Lögberg - 13.02.1919, Side 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. FEBRÚAR 1919
VerSi vora
ai5 gelsluiti
Vegi lifsins 4
P. P P
Verðlaunum úthlutað.
1 þessu blaði birtast' nöfn þeirra •ungtlinga er
verðlaun hlutu í sambandi við Sólskins ritgerð-
irnar. Vér hefðum byrt þau í síðasta blaði ef vér
hefðuan |>á verið búnir að fá úrskurð dómnefndar-
innar. En verkið sem hún hafði að gjöra var tals-
vert mikið, þ\ú osis* bárnst all-margar ritgjörðir,
og að því leyti ihefir þessi tilraun tekiist fremur vel
En eitt þarf unglingunum að lærast, og það er að
reiða sig á sjálfa sig en ekki aðra þegar þau eru að
skrifa, eða hvað helzt vrt-k sem þeim er falið að
leysa af hendi, það er skilvrði til þroskunar og
manndóms. Dómararnir hafa bent oss á að sumar
af þesisum greinum virðiist bera það með sér að
fullorðríír eigi meiri og minni þátt í þeim, og get-
um vér ekki annað en verið þeim samdóma í því,
en við það miissa þær gildi sitt, — ná ekki þeim til-
gangi, sem fyrir oss vakir með þessari samkepni.
Dómararnir, sem í þetta sinn voru Mr. Magn-
ús PauLson, séra Hjörtur J. Leo og Mr. Sigurbjöm
Sigurjómsson, hafa veitt þösisum verðlaun:
Fyrstu verðlaun J. G. Sigríði Sigurbjörnsson,
Leslig^ Sask. /
önnur verðlaun Friðrika J. Goodman, Upham
N. Dakota.
Þriðju verðlaun Ghristin Oliver, Graminia
P. O. AJberta.
Tvær af þessum ritgjörðum byrtast í þessu
blaði, sú er fyrstu verðlaunin hlaut og þau þriðju.
Sú er önnur verðlaun hlaut verður byrt í næsta
blaði, og isvo flestar af ritgjörðunum, sem oss bár-
ust við tækifærið. *
Canada.
(Fyrstu verðlaun).
Canada er f|llegt iand, einkanlega á sumrin,
þegar skógarnir eru grænir og fuglamir syngja á
greinum trjánna, qg akrarnir standa í blóma. Sum-
arið er heitt, en regnið kemur af og til og vætir
jörðina.
Haustið kemur og akrarnir eru slegnir; blóm-
in fölna og laufin fa'lla af trjánum og fuglamir
fljúga suður, og alt er kyrt og hljótt.
Veturinn kemur með kuldann og snjóinn;
vötnin frjósa og vindurinn blæs. Fólkið skautar
á ísnum og mennirnir fiska úr vötnunum. Frost-
hrímið situr á trjánum í staðinn fyrir laufið. Fólk-
''ið ferðast um á sleðum með hestum fyrir með
hringlandi bjöllum á.
Eftir langan tíma kemur vorið, og blómin
fara að vaxa. Grasið og skógamir á sléttunni
fara að grænka; fuglarnir koma í trjágreinaraar,
syngja um hreiðrin og eggin sín. Það líður fram
á sumarið og alt heldur áfram að vaxa. Svona
líður tíminn hér í Canada.
J. G. Sigriður Sigurbjörnsson,
Leslie, Sask. 10 ára.
Góður drengur.
