Lögberg - 09.12.1920, Síða 6

ftti. IS
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9- DESEMBER 1920.
Smásögur
Eftir
ShaLspeare.
/ IV.
Svo l%ðu þeir upp í leiðangttriim, þjóninn vin-
fasti 02 hinn ástríki húsbóndi hans. För þeirra
Orlando og Adaans v-ar í raun og veru út í bláinn^
því vegir allir voru þeim ókunnir; að lokum náðu
þeir samt tii Ardenskógarins, en ráku sig þá und-
ireins ó sömu vandræðin, vistaskort og vatns, er
sorfið háfði sv.o mjög að Ganymede og Aiienu. >
Ilröktust þeir úr einum stað í annan, úrvinda af
hungri og þreytu. '
Tók Adam þá til máls: “Herra minn, kraft-
ar mínir eru á förum, hungrið sverfur að og innan
skaanms hlýt eg að deyja! ’ ’
Varp íiann sér því næst til jarðar, kvaddi hús-
bóndann ástfólgna, oghugði að láta fyrirberast þar
hann nú var kominn. Orlando komst við er hann
lei't á sinn dygga þjón, tók hann í fang sér, flutti í
hlé við tré eitt mikið og fagurt og mælti: ‘ ‘ Adam
gamli og góði vinur! Iívíl þig nú hér um hríð og
minstu ekki framar á dauða!” Kvaddi Orlando
svo félaga sinn og hvarf eitthvað út í buskann að
leita fæðuen hvort sem það var af hendingu eða
einhverri hulinni ráðstöfun, þó varð honurn reik-
að í þann part sikógarins, er hertoginn útlægi hafði
bækistöð sína í. Hertoginn var rétt um það leyti
nð setjast að diögurði ásamt vinum siínum er gest-
inn bar að garði Hinn konunglegi hertogi sat í
grasinu, með ekkert annað skýli yfir höfði, en
s-kuggsæla laufhvelfing stótrjánna.
Hungrið haít5i aukið á óræði Orlandos, dró
hann sverð sitt ú sliðrum, þess albúinn að taka
vistirnar með valdi, ef eigi yrði annars kostur.
“Hættið”. sagði hgnn, “vistir yðar verð eg að fá
handa sjóifum mér!” Hertoginn spurði hvort
frekja hans stjórnaðist af neyð, eða hvort hann
blátt áfram fyrirliti góða siði.
Orlando kvaðst því nær vera hungurmorða, og
er liertoginn fékk að vita hið sanna, bauð hann
gest sinn velkominn til máltíðar.
Viknaði Orlando við hlýyrði hertogans, sliðr-
aði sverð sitt og sótroðnaði í framan af bíygðun
fyrir það, á Iive ruddalegan hátt hann krafðist
vistanna. “Eg bið yður auðmjúklega fyrirKefn-
ingar” sagði hann. ‘‘Eg hélt að í skógi þessum
væri eigi um annað en villimensku og ruddaskap
að ræða og þess vegna tók es á mig gerfi ófyrir-
ieitins stigamanns. . Hvaða menn sem þér ann-
ars eruð, af hverjum orsökum að hlutskifti yðar
hefi orðið þessi eyðimörk, þar sem yfir yður hvíl-
ir skuggi dapurra örlaga, þá grátbæni eg yður, ef
þér hafið eiphvern tíma þekt betri og bjartari daga,
heyrt kirkjnklukkur hringja til helgra tíða, setið
að góðum vinaveizlum og jafnvel endur og sinn-
um strokið meðaumkvunartár af hvörmum yðar,
vorkent öðrum og notið vorkunar annara, að sýna
mér umkomulausum mannúð!”
Hertoginn svaraði: “Rétt mælir þú, að
vér séum rnenn,, er litið höfum betri og bjartari
daga; vér höfum heima átt í skrautlegum borg-
um, þar sem hvellar kirkjuklukkur hafa hringt
til helgra tíða. Yér höfum einnig setið veizlur
góðra manna og strokið af augum vorum tárperl-
ur, sem upptök sín hafa átt í heilagri meðaumkv-
un. Þess vegna skaltu velkominn vera, setjast
til borðs með okkur og njóta heill þess er þú þarfn-
ast.”
