Lögberg - 29.12.1921, Side 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN
29. DESEMBER 1921
Bls. 6

Dodds nýrnapillur eru bezta
nýrnameðalið. Lækna og gigt,
bakverk, hjartabilun, .þvagteppu
og önnur veikindi, sem starfa frá
nýrunum- — Dodd’s Kidney Pills
Ikosta 50c. askjan eða sex öskjur
fyrir $2.50, og fást hjá ö;llum lyf-
sölum eða frá The Dodd’s Medi-
cine Co.. Ltd.. Toronto, Ont.
Eftir kosningarnar.
(Aðsent.)
Margur frjáls upp hóf sinn hatt,
hló. En fátt um tölum,
þá conservatívar fóru flatt
fyrir líberölum.
Bretland
Frá Ottawa hraktist flo>kkur flár,
með fölan svip og mæddar brár.
Stjórnar-fjós með stórar gjár
stóð ómokað í tíu ár.
maður stjórnarinnar að skoða
verkið áður en maðurinn sem
gjörði það skilaði því af sér. En
hann var ekki ánægður með það
og 'komst í ósætt við manninn sem
verkið vann, svo að aðal umsjónar-
maðurinn þurfti að fara og bæta
á milli þeirra og lýsti hann yfir
að aðgerðin á legubekknum væri í
alla staði sæmileg. Níu mán-
uðum seinna fékk þessi maður á-
vísun uppá $3,94 fyrir viðgerðina.
En það tók Uncle Sam nærri því
ár að !koma þessu í kring, og kost-
aði hann $5000.
Hinn fimta þ. m. lézt að heimili
tengdasonar síns Hergeirs Daní-
elssonar, Otto P. O., Man., Krist-
ján Sigurðsson, háaldraður maður,
að ýmsu leyti einn af merkustu
mönnum þessarar bygðar. Hann
var grafinn 12. þ. m. í grafreit
Grunnavatnssafnaðar, að við-
stöddu fjölmenni. Mun æfiminn-
ing þessa merka manns væntan-
lega verða birt síðar. — H. J. L.
Guð hinn eini, gekk að ateini,
grýttu leyni, sá ei af.
Laut að kveini, létti meini,
lífið sveini ibetra gaf.
H. María porvarðardóttir.
pessi vísa er ort í tilefni af frá-
falli Andrésar Björnssonar, sem
úti varð á milli Reykjavíkur og
Hafnarfjarðar. Vísa þessi átti
að koma með kvæðum þeim sem
birtust í Lögbergi eftir þessa
konu, en sem féll þá úr af van-
gá, sem höfundurinn og aðrir
sem hlut eiga að máli, eru beðnir
velvirðingar á.
Skýrsla Royal bankans
Af ársskýrslu þeirri, sem Roy-
al bankinn hefir nýlega gefið út,
og sem tbirtist á öðrum stað hér
í blaðinu, sést, að þrátt fyrir óhag-
kvæmt peningagengi, er stofnun
þessi allmiklu sterkari fjárhags-
lega, en nokkru sinni áður og má
það vitanlega þakka ráðdeildar-
eamrí og hagsýnni framkvæmdar-
stjórn. —
peir, sem fylgjast vilja með í
fjármálaþroska þjóðarinnar og
hinna ýmsu léiðandi peningastofn-
ana innan hennar vébanda, ættu
að kynna sér vandlega ársskýrslu
Royal bankans, sem sýnir svo á-|
Bandaríkin.
Sú deild járnbrautaráðs Banda-
ríkjanna, er um hag járnbrautar-
þjóna fjallar, mælir með því, að
verkamenn í þjónustu brautanna,
þeir er utan standa hinna sam-
einuðu verkamannasambanda,
skuli verða aðnjótandi a$ra sömu
réttinda og innan sambandsmenn.
U
11 háskólanemendur, er voru á
ferð í bifreið skamt frá Red Bluff,
California, biðu bana á þann hátt,
að járnbrautarlest rann yfir bif-
reiðina, og braut hana til agna.
Bifreiðarstjórinn týndi þar og lífi,
ásamt farþegjum sínum’.
