Lögberg - 07.10.1920, Qupperneq 1

SPEIRS-PARNELL BAKINGCO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. R E Y N1Ð Þ AÐ!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St. - Garry 1320
33. ARGANGUR
WnMNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 7. OKTÓBER
1920
NUMER 40
Helztu Viðburðir
Síðustu Viku
Canada.
Hon. Arthur Meighen hefir af
Breta konungi verið gerður með-
limur í leyndarráði Breta og fylg-
ir þeirri veiting nafnbótin “Right
Honorable.”
Við rannsókn þá sem gjörð var
í sambandi við matsöluhús í borg-
inni Toronto kom í ljós að gest-
gjafar höfðu frá 200—500% í á-
góða af verzlun sinni eftir að hafa
Iborgað allan kostnað.
Fylkiskosningar í New Bruns-
wick ieiga að fara fram á laugar-
daginn kemur.
G. H. J. Malcolm, þingmaður,
fyrir Birtle kjördæmið hér í fylk-
inu hefir verið af Norrisstjórninni
kjörinn landbúnaðarráðherra í
Manitoba í stað Hon. Valentine
Winklers, er dó síðastliðinn júní
mánuð. Hon. G. H. J. Malcolm
hefir verið þingmaður fyrir Birtle
kjördæmið síðan 1909, er bóndi, og
atkvæða og dugnaðar maður.
Kosningar fara fram á ný í Birtle
kjördæminu 19. þ. m. og er ekki
búist við að nýi ráðherrann mæti
nokkurri mótspyrnu við endur-
kosninguna.
Eins og menn hafa víst tekið eft-
ir þá var dómi járnbrautamála-
nefndar Canada um hækkun á far-
bréfum og flutningsgjöldum með
járnbrautum í Canada áfrýjað til
ráðaneytisins, og var flutt fyrir
því af báðum hliðum 29. f.m.
Nokkuð kom fram af nýjum gögn-
um í málinu, á meðal annars að
málafærslumaður Canada kyrra-
hafsbrautarfélagsins rúði og táði
svo í sundur væntanlegan ágóða
þess félags, yíir árið 1920 og sýndi
fram á að félagið yrði ekki einasta
að ganga allslaust frá borði, að
því er hagnað snerti ef ekki feng-
ist uppbót á flutningsgjöldum,
heldur mundi það tapa $3,000,000!
Málafærslumenn þeir sem þar
voru .staddir til þess að tala máli
fólksins komu ágætlega fram og
sýndu fram á, að þar sem Canada,
Kyrrahafsbrautar félagið hefði
ekki getað sannað eða sýnt fram á
brýna þörf til þess að flutnings-
gjöldin yrðu hækkuð og að afkoma
og aístoða ]>ess félags yrðu að
leggjast til grundvallar fyrir rétt-
mæti kröfunnar um hækkun á
flutningsgjöldum, og á meðan það
félag gæti borgað nálega 6 af
hundraði í ágóðq af hlutafé, og
ætti $200,000,000 varasjóð ósnert-
ann, þá væri bæði synd og skömm
að leggja alt að $150,000,000 skatt
á þjóðina eins og nú stæðu sakir,
en það telst mönnum til að þessi
nýja viðbót við flutningsgjöldin
nemi á ári hverju ef dómur sá í
málinu sem járnbrautarnefndin
kvað upp fær að standa.
Vér sögðum að framkoma mál-
færslu mannanna er fyrir mál-
stað fólksins stóðu hefði þótt af-
bragðsgóð.þó einkum frammistaða
H. J. Symington málfærslumanns
frá Winnipeg. Varði hann má’stað
sinn svo djarflega og vel að erfitt
er að hugsa sér það betur. Á
meðal annars sem hann sagði til
forsætisráðherra Canada, Hon.
Arthur Meighen, var: “pú getur
máske fest þetta ok á fólkið, en þú
f.erð það aldrei til að bera það,
það slítur það af sér eins vissu-
lega og að dagur kemur á eftir
nóttu.” Og líka bar hann það á
forsætisráðherrann að hann væri
svo hikandi og óákveðinn í málinu
að það væri ómögulegt að vita hvað
hann vildi, eða hvar hann stæði í
því. Ráðaneytið lofaði að taka
málið til athugunar, en ákvæði
þess í málinu er en ekki orðið
opinbert.