Orlando mælti:
“Það bíður eftir mér fátækur gamall maður,
sem dregist hefir með mér mörg þung skref um
eyðimörkina, sökum óslökkvandi vináttu við mig,
sá er nú hniginn mjög að aldri og skal hvorki
þurt né vott inn fyrir varir mínar konpa, fyr en
’honum er borgið. ” /
“Far þú ungi maður og flyt þann hingað,”
svaraði hertoginn; “munum vér fresta máltíðinni
þangað til þið komið aftur.” — Orlando þaut af
stað hoppandi eins og hind, er leitar að afkvæmi
sínu til að gefa því fæðu, og fcom innan skamms
tínaa með Adam gamla í fanginu. Tók hertoginn
þá svo til móls: “Ungi maður, legg þú nittur
byrði þína, skuluð þið báðir hjartanlega velkomú-
ir!” Eftir að gamli maðurinn hafði notið nær-
ingar og verið uppörfaður á ýmsar lundir, tók
hann brátt að hressast og náði sínu fulla fjöri.
Hertoginn frétti nú Orlando hverra manna"
hann væri og eftir að hafa fengið vitneskju um
ætterni hans — að hann var sonur gamals góð-
vinar, Sir Rowland de Bois, tók hann honum tveim
höndum og bað þá félaga dvelja á vist með sér í
skóginum eins lengi og þeim líkaði.
Orlando kom til Ardenskóæarins, að eins fá-
um dögum snðar en Ganymede og Aliena höfðu '
komið þangað og keypt íbúðarhús hirðingjans,
eins og fyr var getið. —
Framh.
-------o---------
John Greenleaf Whittier.
------0------
1 síðasta Sólskini mintumst vér ofurlítið á
skáldið Longfellow. 1 þetta sinn viljum vér minn
ast á annan mann, á annað skáld John Greenleaf
Whittier.
Hann var fæddur sama ór, og í sama ríki og
Longfellow, nálægt Haverhill í Massaehusetts 17.
des. 1807.
Hann var sonur fátækra kvekara hjóna sem
þar bjuggu, og voru kjör þeirra Longfellows og
Whitters því mjög ólík í uppvextinum.
Whittier varð að vinna baki brotnu á landi
föður síns á hverjum degi, frá því að hann kunni
nokkru að orka, því bæði var það, að faðir hans
var-þess ekki megnugur að setja hann til menta,
og svo hafði hann heldur engann smekk fyrir það,
hélt eins og margir gömlu mennirnir, að bóka-
vitið yrði ekki látið í askana.
Snemma fór að bera á tilhneging hjá Whittier
til þess að yrkja, en þorði ekki að láta sjá neitt
eftir sig, því faðir hans áleit þeixp tíma illa varið,
sem hann eyddi til þess að setja saman þenna
slráldskap sinn.
Sama var að segja um bókalestur þó Whittier
hefði allmikla tilhnegingu til lesturs, þá kölluðu
skvldu verkin liann, og svo átti hann ekki völ á
bókum til lesturs. Ein af þeim fáu sem hann náði
í og las, voru ljóð Roberts Burns, þau las hann aft-
ur og aftur. Ef til vill hefir það verið sökum
þess, að hinn hreini og djarfi andi Roberts, hefir
fundið bergmál í sál Wliittiers, eða þá að skyld-
leiki Kfstöðu þeirra hefir dregið hann að þessum
fátæ.ka Skota, sem varð að vinna baki brotnu, og
að sjálfsögðu hefir orðið að fara á mis við ýmis-
legt, sem liann þráði í-lífinu, eins og Whittier.
Einu sinni þegar Whittier var 19 ára gamall,
var hann að garðhleðslu með föður sínum, sjá þeir
þá mann koma gangandi eftir veginum, Það var
pósfurinn. Hann bar brátt að þar sem feðgarnir
voru við vinnu sína, og færði þeim á meðal aunars
vikublað sem gefið var út þar í nágrenninu. Whitt-
ier tók við blaðinu og fór að lesa, og rak sig á
kvæði sem hann hafði sjálfur ort, í blaðinu.
Whittier vissi ebkert hvemig á þessu stóð,
hann vissi að hann hafði ort kvæðið, en hann hafði
falið það eins og öll önnur kvæði sem hann hafði
ort.
En svoleiðis stóð á þessu að systir ’Whittier
sem var eldri en liann, hafði fundið kvæðið, og sent
það til blaðsins að Whittier forspurðum. Þetta
var fyrsta kvæðið sem fyrir almennings sjónir
hafði komið eftir Whittier.