(Þriðju verðlaun).
v Til að vera reglulega gþður drengur, verður
hann ^ð vera góður við móður sína og föður. Haitn
má aldrei segja ósatt og má aldrei láta neina vonda
dreíigi koma sér til að gjöra það sem er ljótt, og
taka aldrei það sem hann á ekki-sjálfur. Hann á
að vera góður við öll gamalmenni, hjálpa þeim í
öllu sem hann getur. Hann verður að vera góður
við öll börn, sem eru yngri en hann og minni mátt-
ar og aldrei að hefna sín á þeim þó þau'geri hon-
um eitthvað á móti. Hann verður að vera góður
við allar mállausar sképnur. Hann má efeki verg
vanþafeklátur við neinn, því það er ljótt, og ef
•hann fær eittþvað lánað hjá öðrum, þá á hann að
vera viss að skila aftur heldur meira en hann fékk
lánað. Svona eiga góðir drengir að vera. Það er
gott fyrir drengi að reyna til að líkjast James
Garfield og Thomas bróðir hans, þeir vora góðir
drengir. jjeir fóru stíax á unga aldri að vinna hjá
öðrura til þess að geta gefið móður sinni peninga.
Tliiomas var eldri og fór í burt til að höggva við
hjá itíkum bónda, kom svo heim með fáeina dali til
að gefa mömmu sinni, og til að plæja akrana, sá í
þá og ihirða skepnuraar með henni og hirða um
garðinn, sem var til þess að þau fengu nóg af
garðamat á hverju ári. Svona gekk það á hverju
ári, að 'hann fór út að vinna og kom svo með pen-
ingana til móður sinnar, og til að vinna heima.
Svo ‘þegar James Garfield var orðinn svo gamall
að hann fór að geta unnið, fór ihann burt til að
vinna, byrjaði á því að hefla borð, seinna var hann
á gufubátum, svo eftir það komst hann í þræla-
stríðið í Bandarfkjunum og eftir það varð hann
Bandaríkjaforseti. Svona fór það með hann, af
því hann hafði verið góður drengur. Hann var alt
af vel metinn, og svro fer með alla sem eru góðir
drengir, þeir verða allstaðar velkomnir og vel
metnir og vinsælir, en vondir drengir eru æfinlega
óvinsælir. Mundi það ekki vera skemtilegt ef allir
drengir væru eins góðir eins og þeir voru Thomas
og James Garfield.
Christin Oliver
Graminia P. 0., Alberta.
VII. Stund.
H eimilisánægj a.
1. Láttu þér innilega ant um að glæða Ioga
heimilisánægjunnar.S Láttu hann aldrei út af
slokna, jafnvel ekki á dögum neyðarinnar.
2. Þar sem ánægjan hýrgar hjartað, þar er
sambúðin skemtilegri, vináttan innilegri; sérhver
gengur að verki sínu með glöðu geði./
3. Gleðin er ekki dýrkeypt, gott hjarta nýt-
ur hennar af smáimunum. Því nægjusamari mað-
urinn er, þess ánægðari lifir ihann.
4. Stygðu ekki gleðina burt frá sjálfum þér,
eða af heimili þínu. Hún er viss að búa þar, sem
hver elskar og virðir annan, og enginn vanrækir
skyldur sínar.
5. Hreint hjarta gjörir lundina glaða. Gleð-
in flýr úr brjóstiþess, sem ekki er ánægður við
sjálfan sig.
6. Aílokin s'kjrlda, unnið verk, auðsýnd hlýðni
sé hið fyrsta gleCiiefni á heirnilinu. Þesskonar
gleði byggir ánægju lifsins inn í hjartað. •
7. Yertu ekki langrækinn, þó einlhverjum
yfirsjáist; það lýsir kær'leiksleysi, sem ekki veit
hve sætt er að fyrirgiefa og byggir að þarflausu'
gleðinni úr brjósti sér.
$ 8. Einnig aðfindni og hegning á að spretta
af elsku. Þegar elskan hegnir, svíður ekki til-
finningunni eftjr á. Þegar búið er að refsa, á
brotið að vera gleymit og bræðin úti; með því á-
vinnur þú mieiri elsku Ihjá hinum seka og einlægara
angur í brjósti hans.
9. Hver dagur hefir sínar unaðssemdir; en
samt skaltu sæta lagi að gleðja hjú þín og gjöra
þeim tyllidaga. Sérhvað, sem kemur sjaldan
að, eða er umfram daglega venju, gleður lundina
og gjörir nautnina indælli.