Sír Andrew MacPhail flutti ný-
lega ræðu í Montreal, þar sem hann
lýsti því yfir að samfélagi'ð væri í
háska statt sökum óheilbrigðra.
skemtana. Eldra fólkið væri
einmana látið í einangrunarmyrkr-.
inu, en taumlaus fýkn innihalds-
lausra skemtana og skrípaleikja
hefði náð yfirtökunum á ungu
Ikynslóðinni. Eðlilegur andlits-
litur fullnægði ekki lengur fegurð-
arnæmi þessarar Ihugsunarlausu
kynslóðar, heldur þyrfti tvö og
þrjú lög. af máli. Fegurð stjörnu-
himinsins og hreinleiki vetrarins
orkuðu einkis í að draga aö sér hugi
æskunnar, borið saman við dansinn
og skrípasöngvana.
Hon. W. E. MacKenzie King,
foringi frjálslynda flokksins í Can-
ada, flytur ræðu í Winnipeg I. nóv.
næstkomandi. Hefir þegar verið
hafður viðbúnaöur mikill til að gera
móttöku athöfnina sem veglegasta.
Hann hefir nú þegar flutt nokkrar
ræður i hinum ýmsu stórborgum
vesturlandsins og verið hvarvetna
vel fagnað.
C. Ragosine hefir verið skipaður
rússneskur consúll í Canada meö
heimilisfang í Montreal.
Eandbúnaðardeildin í Quebec
hefir látið í ljósi að í framtíðinni
muni hún, ef til vill, nota kvik-
myndir við að útbreiða vísindalega
þekkingu á akuryrkju.
------o------
Bandaríkin
Frá 1. okt. að telja hafa stjórn-
arvöldin í Washington takmarkað
mjög úthlutun á vínanda, er heild-
salar mega selja til lækninga. Er
mælt að takmörkunin nemi 50 af
hundraði.
Bindindismannaþing hefir ný-
lega háð verið í Washington og
hefir það skorað á stjórnina að
víkja öllum eftirlitsmönnum með
bindindislöggjöf þeirri, sem kend
er við Volstead, úr emæbtti tafar-
laust, svo fremi þeir ekki lofi bót
og betrun að því er eftirlit
nefndra laga viðkemur.
Milli þrjátíu og fjörutíu manns
létu líf sitt í sprengingu þeirri
hinni miklu, er fyrir skömmu varð
í Wall Street, New York, en um
þrjú hundruð sættu meiðslum.
Lögreglan hefir verið að rannsaka
tildrögin, en er engu nær.
Mr Kramer, umsjónarmaður með
vínbannslögunum^ segir að brot
gegn þeim séu að verða algengari
með hverjum deginum. í sumum
landshlutum séu brotin orðin svo
tíð, að helzt engin önnur mál geti
komist að í lögregluréttinum, og
þó séu þau brot sjálfsagt langt
unn fteiri, sem aldrei komist í
hendur lögreglunnar.
Á tímabilinu milli 15. júlí og 15.
ágúst, s.l. hafa eftirgreindar vörur
fallið í verði samkvæmt skýrslu
verkamálaráðaneytisins í Wash-
ington, þannig: Jarðepli 44 af
hundraði, sykur 14 af ímndraði,
kálhöfuð 41 af hundraði. En á
sama tímabili hafa egg aftur á
móti hækkað um 11 af hundraði.
Vínbannslögin hafa ekki dregið
hið allra minsta úr vínþrúngna-
iðnaðinum í Californiu eins og
margir höfðu spáð. Fregnir það-
an segja eftirspurn eftir vínþrúg-
um meiri en nokkru sinni áður.
Eins og kunnugt er hefir Henry
Ford, bifreiða “konungurinn”
frægi, lækkað verð bifreiða sinna
að stórum mun, svo nú seljast þær
á svipuðu verði og við gekst fyrir
stríðið. Hafa nú mörg önnur
verzlunarfélög slíkrar tegundar
orðið nauðug viljug að feta í fót-
spor hans og lækka verð að sama
skapi.
Verð á fatnaði hefir lækkað
nokkuð í Bandaríkjunum í síðasta
mánuði. Á ársþingi fatasölu
kaupmanna, sem haldið yar í Chi-
cago, 20. sept. sl. var því alment
haldið fram að áður en langt um
liði mundu flestar fatategundir
verða seldar á líku verði og fyrir
ófriðinn.
