Lögberg - 18.03.1920, Blaðsíða 1

SPEIRS-PARNELL BAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta vtrð sem verið
getur. REY N IÐ Þ AÐ!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
M b t f &
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St.
Garry 1320
33. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 18. MARZ 1920
NUMER 12
Helztu Viðburðir
Síðustu Viku
Canada.
Áætlaðar telkjur Manitoba
fctjórnarimiar yfir árið 1920 eru:
$ 10,012,103,98. En tekjurnar
$ 9,935,204,14, og er því á«etlaóur
tekjuíhalli sem nemur $76,899,84.
f>essi áætluðu útgjöld eru
1,467,313,13, -hærri en þau voru í
fyrra. En tekjurnar eru áætl-
aðar að verða, $ 949,127,53, meiri
heldur en þær voru fyrir árið
1919.
Auíknu útgjöldin liggja að
nokkru leyti í tveimur uppihæðum
sem ólhjákvæmilega verða að bæt-
ast við á árinu. Kostnaður við
almennar kosningar hér í fylk
inu, sem n,emur um $ 152,000 og
vextir af láni til nýju þinghúis-
byggingarinnar, sem nömur
450,000 afgangurinn af þessum
auknu áætliíðu útgjöldum, seom
nemur $ 867,313, er ætlaður fyrir
aukinni starfsemi í sambandi við
stjórn fyMcisins á komandi ári, og
er 6Ú upphæð lítið eitt meiri, held-
ur en áætlun útgjalda, við aukin
stjórnar kostnað var, fyrir árið
1919 um fraim það, sem út var
borgað árið 1918.
Auknu tekjurnar hugsar stjórn
in sér að fá inn, eftir því sem
fjármála ráðherrann skýrði frá,
með þvi: Fyrst að hækka
skattinn á stóreignum sem tekinn
er í arf.
Annað að leggja $ 100 skatt á
svo sem toll umboðsmenn, um-
boðsmenn skipa, og þá sem út á
pant fé lána.
priðja eigna skattur, sem nemur
virðingar verði eigna.
Fjórða, nýr skattur sem lagður
er á grávöru, sem framleidd er
innan fylkisins, og er áætlað að
hann nemi $ 250,000.
í skýrslu innanríkis ráðherra
Canada, sem var lögð fram í Ott-
awa þinginu, 10, þ. m., er tekið
fram, að mikill forði af heimilis--
réttarlöndum, sé eftir ótekinn í
Canada, og allmikið af slíku landi
sé nú fáanlegt, bæði handa her-
mönnum, og innflytjendum.
Mest af 'þessu landi er sagt að sé
í norður Alberta.
í skýrslu sem nefnd sú, er sér
um landakaup, og lánveitingar
hermanna i Canada stendur, að
35000 hermenn he$ðu fullnægt
skilyrðum þeim er lögin settu, og
hefðu iþeim verið lánaðar $ 57,000-
000. Að rúmlega 12000 af þessum
35000, sætu nú á sínum eigin
Vöndum. 4000 í Alberta, 3000 í
Saskatchewan, næst komi Mani-
toba, og British Columbia. í Ont-
ario hefðu 1100 hermenn sest á
lönd og 360 í Quebec.
Fimm heimalæknar, við Vic-
toria sjúkrahúsið í London Ont.,
hafa gjört verkfall. Ástæðan er
segja iþeir, óiþolandi fæði, sem
mönnum við spítalann sé boðið.
?eim sem frá Canada fóru í stríð-
ið í Ottawa þinginu nú í vikunni,
og voru þeir 590572 sem innrit-
uðust frá árinu 1914 og til 15 nóv.
1919, og var þeim skift upp á milli
fylkjanna sem hér segir: Ontario
245677, Quebec 82,792, New
Brunswick 25,864, Nova Scotia og
Prince Edward Islands 33,342,
Manitöba 66,319, Saskatchewan
37,666, Alberta 45,146, British:
Columbia 51,438, Yukon 2,327,
Hon Arthur Sifton, sagði að það
væru, eða hefðu verið 60,224 her-
menn á eftirlaunúm í Canada 1.
jan. 1920, og hefði þeim verið
skift niður á meðal fylkjanna
sem hér segir.
Ontario 26660, Q'uebec 6111
Manitoba 5,411 Sask. 4585 Al-
berta 6,296 British Colum'bia 6346
Prince Edwartd Island384 New
Bruriswick 2503 Nova Scotia 3315.
