinn var að fljúga með upp til
himins.
“Eg veit það”, sagði engillinn. “Eg var
sjálfur hinn sjúki drengur, sem gekk við hækjur.
Blómið mitt þekki eg aftur”.
Og barnið opnaði alveg augun sín og loit bros-
andi framan í engilinn, og í því voru þeir komir
inn í himin guðs, og þar var ekkert að sjá annað en
gleði og sæiu. Og guð þrýsti hinu dauða barni upp
að hjarta sínu, og þá fékk það vængi eins og eng-
illinn, ^em hafði flogið með það til himins, þeir
tóku liöndum saman og flugu saman; guð þrýsti
öllum blómunum að hjarta sínu, en skógarblómið
kysti hann, svo að J>að fékk rödd, og söng með öll-
um englunum, sem sveimuðu kringum guð, sumir
nála:gt honum, en aðrir lengra í burtu, en allir
voru þeir jafn sælir. Og allir sungu þeir, smáir og
stórir, barnið og hið auðvirðilega skógarblóm, sem
hafði legið visið og dautt innan um sorpið í hinni
þröngu götu.
Ur heimahögum.
Er 10 vikur voru af sumri, rákum við Björn
litli frá Hvammi fráfærnalömbin á afrpttina. Við
vorum sinn fyrir hvorn bæ og höfðum sinn hund-
inn hvor til fylgdar.
Leiðin lá yfir blásin lönd.
Þurkar höfðu gengið næstu tíð á undan, og
þenna dag var sólskin og hiti. Svalandi hafgola
bles niðri í bygðinni, hnitaði báruna á vogum og
víkum, og beygði stráin hálfa leið til jarðar í döl-
unum. En hún náði ekki upp fyrir miðjar hlíðar;
því að þar voru henni takmörk sett fyrir löngu.
Þegar klaufir lambanna snertu moldina, rauk
hún og þyrlaðist yfir gjörvallan hópinn, sló bleik-
um lit á mjallhvítan ullarlagðinn, og litaði vatnið
mórauðum sora, sem andgufan skildi eftir í vit-
unum.
Lömbin báru sig mjög mæðilega og rákum við
þó löturhægt. Fótaburðurinn var þunglamalegur:
þau göptu af mæði og ýrðu froðuhreytingi út um
munnvikin. Við vildum ekki hundbeita móður-
leysingjana, en bentum rökkunum þegjandi fyrir
þau sein drógUst aftur úr. Smali og Fjára vissu
líka hvað þau áttu að gera: þau hlupu að þeim með
hálfum hraða, ráku trýnið að þeim og gjömmuðu,
en glepsuðu þau ekki hið minsta, sem þau voru þó
vön að gjöra, þegar fullorðið fé átti í hlut; svo litu
þau til okkar, eins og vildu þau spyrja hvort þetta
væri ekki nóg. Lömbin hrukku við sem snöggvast
er þau urðu hundanna vör, en drógu svo af sér jafn
óðum aftur, þegar gjamminu linti.
Það hafði vorað vel. Heiðin var algróin hvar-
vetna, þar sem nokkur grasvegur var eða væta í
rót, svo að geldingaknappur eða víðitág gætu þrif-
ist. Gróðrar-ilmurinn angaði upp úr hverri þúfu,
eins og hann væri að bjóða vesalings litlu munnana
velkomna, sem yl-volgur móðurspeninn var nýslit-
inn úr.
Og alstaðar þar sem einhver sprunga var í
klett eða hilla var í hamri, hafði ljósmóðir vor-
gróðans gróðursett einhvern anga og lagt svo fyr-
ir, að sólargeislinn ka>mi þar við — einu sinni að
minsta kosti á hverjum.degi. Hann átti að hressa
nýgræðinginn og verma, og bera honum kæra
kveðju ættingjana úr öllum áttum.
Nóttin færði þéim svaladrykkinn.
Það er komið miðnætti, þegar við námum stað-
ar með lömbin. Við vorum orðnir dauðþreyttir
að þoka þeim áfram, og urðum því næsta fegnir
hvíldinni; en þó munu lömbin hafa verið enn þá
þreyttari.