Ríkisþingið í New York ákvað
við atkvæðagreiðslu með 90 gegn
45 atkvæðum að banna þremur af
hinum fimm jafnaðarflokksmönn-
um, er gerðir voru þingrækir í
fyrra, en endurkosnir í haust, um
þingsetu. Hinir tveir, er ekki
voru dæmdir rækir sögðu óðara af
sér í samhygðarskyni við félaga
sína. petta tiltæki þing-meiri-
hlutans hefir mælst alment illa
fyrir og hefir meðal annara nafn-
kendra stjórnmálamanna Charles
E. Hughes, sá er um forsetatign
sótti af hálfu Republicana, 1916,
talið þetta tiltæki þingsins óhæfi-
legt með öllu og ósamboðið Banda-
ríkjaþjóðinni.
Hagfræðisstofan í Washington
hefir nýskeð.gefið út skýrslu, er
sýnir fólkstöluna í California-
(ríkinu mema 3,426,566; hefir
fólksfjöldinn aukist um 1,048,987
síðan árið 1910.
Greifafrú del Garcia, nafnfræg
kona belgiskrar ættar, kom til New
York 4. þ.m. og kveðst hafa með-
ferðis óbrigðult meðal gegn berkla-
veiki. Kvað hún franskan læknir
hafa fundið meðal þetta upp og
mundi hann koma til Bandaríkj-
anna innan skams og bera uppfynd-
ing sín undir læknaþing þeirrar
þjóðar. Sjálf er greifafrúin út-
lærður læknir.
Borgarstjórinn i Chicago hefir
keypt átta vagnhlöss af hinum og
þessum ávöxtuin frá Michigan og
selt almenningi með innkaupsverði.
Hefir ráðgert verið að kaupa miklu
meira og útbýta á sama hátt.
Einn Cox enn, er farinn að
keppa um forsetatign í Banda-
ríkjunum. Jafnaðar-verkamanna-
flokkur hefir útnefnt William H.
Cox frá St. Louis, Mo. fyrir for-
setaefni, en til varaforseta Aug.
Gillhaus nokkurn, er heima kvað
eiga í New York.
Eldur kom nýlega upp í tunnu-
verksmiðju í Milwaukee, Wis., er
orsakaði tíu þúsund Sala tjón.
Bretland
Verð á lífsnauðsynjum á Bret-
Iandi fer sífelt bækkandi og var
meðal hækkun þeirra 161% í síð-
astliðnum mánuði umfram verð það
sem á þeim var árið 1914, og lætur
vistastjóri Breta, McCurdy, mjög
illa yfir útlitinu og segir að kostn-
aður við húshald á meðal verka-
manna muni verða til jafnaðar níu
shillings og sex pence hærri en hann
var síðastliðið ár.
Hveiti uppskera á Englandi var
minni í ár en hún hefir verið í síð-
astliðin seytján ár, og sauðfé hefir
fækkað ]>ar um 5,000 síðasta ár.
IT'erbert H. Asquith, fyrrum
stjórnarformaður á Bretlandi, hefir
nýlega ritað grein í blaðið Eondon
Times um írsku málin. Telur
hann enga aðra leið færa, eins og
málefnum írlands nú sé skipað en
að veita írum fult stjórnarskipu-
legt frelsi.—Stjórn sem beri fulla
ábyrgð á gjörðum sínum gagnvart
þingi kosnu af óhindruðum vilja
hinnar írsku þjóðar. Hann kveðst
ennfremur þess fullviss, að þvx að-
eins gangi Irar að slíkum kostum,
að þeir séu sér þess íullmeðvitandi
að heiðarleg, einlæg og áreiðanleg
stjórn bjóði þá fram til samkomu-
lags.
Alþjóðasambandið.
Fyrsti fundur alþjóða sambands-
ins verður haldinn í Geneva í Nov-
ember næstkomandi. Þar mæta
fyrir hönd Canada þeir Sir George
Foster, C. J. Doherty og N. W.
Rowell. Dagskrá fundarins er sem
fylgir:
1. —Kosning forseta og vara-for-
seta.
2. —Nefndir settar til þess að taka
á nióti kjörbréfum manna.
3. —Dagskrá athuguð og samþykt.
4. —Ákvörðun í sambandi við fund-
arreglur tekin.