Eins og að minst er á að framan, þá naut
YJiittier lítillar mentunar, hann gekk á skóla í
tólf mánuði að eins, og til þess að geta það, lærði
hann skósmíði og vann svo að því í hjáverkum
sínurn til þess að geta stundað eins árs nám við
Haverhill skólann. •
Kvæðið sem systir Whittier sendi til prentun-
ar vakti eftirtekt á honum, og það var skömmu
eftir að það kom út, að honum bauðst atvinna við^
blaðamensku, og tók hann því tækifæri með báðum
höndum.
Blaðamannsstarfið lét honum vel, og varð hann
brátt ritstjóri að American Manufacturer síðan
varð hann ritstjóri * að New Englands Weekly
Rewiev, og eftir að halda þeirri stöðu í nokkur ár,
hvarf hann aftur til æskustöðva sinna, og gjörðist
ritstjóri að Haverliill Gazette.
Eitt mál var það sem Whittier lét sig skifta
meir en önnur, og það var afnám þjpelahaldsins. I
blöðum þeim sem hann hélt út, var hann einlægur-
talsmaður þrælanna, og í ljóðum sínum sem um
það leyti voru orðin alkunn, söng hann um svívirð-
ing þá og synd er þjóðin fremdi með því að halda
slíku áfram og hefir hann verið nefndur: “Lár-
vittar skáld þrælafrelsisins” sem er ekki óviðeig-
andi, því kvæði hans gjörðu mikið til þess að opna
augu Bandaríkja þjóðarinnar fyrir þeirri van-
virðu.
Öll eru ljóð Whittiers þýð og hrein óg þegar
maður les þau, leggur frá þeim ýndisþokka inn í
huga lesarans, sem kemur honum til þess að segja:
“svona getur eíiginn ort, nema hann hafi verið
góður maður,” og eins og ljóð hans eru svo var
líf hans alt. Hreint eins og berglindin, og hlýtt
eins og vorsólin.
Um verk Whittiers er ekki tilgangur minn að
skrifa, þau eigið þið að lesa, en meðal þeirra bezt
þektu er “Maud Muller” og “Barbara Tritchie.”
En það er með John Greenlea/f Whittier eins
og alla góða menn, að veraldleg umhugsunar eða
yrkisefni þeirra ná ekki dýpstum rótum í sálar-
lífi þeirra né dýpstu nótunum á hörpu þeirra.
Það er þegar til andlegu málanna kemur sem
flug þeirra er hæst, og fegurð sálarinnar er mest,
og svo var það með Whittier, að mildin í hugsun
efni og orði er fegurst í kvæðinu, eða réttara saKt
sálminum, sem hann nefnir: “Lífshvöt mín”.
John Greenleaf Whittier, lifði til þess að sjá
aðal áhugamál sitt ná fram að ganga — þrælahald-
ið afnumið. Hann lézt að Hampton Falls 7. sept.
1892.
--------o--------
Seminole Indíánarnir.
Mör? ykkar hafið lesið söguna um Pocahon-
tas, og hvernig að hún frelsaði John Smith.
Sönn saga er til um ^ina Seminole mær, sem
" frelsaði mann einn sem McKimrnon hét á sama
hátt.
Sagan sem er þáttur úr sögu Seminole flokks-
ins, og er með öllu ábyggileg er á þessa leið:
Hillis Harjio, sem á Seminole máli meinar
“Meðölin sem ekki eiga við,” var nafnkunnur
höfðingji sem uppi var á síðustu öld.
Hann var þektur undir nafninu spámaðurinn
Francis, og var einn aif þeim Indíána höfðingjum
sem barðist á móti hvítum mönnum í Seminola
stríðinu.
Aður en það stríð átti sér stað töldu einhverj-
ir útlendingar lionum trú um að í samningunum
sem Bretar gex-ðu árið 1812 við Bandaríkin, væri
tekið fram, að land það sem Seminole flokkurinn
hefði átt, skyldi verða skilað aftur ti'l hans.
í þeirri vissu, að þetta væri satt, tókst Hillis
ferð á hendur til Englands í þeirri von að Englend-
ingar mundu styðja hann til þoss að fá landsvæði
það aftur er fólk hans hafði átt.
■»
Sú tilraun varð árangurslaus, og Hillis bom
til baka með þyngri hug till Bandaríkja þjóðarinn-
ar, heldur en hann hafði nokkru sinni áður borið
tfl hcnnar, og juku viðtökurnar sem hann mætti á
Bretlandi sem voru framúrskarandi vingjamleg-
ar og veglegar, eins og þjóðhöfðingja sæmdi á þá
gremju.