Harry L. Davis, er kosinn var í
haust til þess að gegna borgar-
stjóraembættinu í Clevland um
þriðja kjörtímabilið, hefir nú
sagt af sér, og gefið jþað að ástæðu
að ihann hafi ákveðið að keppa um
ríkisstjóra embættið í Ohio, og
þurfi þar af leiðandi að gefa sig
allan við undirbúningnum.
Frá öðrum löndum.
Samkoma stúdenta-
félagsins.
Samkoma Stúdentafélagsins var
haldin í Good Templara húsinu á
þriðjudagskveldið var, og var all-
vel sótt.
Aðal atriðið |á skemtiskránni
Car kappræða um það, hvort ís-
lenzku sögurnar eða íslenzku ljóð-
in hefðu haft
lenzku þjóðina.
Játandi hliðin hélt þvl fram,
að ljóðin hefðu haft meiri áhrif,
og voru málsvarar þeirrar hliðar
þeir Bergþór E. Johnson og Svein-
björn Ólafsson.
En hinni hliðinni, 'Söguhliðinni,
héldu þeir fram Edward Thor-
Nú er atkvæðagreiðs 1 an í mið- jláksson og Vilhelm Kristjánsson.
Schleswig um garð gengin og Allir töluðu þessir menn af-
_ . , féllu atkvæði þannig að, 13025 at- j bra2ðs vel> °£ '>rá« f-vrir >að >ó
um mönnum i eftirlaun L jan. kvæöi urðu með því að sameinast >eir seu uPPal(fir i þessu landi,
1920, nam $11,949.84. Danmörku, en 48,148 með því að ; >á stóð ísíenzkan þeim ekki fyrir
vera kyrrir í sambandi við pýzka-; >ví að £eta rbkrætt annað eins
pað sem búið var að borga þess-
Fyrir nokkru síðan fór fram
kotsning í. norður Schleswig sam-
kvæmt fyrirskipun friðar-samn-
inganna, og var samþykt þar með
yfirgnæfandi atkvæða mun að
sameinast aftur Danmörku.
nokurn tíma eftir. | haldið þeim sérskildum frá þjóð-
Ástæðurnar fyrir sjálfstæðis á- I inni og með því veikt framsókn
kvörðun íra, fram hornar 21. janú- j hennar og veikt hana, þá samt
ar 1919, eru sem fylgir: j hefir írska þjóðin haldið saman
“Með því að írar hafá rétt til sem einn maður, með sí-lifandi
sjálfstæðis, og þar sem þeir hafa þjóðræknis og þjóðernis tilfinn-
í seytján hundruð ár aldrei mist | inRu-
sjónar á sjálfstæðis takmarki sínu ; frum hefir ávalt tekist, fyr eða
né 'heldur nokkru sinni hikað við | síðar, að hagnýta sér allar frum-
að mótmæla yfirráðum útlendra legar hreyfingar hjá þjóðinni, og
valdhafa og oft lagt líf og blóð 1 þær hafa orðið til þess að tryggja
sitt í sölurnar fyrir það málefni. i þjóðernisbandið æ betur. Svo les-
“Og iþar sem yfirráð Englend- um vér 1 ávarPÍ J*511™ tíl frttar-
in hefðu haft me.ri áhrif á ís- jn?a yfjr írlandj 6r og hafa -valt þingsins:
verið grundvölluð á valdi, blekk-j “frska þjóðin hefir aldrei sýntj
ingum og verið haldið við með; skort á umiburðarlyndi, þegar um
herafla, þvert ofan ií vilja írsku j minni hluta hefir verið að ræða,
þjóðarinnar; og hefir aldrei heldur látið of-
“Og þar sem lýðveldið írska var sóknarandann ná valdi yfir hugs-
stofnsett í Dublin á páiskadaginn
1916, af her írska lýðveMisims í
r.afni þjóðarinnar;
“Og þar sem irska þjóðin hefir
Til hermanna í Ontario var bú-
ð að borga $5,091,200.60; Quebec
$ 1,212,483,51 Manitoba $ 1,073,-
596,51 Sask. $ 909,709,85, Alberta
$ 1,243,832,29 Britislh Columbia
$ 1,276,966,78, Prince Edward Is-
land $ 76,818,44, New Brunswick
$ 407,435,73, Nova Scotia $ 657,-
729, 15.
land.