5. —E'pptaka þjóða í sambandið
sem þegar hafa ekki látið inn-
ritatt.
6. —Skýrslur um starf ráðsins lagð-
ar fram.
7. —Skýrsla ritarans í sambandi við
myndun sambandsins og undir
ritara hans í sambandi við heim-
ilisfang þess.
8. —Talað um fjármál sambandsins
fram að 1. des. 1920.
9. —Fjármál þess yfir árið 1921.
10. —Reglur fyrir alþjóða dómstól.
)i.—Að gjöra samtök til eftirlits
með heilbrigði þjóðanna.
12. —Koma sér niður á varanlegt
fyrirkomulag við úrlausn fyr-
irspurna, skjala og spursmála
er heyra undir alþjóða sam-
bandið samkvæmt Versala frið-
arsamningum.
13. —Stofnun réttar til þess að
skera úr ágreiningsmálum sem
fram eru tekin í 336, 337 og
338 lið Versala samninganna.
14. —Samband sérstakra nefnda, al-
þjóða sambands ráðsins og al-
þjóða þinga, sambandsins.
15. —Tillaga um að fjármálamenn
frá öllum þjóðum komi saman
til skrafs og ráðagerða.
16. —Hvern þátt hinar ýmsu þjóðir
taka í kostnaðinum við sam-
bandið.
17. —Undirbúa alþjóða sambandiö
til þess að geta notað vald sitt
til takmörkunar á verzlun og
iönaði ef á þarf að halda.
18. —Tekið á móti skýrslum frá
hagfræðisnefnd.
19. —Eftirlit með samningum, er
snerta vinnu kvenna og barna.
20. —Breytingar tillögur í sambandi
1 við friðarsamningana frá Dön-
um, Norðurmönnum og Svíum
21. —Eftirlit með flutning og sölu
á ópíum samkvæmt fyrirmæl-
um 23. greinar friðar sarnn-
inganna og hefir þetta atriði
verið tekið upp á dagskrá eftir
ósk Niðurlanda stjórnarinnar.
Ur bœnam.
Mr. Grímur Laxdal, kaupmaður
í Árborg, Man., kom til bæjarins
á þriðjudagsmorguninn, en lagði
af stað um kveldið vestur til Les-
lie, Sask., þar sem hann bjóst við
að dvelja fáeina daga. Mun hans
aftur von að vestan þann 11. þ.m.
Mr. og Mrs. Páll S. Bardal
skruppu norður að Lundar, Man.,
á miðvikudaginn í kynnisför til
dóttur sinnar og tengdasonar,
Mr. og Mrs. G. Finnbogason, er
heima eiga þar í bænum.
Hr. Árni Eggertsson, sem heim
fór til íslands síðast liðið sumar,
til þess að sitja á ársfundi Eim-
skipafélags fslands, kom úr þeirri
ferð á mánudagskveldið var, heill
og hress. pví miður áttum vér
ekki kost á að eiga tal við Mr.
Eggertsson um starf og framtíð-
arhorfur Eimskipafélagsins, áður
en þetta blað fer í pressuna, en
hann gjörir vestur-íslenzkum hlut-
höfum Eimskipafélagsins máske
grein fyrir því bráðlega. Áður
en Mr. Eggertsson fór frá íslandi
var honum falið af stjórn íslands
að líta eftir verzlunartækifærum
og verzlunarsamböndum hér
vestra fyrir hennar hönd, og fer
Mr. Eggertsson væntanlega til
New York í þeim erindum seinni
part þessa mánaðar.
það sorglega slys vildi til í
Framnesbygð í Nýja íslandi þann
23. sept. s.l., að tíu ára gamall
drengur, Hannes pórður Haf-
st.ein, sonur pórðar bónda Helga-
sonar og konu hans Halldóru
Geirsdóttur, Gunnarssonar, varð
fyrir byssuskoti og beið bana af.
Náði í hlaðna byssu á leið heim af
skóla, hjá öðrum dreng nokkru
eldri, er heima á þar í nágrenn-
inu, og meðhöndlaði hana svo
barnalega, að skotið reið af og
fór í höfuðið á honum og beið
hann bana samstundis. Drengur-
inn efnilegur piltur og vel gefinn.