Reksturinn var I'angur, og áður en við lögðum
af stað með þau, höfðu þau hlaupið um stekk heil-
an sólarhring: hlaupið úr sér röddina í leit eftir
mæðrurn sínum — eins og lömbin síðastliðið vor
og vorið þar áður. Einstöku sinnum hafði komið
jarmur úr hópnum á leiðinni, en svo rámur og
dimmur, eins og hann kæmi neðan úr jörðu.
Lömbin lögðust um leið og við stöðvuðum
reksturinn, litu ekki við jörðinni, og voru þau þó
orðin kviðdregin og svöng. Það var auðséð að þau
voru orðin uppgefin: þau teygðu höfuðið fram,
lögðu kjálkana niður á jörðina og feldu saman
augnalokin. Forustuær, tvílembd, var í hópnum,
og rásaði hún þegar á burt og vildi sýnilega leita
gamalla stöðva. Dilkarnir lötruðu á eftir, og þurfti
hún að bíða á annari hvori þúfu og jarma eftir
þeim. Þeir báru sig þreytulega, eins og hin lömb-
in, þótt þeir hefð sinn spenann hvor og móðurgleð-
ina — fram yfir hin.
“Förum við nú ekki að fara heim?” spurði
Björn litli, þegar við höfðum dvalið nokkra stund
hjá lömbunum og beitt hestunum, sem við riðum.
“Nei, ekki strax. Við verðum að bíða fram á
daginn og sjá um, að tófan leggist ekki á lömbin
meðan þau eru að hressast og jafna sig. Reyndar
ættum við að sitja hjá lömbunum tvo til þrjá daga;
þau spekjast á því og renna síður út í buskann.
En þó býst eg við að eg nenni því ekki, enda höfum
við ekki útbúnað til þess”.
“Er tófan hér nálægt?” spurði sveinninn.
“Já, heyrðurðu ekki til hennar áðan, þegar
hún gaggaði hérna fyrir handan ásinn?”
“ Jú, eg heyrði eitthvað; en eg vissi ekki þvað
það var”.
“Hefurðu ahlrei heyt til tófu fyr? Nei, lík-
lega ekki. Þú átt það eftir að kynnast refakyninu
— ef þú lifir”.
Eg sá að sveinninn fór að geispa, og var sem
glýju drægi ó augun. “Þú mátt leggja þig út af
greyið mitt. Eg skal gæta að hestunum og lömb-
unum”.
Þetta lét harrn sér lynda, hallaðist niður milli
þúfna og sofnaði þegar.
Himininn var heiður og blæja logn. Miðnæt-
ur sólin var gengin í mitt haf, og sýndist hún
nema hafflötinn lítið eitt.
Sinn er siður í landi hverju, og verður hver
sem ferðast að beygja sig fyrir þeim sið, sem gild-
ir á hverjum stað. Þetta veit sólin og hagar sér
samkvaunt því. Hún er öðnlvísi búin þegar hún er
í norðurátt heldur en þegar hún er á ferðinni í hin-
um áttunum.
Nú var hún líka rúmnm helmingi stærri en
þegar hún skreytir sig fyrir deginum, og rauð sem
blóðlifur á að líta.
Heiðinni hallaði ýmislega, og var hún með
mörgum hæðum og lágum. Það var fögur sjón að
sjá suður til hæðanna, sem sólin skein á. Það var
því líkast sem rósrauðar silkislæður væru breiddar
á þær svo langt sem augað eygði.
Litbrigði heiðarinnar töfruðu sjónina. En út-
sýnin tij hafsins var þó jafn fögur eða fegri. Sjór-
inn var drifhvítur sem hafþök væru úti fyrir landi,
beggja megin þeirrar leiðar, sem geislamir lögðu
inn yfir hafflötinn. Hvergi var golurák að sjá, og
sólin ekki bjartari en svo, að eg þoldi að rýna gegn
henni, án þess að mér vöknaði um augu. Það var
bæði kynlegt og fagurt að horfa á hana og sjá gull-
rauða geislaprjónana, sem hún teygði lárétta að
auganu, og sindraði af þeim gjörvöllum eins og
glóandi járnteini. Undir þeim var sjórinn rósrauð-
ur og hafsbrúnin öll eins og glóð umhverfis Ijós-
móður vornæturinnar, sem vaggaði austur hafs-
brúninni og prjónaði rósrauðar húfur handa hæð-
um og jöklum.