Til Indía komzt brezki ríkis-
erfinginn með heilu og höldnu og
keppast allir þar, um að sýna
honum sem mesta virðingu og
sóma. Á meðal annars sóma
sem honum hefir verið sýndur,
var samkoma ein mikil haldin í
Bykander, honum til heiðurs.
Byrjaði samkoma sú með veizlu
mikilli, að henni lokinni fóru
fram skemtanir og það sem fyrst
var til skemtunar, var elddans er
Indverjar sýndu. Var eldur
mikill kveiktur í garðinum fyrir
utan veizluskálann og borið á
hann þurt brenni og lim. Eftir að
að loginn hafði Iblossað um og
eldsneytið var svo brunnið að
glóandi kolabreiða ein var eftir,
tóku Indverjar til að dansa með
bera fætur og leggi, hlupu karlar
og konur út í eldbreiðuna og döns-
uðu berum fótum eins og ekkert
væri um að vera, en loftið fyltist
með eimyrju og neistaflugi. Eld-
inum héldu þeir í höndum sér, létu
í munn sér og léku sér með á ann-
an hátt þótt hitinn vær svo mikill
að fólki varð full heitt af honum
i 30 feta fjarlægð.
Dans þessi sitóð yfir í tíu mín-
útur og var til að sjá, sem eitt
eldhaf eða neistaflug. Eftir að
■^athöfn sú var búin skipuðu þátt-
takendur sér fyrir framan prins-
inn til þess að hann gæti séð, að
þeir væru með öllu óskemdir þótt
þeir hefðu verið berfættir í eldin-
og í sannleika voru fætur þeirra
kaldir og þvalir.rétt eins og þeir
hefðu stigið upp úr kaldri sund-
laug.
Mörgum af fylgdanmönnum
prinsins þótti þetta undarlegt,
gengu að eldinum og tóku eldkol
upp í höndur sér, en sleptu aftur
sem fljótast, því þeir fundu brátt
að þetta var eldur í raun og sann-
leika og varð af því hlátur mikill
á meðal áhorfendanna.
Menn dönsuðu líka á sverðsodd-
um, járnbroddum og hvössum
sagarblöðum. Nokkrar yngis-
meyjar frá Nautch prúðbúnar
sungu þjóðsöngva sína og síðast
söng söngflokkur frá Nautch:
“God save the King” á sínu eigin
máli.
i ru.t-a-tives
björguðu iífi hefinar
PETTA ÁVAXTALYF VEITIR Á-
VALT HEILSUBÓT.
917 Dorion Street, Montreal.
“Eg þjáðist alt af af Dyspepsia.
Hafði þjáðst árum saman og ekk-
ert meðal gerði mér vitund gott.
Las svo um “Fruit-a-tives”, hve
vel þær reyndust við magasjúk-
dómum og meltingarleysi, svo eg
ákvað að reyna þær. — Eftir að
hafa lokið úr nokkrum öskjum,
var heilsa mín komin í ágætt lag.
Eg rita þetta því til þess að kunn-
gera, að eg á líí mitt að launa
“Fruit-a-tives."
Mlle. Antoniette Boucher,
50 cent hylkið, 6 fyrir $2.50 og
reynsluskerfur 25c Fæst hjá öll-
um lyfsölum, eða beint frá Fruit-
a-tives, Ltd., Ottawa.
þreifanlega, hve miklu má til veg-
ar koma, ef viturlega er áhaildið
Wonderland.
ping Philippseyjanna, hefir
«on+ Harding forseta erindsbíéf,
þar sem peso er Krarist, ao engin
atriði, er á einhvern hátt snerta
hag eyjarskeggja, skuli tekin til
meðferðar á afvopnunarmótinu,
Miðviku- og fimtudag, má sjá nema því að eins, að álits þeirra
Eugne O’ Brian í leiknum Worlds sé jafnframt leitað.
Apart og auk þess skoptmynd með
Mary Mills Mihster í aðal hlut-
verkinu, eft á föstu og laugar-
daginn “Denft Carel Me ngeat-.
daginn “Dont Call Me Littfle
Girl”. Margt fleira girnilegt til
fróðleiks, ber fyrir augun á Wond-
ertland þessa viku.
