Lögberg - 29.01.1920, Blaðsíða 4

Bte. 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 29. JANÚAR 1920.

Gefið út hvem Fimtudag af Tl»« Col-
umbia Press, Ltd.,|Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TAIjSIMI: GAHRY 416 og 417
Jón J. Bíldfell, Editor
J. J. Vopni, Business Manager
Utanáskrift til blaðsina:
THE C0LUMBI4 PRE3S, Ltd., Box 3)72, Winnip.g, H[ar\.
Utaná.krift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, Man.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um ári8.
‘Maður líttu þér nær”
Það er einn af veikleikum mannanna, þegar
eitthvað er að, að leita að orsökunum út í frá,
en ekki hjá sjál'fum sér.
Nú á dögum, þegar fólk er óánægt með alt á
milli himins og jarðar, heyrir maður svo mikið
id beiskju gagnvart flestum valdhöfum og helzt
gagnvart öllu fyrirkomulagi í heiminum, að
furðu sætir.
Menn eru óánægðir með gjörðir stjórnanna
óg líka þegar þær leggja sig fram til 'þess að
framkvæma vilja fólksins, að svo miklu leyti
sem hann kemur ekki í bága við heilbrigða
framþróun þess sjálfs.
Og þeir gefa óspart olnbogaskot öilu því, sem
þeim finst vera mótsett rétti þeirra í lífinu, eins
og þeim fínst hann ætti að vera.
Þeir hafa ekki haft eins mikil völd, og þeir
höfðu óskað, — svo Iþeir eru óánægðir.
Þeir eru ekki eins vel efnum búnir, eins og
einhver annar maður, sem þeir þekkja, — svo
þeir eru óánægðir.
Þeir eru kringumstæðanna vegna knúðir til
þess að vinna meira en nágrannar þeirra, —
svo þeir eru óánægðir.
En þeir eru þó lang-óánæðgastir út af dýr-
tíðinni, — vér erum öll óánægð út af henni.
Vér lesum skýrslur verzlunarfélaganna og
sjáum, að þau græða fé, — sum íþeirra stórfé, og
óánægjan magnast enn meira út af því, að þeim
skuli vera liðið þetta, — liðið að hsekka nauð-
synjavörurnar hvað eftir annað, svo að fólk
ei farið að örvænta um að geta veitt sér hin
nauðsynlegustu lífsþægindi.
Og menn leita gremjufullir að ástæðunum,
og menn finna þær í afskiftaleysi stjómanna -—
i yfirgangi verksmiðjanna og í græðgi kaup-
mannanna, og hvert beiskjuorðið eftir annað’
hrýtur af vöram vorum í garð þeirra, og magn-
ar óánægjuna hjá oss sjálfum.
Þetta er ömurlegt ástand, sem gerir menn
þá, sem beiskjan hefir lagt á viðjar sínar, óhæfa
til þess að skoða viðfangsefnin frá heilbrigðu
sjónarmiði.
Sannleikurinn er; að þessi óánægja, sem
fyllir nú hugi svo margra, er versti óvinurinn,
sem vér eigum við að stríða. Verri heldur en
dýrtíðin, eins erfið og hún þó er.
Þér vitið kannske, hveraig er að vera á
heimili með fólki, sem sífelt er óánægt, sífelt
nöldrandi um alla skapaða hluti á milli himins
og jarðar. Og hvemig sem gengur, breiðir
þessi sífelda óánægja sig yfir líf þeirra sjálfra
og þeirra, sem með þeim eru, eins og grá og ís-
köld hafísþoka.
Sömu áhrifin hefir óánægjan á líf þjóðanna
■—hún lamar það alt.
Flestum mun finnast, að dýrtíðin sé næsta
nóg viðfangsefni til þess að vinna sigur ó, þó að
þessi ógeðslega meinvættur, ofsa-fengin óá-
nagja með alla skapaða hluti, sé ekki líka
0g óánægjan og illyndið stendur beint í
dyrum fyrir því, að dýrtíðin geti lagast, því,
eins og vér höfum tekið fram, geta menn ekki
litið hlutina réttu auga, þegar þeir eru í slíku
óstandi.