Bandaríkin
Ný stjórnarb.vlting á Pýskalandi.
vandamál og þeir höfðu til með
ferðar.
Prófdómendurnir, þeir séra
Rúnólfur Marteisson, Magnús
Paulson og Jón J. Bildfell, komust
að þeirri iðurstöðu, að hlið sú,
er hélt fram ljóðunum—játandi
hefði borið sigur úr
Stigamanna foringinn nafn-
kunni Paneho Villa í Mexico, hef-
ir lýst yfir því nýlega að það sé
alls ekki tilgangur sinn með því
krefjasit lausnargjalda, að auðg-
Síðastliðinn laugardag, hinn 13.
þ.m. fluttu blöðin þær fregnir,
samkvæmt hraðskeytum frá Norð-
ur-Álfunni, að ný stjórnarbylting , bliðin
hefði farið fram á pýskalandi, að býtum hlutu >eir Sllfur medal-
ráðaneyti Eberts lýðveldis for— iur a|X| veil''launuirn.
seta héfði flúið Beríín og að völd- Annað atriðl á skemtiskránni
in væru komin í hendur keisara- var lestur hlaðs Stúdentafélags-
íns, “Áróra”, sem Miss Salóme
Halldórsson las.
En bæði á undan og eftir skemti
söngflokkuú Stúdentafálaílsins
unum sinum.
priðja.—“Sökum þess, að ensk-
ar lyndiseinkunnir, i. afstöðu sinni
við sjálfstæðis ihugsjónir íra, hafa
áhrif, sem eru með öllu óþolandi,
svo sem burtflutningur fólks í
stærri stíl en dæmi eru til í
okkru öðru landi, hvað óhagstæð
sem stjórn þeirra hefir verið.
Eyðilegging á verzlun og iðn-
aði, skattálögur, sem keyra fram
úr hófi, taika leigu og tekjuaf-
gang Irlands Heim til Englands.
“Mótstaða Englands á móti því,
I að Irar fái að hagnýta sér auð
j náttúrunnar á írlandi eða efla
i framleiðslu þjóðatinnar til fjár-
hagslegs þroska og uppbyggigar;
notkurt náttúru auðlegðar írlands
til þess að auðga enska stóreigna-
menn.
svo sem gaMra-brennur, aftökur
ráðið við sig að taka í sínar hend- fyrir Mtilfjörleg afbrot, o. s. frv.,
____ “Að vekja sundrung á svæði trú-
‘Hrygðarmyndir þær, sem sjá j málanna) að eyða og helzt eyði.
ma ií réttarfarssögu annara þjóða, Jeggja menning >jóðarinn.ar írsku
sinna. pess var einnig getið, að
Dr. Wolfgang Rapp, maður sá,
er einna harðast gekk fram í því,
að fyrirbyggja samningana um
vopnahléið og síðar undirskrift með sönR> sunKu frunisamin
friðarsáttmálans, hefði tekið að kvæðl af skál<lum Stúdentafélags-
sér ríkiskanslara embættið. — ;in;s °8 stýrði Jón Sigurjónsson
Nákvæmar fregnir frá pýska- söngnum.
ast af því á nokkurn hátt per-; landi eru ekki en við hendina, þó ; Samkoma þessi var hin skemti-
sónulega. HeMur vaki fyrir sér; iata blöð frá 15. þ. m. þess getið, M&asta og hefði átt að vera mikið
einungis það, að komást yfir hin-: ag fyrsti þáttur stjórnarbýlting-'betur sótt en hún var. pað er sá
ar og þessar upplýsingar viðvíkj- j arinnar hafi farið fram án blóðs- minsti létbir, .sem Winnipeg-
andi Bandaríkjunum, og þær geti j úthelHnga. | íslendingar geta veitt Stúdenta-
hann ekki fengið með öðru móti Hinn nýji kanslari, hefir fyrir félaRinu og námsfólki voru yfir-
en því, að handsama endrum ogjmunn ráðaneytisins lýst yfir því, leitt> að sækía almepnilega þessa
eins Bandaríkjaborgara, er á vegi j að sa sé ekki tilgangur hinn- einu samkomu, se>n þeir bjóða til
sínum kunna að verða. Hann ;!r nýju stjórnar að koma á fót w arinu- Ekki sízt þegar menn
segir að slíkir menn séu að eins einveldi á pýzkalandi; heldur; mega reiða sig á að njóta ágætrar
ur sé gripið til þessara ráða af skem'tunar.