Verkamenn, seom við vefnaðar
og spunaverksmiður vinna kNew
York, eru í þann veginn að stofna
með sér félagsskap, er engin mök
hafi við verkamanna sambandið
ameriska — American Federation
of Labor.
Síðasti áfangi nn.
Við eigum tæpast samleið um óravegu geims;
—en einhvem tíma sólin skuggum bægir—.
pví saanúðin er gimsteinn — um hólar brautir heims
og hugans öldur brimi sollnar lægir.
En viðkvæmnina getur oft viðimótskuldi deytt,
þá von og þrá til lífsins burtu sóast;
>ví andans fimbulvetur fær eldi jafnvel breytt
í eyðihjarn, hvar gróður enginn þróast.
En leiðin mín er krókótt, og lítt við annars geð;
og ljósið stundum að eins bara glæta,
pví glámskygn oft eg reynist, það getur líka skeð,
að glöp mín fyrir takist ei að bæta.
Fyrst víti þau mér hefi sjálfum þannig sett,
eg sæki fram; já hVémig helzt að ruggar,
það gjörir ei hið minsta—ef gæfan sólskinsblett
þér gefur heiðan — mig þótt sveipi skuggar.
pótt misskilningur glæðisit, og mörg ein golan svöl
á móti blási, önnur tíðin kemur,
er sannleikurinn skýrist og batnar sérhvert böl:
oss betur máske hinumegin semur.
Jóhannes H. Húnfjörð.
Beztu Tvíbökur
Gengið frá þeim í
Tunnum...............
Pappkössum - - -
Smápökkum -
Biðjið Kaupmanninn yðar um þær
f SKRIFIÐ EÐA SÍMRITIÐ
50-60 pund
1 8-20 pund
1 2 únzur
Quality Cake Limited
666 Arlington St. - Winnipeg
Cunard eimskipafélagift al-
kunna er að láta smíða fjögur
skip, sem til samans verða um
IOC',000 smálestir. Olíuvélar
eiga að vera í öllum þessum skip-
um, eem eiga aí5 vera framúrskar-
andi vel úr garði gjörð, og notast
mest megins til flutninga á milli
Englands og Ameríku.
Líking sú sem skáldið setur oss
fyrir sjóir er dýrðleg og há-
Íiristileg . Eins og Ijósgeislar
þeir, sem spegla sig í lindinni
fagurtæru, eru lánaðir frá hinni
björtu heimssól (og hverfa til
hennar afltur); þá er einnig
mannsandinn í raun og veru geisli
af þeirri miklu, eilífu andans sól,
sem vér nefnum guð. —
petta eru hreinir og ófalskir
tónar, sem hér eru úr strengjum
stroknir.
Enn skulum vér skifta um sjón-
svið. Vér skulum skygnast um
á nýju svæði í ríki skáldjöfurs-
ins. Vér skulum renna augum
yfir nokkur erfiiljóð isr. M. á því
svæði hefir hann verið afar mik-
ilvirkur.
Erfi'ljóð hafa tíðkast á landi
voru frá alda-öðli — aílt frá
landnámstíð til vorra daga. í
þessum Íljóðum er geymd minning-
in um hina látnu — endúrminn-
ingin um þá, þá, sem komnir eru
yfir landamærin 'lífs og dauða.
í þeim kvæðum hefir sorgin fblý-
þung og bugandi ómað, og sár
vonbrigði umið.,
En í erfiljóðunum koma einnig
fram eilífðarvonir manns hjaftt-
ans og hugmyndir þær og hug-
sjónir, sem hann skapar sér um
það, hvað taki við fyrir handan
hafið dauða hinumegin grafar. —
par koma fram iskoðanir manna
á lífinu og tilverunni. En þess-
ar skoöanir eru að sjáli'sögðu afar
mismunandi að fegurð og siðferð-
isgi'ldi, fer það eftir þroska og
iskarpskygni sikáldsins og þar með i
Leyfi hefir Bretakonungur veitt
hinum svo kallaða “Scots Gards”
lúðraflokki til þess að fara til Can-
ada í næstkomandi maí og halda
hér samkomur til inntekta fyrir
hermanna félög þar á Skotlandi.
