Lögberg - 31.03.1921, Page 2

Bls. 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN,
31. MARZ 1921
TEETH
WITHOUT
PLATES
Yfirstandandi dýrtíð er glaep-
ur og einnig hið háa verð
a tannlækringum.
Eg hefi lœkkað verðið, en
ekki dregið úrvöruvöndun
né aðhiynning. Eg veiti
25% afslátt
á öllu CROWN, PLATES og BRIDGE verki ásamt öllum
öðrum tannlækningum, ef komið er með þessa auglýsingu
á lækningastofu mína.
Aðftrðir vorar eiga ekki sinn líka. Vér höfum bezta
efni og lærðustu sérfræðinga, og er þ,7í alt vort starf fram-
kvæmt í samræmi við ströngustu heilbrigðisreglur.
Skrifleg ábyrgð fylgir öllum lækningum.
TANNDRÁTTUR ÓKEYPIS, EF PANTADAR
ERU PLATES eða BRIDGE-VERK
Vér getum leiðbeint yður á yðar eigin tungu
WINNIPEG
Gleymið ekki staðnuð
Mælt á allar tungur
Meiopotamia.
Eftir Leon Ray.
Ekkert land i heimi, jafnvel
ekki Egyptaland, á sér dýpri ispor
í fornaldársögunni, en Mes-opota-
mia.
Nafnið knýr fram í hugum vor-
um endurminningar um það sem
menn vita frá allra elstu tímum
mainnkynsögunnar. pað hefir
i verið talað um Mesopotamiu sem
! “fæðingarstað mannkynsins’' og
j “vöggu menningarinnar” samt
! veit fólk fátt um þetta leyndar-
dómsfulla austlæga land, að und-
anteknu því að íþað er nú undir
f umsjón og stjórn hins brezka veld-
i is samkvæmt umboði alheims sam.
1 bandsins.
Mesopotamia ihefir töfrandi að-
dráttar afj. fyrir fornfræðinga,
sagnfræðinga og guðfræðinga.
ÞJÁÐIST BŒÐI |
NOTT OG DAG
Dyspepsia þjáningar læknast
með “Fruit-a-tives.”
Little Brass D’or, C. B.
“Eg þj'áíSist áikaft af Dyspepsia
og stýflu í /jögur ár. þembdist
upp eftir máltíðir með ákgfum
verkjum otg gat ekki sofið á nótt-
um. Loks sagði kunningi minn
mér frá “Fruit-a-tives.” Eftir
viku var stýflan úr sögunni og eg
kendi ekki framar höfuðverkjar-
ins, sem Dyspepsia jáfnan fylgir.
Eg hélt áfram að nota þetta á-
gæta ávaxtalyf og er nú hraustari
en nokkru sinni áður”.
Robert Newton.
50 c. hýlkið, 6 fyrir $2,50» reyslu-
skerfur 25 c. Fæst hjá lyfsöílum
eða beint frá Fruit-a-tives Limi-
ted, Ottawa.
Hvert veldið á fætur öðru hefir
risið jþar, blómgast og fallið C/hale-
tean, Ba'bílónían, og Assýrian og
sumar af hinum þýðingarmestu or-
utsum heimisins hafa verið háðar
þar.
Kristnir menn, Gyðlngar og Mo-
hamedstrúarmenn eiga allir helg
ítök í því landi.
pað má skifta Mesopotamiu í
tvent, þann hlutann sem liggur í
norður frá Baigdd, og láglendið,
eð þann hluta þess, sem nær frá
Bagdad og , suður að Persneska
flóanuim.
pessi tveir landshlutar eru mjög
ólíkir. Norðurhlutinn er hæðótt-
=-■ ------- ■V
ur og skógi vaxinn og á bak við
þajrin skógargróður tekur við
slétta eða. nokkurskonar eyðimörk
með graslendum, isem spretta und-
ursamlega þegar nægilegt er regn.
Fyrir neðan Bagdad lækkar
landið og opnast þar sléttlendi
ofurlítið öldumyndað, með ósegjan.
lega frjóum jarðvegi, sem nær alla
leið suður að Persneska flóanum
eins og sagt hefir verið.