Til þess að hún geti íagast. þarf ástæðan
fyrir henni að verða öllum Ijós — það er að
segja, hin sanna ástæða.
En hún liggur ekki hjá stjómunum, ekki
hjá verksmiðjunum, né heldur hjá verzlunar-
mönnum.
Hún liggur í vöruskorti.
0g við þann skort getur engin stjóm ráðið,
né heldur geta nokkur l'ög úr honum bætt, nema
lög þau, eða réttara sagt lögmál það, sem ræður
framboði og eftirspum.
Hvemig ættu stjómir heimsins að fara að
því að lækka verð á byggingarefni?
Þær geta samið lög, sem ákvæðu verð á
þeirri vöru.
En hvað mikið sem samið væri af slíkum
lögum, þá gætu þau aldrei skafið út þann sann-
leika, að byggingaframkvæmdir hafa staðið í
stað í heiminum í fimm ár, að byggingar hafa
verið eyðilagðar í milljóna tali víðsvegar um
lönd, og að fólk er skýlislaust í öllúm löndum
heims svo að til vandræða horfir.
Og hveraig ætti svo að halda með lögum
niðri verði á byggingarefninu, þegar svona er
ástatt? Það er með öllu vonlaust.
0g svona er ástatt með allar aðrar nauð-
synjar manna.
Að allsstaðar er eftirspurain — allir viíja
kaupa—, en forðinn, sem til er til þess að
selja, er langt of lítill, og meðan svo er, getur
dýrtíðinni ©kki Knt.
Ef að menn vildu hætta að I'eita að ástæð-
unum fyrir dýrtíðinni úti í frá, heldur skilja, að
það er undir því komið, hve mikið að þú og eg
viljum leggja á okkur tíl þess að fmmleiða og
auka svo vöruforða heimsins, að framboðnu
vörurnar verði meiri en eftirspurnin, þá, og þá
fyrst geta menn átt von á, að losna við dýr-
tíðina.
Stjórn fólksins.
IV. Bein löggjöf.
Eitt af þeim skilyrðum, sem fullkomin lýð-
valdsstjóm byggist á, er náið samband á milli
íólksins og þeira, er stjóma.
Þannig, að þarfir og vilji fólksins sé þeim,
scm með völdin fara, ávalt Ijós, og líka afl til
framkvæmda ölum þarfamálum.
En menn hafa lengi fundið til þess, að
valdhöfum þjóðanna var ekki treystandi til
þess að fylgja þessu frum-skilyrði — gleymdu
því tíðum, og tíðast, þegar þeir voru búnir að
ná völdunum og virtu þá meira hag sinn og
sinna, en hag alþýðunnar.
Því var það, að fólk fann til þess, að ein-
hver sterkari bönd þyrfti til þess að halda lög-
gjöfunum við þetta frum-skilyrði lýðvalds-
fyrirkomulagsins, eða réttara sagt, þennan
brennipunkt þess, en bara loforð; það þyrfti
líka að gefa alþýðunni, eða kjósendunum, vald
til að leggja þarfir sínar og vilja á sérstakan
hátt fram fyrir löggjafana, og ef þeir vildu svo
ekki taka þær þarfir og þann vilja til grpina, þá
hefðu kjósendurnir vald til að svifta löggjafana
því valdi, sem þeir höfðu fengið þeim í hendur,
og það áður en kjörtímabil jþeirra væri liðið.
Og þessari tilfinningu var gefið nafn og
nefnd “hein löggjöf ” og réttur til að afturkalla
umboð það, sem löggjöfunum var falið.
Þegar Norris-stjómin í Manitoba kom til
valda, var málið um beina löggjöf eitt af þeim
málum, sem hún hafði lofað að ráða til lykta.