Svo hóf sólin sig yfir sjónhringinn — beygði
fyrir krókinn milli norðuráttar og austurvegs og
tók á rás suður á bóginn. Litbrigði næturinnar
hurfu fyrir hvítglóandi geislum morgunsólarinn-
ar, og vindsvali kom innan yfir landið, sem jöklar
og óbygðir höfðu alið og annast.
Lömbin risu nú á fætur, dreifðu sér um hag-
lendið og tóku að seðja sig á ilmandi krásum af-
réttarins. Efnin vom mikil og fjölskrúðug, enda
var höfðinglega á borð borið og snyrtilega.
Þegar lömbin höfðu beitt sér um stund, ýtti
eg við Birni litla, og sagði honum að fótaferðar-
tími væri kominn; en snáði var örðugur og vildi
njóta værðarinar lengur. “Láttu mig vera, Gunna”
mælti hann og klóraði sér í höfðinu. Hann hefir
víst hugsað að systir sín væri að vekja sig til smala
menskunnar.
“ Viltu ekki sjá Kollu þína og tófuna leika sér
saman?” spurði eg.
Þetta hreif. Hann stökk á fætur eins og hann
hefði verið stunginn og áttaði sig þegar.
“Guð hjálpi mér! Er tófan komin?” spurði
hann og leit ótta sleginn kring um sig.
“Nei, ekki enn þá. Eg sagði það að gamni
mínu. En nú er komið fram á dag og bráðum för-
um við að halda heim. Fyrst þurfum við að ganga
kringum lömbin og víkja þeim í áttina, svo að þau
renni ekki eiphverja vitleysu á goluna. Hvað
dreymdi þig annars ? ’ ’
“Ekki ncitt. — Jú, inig dreymdi að mamma
var að renna trogunum, og bað eg hana um gafl til
þess að sleikja”.
“Hvernig tók kerling því?*’
“Vel. Eg var svo sem hálfhaður með hann
þegar þú vaktir mig”.
“Þú verður að ganga eftir afganginum þegar
þú kemur heim”.
Björn litli neri stýrurnar úr augunum og leit
framan í mig. “Mér varð svo ilt við þegar bú
sagðir að tófan væri hjá kollu minni. Heyrðurðu
til tófunnar í nótt?”
“ Já; eg heyrði tíl hennar og jafnvel tveggja,
Þær eiga greni hér í afréttinni, sem enginn getur
fundið. Það hafa líklega verið hjón að kallast á til
skiftis um búskainnn og barnauppeldið. — Það
var fagurt veður í nótt: sólskin og logn- Eg horfði
hugfanginn á dásemdir og dýrð miðnætursólarinn-
ar á láði og legi; en svo lirökk eg við, þegar þessi
meinkvikindi rufu þögpiina. — Það er trúlegt, að
höggormurinn hafi búið í Paradís, þegar refkeilan
skuli vera hér”.
‘ ‘ Skyldi tófan vera óhræddari við kollótt lömb
en hornótt?” spurði sveinninn og leit stúrnum
augum á mig.
“Ekki held eg það. Hún leggur jafnvel í
hrúta og gamla forustusauði. Hefurðu ekki heyrt
söguna af honum Bleiksmýrar-Surt, sem gekk úti
þrjá vetur og kom svo í leitirnar í þrem reifum
með þrjár tófubeinagrindur í lagðinum. Þær
héngu á tönnunum, og hefir hann líklega svelt þær
á sér til bana; þær hafa stokkið á hann og fest
tennurnar í flókanum”.
Svo gengum við fyrir lömbin og vikum þeim
í þá áttina, sem eg vildi helzt að þau dreifðu sér og
dveldu í urii sumarið, fól þau hamingjunni á vald,
og bað fyrir þeim, svo vel sem eg gat, að þau
þroskuðust vel og yrðu ekki tófunni að bráð. Að
því búnu stigum við á bak hestunum og héldum
heimleiðis.