10. Varast skaltu sérhverja iskemtun, sér-
hvert gaman, sem sjorettur af óhreinni rót. Mfeð
hæðni og ertingum má vekja hlátur en ekki gleði.
Þú skalt forðast allar þesskonar skemtanir, sem
iiægt er að misbrúka og flekkað geta hugarfarið.
11. Láttu þér innilega ant um nð glæða á-
nægju á heimili þínu. Engin ánægja í lífinu snert-
ir eins tilfinningar mannsins, engn ánægja er eins
girnileg fyrir góð og óspilt hjörtu.
12. Illa er sá farinn, sem ekki getur haft k-
nægju innan um nánustu vini sína, heldur verður
að sækja allar skemtanir af bæ. Hann er gestur
hvar sem hann kemur, og eins og gestur iheima hjá
sjálfum sér.
13. Hann verður að búa einn yfir hörmum
sínum, enginn vill taka hlutdeild í þeim með hon-
um, og gleðinnar má hann til að njóta með óvið-
komandi, sem slá honum fyrir gullhamra.
14. Hann iðrast eftir þann dag, er hann rétti
fram hönd sína til æyarandi sambúðar; böm hans
standa í kringum bann einis og sjálfvaxnir þyrnar
án ávaxta.
15. Víst eru blóðtengdir, sem binda saman
mann og konu’, foreldra og böm, bræður og systur,
nánustu og helgustu tengdir á jörðinni. Vei þeim,
sem vanhelgar þær með tilfinningarleysi hjartans.
16. Getur þú nokkursstaðar hvílst eftir alla
þína áhyggju og andistreymi með meiri ánægju en
heima hjá þér, hjá konu þinni og börnum?
17. Getur nokkur hönd verið mýkri til að
þerra tárin af kinnum þér og dauðasveitann af
enni þínu, en hönd ástríkrar konu í
18. Með áhyggju gengur hinn iðjusami hús-
faðir að störfum lífsinis; með iðju sinni og, atorku
verður hann að sjá heimilinu borgið.
19. Og þegar'erfiði dagsins er á enda, hverf-
ur hann heirn aftur til konu og barna, sem taka
á móti honum með fagnandi hjayta og þakka hon-
um með ástríku tilliti.
20. Það sem hann aflar og dregur að heimil-
inu, hirðir og treinir kona hans með sparsemi.
21. Hún líítur eftir öllu smáu sem stóru, og
þykir ekkert of lítilf jörlegt. Hútn hugsar ekki um
annað en heimilið og gjörir alt til að efla ánægju
þess.
22. Hún vakir með viðkvæmni og blíðu yfir
öllum, sem henni eru áhangandi, og annast um
einn og sérhvern eftir hans þörfum. öllum býr
ihún einhverja ánægju á hverjum degi.
23. Þannig er heirailisfriður himnaríki, ó-
friður helvíti. Ef þú vilt njóta þess friðar, þá
vektu fyrst af öllu anda trúarinnar hjá þeim, sem
þú átt að umgangast.
24. Vertu sjálfur hinn fynsti, sem gengur á
undan öðruim með góðu eftirdæmi! Vorkenn veik-
íbikanum, örfa dygðina, rek burt óluhdina, vertu
öllum alt.
25. Bygðu samlyndið á innbyrðis virðingu.
Þar sem samljmdið yantar, drotnar úlfúð og tví-
drægni. I ,
26. Sýndu öllum á heimili þínu sífelda blíðu,
en þó alvörugefni. Hvort sem þú finnur að, heimt-
ar eða synjar, þá gjörð^ það með hógværð, en
ekki fúkyrðum eða fyrirlitningu. Varastu að
meiða sómatilfinninguna eða blygðunarsemina.
27. Útrým allri tortrygni. Tiltrú fæðir af
sér trúmensku. Svíktu engan jafnvel ekki í
gamni.