þeirri ásitæðu, að jafnaðarmanna-; ---------
stjórnin hafi sýnt það til fulln- f i i/v lJ'Jt
ustu, að hún væri eigi því vaxin, j ITSaR lyOVClQIG.
að veita miálefnum þjóðarinnar _____
forstöðu. | Fyrir nokkru síðan þýddum vér
Hið nýja ráðuneyti hefir enn j grein og birtum í blaðinu, eftir
sem var að
gestir sínir, og hljóti aðbúð sem
höfðingjum sæmi.
Síðastliðna tvo mánuðina hefir
Villa handsamað fimm málsmet-
andi Bandaríkjaborgara, en leyft
þeim að fara í friði innan fárra
daga.
Ný tegund húsdýra hefir verið
framleidd með því að timga sam-
a vísund og kú, og er sú nýja teg-
und nefnd Cattalo.
Borgarráðið í Ohicago, sam-
þykti fyrir skömmu með 51 at-
kvæði gegn 10, að fara þess á
leit við Illinois þingið, að það taki
til endurskoðunar vínbannslögin,
og láti fara fram almenna at-
kvæðagreiðslu um málið af nýju.
Sumir þeirra borgarráðsmanna,
er bænanskrána sömdu til þings-
ins, kváðust þess fuMvisir, að ef
fólkinu gæfist kostur að Mta uppi
óhindraðan vilja sinn í málinu,
þá mundi það sannast að mikill
meiri hulti yrði hlyntur sölu öls
og hinna léttari víntegunda.
Lögregluþjónar í Cicago, fundu
nýlega í húsi einu þar í borginni,
tVö þúsund dollara virði af ópíum.
Komust 'þeir að raun um að, stað-
urinn var gamall, og hefði verið
fjölsóttur til margra ára, einkum
þó af kvennfólki.
fremur gefið út ojjinbera stjórn- nafnkunnan mann, s
aryfirlýsingu þess éfnis, að stjórn halda fram hlið Englendinga í
in sé öll sammála umþað að, nauð-j írsku málunum. Nú birtum vér
syn beri til, að friðarsamningun-1 hina hliðina, málstað þess hluta
um verði framfylgt í öílum atrið-; hinnar írsku þjóðar, sem krefst
um, þótt harðir séu úr því að þar sjálfstjórnar.
til kjörnir fulltrúar þjóðarinnari Ritgerð sú, sem hér fer á eftir,
hafi á annað borð viðurkent þá i er bygð á gögnum þeim, sem írar
með undirskrift sinni. Mgðu fram í sjálfstæðiskröfu
Flotamálastjórinn hefir heitið j sinni til friðarþingsins, og er að
nýju stjórninni einlægu fýlgi, ogiinestu leyti <tekin úr Literary
sama er að segja um August Digest.
Winning landstjóra í Austur-; írskt lýðveldi myndað.
Prússlandi. Aftur á mó.ti hefir Myndun írska lýðveldisins var
Saxneska ráðaneytið gefið út á-, eins formleg og lögleg, eins og
skorun til almennings, um að nokkurra af hinum nýmynduðu
neita hinni nýju stjórn keisara-j þjóðum.
sinna í Berlín um viðurkenningu.! “írar hafa formlega myndað
Einnig hefir jafnaðarmannaflDkk- (heimastjórn.”
urinn skorað á verkamenn um “peir eru þess albúnir, að taka
land alt að hef ja verkföll lands-; að sér sín innan- og utan-ríkis-
hornanna á milli; en mælt er að mál, og eru ekki ófærari til þess,
uppástunga sú sæti mjög mis-, en þær þjóðir, sem nýmyndaðar
jöfnum undirtekitum.