Misjafnir dómar vora um rnálið í byrjun.
Andstæðingar stjómarinnar töldu málið' mót-i
stríðandi stjómarskránni og veittust á móti
því.
Slíkt var mjög eðlilegt, því ef þetta mál
næði fram að ganga og fylkið hefði rétt til þess
að innleiða slík lög, þá var með þeim pólitisku
einræði hrundið af stóli hér í fylkinu, um aldur
og æfi, en vilji fólksins settur þar í staðinn.
Stjórnin átti því um tvent að velja. Fyrst,
að láta undan mótbárum pólitiskra mótstöðu-
manna sinna og þeirra annara, sem á þá sveif
hölluðust með þeim, og látá málið falla niður.
f öðra lagi, að standa við loforð sitt til
• þeirra kjósenda, sem fólu henni framkvæmdir í
þessu og öðrum velferðarmálum fylkisins. Og
það gjörði hún líka, því lög þau, sem fyrirskip-
uðu béina löggjöf í Manitoba, voru samin og
samþykt á fyrsta þingi þeirrar stjómar 1916.
En hér var meiri vandi á ferðinni, heldur
en menn kannske athuga í fljótu bragði. Það
var verið að leggja út á nýja braut, að því er
löggjafarvald snertir í Oanada— taka það úr
höndum hinna kosnu löggjafa og gefa það í
hendur kjpsendanna.
Það var því áríðandi fyrir stjórnina, að
vera viss í sinni sök — ganga úr skugga um,
hvort mótbárar þær, sem fram höfðu komið á
móti lögunum, væru á nokkru bygðar, áður en
þýðingarmiklar og dýrar framkvæmdir væru á
þeim bygðar.
Því allir menn geta séð, hver eftirköst það
hefði getað haft, að láta reka á reiðanum í þessu
efni. ,
Segjum, að um þýðingarmikla samninga,
sem fylkið hefði þurft að gera, hefði verið að
ræða, og kjósendurnir hefðu lagt fyrir stjóra-
ina að sefnja á vissan hátt, og svo hefði komið á
daginn, eins og líka kom, að fylkið hefði ekki
haft rétt til þess að leiða slfk lög í gildi.
Eða ef kjósendurnir hefðu falið stjórninni
undir þessum lögum að framkvæma dýrt og
þýðingarmíkið verk, sem hefði þurft að taka
stórlán til o. s. frv.
Stjórnin var nauðbeygð til þess að ganga
úr skugga um gildi þessara laga, og það gerði
hún — lagði þau fvrir hæstarétt Manitoba-
fylkis, sem komst að þeirri niðurstöðu, að lögin
væru að sumu leyti mótstríðandi stjórnar-
skránni og ólögleg.
Ekki lét Norrisstjórnin staðar numið þar,
heldur fylgdi málinu eftir til leyndarráðs Breta
og var kveðinn upp dómur í málinu þar á síð-
asta ári, og staðfésti bann hæstaréttardóm
Manitoba-fylkis og tók fram, að það stæði ekk-
ert í stjórnarskránni, sem bannaði þjóðkjömum
þingmönnum að afsala sér löggjafarvaldinu í
hendur kjósenda sinna og vera að eins þjónar
þeirra, að því er löggjöf snertir.
En á brezkum löggjafarþingum væru tveir
málsaðiljar — þjóðkjörnu þingmennirair og
umboðsmaður krúnunnar — en vald krúnunnar
< g rétt gæti ekkert þing falið öðrum.
Lengra gat Norrisstjómin ekki farið í því
að framfvlgja vilja kjósenda sinna og efna lof-
orð sitt í sambandi við beina löggjöf.
Hæsti og síðasti réttur ríkisins segir, að
þetta fáist ekki og lengra verður ekki komist.