28. Reyndu að halda ást og trausti barna
þinna. Vendu þau á sannsöglu og hreinákilni við
þig, þegar þeim hefir orðið eitthvað á. Gjörðu
þau ekki að hræsnurum með óviðurkvæmilegri
hörku.
29. Vendu þig á þagmælsku um heimlHshagi
þína. Hún er vamarskjöldur heimiliisánægjunn-
ar. Ef þú snarar honum burt frá þér, missir þú
af valdinu, og mátt sjálfum þér um kenna, og óvið-
komandi menn taka ráðin af þér.
30. Vertu við sérhvert tækifæri hinn fyrsti,
sem éfHr mannelsku, innbyrðis traust og gott sam-
lyndi á heimili þínu!
Bendingar til ungra starfsmanna.
Eftir Marshall Field.
Sérhver ungur maður ætti náfcvæmlega að
taka eftir og yfirvega, í hvaða átt hugur haaas
stefnir með tilHti til stöða-í lífinu, ihvort heldur til
iðnaðar, verzlunar eða annara starfa; hann ætti
að Jhuga, Ihvað hann á í sjóði hjá sjálfum sér, og
ef mögulegt er, verða viss um, hvað hann er bezt
lagaður fyrir. Síðan ætti hann að reyna að kom-
ast að því starfi og breyta til um það eins lítið og
mögulegt er; þegar hann er byrjaðor, þá baldi
hann því áfram með ástundun og þeim ásetningi,
að læra það til fullkomnunar, en það verður ekki
gjört nema með því eina móti, að leggja til allan
þann dugnað og f jör, sem hann á í eigu sinni; liann
stríðir fyrir þvrí, að verða leikinn í hinu smáa, sem
viðkemur starfinu, og noti l)æði krafta sína og
þekkingn þannig, að vinna hanis verði vel metin.
Hann sé vakandi og tilbúinn að grípa þau tæki-
færi til framfara, sem bjóðast.
Það, sem bagar mörgum ungum mönnum, er
það, að þeir læra ekki neitf til fullkomnunar, og
eru hneigðir til að vera skeytingarlausir um verfc
það, sem þeim er trúað fyrir. Þeir gleyma því,
að það, isern á annáð borð er vert þess að það sé
gjört, er vert þess að það #é gjört vel. Þeir verða
reglulegir letingjar, og reiða sig á að einhver
heppileg tilviljun verði til þess að hjálpa þeim á-
fram. ‘ ‘ Business ’ ’-.heimurinn er fullur af ein-
mitt svona löguðum ungum mönnum, sem eru á-
nægðir með að nota tímann hvernig sem verkast
vill, svo lengi sem þeir draga kaup; þeir gjöra
enga tilraun til að láta sér fara fram í dugnaði við
starfið, til þess með því að auka bæði sinn eiginn
hag, og húsbóndanis. Sumir eru þannig, að þeir
' vilja helzt gjöra það sem þeir eru ekki lagaðir fyr-
ir, og eyða lífi isínu í það, sem kalla má að vera al-
veg utan við þá. •
Næst eftir að velja isér starf, er að velja sór
félagsskap. Sérstaklega er þetta áríðandi þegar
svo stendur á, að ungir menn eru að byrja skeið-
hlaup sitt í ókuinnugum bæjum, og fjariægir heim-
»ilisáhrifum. Það kemur of oft fyrir, að ungir
menn með ágætum hæfileikum eru eyðilagðir af
spiltum félágsbræðrum. Ungur maður getur þess
vegna ekki verið of snemma á verði gegn vináttu
við þá, sem istefna til að leiða hann niður á við.
Eg vildi segja við sérhvern ungan mann: Leitaðu
frá upphafi vega þinna að þeim kunningjum ein-
ungis, sem með áhrifum sínum kveikja hjá þér
göfugam tilgang og ásetning, og þannig leggja
undirstöðu undir sannan framgang í lífi þínu.