Arið 1817 gjörðu hvítir menn í Bandaríkjun-'
um áhlaup á Seminole Indíánana, hvað eftir ann-
að.
I einu af slíkum áhlaupum handsömuðu Indí-
ánarnir mann úr hópí hvítu mannanna, sem Mc-
Kimmon hét fóru með liann til Mekasuky, þar sem
Hillis Harjo óttji heima, og þar sem hann var
æðstur valdsmaður.
Hillis Harjo lét kalla shman herrétt, til að
rannsaka mál Kimmons, og komst rétturinn að
þeirri niðurstöðu að binda skyldi McKimmon við
tré, bera að honum viðarköst og brenna hann.
Hillis Harjo, átti eina dóttir sem Milly hét,
hún var forkunarfögur, og að eins 16 ára að aldri
þegar þessi saga gerðist, og vissi að það var
'hefndarhugur sem réð hjá föður hennar í því að
taka líf þessa manns.
Hún veitti öllu sem firam fór nákvæma eftir-
tekt, hún sá flokksmenn sína binda McKimmon
við tréð, hún sá þá þlaða viðarköstinn alt í kringum
,tréð, og fólk sitt safnast saman og taka að dansa
,um kring viðarböstinn, eins og þess var siður,
þegar eitthvað þessu líkt var á ferðinni og það
virtist gjöra það með óvanalegri ánægju í þetta
sinn, því hefndarkugur þess fyrir ranglæti sem því
fanst það kafa orðið fyrir frá hendi hvítra manna,
jók á hina grimmu nautn sem virtist liggja í blóði,
þessa eirlitaða fólks.
Milly var sér þess meðvitandi, að þetta var hið
mesta ógæfuspor, fyrir föður sinn og fólk hans,
svo hún fór til föður síns, og bað hann innilega að
,hætta við þetta ljóta áform sitt, og láta McKimm-
on lausan.
En bæn hennar fékk enga áheyrn, svipurinn á
andliti föður hennar var iafnharður og áform hans
jafn ákveðið eftir sem áður.
Þegar Milly sá að hún fékk engu til leiðar
komið við föður sinn, stóð hún upp því hún hafði
flutt bæn sína krjúpandi frammi fyrir föður sínum,
gekk frá honum os þangað sem maðurinn bundni
var, hljóp yfir viðarköstinn og staðnæmdist við
yhlið hans og bauð þeim sem hann ofsóttu byrginn.
Þeir beiddu Milly að fara í burtu og lofa þess-
ari grimmu aftöku að fara fram, en þess var eng-
inn kostur, hún hreifði sig ekki úr stað, heldur stóð
við hlið McKimmons, með sama eiflbeitta svipnum
og sama óhagganlega áforminu og hafði lýst sér
,í svip föður hennar, þegar hún var að biðja hann
flð gefa McKimmon líf.
Þeir áttu því úr vöndu að ráða, því ekki dirfð-
ust þeir að leggja á hana hendur sökum afar gam-
allar siðvenju eða réttar sem Seminole flokkurinn
hafði borið virðingu fyrir og haft í heiðri einn
mannsaldurinn eftir annan — þeirrar að hver og
•einn af þeim flobki hefðu réfct til að krefjast þes§,
að menn væru ekki sakfeldir, unz þeir væru sann-
aðir að sök.
McKimmon var því leystur og honum haldið
i varðhaldi, unz aðhann var seldur í hendur Spán-
verja sem fangi eftir nokkra mánuði, og gáfu
þeir honum frelsi. .
Svo liðu nokkur ár, — Hellis Harjo var dáinn
og Milly ásamt öðru flokbsifólki sínu hafði verið
tekin til fanga af her Bandaríkjastjórnarinnar.
Þogar McKimmon sem var ungur maður þegar
æfintýrið sem að framan er sagt frá gerðist og en
osiftur, fretti um lat Hillis og hvernig komið var
fyrir Milly fór á fund hennar og bað hana að gift-
ast sér. En til þess var hún alveg ófáanleg sök-
um þess að hún þóttist viss um að hann gjörði sér
það boð til þess að bjarga sér út úr kröggum þeim
sem hún var í, og sem þakklætis vott fyrir það sem
,hún hafði fyrir hann gjört. Það var ekki fyr en
að hún sannfærðist um að það væri hennar sjálfrar
vegna og að hann unni henni, að hún gaf honum
hönd sína og hjarta.
Síðar giftust þau og fluttu til Oklahoma þeg-
ar flokki hennar var úthlutað landsvæði þar.