í flokk þessum eru 32 snillingar
og búast við að dvelja hér mán-
aðar tíma.
skáldið einnig Helga lector Hálf-
dánarsyni, þessu hógværa og
hjartaprúða góðmenni og göf-
ugmenni, við dúfuna, tákn
sakleysisins og svona mætti lengi
telja; það er úr svo miklu að velja.
Má t. d. minna á kvæðið “Hugfró”
það er eitt af tilfinningaríkustu
og djúpsæjustu ljóðum skáldsins.
, Par eru þessi miklu lífssannindi:
“Eins og vorið vekur mestan
vonar arð úr dýpstu hjarni
sárust minning getur gefið
gróða mestan tregans barni.”
Hér er djúpt kafað í vizkuhyl-
inn, en sannleiksperlan er einn-
ig fögur, sem hér skín, sá djúpi
sannleikur að eins og gullið
hreinsast í deiglunni, þá göfgast
og þroskast mannsandinn mest í
þrautum og raunum. —
pá er “Sorg” einnig stórfeng-
legt, hljómdjúpt kvæði, eru
margar setningar í því runnap
beint frá hjartarótum skáldsinis.
Sorgin og söknuðurinn, kemur
þar fram í djúpum sársauka-
i þrungnum tónum:
“Mér fanst sem eg stæði á
eyðiey,
einmana, ráðlaus, með brotið
fley,
og ætti svo andláts að bíða.”
petta er engin uppgerð, heldur
sönn lýsing á hugarástandi hins
syrgjanda, látlauis, en fögur.
Skáldið tekur sér jafnan til með-
ferðar í erfiljóðunum hin “myrku
mannlífsrök”—líf vort og dauða;
renna honum þá af vörum ýms
kjarnyrði og lífssannindi, svo sem:
“Lífið er fljótt,
líkt er það elding, sem glamp-
ar um nótt;
ljósi, sem tindrar á tárum,
titrar á bárum.”
Eða þessi lýsing á dauðanum:
“Einn voða gestur um veröld
fer,
sem vakir hjá hverjum garði,
þá alt var í kyrð er áttum vér,
á anddyrið títt hann barði,
og enginr. er sá í heimi hér,
er honum sinn bústað varði.” •
En þó dauðinn leggi alla að velli,
þá hefir hann þó eigi síðasta orð-
ið — lífið er ætíð honum sterkara
í augum séra M.
Skáldið seildist á vængjum
hljómanna út yfir gröf og dauða,
“Úr sólkerfum himnanna knýta
þér krans
þínir herskarar, tímanna safn.”
pessi fáu orð: “pínir herskarar
tímanna safn” opna oss fagra og
víða huliðsheima — veita oss 'sýn
inn í hina dásamlegu og dýrðar-
ríku þróunarsögu stjörnu og
hnatt-heimsins, þar sem ljóshnett-
irnir verða til, ná fullkomnan og
eyðast. pví að í öllu, í hinum
minsta daggdropa, sem glitrar á
blóminu, og hinni stærstu sól, er
lýsir í himingeimnum — í hinni
lægstu lífsveru og í hinni hæstu—
manninum sjálfum, má lesa lífs-
ins órjúfanlega lögmál, það, að alt
er á fleygiferð — á hringrás:
vöxtur, þroski, hnignun, eru þau
þrjú lífsstig, sem finna má í ein-
hverri mynd alistaðar í hinum efn-
islega lífheimi.
Og er skáldið í þessum sálmi læt-
ur andann svífa til hæða, finnur
hann glögt, hve örlítið brot líf
þjóðanna og líf einstaklingsins
er fyrir augum hins almáttka;
þúsund ár að voru tímatali, verða
hjá kærleiksneista einum.