Hinn ungi maður, er á samvizku, sem ekki líð-
ur honum að breyta rangt, og sem undir öllum
kringumistæðum heldur sér við staðfasta og óskeik
andi sannisögli, fasta, óbifandi ráðvendni, og kapp
á uppfylling skyldna sinna, á þegar auð til að
byrja með. Hæfileikinn til að bæla gimdir sínar
og ástríður, temja tungu sína, geðslag sitt, að
drotna yfir því í stað þess að vera þræll þess —
með einu orði, fullkomið vald yfir sjálfum sér, er
júnnig aðalatriði. Sá, sem ekki getur stjórnað
sjálfum sér, er ófær til að stjórna öðrum.
Sparsemi er eitt hið mest áríðandi skilyrði
fyrir framgangi, en um leið það atriði, sem mest
er skelt við skollaeyrunum. Hinn gamli málshátt-
ur: “Á eftir óhófi fylgir örbirgð”, hefir aldrei
verið betur sannaður með dæmum en nú á dögum,
, þar sem mikið af þeim skorti, sem nú á sér stað,
mundi ekki vera til, ef menn gættu sín á velgengn-
istímunum 'að geyma ögn til hinna erfiðu daganna.
Ungu mennirnir nútímanis, einis og þeir gjijrast al-
ment, liallast of fljótt að óhófi og eyðslu, þegar
þeir fá eitthvað milli handanna; þeir drekka það
einlhvernveginn inn í sig, að þeir verði að leyfa sér
þétta eða hitt, hvað sem tekjum þeirra líður, sem
þeir sjá einhverja jafnaldra sína gjöra, og ímynda
sér að þeir geti ekki verið menn með mönnum án
• þess. Það sýnist smámunir að sóa, fimm, tíu eða
fimtán oentum á dag, en ef það væri sparað, mundi
það á fám árum ná langt til að leggja grundvöll
nndir framtföina. Of fáir hugsa um það, að til
þess fcið eignast dollarinn verða menn að spara
oentin, og það er satt orð, að efeki það, sem einn
maður innvinnur sér, heldur það sem hann sparar
af því, gjörir hann að óháðum manni með tím-
anum.
I
Alment talað, kunna menn ekki að spara.
Þess vegna álít eg það mjög svo áríðandi að inn-
prenta öllum ungum mönnum þá skyldu, að byrja
að leggja til hliðar, hversu lítið, sem það væri, frá
því augnabliþi að hann vinnur fyrir einhrerju.
í»að, sem þannig er orðið að vana á æskuárunum,
mun sannast að verði til ómetanlegs gagns seinna
meir; ekki eingöngu af þvá, að búið er að draga
svo og svo mikið saraan, heldur vegna þess að æf-
ing í sparsbmi og fvrirhyggju í því smáa, kennir
honum fyriúhyggju til þesis að leysa af hendi hærri
skyldu, sem hionum með tímanum væri trúað fyrir.
Það þarf varla að taka fram, að sá maður, sem
ekki dugar til að fara vel með litlar tekjur eða
standa fyrir smáu starfi svo vel fari, af honum er
ekki að búast við, að hann fari laglega með miklar
tekjur eða standi fyrir yfirgripsmiklu starfi svo
vel fari. Það gildir einu hversu miklair tekjur
eins man»seru, skeytingarlaus eyðlsila og'sóun set-
ur hann fyr eða isíðar á höfuðið.