Kunnugt er enn að eins um þrjá
Kona ein í Cedar Rapids, Iowa, j ráðgjafa í hinu nýja BerMnar ráða-
er mrs AMle L. Yong nefnist, neyti: Dr. Wolfgang Kapp, ríkis-
hefir skilið að lögum frá þrett-1 kanslari; General Baron von
ánda manninum. Hún hefir á-, Luettwitz hermálaráðgjafi og Dr.
dætur þeirra hjóna, ibrunnu inni í Valt haldið fram þeirri kenningu , Traube ráðgjafi opinberra verka.! á, að í kosningunum á írlandi í
Toronto ií vikunni sem leið. Hvern- gamla konan, að ihjónaskilnaður- j Orð leikur á því, að Gottlieb von ' desember 1918, þá ihafi í sjötíu og
inn væri blátt áfram jafn sjálf-1 Jagon, fyrrum utanríkisráðgjafi-,; þremur kjördæmum af hundrað
Maður að nafni Herbert Foster
36 ára gamall, kona ihans og tvær
eru, eða eru í myndun. pessar á-
stæður eru teknar úr gögnum
þeim, sem fyrir friðarþinginu
lágu og til þess að færa friðar-
þinginu heim sanninn um vilja
meiri hluta þjóðarinar, benda þeir
ur sjálfstæði sitt og halda því sér
til þroskunar, til viðreisnar rétt-
læti og réttarfari; til þess að
safna þrótt sér til varnar í kom-
andi tíð, til að tryggja eining og
frið í landinu, heillavænlegt sam-
band við allar þjóðir, og til þess
að hrinda á stað þjóðleguim fram-
kvæmdum í iðnaði og stjórnmál-
um, «em gefa öllum jafnan rétt
og jöfn tækifæri til framkvæmda
og þáftttöku;
“Og þar sem nú, við árgeisla
hins nýja tímabils, að Irar hafa
með yfirgnæfandi meiri hluta at-
kvæða i kosningunum, sero fram
fóru í desember 1918, lýst yfir
hollustu sinni til irska lýðveld-
isins;
“par af leiðandi skuldbindum
vér oss, sem kosnir höfum verið
umboðsmenn írsku þjóðarinnar, og
sem mættir erum á þingi þjóðar-
innar til þess að setja í fast form
og hrinda í framkvæmd lýð-
stjórnar hugsjónum hennar,
og skuldbindum sjálfa oss og þjóð
vora ti'l þess að verja þær af öllum
þeim mætti, sem vér eigum yfir
að ráða.
“Til iþess að skipa svo fyrir og
slá föstu, að engir aðrir en löglega
kosnir umboðsmenn hinnar forn-
írsku þjéðar hafi vald til þesis að
semja lög, sem bindandi séu fyrir
írsku þjóðina, og að þingið írska
sé eina þingið, sem þjóðin viður-
kenni og verndi.
Vér lýsurn hátíðlega yfir því, að
utlent stjórnarvald á Irlandi er
brot á rétti þjóðarinnar, sem hún
getur með engu móti þolað, og
vér krefjumst þess, að setulið
Englendinga á írlandi sé kallað
heim.
“Vér krefjumst aðstoðar allra
frjálsra þjóða til þess að n'á þessu
sjálfstæðis takmarki voru, og vér
höldum fram, að íþað sjálfstæði
írsku þjóðarinnar sé skilyrði fyr-
ir varanlegum og tryggum al-
heims friði.
“í nafni írsku þjóðarinnar fel-
um vér Guði almáttugum framtíð
vora. Honum, sem gaf feðrum
vorum hugrekki og þrek til þess
að berjast hinni góðu haráttu gegn
grimmum ofsóknum, og með ó-
sigrandi kjarki og óbilandi vilja
til þess að vinna að því málefni,
sem iþeir 'afhentu okkur, biðjum
vér guð að blessa þessar tilraunir
til að bera fram til sigurs og frels^
is þjóð vorri, Mndi voru og feðra
vorra.”
trlendingar sem þjóð.
Réttur írsku þjóðarinnar til
sjálfstæðis, byggist ekki að eins á
er hvergi að finna 1 réttarfarssögu
íra.
“Eftir tilfinnanlegar ófsóknir,
fjárnám og trúarbragðalegt ó-
með því að viðhalda grimmri og
yfirgangsfullri lögreglu, sem eins
I og einn enskur prestur kernst að
! orði, hefði alila íra undir stækk-
j unargleri og misbjóða réttlætdnu
með því að velja þá menn til lög-
frelsi, náðu írar tvisvar undir sig *sem j pólitiskum metum
yfirraðum á seytjándu öldinni,
1642-48 og 1689. ^
“pá mynduðu þeir stjórn, sem
eru hafðir, án þess að þeir hefðu
sýnt neitt annað til síns ágætis,
en að lítilsvirða kviðdóms fyrir-
gaf lög svo réttlát, að rétti hvers i komulagið með þvI að bera ‘fé j
manns í landinu var borgið, bæði j d6ma> með ^ að setja á stofn
að þvi er stjórnmál og kirkjumál'
snerti.
in iþetta skeði vita menn ekki með
vissu, en telja víst að steinolia
hafi valdið slysinu, mun maðurinn
hafa verið að kveikja upp í ofni
og borið steinólíuna of nærri.