Á þeirri sléttu stóð hin forna
Babýlon, og heitir það nú Irak
fylki og er afar frjósamt. í
gegnum sléttu þessa renna árnar
Tigris og Euphrates, ár þessar
falla samhliða í gegnmn sléttlend-
ið, unz þar sameinast um hundrað
ni'ílur frá sjá, og heitir þá partur-
inn Shatt-el-arab,—arabiska áin;
á þeim parti landsins er jarðveg-
urinn sambland af leir og sandi, og
er ágætur itil akuryrkju og gefur
fekilega uppskeru þegar vatn er
nóg.
petta undirlendi var auðugasti
blettur heimsins — kornforðabúr
heimsins . Frjómagn landsins
rná bezt sjá af því að eftir að hafa
fætt fjölmenn veldi eítt fram af
öðru, frá því sagan fyrst skýrir
frá, og nálega til vorra tíma, þá
hefir ekki verið íhægt að tæma
frjómagn hans, og svo er langt
frá því, að hann er enn auðugur
og framleiðslu möguleikar hans
svo að segja ótæmanlegir. Forn-
leyfum sem stráð er um hið forna
heimkynni Babýlonsmanna, frá
hinum forna höfuðstað Babýlon til
Nineveh, eru enn þegjandi vottur
um hina fornu velmeigun sem þar
ríkti. og vér vitum líka að á Mes-
opotamiu sléttunum átti sér stað
menning, sem í mikilleik sínum og
skrauti átti sér hvergi líka, nema
í Nílárdalnum. Sumarið á slétt-
um Mesopotamiu er mjög þurt, en
í hálendinu er nægt regnfall frá
desember mánuði og til marz.
Jarðargróður er því aðallega undir
því kominn að nóg vatn sé við
hendina, til þess að vökva akra
og engi, og hefir sú aðferð verið
notuð frá fyrstu tíð, og á 'þann
hátt að vatnsveitu fyrirkomulagið
vekur aðdáun hinna hæfustu verk-
fræðinga vorra tíma.
Hinn hlýji en stutti *vetur i
Mesopotamiu er iskemtilegasta tíð
ársins, að honum loknum kemur
sumarið, með ihita sína og þur-
viðri, og verða silétturnar þá glóð-
heitar og gróðurinn brennur upp,
þar sem ekki verður náð til vatns.
Á tveimur til þremur mánuðum á
sumrinu verður hitinn svo afskap-
legur að ihann er naumast bæri-
legur.
Innbúar Mesopotamiu eru mest-
megnis Arabar sem hafa flutt úr
arabisku eyðimörkunum. Sumir
þeirra hafa búið þar lengi, aðrir
komu síðar. Mesopotamia má 1
sannleika kallast samibandsland
kynþáttanna. pessir flokkar
sem búa í undirlendum á milli
Tigris og Euphrate ánna, hafa þar
ekki fast heimili 'heldur ferðast
til og frá um eyðimörkina með
hjarðir sínar.
Eyðimörkin er ihið verulega heim-
ili flokka þessara. Fólkið býr
í svörtum tjöldum isem það notar
til þess að vernda sig fyrir steikj-
andi sólarhitanum. pegar rignir
fer landsfólkið með hinar stóru
hjarðir sínar út í eyðimörkina og
fylgir þeim iþá eftir í leit isinni, að
beithaga og vatnsibóli. Stundum
koma þeir í kaupstað eftir nauð-
synjum, og smábúðir hafa verið
reistar við útjaðra eyðimarkar-
innar, þar sem þeir geta keypt
það sem þeir þarfnast.
pessir umferða flokkar hafa lít-
Nokkur ljóð
Eftir J. ÁSGEIR J. LÍNDAL.
Og œinning Steingríms mun æ skína,
sem morgun-stjarna á himni Ijóða,
og þjóðar-ástin aldrei dvína.
á óði lista-skáldsins góða!
Nó stendur uppi einn og sér
úti’ á Norðurlandi,
góðskáldið, sem geðjast mér,
Guðmundur á Sandi.