.Ungir menn ættu að temja sér göfugar hugs-
anir, og Iiafa trú á sjálfum sér; nota vel hverja
fríistund, lesa ekki nerna'góðar Iwokur, og auka
þekkingu sína, bæði sér sjálfum og húsbændum
sínum til gagns. Yifir höfuð er hver ungur mað-
ur mikils verður í inannfélaginuj hvað isem hann
kann að leggja fvrir sig, sem hefir göfugar grund-
vallarreglur, 'er húsbóndahoillur og reglusamur,
og brúkar vel fé sitt. Það er ekki hægt í einni
stuttri grein, að koma við mörg atriði; en með því
að fylgja þesteum bendingum, með því að miða
stöðugt að því að láta sér fara fram, í stað þess að
bíða eftir að eitthvert happ komi fyrir sig, mun
sénhver ungur maður, hvað starf snertir, verða
meira eða minna farsæll í lífinu. Ekki má þó
neinn maður luigsa það, að farsæld sé eingöngu
innifalin í því aðafla sér auðs; það er langt frá,
og 'sú liugmynd ríkir þegar alt of mikið. Að leggja
‘‘kai akter” sinn í sölurnar, er ískyggilega alment,
og getur ekki orðið of stranglega fordæmt. Það,
sem fremur öllu öðru þarf nú á dÖgum, er að inn-
ræta í huga unglinga löngun til að laga og bæta
hugsunarhátt sinn þannig, að þeir ávinni sér
traust og virðingu iþeirra, sem fyrir þeim verða í
lífinu, og þetta er raeira vert en nokkur auður.
Sunnudagskvöld.
Yfir hlíðum aftanbl'íða hvílir,
teefur í víðirurmi rótt
* rjúpan kvíðalaust og hljótt. i
■ / •f
Ennþá vakir ein og kvakar lóa,
sú hin 'staka, sæta rau®t
sér að baki felur haust. *
Biíddu, lóa, berjamóar anga,
fyrst er snjó á f jöllin ber,
frjáls yfir sjóinn lyftu þér.
Blessuð, láttu blíðan sláttinn hljóma!
kveð mig í sátt við eitt og alt
áður en nátthrím fellur svalt.
Þín eg leita, því eg veit það, lóa,
enginn breytir einis og þú
angri’ og þreytu’ í von og trú.
Meðan lýðir helgar tíðir halda
á þinn blíða aftansöng
eg vil hlýða kvöldin löng.
Heiðarkirkjan hljómar birkitjölduny
hollari styrk þar hjartað fær
heldur en mvrkum grátum nær. /
t V
Láttu mónum lyngi grónum yfir
Mða tóna ljósan stig, ,
leiða róna yfir mig. {
Daggir falla, dagsól alla kveður,
en mig kallar einhver þrá
vfir fjallaveldin blá.
Lóan smá er lyfta fráir vængir!
Löngun þá til þín eg ber,
þú mátt sjá hve djúp hún er.
Hulda.
Sumargjöf 1905.
Skrítlur.
KURTEISI. j
Kristján litli hafði oft heyrt talað um að það
væri siður kurteisra karlmanna, ‘að standa upp úr
sætum sínum, þegar kvenmaður kæmi inn þar eem
sæti væru alskipuð fól'ki, og bjóða henni að sitja.
Einu sinni sat liann á kné föður síns, þegar ung
stúlka heimsótti þá. Óðara en hún kom inn úr dyr-
unum, stölkk hann úr sæti sínu og rnælti: “Viljið
þér ekki gjöra svo vel og setjast í sætið mitt! ’ ’
Stúlkan þakkaði fyrir, en þáði ekki boðið.
j ' ”
HVÁÐ SEGIR DAVII)?
Prestur sendi vinnumann sinn á sunnudag's%
morgni til næst bæjar eftir hesti, sem hann ætlaði
að kaupa af manni, er Davíð hót. pegar vinnu-
maðurinn kom hestlaus heim aftur, voru allir
komnir í kirkju og fór hann þangað tíka. En þeg-
ar hann gengur inn gólfið vill svo til að prestur
segir í 'stólnum: ‘ ‘ Hvað segir nú Davíð um þetta ? ’ ’
Vinnumaður hélt að hann væri að spyrja tftn
hvernig erindið hefði gengið og svarar liátt:
‘‘Hann segist ætla að senda yður hestinn, þegar
þér sendið honurn penirtgana.”