Almenn og hjartanleg hluttekning
í bygðinni með foreldrunum og
systrum hins látna sveins. Hann
eini drengurinn í barnahóp þeirra
hjóna. — Jarðarförin fór fram
frá heimili foreldranna þann 28.
sept. Fjölmenni úr bygðinni við-
statt. Séra Jóhann Bjarnason
jarðsöng.
pann 14. f.m. gaf séra N. Stgr.
Thorláksson saman í hjónaband
Mr. Björgvin Anderson og Miss
Guðrúnu Sigríði Olson á heimili
foreldra brúðurinnar, Mr. og Mrs.
Guðmundur Olson, 243 Dufferin
Ave., Selkirk. Brúðurin var bú-
in að vera kennari í Centennial
skólanum í West Kildonan mörg
ár. Brúðguminn er sonur Mr. og
Mrs. Árna Anderson, 605 Agnes
Str., Winnipeg, og vinnur fyrir
C.P.R. félagið í Moose Jaw, Sask.,
þar sem ungu brúðhjónin nú eru
búsett.
Maður á Islandi hefir beðið
blað vort að reyna að útvega nú-
verandi utanáskrift Ingvars Guð-
mundssonar, frá Miðengi í Gríms-
nesi. Hann kom vestur nálægt
aldamótum; er trésmiður og fast-
eignasali Hefir lengst um verið
í New York. Hver sem vita kann
heimilisfang hans, er vinsamlega
beðinn að gera oss aðvart.
Norski málarinn góðkunni, Lars
Haukaness, er málverkasýningu
hafði á Industrial Bureau síðast-
liðinn vetur í Winnipeg, hefir
flutt málverkastofu sína í her-
bergi 301 Nokomis byggingunni,
Cumberland Ave, Er hann þar
venjulegast að finna á hverjum
degi. peir íslendingar, sem yndi
hafa af fögrum málverkum, ættu
að líta þar inn og kynnast málar-
anum og verkum hans.
pau hörmulegu tíðindi gjörðust
hér í bænum í vikunni sem leið, að
ung stúlka íslenzk mjög efnileg,
dóttir Mr. og Mrs. H. Bjarnason
að Narrows P.O., Man., fanst ör-
end í skrifstofu verzlunarfélags
hér í bænum, þar sem hún hafði
unnið. Hafði hún fengið skot í
brjóstið, og lá haglabyssa hjá lík-
inu þegar það fanst. Engar ástæð-
ur vita menn fyrir þessu óskap-
lega slysi. Rannsókn í því máli
fer fram á miðvikudagskvöldið.
Vér höfum fengið nokkrar lín-
ur frá Miss porstínu S. Jackson,
sem fyrir nokkru fór til Frakk-
lands til frekara náms. Lætur
hún vel af ferðinni austur yfir
hafið og til Frakklands og líður á-
gætlega vel. Utanáskrift hennar
er: Miss T. S. Jackson, c-o Pro-
fessor Bétriner, 166 Boulevard
Mont Parnasse, Paris.
Frú Sveinbjörg Johnson frá
Vancouver hefir verið hér eystra
að heilsa upp á vini og kunningja
undanfarandi. Fór hún til sumra
nærliggjandi bygða landa vorra
á meðan hún dvaldi hér, þar sem
hún á fjölda kunningja frá því
að hún og maður hennar, ísak
heit, Johnson íshússtjóri, bjuggu
á þessum slóðum. Sveinbjörg er
systir ólafíu Jóhannsdóttur í
Reykjavík og Helgu Bjamason,
konu Helga Bjarnasonar, sem bú-
sett eru nálægt Narrows P.O., hér
í fylkinu.
Mrs.H.G. Sigurðsson frá Leslie,
Sask., kom snögga ferð til bæjar-
ins í vikunni sem leið; sagði hún
kornþresking langt komna þar
vestra.
Miss Nina-Paulson frá Leslie
er nýkomin til bæjarins.
Mr. J. B. Thorleifsson, gull-
smiður í Yorkton, Sask., kom til
bæjarins á þriðjudagsmorguninn
ar í verzlunarerindum.
Jóns Sigurðssonar félagið hefir
ákveðið að efna til skemtisam-
komu til arðs fyrir minningarrits-
sjóðinn, og verður sú haldin í
Goodtemplara húsinu þann 21. þ.
m. Samkoman verður afar fjöl-
breytt og er skorað á almenning
að sækja hana vel. Skemtiskráin
verður auglýst í næsta blaði.