Þeir, sem halda því fram, að Norrisstjórn-
ii hefði átt að beita þessum lögum, án þess að
ganga úr skugga um gildi þeirra, vita ekki hvað
þeir eru að fara með — þeir vilja byggja hér í
fvlkinu eins og maðurinn, sem bygði hús sitt
á sandi.
En þó eiga svikin, sem þeir sðmu menn
bera Norrisstjórninni á brýn í þessu máli, að
vera í því, fólgin, því vér búumst varla við, að
þtir hefðu ætlast til, að Norristjómin hefði sýnt
svo mikið virðingarleysi fyrir lögum landsins,
að fyrirl'íta dóminn.
En Norrisstjórnin, eins og Ifka allir heil-
brigðir einstaklingar, kaus sér og kýs að
byggja á föstum grandvelli.
En þótt þessi yrðu afdrif bókstafs þessara
laga, þá lifir samt andinn og hefir stjórnin lýst
yfir því, að hún sé reiðubúin að taka tillit til
þessarar frumreglu og taka til greina beiðni
kjósenda fylkisins hæfilega margra, um að láta
greiða atkvæði um hvert það mál, sem þeir vilji
áð gert verði að lögum.
Og til þess að innsigla þessa yfirlýsingu
ingu sína um framreglu beinnar löggjafar, hef-
ii Norrisstjórnin ótilkvödd afráðið að biðja um
aimenna atkvæðagreiðslu hér í fylkinu undir
hinum nýju vínbannslögum Cnadastjórnar, um
algert aðílutningsbann á vínföngum til neyzlu.
Biskup Islands í Danmörku
og Svíþjóð.
Á síðastliðnu hausti bauð Kaupmannahafn-
ar-háskóli biskupi Islands, dr. Jóni Helgasyni,
að koma og halda fyrirlestra um kirkjusögu Is-
iands. Tók hann því boði, og var erlendis októ-
ber og nóvember mánuði. Hélt hánn fyrirlestra
við háskólann og sömuleiðis á Jótlandi og
Fjóni; einnig prédikaði hann í fimm dómkirkj-
um í Danmörku og talaði í Kristilegu fé-
lagi ungra manna í Kaupmannahöfn, og kom
íólk allstaðar hópum saman til þess að hlusta á
harin. Er það eitt af áhugamálum biskupsins,
að sem nánast samband verði milli kirkju Is-
lands og hinna Norðurlanda-kirknanna, og eins
að merkum mönnum þaðan verði boðið að koma
til Islands; er von á allmörgum slíkum gestum á
smódus næsta sumar. Verður þetta samband
til mikillar uppbyggingar fyrir íslenzkt kirkju-
líf. 1 Danmörku hefir verið stofnað félag 'í því
skyni, að vinna að nánari kynnum og samvinnu
ruill'i kirkna Danmerkur og Islands, og voru
tveir erindsrekar frá því félagi á synódus í
Eeykjavík á síðastliðnu sumri. Það félag hefir
nýlega gefið út fróðlegan og skenjtilegan ritl-
ing um kirkjuna á Islandi eftir Þórð Tomasson,
prest í Horsens á Jótlandi; er hann af íslenzk-
um ættum, náfrændi Jóns biskups, og talinn í
fremstu röð meðal kennimanna Danmerkur
Á meðan Jón biskup var í Kaupmanna-
höfn, var honum boðið að koma til háskólans í
Lppsölum í Svíþjóð, og halda þar fyrirlestur.
Þaðan fór hann til Stokkholms, og prédikaði
þar 16. nóvember við hátíðarguðsþjónustu í
dómkirkju borgarinnar, er nefnist “Storkyr-
- kan.” Frá þeirri guðsþjónustu er meðal ann-
ars svo sagt í “Stoekholms Dagbladet” daginn
ef tir:
“Biskup Islands, dr. Jón Helgason, pré-
dikaði í gær við hámessu í Stórkirkjunni, og er
hann sá þriðji af fremstu mönnum Norðurlanda
kirknanna, sem hefir á síðastliðnum árum tekið
þátt í hátígaraðsþjónustu í hinni gömlu dóm-
kirkju höfuðstaðarins.