HEIMSINS BEZTA
MUNNTÓBAK
COPENHAGEN
Hefir góðan
keim
Munntóbak sem
endist vel
Hjá öllnm tóbaktsölnm
ið breyst frá því sem þeir voru
fyrir mörgum öldum; þeir þekkja
ekkert til umheimsins utan sinna
eyðknarka og beitilanda, og láta
stjórnast af lögum og venjum sem
flokkarnir hafa itamið sér mann
fram af manni. Gamlar værur
og rígur eru eitt af aðaileinkenn-
um þeirra og eiga þeir oft í ill-
lyndi og mannvígum út úr því.
“Ma ’Dan”.
Sumir af flokkutm þesisum hafa
samt tekið sér bólfestu, með fram
ám og s'kipaskurðu-m, og reist sér
varanleg heimili, húsin gera þeir
úr stör, eða reyr. peir ferðast
eftir ánum á smábátum, hafa
hjarðir af vísundum og dálaglega
landbletti, sem þeir rækta á korn í
talsvert stórum stíl, og nota^ til
þess vatnsveitu.
pó lifir í kolunum enn hjá þeim,
þvlí eftir að rignt hefir taka þeir
sig stundum , upp og fara með
ihjarðir sínar til hinna fjarlægu
ibeithaga stöðva, og halda þar
kyrru fyrir unz gróðurinn hefir
aftur skrælnað, og vatnsdældirn-
ar þornað. pá fara þeir aftur
heim til sín, og þegar hitatími
sumarsins stendur seim hæst taka
þeir aftur á móti kunningjum sín-
um úr eyðimörkinni, sem þá Ieita
til graslendisins með hjarðir sín-
ar.
Svo er bæjarfólkið, kaupmenirn-
ir, landeigendurnir, handverks-
fólkið, og ferjumennirnir. Flestir
bændur leigja bújarðir sfínar af
landeigendum, isem búa í bæjun-
um.
Aröbum sem ekki eiga heima í
bæjum, má skifta í tvo flokka,
Bedouins og Ma’dan. Bedouin-
arnir fyrirlíta Ma’danana, sem
hafa tapað samhygð eyðimerkur-
bræðra sin-na, og ekki er komandi
nærri því Bedouinarnir leyfi dætr-
um sínu-m að giftast inn í flokk
(Framh. á 7. bis.)
Þó að mín. sé mundin snauð,
og megi’ eg raunir kanna,
gleð eg mig við œttar-auð:
álit góðra manna!
Skáldaminninga r:
“Yfir sjúkrar aldar mehn
út á betri leiðir
góðra manna minning ein
morgunljósin breiðir.”
porstein* Erlingsson.
1.
Benedikt Gröndal.
I>á er nú hann Gröndal minn sigldur á sæ I
Enn svipmikill er hann og glaður.
Og syngjandi kveður, í brosmildum blæ,
sá bragsnjalli listanna maður. —
Hanu svífur um geiminn, ‘ ‘á guðlegum væng”
í geisladýrð hnígandi sólar,
á blæ-vöktum skýjum hann býr sér upp sæng,
og beint svo til guðanna rólar!
Sem logandi hnöttur er líður um geim
og lýsir upp vegleysu dimma,
svo logaði sál lians og lýsti í heim,
og lífinu — kalda og grimma. —
Hér ræddi um andlegan afbrigðamaun,
sem átt hefir líka sér fáa;
hann heima og erlendis orðstýr sér vann
með óðsnild og lærdómnum háa.
Hans vísindabækur og ljómandi ljóð
og listfengi’ og sögurnar snjöllu,
oft fræddi og skemti hans fámennu þjóð
í fátæktar baslinu Öllu.---
Æ, Fjallkonan geymir hans góðfræga nafn
með gullfögru myndinni sinni,
sem málaði’ ’hann af henni, meisturum jafn,
á mer'kustu — þjóðhátíðinni.
(1907) /
11.
Steingrímur Thorsteinsson
‘‘Nú lioþfin er af himni bláum
ein heilla stjarna föðurlandsins;”*
og líka (hennar seint vér sjáum,
því sál hún barnsins hreif, með mannsins.
Þótt margar stjömur Island eigi
sér enn á himni bókmentanna,
sem lý-sa því á lausnar-vegi
og lýðinn reyni’ í öllu að manna. —
t
Þá skína fáar skærri en þessi;
hún skein með afar miklum ljóma.