íslandsbréf eiga á skrifstofu
Lögbergs: Björn Bjarnason frá
Fáskrúðsfirði utanáskrift: Bran-
don, Man.; og Sigríður Hansson,
Icelandic River, Man.
S J. Johnson frá Neepawa var á
ferð hér i bænum í vikunni sem
leið; sagði hann að mikið af hveiti
væri enn í hraukum þar vestra og
væri farið að spíra sökum vot-
viðra, svo að sumt af því mætti
teljast óútgengilegt.
Samkoma sú, sem haldin var í
Fyrstu lút. kirkju 1. þ.m. til þess
að fagna presti safnaðarins, séra
Birni B. Jónssyni, var afar fjöl-
menn og fór fram hið prýðileg-
asta. Til skemtunar var söngun
og ræða er séra Björn flutti. Veit-
ingar miklar og góðar lögðu kon-
ur safnaðarins til.
Mr. Sveinn Magnússon frá
Hnausa P.O., Man., kom til borg-
arinnar snögga ferð um miðja
fyrri viku.
Til leigu stórt herbergi með
húsgögnum, einkar hentugt fyrir
tvo karlmenn. Morgunverður
seldur ef óskað er. Lysthafendur
snúi sér til Mrs. Wilson, 478
Home St.
peir Otto Kristjánsson og
Ágúst Jónsson frá Winnipegosis,
sem dvalið hafa vi& smíðavinnu'
hér í borginni í sumar, lögðu af
stað heim til sín síðastliðið föstu-
dagskveld.
------0------
Séra Páll Sigurðsson frá Gard-
ar, N.D., kom til borgarinnar fyrri
part vikunnar sem leið til þess að
taka á móti frú sinni og syni, sem
nýkomin eru úr íslandsför. pau
héldu heimleiðis á Laugardaginn.
Mr. og Mrs. Helgi Bjarnason
frá Narrows P.O., Man., foreldr-
ar stúlkunnar sem fyrir slysinu
varð í síðustu viku, og getið er
um á öðrum stað í blaðinu, komu
til bæjarins í byrjun viuknnar.
Til leigu sex eða sjö herbergja
hús á Shérbrooke St. fyrir $25 um
mánuðinn; vatn og ljós er í hús-
inu en hvorki miðstöðvarhitun né
baðker. Lysthafendur snúi sér til
ritstjóra Lögbergs.
íslendingar í Canada og Banda-
ríkjunum ættu að kynna sér aug-
lýsingarnar frá Hemphill Motor
Schools, sem birtast í blaði þessu.
Skólar þessir eru nú komnir á
fastan fót í öllum stærstu borg-
um Canada og þykja hreinasta
fyrirmynd. útbúnaður allur er
samkvæmt nýjustu kröfum og
hefir skólastjórinn Mr. Hemphill,
ekkei*t látið tilsparað, er verða má
skólanum til fullkommunar. Vél-
fræðiþekking í Canada hefir tek-
ið stórstígum framförum á síðari
árum og hafa Hemphill skólarnir
átt þar í drjúgan þátt.
Jenny Lind.
í gær voru liðin hundrað ár síðan
þessi kona, Jenny Lind, fæddist,
er meiri vinsældum átti að fagna á
meðal þeirra er söngelskir voru,
heldur en eftil vill nokkur annar.
Hún var fædd í Svíþjóð 6. okt.
1820. Eoreldrar hennar voru fá-
tæk, og áttu fult í fangi með að sjá
henni og átta systkinum hennar far-
borða, varð þvi úr að Jenny var
send til ömmu sinnar til þess að
létta á heimilinu.
Amma hennar var lika fátæk og
hafði ofanaf fyrir sér með því að
ganga út í þvott, og var þá Jenny
ein heima og lokuð inni í svefn-
herbergi sínu. En að öðru leyti
átti hún gott hjá ömmu sinni, því
gamla konan unni henni hugástum
og vildi alt fyrir hana gera sem hún
gat.