“Kirkjan var troðfull af fólki, mestmegnis
karlmönnum. Þar var margt af’embættismönn-
nm og þrestum, og auðvitað líka margt af Dön-
uni, sem hér eru búsettir, með sendiherrann
danska í broddi fylkingar.
“Biskupinn lagði út af Jóh. 8, 12: “Eg er
ljós heimsins, hver sem fylgir mér, mun ekkí
ganga í myrkrinu, heldur bafa ljós lífsins.”
Ræðumaðurinn gjörði á Ijósu og fögru máli
(þetta hefir sjálfsagt verið sú danska prédikun,
sem bezt hefir verið skilin hér) grein fyrir því,
hvemig guð er opiriberaður oss, á eins fullkom-
inn hátt og menn geta á móti tekið, fyrir milli-
göngu Jesú, í boðskap hans og persónu. Hasm
kemur fram sem huggarinn og hjálparinn óvið-
jafnanlegi, ogæðsti unaður hans er að líkna öðr-
um, ekki sízt olnbogabömum lífsins, sem eiga
bágt hér í heimi, þeim, sem heimurinn fyrirlít-
ur. Hann sér ekki að eins syndarann í mann-
inum, heldur lílca manninn í syndaranum, sem
e* af guði skapaður honum til dýrðar og í sam-
félagi við hann, ogþrátt fyrir alt ber ættarmerk-
ið guðlega undir fargi syndarinnar og syndar-
óhreinleikans. Þannig birtist Jesús söfnuðin-
um fyrst og þannig hefir hann alt af síðan og
fram á vora daga komið fyrir sjónir trúuðum
kristnilýð: eins og hinn mikli áþreifanlegi og
lífandi opinberari guðs; hann og faðirinn eru
eitt; þar sem hann er, sjáum vér dýrð og hátign
föðursins. Að siá hann, er að sjá föðurinn, að
þekja hann, er að þekkja föðurinn og vera þekt-
ur af honum sem bam hans, umvafið föðurkær-
leika. Hann gefur vissu um það, að á bak við
tilveruna bærist föðurhjarta. Og með því svar-
ar hann þeirri spumingu, sem hefir á öllum öld-
um verið öllu öðru fremur umhugsunarefni
mannsandans, — spumingunni um vitið í til-
verunni. Því það sem oss mönnunum ríður
mest af öllu á að eiga, er vissa um persónulega
veru, sem tekur með kærleika þátt í jarðneskri
Jífsbaráttu mannanna.
“Allir þeir, sem sjá í Jesú ljós heimsins og
hafa fyrir trúna eignast fullvissu um guðlegt
föðurhjarta á bak við tilveruna,þeir vita líka,
að föðurhús bíða allra, sem hafa í Jesú gefið
guði hjörtu sín, — föðurhús á landi eilífðarinn-
ar fyrir handan dauðans haf. Því að með upp-
risu sinni hefir Jesús gefið oss fullvissu um
það, að á árbökkunum báðum vaxa tré lífsins.
Og þess vegna geta þeir, sem trúa, boðið dauð-
ann velkominn, hvenær sem honum þóknast að
koma.
“Þegar eg hugsa um það,” sagði ræðumað-
ur í niðurlagi prédikunarinnar—, “hvaða þýð-
ingu Jesús hefir haft sem ljós heimsins fyrir
þjóðina mína um aldimar,- þá er það föst sann-
færirig mín, að hefði þjóðin mín fátæka á eyj-
unni úti í norðurhöfum ekki átt ljósið frá hon-
um til að iysa sér í öllum þeim raunum. þeim
hörmungum og fátækt, sem hún hefir á æfí sinni
átt við að stríða, þá hefði hún naumast lifað af
það sem hún hefir þurft að þola. Og eins og
þjóðin mín áreiðanlega Krists-trú sinni að
þakka þrautseigju sína í baráttunni við alt það
mótdræga, sém yfir hana hefir dunið hvað eftir
annað, og sú trú hefir gefið henni kjark til að
i-eyna sig alt af að nýju við verkefni Kfsins,
stór og smá, eins er framtíðargæfa þjóðarinnar
Það er þjóðarskylda allra að SPARA
Komist að niðurstöðu um hvað mikið þér getið lagt til síðu á
hverjum borgunardegi, og látið þá upphæð verða þá fyrstu af
kaupi yðar, sem þér leggið í sparibanka.