Æ, minning hennar böm vor blessi, —
þau blessi Islands gagn og sóma.
Hér einn af beztu óðsnillingum,^
sem ísland prýddu á liðnum dögum,
og einn af beztu Jslendingum,
sem um mun skráð í vomm sögum. —
Er genginn brott af braga-þingum,
hvar blessað lengi hafði’ ’hann þjóðin,
með þökk frá öllum íslendingum,
því alla hrifu snildar ljóðin.
Um fegurð landsins ást o^yndi
og æsku, frelsi’ og vorið blíða
hann kvað svo vel, að lék í lyndi
alt lýðnum hjá — þótt yrði að stríða.
Já, þessi kjeri kvæða-svanur
hann kvað oss bæði vel og lengi;
að syngja fagurt var hann vanur
á vötnum tæram — fyrir mengi.
(1913)
*) pessi vísuorÖ dreymdi mig.—Höf.
111.
Matthías Jochumsson.
Harpan þögnuð enn er ein
út á hólma mínum,
sem að lengi mýkti mein
meður tónum sínum.
Þessa 'hörpu þjóðin mín
þekti vel og skildi;
hún var ávalt fríð og fín,
full af náð og mildi.
Fjör og gleði, ást og yl
oss hún færði tíðum;
hennar margbreytt hljóma spil
lireif með ómi þýðum. '
Tónar hennar titmðu
tindum ofar fjalla;
gimsteinarnir glitraðu,
geislum sló á alla.
Máli himins mælti hún:
máli tilfinninga,
•og hljóm-reit nýja helgi-rún
í hjörtu Islendinga.
A Suðurlandi leiðtoginn
‘‘Lögréttunnar,” vitur,
en þá snjalla óðinn sinn
ættjörðinni flytur.
En krafta-skáldið Einar er
eitthvað í burtu þotinn;
og hans að mestu heyrist mér,
hörpusláttur þrotinn.---------
Fáment nú því orðið er
á því skálda-vengi;
en þess biðja ættum vér
að það verði ei lengi.
Þar v&r lengi sungið sætt,
og sönguririn meiígið gleður,
íslenzk þrenging oft var bætt
óðar-strengjum meður.
Engin þjóð á æðri óð,
er það hróður fríður;
á því góðan andans-sjóð
Islands fróði,lýður.
(Des. 1920)
Hálfgjörð draum-vísa
Meðan lifir mál og þjóð,
•meðan listir geymast,
Matthíasár mætu ljóð
munu aldrei gleymast.
Astar-þökk um alla tíð
ísland flytur honum
fyrir ljóðin ljúf og þýð,
lýst af trú og vonum:
Um að miði alt lil góðs,
oft þótt skrykkjótt gangi,
og ekkert verði oss til móðs
eilífðar í fangi.
Því guð sé feðra fyrirmynd,
og fyrirgefning 'heiti
hverjum manni’, á sinni synd,
og sælu öllum veiti.
A “sigurhæðum” sannleikans,
hvar syngur hann nú, að vonum,
góðir andar kærleiks kranz
knýta munu Iionum.
Þá eru gömlu þjóðskáldin
þögnuð öll á Fróni,
en samt lifir orðstýrinn
öllu fjarri tjóni.
Matthías, Gröndal, Grímur minn
i glatt og lengi sungu;
himin-bomi hróðurinn
ihreif þá gömlu og ungu.
En það eru meiri þrautirnar
og þyrnar í gleðisalinn,
að yngri skáldin einnig þar
óðum falla í valinn.------
Guðmundana góða tvo
gráta mun eg lengi,
því að báðir sungu svo
isnjalt á gýgju-strengi.
Aðfaranótt þ. 7. jan. þ. á. dreymdi mig,
meðal annars, að maður ímkkur, sem eg áleit
að væri séra Matthías Jochumsson—og sem eg
þá nýlega hafði kveðið nokkrar vísur eftir—,
kastaði fram þessari hendingu: “Og öllu mest
varðar með útvörð á hæð ’ ’. Við þetta hálf-vakn-
aði eg og bætti við hendinguna, —* meðfram til
að muna hana betur þegar eg, með morgninum,
vaknaði aftur. • A þennan hátt varð vísa þessi
/ til: i
“ Og öllu mest varðar með útvörð á hæð,”
og einpig að heilnæmt sé blóðið í æð.