Hann er því sannarlega kær-
leikans skáld, jafnframt því, se»
hann er trúarinnarskáld. En upp
af þessari kærleikstrú sr. M.
sprettur svo bjartsýni hans sem
kemur afstaðar fram í Ijóðum
hans, og veldur því, að bjart verð-
ur yfir þeim eins og sólríkum
sumardegi, og að þau eru sem
fjörgandi og vermandi geislar,
sem hlýja oss um hjartarætur.—
Skáldið leitar ætíð eftir hinu
gó(Na og göfga í fari manna og trú-
I1ÚÍSÍgUr >ess; >ví að hann segir:
Hið eina blóm, isem aldrei deyr
þótt öll oss blekki vor,
er hjarfans rós; ef hjá oss þreyr
um hverful æfi spor.
Hið góða og fagra i göfgri sál,
oss grær í frosti kífs
og syngur æ um sumarmál
og sigur betra Hfs.”
Skáldinu hefir iskilist, að allir
‘menn eru guðir í álögum”, svo
að eg noti orð E. H. Kvarans. pa*
!L.TáSke erfitt að koma auga á ag
vjð guðinn í
verða var
í hans augum aðeins “eitt eilífðar j náluon, en alstað”"““V* 1 sumun*
máblóm”, og skáldið fellur í anda ef rétter *** finna hann
: u_____.> _• Ie,tað' Pað ma glæða guð-
fram fyrir drottin í bæn og þakk-
argjörð; hann finnur glögt, hve
lítið vér mannanna börn megnum
er vér berum oss saman við nátt-
úruöflin — þrátt fyrir alt vort
dramb og hrós; skáldið finnur, að
iíf vort leikur á veikum þræði, að
vér lifum “sem blaktandi, blakt-
andi strá”, og að vér deyjum, "ef
ÍtnvtT™ ‘ “““-Slmni
nu le-vtl einsog hægt er ki-
hlúa « frjóöngum W
... 1 maftnshjartanu.
fott! að vera oss ljúfara.
Sera M. kennir til
•g
Ekkert
sem - v** með öllum
guð er ei ljós það og líf, sem að ] þeim iíknnn!ff °g VÍil hreiða mót
lyftir oss duftinu frá” — hjá hon- úð hans oe lík T.Í!1 taðm' Mann-
um er lands að leita, er svifti-1 lega í besa„m !f!",.end 'sést #löSœ-
Ifcyljir mannlífsins hrekja og hrjá !
lífsfley vor, og því biður skáldið |
hann að vera á kvöldin vor “himn-
eska hvíld og vor hlíf og vor her-!
togi á þjóðlífsins braut.” Hann |
veit, ef Guð er með í verkinu, þá er \
sigur vís, bæði hverjum einstak-|
ling og þjóðinni í heild sinni. pað
er hinn djúpi og mikli sannleikur,
' NMum Q
v„'™ e' «"<■»■» W,
>fn ibræðra meini,
en kenna ei meins við kais og
dár
ng kasta að breyskum steini ”
Hann vill í anda Krists rétta’við
í"nn íallanda reyr, en eigi brjóía
Barnabæn” séra M. sýnir
hann.
sem hann dregur fram ljósum lit- i Vei )>ennan göfuga hugsunar-
um hér, sem víða annars staðar,.' f ans' ^^nn biður föðurinn
„„ U----: „í --- “'í*1" að «era sij? að ljósi, meðan
Hfið vanr, til þess að
en hvergi af slíkri snild. pess
vegna hefir þessi lofsöngur graf-
ið sig svo djúpt inn í meðvitund
þjóðar vorrar, og hún á að geyma
rj---« M.V/ ma j*
hann sér við hjartastað, sem dýr-] ° gera SIg:
an helgidóm. pað á að vera þjóð
leiðbeina
«em viLst hafa á refilstig-
um mannhfsins; hann biður hann
þeim,
og skygnist þar inn í lífsins lönd, sön«ur vor- °S leit mnn vera á öðr-
'sem hann sér rísa í skáldlegri
hilling fram undan, handan við
inannlífsins sollna sæ; og hann
trúir því, að lífsfley manna lendi
þar að lokum í öruggri friðarhöfn;
að manmsandinn haldi áfram að
lifa og þroskast, því hann segir:
“að fegurð andans, dáð og dygð
og sómi,
fylgir að erfiljóðin verða einnig | í drottins ríki lifir ofar fold”,
mjög misjöfn að lífsgildi og lis.t- j og einnig:
gfldi.