Þau áttu mörg börn og samfarir þeirra voni
hinar ánaígjulegustu.
--------o---------
✓ !
Gripið í annara prjóna.
“List er það Mka og vinna,”
að ljóða í garginu hinna
af hendi það hlutvek að inna,
hljómana dýrstu að finna.
“List er það líka og vinna,”
r lífssorpi gimsteina að finna,
sorgir með sólskini þynna,
og sitja ekki á ljósraufum hinna.
“List er það líka og vinna,”
að láta svolítið minna,
úr ógöngum útleið að finna,
en ætla’ ekki í kjölfarið hinna.
“List er það líka og vinna,”
Ijósið að tæta og spinnna,
á gullsnældu gleðinnar tvinna ,
gæfuþráð meðbræðra sinna. \
“List er það líka og vinna,”
í lífinu mörgu að sinna,
sjálfum sér friðland að finna
og færa út blómreiti hinna.
“List er það líka og vinna,”
á líknstaf þá ráðning að finna:
að beygðu og brákuðu lilynna,
en bulla um kærleikann minna.
“List er það Hka og vinna,”
þá litlu er orðið að sinna,
á óhroða æfinnar grjmna,
ilmstrá og lífgrös þar finna.
------o------
Móðirin, sem aftraði syni sínum.
Eftir Moody.
Eg man eftir móðir einni, sem hafði heyrt að
,sonur hennar hafði fengið kristileg áhrif á sam-
komum vorum. En þessari móður þótti þetta
engar góðarfréttir. Hún lét á sér skilja, að son-
ur sinn væri fullgóður maður, og það væri þarf-
leysa að tala við hann um afturhvarf. Eg talaði
margt við þessa móður til að rejma að sannfæra
hana um 'hið gagnstæða — aíLsonur hennar
hefði fulla þörf á því og engum ætti að vera það
kærara en henni sjálfri. En húh lét sér ekki
segjast — Eg gerði þá alt, livað eg mátti, til að
hafa áhrif á -son hennar, og fá hann til að gera al-
vöru af að gefast frelsara sínum, og á hinn bóginn
lét móðir hans ekki sitt eftirliggja, að aftra hon-
uhi, svo við eins og toguðumst á um hann, og auð-
vitað varð hún sterkari. Auðvitað, segi eg.
Því þegar svo á stendur, m.un sjaldgæft að svo
fari eigi. — En svo e& ekki orðlengi þetta, skal eg
láta þess getið, að þá er eg nokkru síðar, vitjaði
fangelsisins í sama bæ, þá sá eg að sonur hennar
var þar kominn.
“Hvemig stendur á því,” spurði eg, “að þér
eruð hér?” “Veit móðir yðar hvar þér eruð?”
“Nei”, sagði hann, “og þér megið heldur ekki
' segja heiini það. Eg er kominn hingað undir
fölsku nafni og er dæmdur til 4. ára betrunar-
hússvinnu. En eg bið yður fyrir alla muni, að
láta ekki móður míaa vita neitt um þetta. Hún
heldur að eg sé hermaður.”
Eg kom oft til þessarar móður, og bar þá oft
í tal um son hennar. En eg þagði um samastað
hans, því hafði eg lofað syni hennar. 1 fjögur
ár frétti hún ekkert til hans, og hélt að hann
hefði fallið í stríðinu eða liefði dáið á sjúkahúsi
í suðurfylkjunum og harmaði hann sáran. —
Og þessi sonur gat orðið móður sinni til mik-
illar blessunar, ef hún hefði viljað hjálpa oss til
að hann næði fundi frelsarans. En því miður
eiga ótal mæður samgierkt í þessu. Ó, hvílík
blessún fyrir börain að eiga guðelskandi heimili,
og hvílík vanblessun fyrir þau, að eiga það ekki.
Garðyrkjumaðurinn sendi dreng með tvær
fullþroskaðar perur til jarðeigendans, til að láta
hann smakka á hinum nýja ávexti. Þegar dreng-
urinn bom til jarðeigendans, þá gaf hann drengn-
um aðra peruna, en át hina sjálfur. Drengurinn
tók að afhýða sína mjög vandlega. Jarðeig-
andinn benti honum á að perur þyrfti aldrei að
afhýða. Jú, drengurinn sagðist vita það. en hann
hefði mist aðra á leiðinni ofan í fjóshauginn, en
vissi ekki almennilega hvor það hefði verið.
i
--------o--------