JByrjið reikning' næ«ta borguna: ag.
The Royal Rank of Canada
WINNIPEG (West Encl) 15RANCHES
Cor. William & Sherbrook T. E. Thorsteinson, Manager
Cor. Sargent & Beverley F. Thoróarson, Manager
Cor. Portage & Sherbrook R. L. Paterson, Manager
Cor. Main & Logan M. A. O’Hara Manager.
5%
VEXTIR OG JAFNFRAMT
0 ÖRUGGASTA TRYGGING
LeggiíS sparipeninga yðar 1 5% Fyrsta Veðréttar Skuldabréf með arð-
miða — Coupon Bonds — I Manitoba Farm Loans Association. — Höf-
uðstóll og vextir ábyrgst af Manitoba stjórninni. — Skuldabréf gefin út
fyrir eins tii tiu ára tímabil, I upphæðum sniðnum eftir kröfum kaupenda.
Yextir greiddir viS lok liverra. sex mánaða.
Skrifið eftir upplýsingum. ^
Lán handa bændum
Peningar lánaðir bændum til búnaðarframfara gegn mjög lágri rentu.
Upplýsingar sendar tafarlaust þeim er æskja.
The Manitoba Farm Loans Association
WINNIPEG, - - MANITOBA
VEIDIMENN
Raw Furs til
Sendið
Yðar

co.
241 Princess St., Winnipeg
VEL BORGAD fyrir RAW FURS
Sanngjörn flokkun
Peningar sendir um hæl
Sendið eftir brúnu merkiseðlunum
^ Vér borgum
ý Express kostnað
VERDID ER FYRIRTAKf
Skrifið eftir
Verðlista vorum
SENDID UNDIREINS!
eflaust að miklu leyti undir því komin, að henni
veitist eins náð til þess á ókomnum tímum að
eiga í honum Ijós lífsins.”
“Þegar eg horfi á þessar háreistu hvelf-
ingar og ber þær saman- við það, sem eg á að
venjast heima hjá mér, þá verður mér ljós mun-
urinn mikli á hinni miklu og auðugu .kirkju Sví-
þjóðar og íslenzku kirkjunni smáu og fátæku.
En jafnframt er mér þó sú hugsun gleðiefni, að
þrótt fyrir muninn mikla hið ytra, eiga þær þó
báðar dýrmætasta fjársjóð sinn, þar sem er
fagnaðarerindi Jesú Krists, og geta mæzt eins
og systur, sem eiga báðar hlutdeild í lífi og
friði, ljósi og niætti og dýrð Jesú Krists sonar
guSs. 0g sú meðvitund gefur mér djörfung
til að bera hér fram í nafni kirkjunnar íslenzkn
systurkveðju til kirkju Svíþjóðar, með þeirrí
ósk, að komast megi á nánara samband milli
þeirra, með því að eg er sannfærður um, að af
því muni blessun leiða, ekki sízt fyrir kirkju
íslands, sem er svo einangruð frá umheiminum
og því andlega lífi, sem er svo öflugt í systur-
kirkjunum norænu.”
“Biskupinn bað síðan einfaldlega og inni-
lega fyrir löndunum norrænu, þjóðum þeirra og
kinkjum, og leyndi það sér ekki, að söfnuðurinn
fjölmenni tók undir hana af öllu hjarta.