Það var einn dag að söngmeyjar
frá konunglega leikhúsinu voru á
gangi í götu þeirri er hús ömmu
Jenny stóð við. Jenny var þá ein
heima og sat við gluggan í svefn-
herbergi sínu og söng, þeim þótti
hljóð hennar svo töfrandi fögur, að
þær stönsuðu og hlustuðu á hana
unz 'hún lauk söng sínum. Þegar
meyjarnar komu á fund söngstjór-
ans við leikhúsið sem Croelius hét,
sögðu þær honum frá jstúlkunni
með fögru söngröddina sem þær
höfðu heyrt til. Afleiðingin varð
sú að leikhússtjórinn, greifi Pucke,
tók Jenny og setti ,'hana til náms
við söngskóla sem var í sambandi
við leikhúsið, og var hún þá niu ára
gömul.
í sex ár var] Jenny vif þennán
skóla, og vann fyrir sér í frítímum
sínum. En þegar hún var fjórtán
ára tapaði hún hljóðunum og varð
að hætta og lá þá ekkert fyrir henni
annað en fara til baka til fólk síns
°ö ganga út í þvotta eins og amma
hennar.
Jenny Lind stóð því uppi fjórtán
ára gömul með framtíöavonir sínar
brostnar, og þungan og óálitlegan
æfiferil framundan sér.
Mörg stúlka hefði látið bugast
í svoleiðis kringumstæðum, en ekki
fór svo með Jenny Lind. Vilja þrek
hennar var inikið og ásetningur
staðfastur, en slíkt er ávalt sigur-
sælt hjá konum jafnt sem körlum.
Jenny hafði dregið saman nokkra
skildinga við ýms störf, er hún
hafði int af hendi, á meðan hún
stundaði námið og fyrir þá keypti
hún sér farbréf til Parísarborgar,
og þegar þangað kom fór hún taf-
arlaust á fund hins víðfræga Manu-
el Garcia og bar upp fyrir honum
raunir sinar.
Garcia sagði henni að ofmikil á-
reynsla á meðan ihún var óþroskuð
hefði eyðilagt rödd hennar. Hann
gaf henni engar vonir, en sagði hún
skyldi taka sér( hvíld í þrjá mán-
uði og finna sig svo aftur, og skyldi
hann segja henni hvort að nokkurt
viðlit væri fyrir hana að halda á-
fram á braut sönglistarinnar eða
ekki.
Þegar Jenny Lind kom á fund
hans aftur eftir þrjá mánuði lét
hann tilleiðast að veita henni til-
sögn, en tók fram að það bezta sem
hún gæti vonast eftir væri að verða
til uppfyllingar við kórsöngva.
Eftir þrjú ár var Jenny Lind
aftur komin til Stokkhólms, og var
farin að taka þátt í kórsöngvum
við leikhúsið, en hafði ekki vakið
neina sérstaka eftirtekt, enda
ekki fengið neitt tækifæri til þess
að sýna sig.
En það leið ekki á löngu. Það
stóð til að syngja “Robeft Le Di-
able” eftir Meyerbeer og átti ein af
betri söngkonum leikhússins að
syngja einsöng í þeim leik; en
henni þótti hlutverk sitt svo litil-
fjörlegt að hún kom ekki til leik-
hússins og engin önnur fékkst til
þess að taka þetta hlutverk að sér.
Skjálfandi stóð Jenny á meðan að
hornleikaraflokkurinn spilaði fvrs-
tu nóturnar í laginu, því hixn vissi
hve erfitt sér mundi veitast þetta.
Svo opnaði hún munninn og fann
að hún hafði aftur fengið hin
yndisfögru liljóð sín, og um kveld-
ið—fyrsta kveldið sem hún söng
opinberlega bar hún langt af öllum
og upp frá því fór vegur hennar
vaxandi og orðstýr hennar barst
land úr landi—úr einni heimsálfu
5 aðra.
Til Bandaríkjanna köm Jenny
Lind árið 1850. P. T. Barnum,
hinn alkunni “circus” eigandi sá
sér leik á borði með því að fá hana
til þess að koma vestur um haf, og
honum brást það heldur ekki, því
aðsóknin að samkomum hennar var
svo mikil að færri fengu að iheyra
hana en vildu, eða húsrúm leyfði.
Hún hélt niutiu og ]>rjár samkom-
ur i Bandaríkjunum og kom inn
fyrir þær $712,161.34 og eftir að
búið var að borga allan kostnað við
ferð Jenny Lind og þeirra sem með
henni voru, nam hennar hluti af á-
góðanum $176,675.00.