4
Eitt þúsund slys, af bifreiða-
völdum á síðastliðnu ári urðu í
Galgary, Alberta, sem telur um
72,000 íbúa.
Viðauki, við veraldarsögu Mey-
ers er nýútkominn og er þar stríð-
inu mikla lýst. pátttöku Banda-
ríkjamanna lýst af snild mikilli.
En þátttöku Canadamanna er
hvergi minst með einu orði. Saga
þessi hefir verið notuð við há-
skólakenslu í Bandaríkjunum og
Canada. En sökum þess að við-
aukinn er svona úr garði gerður,
hefir Hon George P. Smith menta-
málaráðherra Alberta fýrirboðið
að nota söguna við kenslu í fylk-
inu, og sama hafa stranda fylkin
í austur Canada gert.
Hon Arthur Sifton gaf tölu á
sagður og giftingin.
muni takast á hendur meðferð
I utanríkismálanna í hinni nýju
Fregn frá St. Louis, segir að I stjórn.
en sé á feröinni nýr stjórnmála-- Síðustu fréttir telja stjórnar-
flokkur í Bandaríkjunum, er a-
kveðið ihafi að útnefna þingmanns
efni í öUum kjördæmum, ásamt
útnefningu úr slnum flokki í for-1
seta og varaforseta embættin við j
næstu forsetakosningar Banda- ^
ríkjanna. Sagt er að þessi flokk-
ur eigi að verða bræddur saman i
úr hinum ýmsu verkamanna og
bændafélögum, ásamt hrafli úr
jafnaðarmannaflokknum og hin-
um svo kölluðu “óháðu” mönnum
víðsvégar um ríkin.
pjóðþing Bandaríkjanna sam-
þykti hinn 9. þ. m. að á friðar-
tímum skuli land’herinn saman-
standa af 289,000 óbrotnum her-
mönnum og 17,820 foringjum.
Frumvarp þetta sætti allsnarpri
mótspyrnu í þinginu, en flaug þó
i gegn með 79 atkvæðum gegn
24.—
byltinguna að engu orðna og stjórn
pýzkalands sé aftur í höndum
Ebert forseta.
Nýtt ráðaneyti í Svíþjóð.
Hjalmar Branting, foringi hinna
hægfara jafnaðarmanna í Sví-
þjóð, er nú orðin forsætisráð-
herra Svia. Hann hafði gengt
fjánmálaráðíherra emlbættinu síð-
astliðin tvö ár.
Meðferð utanríkismálanna hef-
ir falin verið Baron Erik Palm-
steirna, þingmanni og sjóliðsfor-
ingja.
Bemhard Eriksson hefir tekið
við forystu hermálanna, en til
þess að stjórna fjármálutn hefir
valinn verið Frederick Tharesson,
er áður hafði embætti það með
höndum.
“í báðum þessum tilfellum voru
lögin fótum troðin, þegar Eng-
lendingar náðu völdunum aftur og
urðu írar þá að sæta 'hinum miesta
órétti af þeirra hendi, bæði með
eignaráni á ný og takmörkuðu
borgaralegu frelsi.
"Og nú á síðari árum, þrátt
fyrir þá stefnu Englendinga, að
láta sem minst til sín taka um sér-
mál vor, þá þegar pólitiiskir leið-
togar mótmælenda hölluðust að
málstað sjálfstæðismanna, • tóku
kaþólsku pirestamir í taumana
með því að svifta þá að svo miklu
leyti sem þeir gátu, leiðtogastöð-
unni.
“frar ihafa verið lýðveldissinn-
ar um langit skeið. f gegn um hina
kosnu leifttoga sína, frá O’Connell
og til Parnell, hafa þeir sýnt
heimimum hið fuMkomnasta lýð-
veldis fyrirkomullag, með því að
standa á móti yfirráðum þeirra,
sem mestra hlunninda njóta.”
Viðurkenning frá öðrum þjóðum.