Sum af þeim eru að eins efnis-
um slíkum eða áhrifameiri
Kæru tilheyrendur!
Eg hefi hér brugðið upp fyrir
yður myndum úr helztu tegundum
lióða sér M.; en fjöldi annara góð-
kvæða hefir séra M. ort ýmislegs
efnis. Myndu þau hafa næg*t til
að halda nafni hans á lofti um ó-
komnar aldir. En auk þess hefir
----- “styrkan staf,
að styrkja hvern sem þarf,
unz alt það pund, sem guð mér
gaf,
eg gef sem bróður, arf'.
Og þetta er einkenni hins sann-
gi>fuga anda — hinnar hreinu ó-
sérplægni — að gefa alt með-
bræðrum sínum og systrum til
blessunar og þrifa. Og skáldið
hann frumsamið niörg leikrit; svn(ii Þessa kenning einnig í v.erk-
rýrt orðaglamur, sem gleymist
um leið og þau verða til, en önn-
ur eru ort af snild og listfengi og
lifa því um aldur og æfi; eru þá eg telji þá
sannnefnd ódáins blóm, sem halda
á lofti nafni hutaðegenda um
“Ijós lífs vors lifir með guði.”
Stígum nú inn í hið allra-
helgasta í ljóðamusteri séra M.
Vér skulum virða fyrir oss nokkra
sálma hans. Og fer því fjarri, að ! netna mörg
ljóðum
snúið fjölda erlendra skáldrita og
ljóða á slenzka tungu af hinni
Jnu. Hann ávaxtaði sitt mikla
pund vel og var alt af að gefa ___
piestu snild, og þannig gefið bók- alt at að strá björtum gleðigeial-
Járnbraut í loftinu sem vagnar
fara eftir er líkjast bæði járn-
brautarvagni og flugvél; hefir
verkfræðingur einn í Glasgow á
Skotlandi fundið upp. Járnbraut-
in er þannig bygð að fyrst eru
stólpar reistir og efst á stólpun-
um eru armar eða þvertré og eru
tveir járnteinar festir á þá, ann-
ar að neðan í efsta tréð, hinn ofan
á það neðra og standast þeir á.
Vagninn rennur á þessum tein-
um og segir uppfundinga maður-
urnn, að hann geti farið með
200—300 mílna hraða á klukku-
stundinni. Aflið sem knýr vagn-
ana áfram er rafurmagn og eru
vélarnar í vagninum sjálfum, en í
3taðinn fyrir dráittarvél eru skrúf-
ur bæði að aftan og framan eins
og nú er'framan á flugvélum. Að-
al þungi vagnsins er á efri járn-
teinunum. Er sá neðri aðallega
til þess að halda honum réttum
þegar hristingur er á honum, eða
hliðarvindur. Annars er sagt,
þess gerist ekki ofit þörf, þvi eftir
að vagnar þessir eru komnir af
stað þá fljúga þeir og láta vel af
stjórn. Sagt er að þessi útbún-
aður sé miklu ódýrari heldur en
sá er vanalegar járnlbrautir krefj-
ast.
síðri öðrum
hans, þótt eg nefni þá seinast.
Séra M. er án efa eifct hið
ómunatíð. — ! fremsta sálmaskáld vort, ef til vill
Sr. M. hefir kveðið fyrnin öll annað hið mesta. í sálmum hans
af erfiljóðum, um menn af öllum
dtéttum, úr öllum sveitum; yngri
sem eldri, æðri sem lægri, fátæka
sem ríka. Að isjálfsögðu eru
þau lljóð afar misimunandi að
gæðum, en mörg eru þau afbragðs-
fögur; skýrar gjöggar myndir
'hins látna dregnar upp kvæðin
þrungin af efni og orð gnótt; þar
eru fagrar og snildarrikar sam-
likingar. Litum t. a. m. á erfi-
ljóðin um G. Vigfússon, þennan
mikla fræðiimann, sem ól aldur
sinn “út í öxnafurðu, í Engilsaxa
Hlíðskjálf” (eins og M. nefnir
Oxford), en bar þó ísland jafnan
fyrir brjósti og tók ástfóstri við
iíungu þess og fræði, um hann
-»o~
Fyrirlestur
(Framh. frá 2. bls.)
væri að því kominn að hneigja höf-
uðið á höggstokknn og deyja fyr-
ir hendi þeirra.