Að mörgu leyti var Jenny Lind
einkennileg kona. Vilja þrek
hennar og kjarkur óbilandi að
framkvæma það er dómgreind
hennar bauð henni, og lét þá engar
torfærur aftra sér.
Viðkvæm var hún og hjálpfús,
svo ihún gat ekkert aumt séð, án
þess að rétta hjálparhönd, og mikið
af fjármunum hennar gengu til fá-
tækra og þeirra sem lífið hafði
gjört að olnboga börnum. Sagt er
að hún hafi gefið hátt á annað
hundrað þúsund dollara til fátækl-
inga, og fátækra stofnana svo menn
viti af, og er það líklega minst af
því sem hún hefir látið frá sér af
efnum sínum til þeirra sem bágt
áttu.
Jenny Lind lagði mikla rækt við
sönglistina, eins og kunnugt er, og
á leiksviöinu var hún óskabarn
fólksins, en þó mun hún hafa kom-
ist að raun um og það snemma á
æfinni að slíkt lif—leikihús lif full-
nægir ekki þrá neinnrar konu með
jafn heilbrigða sál og Jenny Lind
hafði; það mun ávalt hafa lifað í
brjósti hennar “að göfgast blóm
hvert grær á stærð í geislum ástar-
innar.”
Jenny Lind þráði heimili og
heimilislíf, eins og sjá má af þvi er
hún var heitbundinn leikflokks-
stjóra einum við konunglega leik-
húsið í Stokkhólmi, sem Gunther
hét, og vildi hann að þau giftust og
héldu áfrarn að starfa opinberlega
að sönglistinni, en til þess var Jenny
Lind ófáanleg; sagði að það væri
engin gæfu von að skifta sér á
milli heimilisins og leiksviðsins,
uppástóð að þau yrðu bæði að hætta
leikhússtörfum og þegar hann vildi
það ekki, sagði hún skilið við hann.
En þótt Jenny Lind bæri i brjósti
þrá sem öllum öðrum þrám var
sterkari, þá þrá, að verða eigin-
kona, móðir og hús móðir, þá samt
bar hún djúpa lotningu fyrir stöðu
þeirri er kringumstæðumar, og
hennar miklu söng hæfileikar höfðu
lagt henni upp i hendur, sem sjá
má einkum af því að utn eitt skeiö
var hún heitbundinn manni á Eng-
landi sem Harris hét; var hann og
ættmenn hans mjög einrænn, og
þröngsýnn, og hafði ýmigust á
öllu leikfólki og leikara skap.
Þegar Jenny Lind fór að kynnast
fólki hans fann hún að það leit
niður á hana sökum stöðu hennar
og vildi fá hana til þess að viður-
kenna að hún fyriryrði sig fyrir
hana. En til þess var Jenny ófá-
anleg, og sagði skilið við Harris.
Síðar giftist Jenny Lind Otto
Glodschmidt, fiðluleikara þýzkum,
er hún hafði kynst í Berlin.
Hún var kennari í söng og hljóm-
fræði við konunglega söng háskól-
an í Lundunum frá 1883 til 1886.
En þá hætti hún allri kenslu og op-
inberum störfum og lézt ári síðar,
67 ára að aldri.
En Jenny Lind er ekki dauð.
Hún lifir í endurminningu allra
þeirra er hún gladdi með góðverk-
um sínum og i þakklátu hjarta ein-
stæðinganna er hún sýndi hluttekn-
ing og i heimi sönglistarinnar lifir
hún eins lengi og töfra rödd söng-
listarinnar — engla málið sjálft —
er þar metið.
Afturhaldsmaður.
Eftir Goethe.
Látum iþá strita og látum þá
glíma
við lýðstjórn, sem hafa á múgn-
um trú.
Vitringar allir frá upphafi tíma
undir það taka, sem mæli eg nú:
Heimska’ er að trúa á fullkomn-
un flóna,
fleygja’ öllum gæðum í heimsk-
ustu dóna.
Aldrei var skaparans ætlunin sú.
Eflaust þeir mega til eilífðar
bíða
eftir, að vitkist í múgnum hvert
flón.
Vitur má skipa, en heimskur
skal hlýða,
herra skón drottinn í öndverðu’
og þjón.
Víst er sú hugsun, að dubba’ upp
hvern dóna,
dreifa’ öllum gæðum til heimsk-
ustu flóna.
menningarframförum mannkyns-
ins tjón.
—Lögr.—p. G.