“Eftir prédikun fór biskupinn fyrir altarið
í svörtu silkihempunni sinni, ásamt prestunum,
er altarisþjónustuna önnuðust og voru í hvítum
rykkilínum, og blessaði yfir söfnuðinn — á
sænsku — í guðsþjónustulok.
“Þessi guðsþjónusta verður lengi minnis-
stæð þeim öllum, er viðstaddir voru — dýrmæt-
ur vottur um hið sterka, eilífa, göfgandi eining-
arband lifandi kirkjusamfélags. Og með hlýj-
um tilfinningum verður lengi hugsað til krist-
irmar kirkju íslands og hins ljúfmannlega full-
trúa hennar. ” —
Sómi er það fyrir íslenzku þjóðina að eiga
á biskupsstóli jafn ágætan og mikils metinn
mann og dr. Jón Helgason.
F. H.
Verðlaunaritgerð
(Framh. frá 2. bls.)
geymdust í hug manna. það «r
því ekki að furða þó skáldin væru
höfð í heiðri og dýrkuð.
Forfeðurnir íslenzku voru mikl-
ir búhöldar. pegar þeir komu
fyrst til landsins var það frjósamt
og skógi vaxið. peir ihöfðu margt
fólk til heimilis og þurftu mikið
fyrir sig að leggja enda voru þeir
ekki iðjulausir, heldur byrjuðu
strax á iðju og atorkusemi;
árangurinn varð sá að á stuttum
tíma urðu þeir stórauðugir. At-
vinnuvegir þeirra voru þá þeir
sömu isem enn eru mest stundaðir
á fslandi, landbúnaður og fiski-
veiðar. peir fengust nokkuð við
akuryrkju, mesta láherzlu lögðu
þeir þó á kvikfjárrækt og var bú-
peningurinn látinn ganga sjálf-
ala úti; bæði vetur og sumar,
þegar fram liðu stundir gerðust
menn svo auðugir af kvikfé að
slíks eru ekki dæmi á síðari öld-
um, þeir höfðu hesta, nautgripi,
saUðfé, geitur, svín og alifugla.
Allir sem við sjó bjuggu létu sér
umhugað að bæt lendingar sínar.
Fyrir utan fiskiveiði stunduu þeir
lax og selaveiði, og silung veiddu
þeir í vötnum, ám oglækjum, einn-
ig lögðu þeir mikla rækt við egg-
ver og reka.
íslendingar áttu þá sín eigin’
skip og voru sínir eigin skips-
herrar. Fyrst framan af þurftu’
þeir að sækja alla sína verzlun
burt úr laridinu. peir sigldu skip-
um sínum óragir til anara landa
og sóktu nauðsynjar sínar, húsa
og skipavið og yfirleitt, alt sem
þeir þurftu till heimilislþarfa af
því sem búið ekki framleiddi.
Síðan fóru að koma utlendir kaup-
menn til lndsins imeð vaming sina
og var þeim jafnan vel fagnað. Á
þessum verzlunar og víkinga leið-
angrum könnuðu þeir oft ókunna
stigu. Órækar sannanir eru fyyir
að þeir hafi fundið bæði Grænlandf
og Viinland, þó eigi yrði þeim
auðið að byggja þessi lönd.
Húsakynni í fornöld voru bygðr
að miklu leyti, í líkum stfl sem en'
tikðast upp til sveita á íslandir
nema hvað þau voru langt ura
stærri og vskálarnir fleiri . Efníð
var að mestu torf og grjót en mátt-
arviðir úr timbri. Húsin voru
bygð mörg sama ,í einni þyrpingu,
gólf voru ekki klædd heldur mold-
ar gólf, stundum dreift á þeim
hálmi til þrifnaðar auka. Eldur
var á miðju gólfi og reikúrinn lát-
inn rjúka út um gat eða ljóra á
þaki hússiris. Gluggar vorri fáir
I