Ef hvorugt það svíkur, er sigurinn vís,
og sólin að morgninum bjartari rís!
(7.-1.-’21)
--------o---------
Til Porsteins Hallgrímssonar
bónda í Framnesbygð í Nýja íslandi.
(Sbr. 32. nr., 32. árg. Lögb.)
Nú sendi eg ykkur, silfurbrúðhjón góð
“með seinni skipum” heila-ósk frá mér,
— og hana austur bróðurhugur her/
til býlis ykkar, hvar hún unir liljóð.—
0 / ■ ,
Að sæmdir ykkur sýndu menn og fljóð,
er sönnun þess, að dygðin metin er,
og enginn lifir að eins sjálfum sér,
og samúð lifir enn njieð vorri þjóð.
Þú hefir næstum ihálfrar aldar stríð
Éér háð við ótal þiyiutir landnemaus,
en cjugur þinn og elja ár og síð
þér ávann heiður sigurvegarans.
Og því er bjart /of þinni æfitíð,
og þín mun lengi minst, sem nytja manns.
(12.-8.-’19)
Til “Fréttaritara Lögbergs”
(br. 32. nr., 32. árg.)
Þótt slíkt færi þér ei arð,
iþökk san)t vil inna
fyrir orð þín — í xninn garð
og ættingja minna.
En samt Þorstein Erling&son
allra mest eg harma,
því hann flutti oss frelsis-von
og fagran morgunbjarma-
Hlýjar voru’ og hugðnæmar
- hugleiðingar þínar.
Lesturinn mig til baka bar
á bernskustÖðvar mínar. /
(ll.-8.-’19)
---------o-------—
Til Sivertz-bræðra, við heimkomu þeirra
úr stríðinu
I.
Til Sergt. Gustav Sivertz.
Velkominn þig vér öll bjóðum,
vígstöðvunum frá! — *
Barðist þú með bræðrum góðum
'blóðvellinum á!
Annar féll við orðstír góðan,
en hrátt kemur hinn,
og þá munu allir hjóða’ ’hann
einnig velkominn. ,
(19. maí 1919)
II.
Til Sergt. Christian Sivertz
Heilan vinir heim þig bjóða
hildar-leikjum frá,
þar, sem synir sviknrá þjóða
■sendust sþjótum á! ■—
Þar, sem bæði’ á láði’ og legi,
löng í fjögur ár,
dauðinn æddi’ nm alla vegi
og ótal veitti sár!
(Júlí 1919)
---------0---------
Frúar-titillinn
Frúartitla-fargíanið
forna menning rýfir;
óíslenzka orðskrípið
engri gæfu stýrir.
Gamalt hafn og göfugt er
gengið nú úr móði:
“Húsfreyja” lengi sómdi sér
sögum í og ljóði.
Notum aftur nafnið það,
neyð það virðist engi. —- t
Gott er það og guð-kynjað,
og gleður íslenzkt mengi.
(1920) i
---------o---------
r
Kviölingar Káins — Til Skúla Johnson
Kviðlingna kvað eg hátt
konu fyrir minni. —
Oft við hlógum að þeim dátt,
einkar glöð í sinni.
Sá, er slíka söngva á,
sitja þarf ei hljóður,
rænu nokkra ef hann á
og elskar snjallan hróður.
Margir Káins kviðlingar
kættu fyr á tíðum,
svo hér kærir kunningjar /
kátir heilsa lýðum.
Allir kaupa ættu þá
ef ei vantár “centin”;i
vart þeim betur verja má,
því væn er ljóða-mentin.
K. N. hefir kveðið margt,
kvæði’ í anda slyngum.
Háð-skáld betrg hittist vart
' hjá oss, Islendingum.
(Febr. 1921)
f
----------0--------
Staka—Við móttöku myndar af þeim þremrr
K. N., Jónasi Hall og St.G.St,
Hugsun glæðist, hýmar hrá,
hátt eg fer að spjalla,
þegar horfi’ eg þessa á
þrímenninga snjalla.
. (16.-5.-’19)