Oss er isagt, að írar eigi heimt-
ingu á sjáHjþtaVii isínu sökum
þess, að þeir hafi sýnt og sannað
að þeir gætu myndað og haldið við
réttlátu stjórnar fyrirkomulagi;
og kröfu sína um að aðrar þjóðir
viðurkenn'i rétt hennar, byggfir
hún á skjölum þeim, sem fram
voru lögð á friðarþÍKginu, og
hljóða svo:
“Fyrst, krafa Englendinga til
yfirráða á írlamdi byggist á
ástæðu, sem er gagnstæð þjóðern-
islegu frelsi og þröskuldur í vegl
fyrir stjórnfarslegri reglu og al-
heims friði.
“Englendingar neita írum um
sjálfstæði sitt fyrir þá sök, að
sjálfstæði þeirrra væri til þess að
veikja Bretlamd og hið brezka
ríki.
“Hvort sem nú að þesisi ástæða
befir við rök að styðjast eða ekki,
þá samt, ef 'hún er tekin til yfir-
vegunar, verður afleiðingin sú, að
hver sú þjóð, sem áMtur að frjál's-
ræði annarar þjóðar veiki sinn
eigin mátt, þá ihafi 'hún rétt til að
stíga á háls henni.
Annað.—“Sökum þess, að stjórn
kröfu þeirri, sem fram er borin j Breta á írlandi hefir ávalt verið
og fram hefir verið borin, eftir og er nú sérstaklega til vanvirð’
því sem þeim farast orð í kröfum i ingar öllu réttlæti og réttlætis til
þeim, sem lagðar voru fram á frið-; finningum.
arþinginu, heldur, segja þeir,1 “SMk stjórn, sérstaklega með
“sýnir sagan og .sannar, að hún því, lýðveldis yfirskini, sem hún
hafi í eðli sínu verið sértök þjóð hefir nú á sér, er óhæfileg.
frá fornöld.” | “Eðli hennar, sem bezt er lýst
í meir en þúsund ár voru írarjaf John Stewart Mill (í Represen-
sjálfstæð þjóð og voru viðurkend- ■ tative Government, dhapter xviii) :
ir siínir eigin herrar af allri! 'Stjórn út af fyrir sig er virki-
Evrópu ! leiki og hefir sérstaka roeiningu;
Meiri hluti íra 'hafa spyrnt á en þegar vér tölum um stjórn eins
móti útlendum yfirráðum og mót- j ílokks manna yfir öðrum, er það
mælt þeim. Og á ýmsum tímum,1 afvegaleiðandi, þvií slíkt á sér ekki
og fimm, lýðveldis þingmenn ver-
ið kosnir, og í sex Nationalistar,
sem, þó þeir séu ekki beint lýð-
veldissinnar, mótmæli ekki né séu
mótfallnir sjálfstæðis kröfu lýð-
veldissinna.
Nánara athugað féll sú kosning
þannig, að tala lýðveldissinna og
þeirra, sem sjálfs^æðiskröfunni
fylgja, voru 79 (Sin Fein 73, en
NationaMstar 6).
peir, sem enga breytingu vildu, síðan Englendingar tóku yfirráð-
frá því sem nú er, Unionistarn-1 in, hafa írar tekið réttinn í sínar
ir, og kosnir voru, voru að eins 26. hendur, eftir því sem kringum-
spæjara lið og styðja þá menn,
sem fóru um Mndið til þess að
æsa tilfinningar fólks upp á móti
frelsis ihugsjónum þjóðarinnar, og
síðast með því að nota hið aukna
afl, sem stríðsþörfin fram leiddi,
til þess að kúga írsku þjóðina,’
Mótbárur Englendinga.
í s'kjöium iþessum er talað um
ástæður Englendinga fyrir því að
veita írum ekki sjálfstæði, og er
þar talað um eina, sem sé virki-
leg, og hún er, “að án írlands geti
England ekki verið óhult.” Eng-
lands Navy League talar um ír-
land eins og Heligolanid Atlants-
hafsis. Ef sú staðhæfing er
sönn, að írland sé að eins flota-
slöð, sem stjórnað sé til hagsmuna
lyrir útlendinga, segir í þessum
skjöium, “þá réttlætir hún ekki að
eins eyðilegging hins sjálfstæða
þjóðlífs, heldur og fækkun þjóð-
arinnar, afnám iðnaðarins, verzl-
unarinnar, hinnar fornu menning-
ar og viðhald innbyrðis ófriðiar-
ins.”