Búverkareykurinn þyrflaðist upp xir stromp-
unum þegar við komum niður að bygðinni. Svo
tók golan við honum og tvístraði honum út í busk-
ann. Mér þótti sem eg heyrði strokkhljóð frá
hverjum bæ; en auðvitað var það tómur hugar-
burður. Mig hefir líklega langað í lambatungu
og áfir.
Að selja sólina fyrir eitt pund sterling.
Einusinni var maður á gangi eftir götu í stór-
bæ, sá hann þá að pund sterling lá á stéttinni.
hann tók peninginn upp og stakk honum í vasa
sinn. Eftir það hafði þessi maður augun alt af á
jörðinni hvar sem harn sást á gangi. Hann fann
aldrei annan pening. En hann misti sjónar á sól-
inni.
Sumarkvöld.
Yfir hlíðum aftanblíða hvílir,
sefur í víðirunni rótt
rjúpan kvíðalaust og hljótt.
Enn þá vakir ein og kvakar lóa,
sú hin staka, sæta raust
sér að baki felur haust.
Bíddu, lóa, berjamóar anga,
fyrst er snjó á fjöllin ber
frjáls yfir sjóinn lyftu þér!
Blessuð, láttu blíða sláttinn hljóma!
hveð mig í sátt við eitt og alt
áður en nátthrím fellur svalt.
Þín eg*leita, því eg veit það, lóa,
enginn breytir eins og þú
angri’ og þreytu’ í von og trú.
Meðan lýðir helgar tíðir halda
á þinn blíða aftansöng
eg vil hlýða kvöldin löng.
Heiðakirkjan hljómar birkitjöldum,
hollari styrk þar hjartað fær
heldur en myrkum grátum nær.
Láttu mónum lyngi grónum yfir
líða tóna ljósan stig,
leiða róna yfir mig.
Daggir falla, dagsól alla kveður,
en mig kallar einhver þrá
yfir f jallaveldin blá.
Lóa smá, er lyfta fráir vængir!
Löngun þá til þín eg ber,
þú mátt sjá hve djúp hún er.
Hulda.
Haustnótt.
Um svefnhöfg lyngdrög sein í spori
hún svífur stilt og hátíðleg,
og hlýjan svip af horfnu vori
á hlýrum fölvum kenni eg.
Hún skartar ekki litum ljósum, —
það lykur storknað bros um vör.
Og daufan ylm af dánum rósum
um dalinn ber við hennar för.
Og stjörnu-hlað um hrímga lokka
* við hjúpinn dökkva langbezt fer.
0g aldurdaga yndisþokka
í öllu fasi gjörla sér.
Á brjósti mána-menið glitrar
við mjúkt og voðfelt silkið dökt.
En hrímtár undir hvarmi titrar,
svo liöfugt, skært og angurklökt.
Hún réttir lit á vestur voga
og varir bærir þögul hönd,
þá hverfur yzt við himinboða
inn hinsti ljómi’ af dagsins rönd.
Hún varpar öndu, höfði hneigir
og himinsfortjöld krýpur við, —
hún mænir hærra’ en hugur eygir
sem himnesk bæn um ljós og frið.
Guðm. Guðmundsson.
Ljáðu mér vængi.
Grgæsamóðir!
Ijáðu mér vængi,
svo eg geti svifið
suður yfir höf.
Bliknuð hallast blóm í gröf,
byrgja ljósið skuggatröf,
ein eg hlýt að eiga töf
eftir á köldum ströndum,
ein eg stend á auðum sumarströndum
Langt í burt eg líða vil,
ljá mér samfylgd þína.
Enga vængi á eg til
utan löngun mína,
utan þrá og æskulöngun mína.
Lof mér við þitt létta fley
lítið far að binda,
brimhvít höf eg óttast ei
eða stóra vinda.
Okkar bíður blómleg ey
bak við sund og tinda,
bak við sæ og silfurhvíta tinda.
Eftir mér hún ekki beið —
yst við drangann háa
sá eg hvar hún leið og leið
langt í geiminn bláa,
langt í geiminn vegalausa, bláa.
Hulda.