“Og það sem meira er, það er
sagt, að þessi krafa geti réttlætt
yfirráð hvaða stórþjóðar sem er
yfir smærri þjóð.
Landfræðileg afstaða írlands
við England er gefin sem ástæða
í þessari ibænarskrá til friðar-
þingsins. par stendur:
“írland er ekki eins nálægt Eng-
Iandi, eins og Belgía Hollandi og
Danmörk pýzkalandi, Norvegur
Svíþjóð, Portúgál Spáni. Og í
sannleika er það, íhve írland ligg-
ur nærri EngMndi, ein af sterku
ástæðunum fyrir sjálfstæðisiþörf
írland'S, því það væri eina trygg-
ingin fyrir því, að írar fengju að
halda sínu ií viðskiftum við Eng-
lendinga.
Enn önnur ástæða er það, að
England, sem er eyland, eigi
framtíðar velferð sína undir öfl-
ugum flota, og velgengni sína
undir verzlunarmagni og verzl-
unarflota. pess vegna séu yfirráð
þess yfir Irlandi óumflýjanleg. —
pessi ástæða bindur það í sér, að
hinar sjálfgjörðu hafnir írlands,
þær Ibeztu, sem tíl eru í Evrópu,
verði að vera tómar, nema fyrir
þau litlu verzlunarviðskifti, sem
írar og Englendingar eiga saman.
“írar geta aldrei viðurkent, að
hagur eins lands, hver svo sem
hann er, og hvernig svo sem a
kann að standa, megi skafa í
burtu rétt annars lands eða fót-
umtroða hann.
“Ef að þessi ástæða Englands
er viðurkend, þá er þar með lokið
sjálfstæðDs- og tilverurétti þjóð-
anna og heimurinn verður að búa
sig undir að lúta valdi vopn-
anna, eða verjast yfirganginum.”
(Framh.)
Með lýðveldismönnum og Nat-
ionalistum greiddu atkvæði kjós-
endur að tölu 1,207,151. En með
Unionistunum 308,713. — Alls
voru greidd í þeim kosningum
1,515,864 atkvæði.
Svo, ef það er annars meinin^'
stórþjóðanna, að veita þjóðunum
sjálfsákvörðunarrétt, þá er það
deginum ljósara, að það er vilji
íisku þjóðarinnar, að fá að njóta
stæður leyfðu.
pað er sagt, að yfirgangur Eng-
lendinga, bæði á svæði andans og
á hinu verklega, ihafi verið yfir-
gnæfandi.frá því fyrsta að þeir
náðu haldi á þjóðinni og til vorra
daga.
stað. Einn flokkur manna getur
haldið öðrum í úlfakreppu, eða
Frá Bandaríkjunum.
, ■ , v Canada borgar í New York eru
notað ser tM hagnaðar, tnl þess að * „ ,, ... , » ,
_ ,, - að safna fe tM þess að byggja
græða fe.
“En ef velferð þeirra sem stjórn-
að er, er hin sama og staða þeirra
sem stjórna, þá er það með *ollu
öhugsandi, að fólkið í heild geti
tokið beinan þátt í þeirri stjórn.
“Afleiðingin er sú, að fólkið á
spítala handa Canadamönnum
þar í borg. Áformað hefir verið
að skjóta sarnan $1,000,000 eða
svo miklu iþar fram yfir, sem
þurfa þykir.
James W. Gerard, fyrrum sendi-
pví er og haldið fram í þessum Englandi 'hefir falið vald það sem herra Badarikjanna í Berlín, hélt
gögnum íra, að þó Englendingar
hafi lagt alla stund á að halda
öllum þeim, sem til írlands
þess réttar. Og það eru litlar lík- fluttu, frá því að verða snortnir
ur til þess, að hún gefi iþann rétt af Ihinum lírska þjóðrækniseldi, og
það hefir haft yfir frlandi, í ræðu í Mitchell, S. D., nýlega, þar
hendur landstjórum, sem láta sig sem hann mælti harðlega á móti
almennings álitið bæði á Englandi því, að staða Canada í alþjóða-
og írlandi litlu skifta, og eiga því samibandinu, væri á nokkurn hátt
ekkert sameiginlegt með Irum.” skert.