Auk þess eru þessi sögulegu
ljóð sr. M. svoþrungin af lífsspeki
og skáldlegu hugarflugi, að hrein
nautn er að lesa þau: Er hún
t. d. eigi stórfö.gur og djúpsæ þessi
vísa úr “vígi Snprra.”
“Eins og því ljósi
aftur skilar
lindin logskær
er léði sól. —
Eins fel eg þér
a'lda faðir
lítið ljós
mins lífs anda.”
kveður skáldið:
“Sá eg sem í draumi
sjúkan mann á beði.
feigð dá fast á brjósti
fæðast í ljós annað.
Hávamál nær höfði,
Heimskringlu nær brjósti,
en yið hjarta hvfldu
Hallgríms dýru ljóðin.”
Á 'það sannarlega vel við að láta
helztu gersemar íslenzkra bók-
menta hvíla við höfuð, hjarta og
barm Guðbrandi. pví að þeim
unni hann af alhug og helgaði
líf sitt þeirri fögru starfsemi að
grafa til gullsins í þeim óþrjót-
andi námum.
pá eru einnig isnildarrík erfi-
ljóðin um Sigurð Vigfússon forn-
fræðing, Helga biskup Thord-
ersen, Sig. Guðmis. málara og
fleiri. f Ijóðum um Sig málara
sltanda þessar gullfallegu stökur;
sem lýsa svo vel kvistum þeim
sem vaxa upp í skauti Fjallkon-
unnar:
“Rósir munar mildar
úr mjúkri spretta fold
en rammir kosta kvistir
úr klakams fósturmold.
og:
“Grösin, ,sem hér gróa
í gegnuim eld og fönn
eru ei, ljúf sem liljan,
en líkt og dauðinit sönn.”
Fagurlega og réttilega
birtist til fulljs hans mikla anda-
gift og mælska, hams ríki kærleiks
og mannúðarandi.
Lesum “Jólasöng” 1891. par
segir skáldið um frelsarann:
mentum vorum marga ástgjöf í
ódauðlegum þýðingum. Má þar til
leikrit Shakespears,
i hins enska skáldjöfurs; “Man-
j fred” B.vrons; “Friðþjófssögu”
] Tegnérs hins sænska og “Sögur
| herlæknLsins’ eftir Topelíus hinn
] finska. Með öðrum orðum, hann
hefir gengið á hólm við hina mestu i
skáldjötna og borið frægan sigur
úr býtum
Vér isjáum því, að lífsstarf séra i
M. er geysi mikið, lofkösturinn af-
um — ylgeiislum og ljósgeislum á
veg samferðamanna sinna. Hann
var “vinur vors og blóma,” elsk-
hugi sumars og sólar. — Hann
fann, að væri engin sól, þá væri
heldur ekkert sumar, — ddcert líf.
Hann segir um sólina—þessa alls-
herjar ljóss og lífs móður:
“pú brosir,—jörð og himinn hlær arhar»er hann hefir reist sér. Fyr
líkir
og hjarta hvert af gleði slær,
þú talar,—böl og beiskja þver,
þú bendir,—allir lúta þér.
Pú blessar,—heift og hatur flýr,
þú horfir,—ísyndin burtu snýr.
Pú kallar, — dauðir kasta hjúp.
þú kennir,—lífsins skina djúp.”
Hversu fagurlega er honum ekki
lýst, sem hér er um að ræða—
jólabarninu!
Vér fáum af þessum orðum
glögga hugmynd um kærleik hans
og blíðu, mátt orða hanis; lotningu
þá, sem honum er sýnd, kraft at-
hafna hans og kenningar—alt í
fáum, hreinum dráttum. Eða
er það eigi einnig fagurt betta
vers úr einum nýárssálmi M.:
“Ei lauflblað finst í lífsins garði,
þú ljósa ljós, sem ei þú sér,
ei týnist korn af andans arði
og ekkert fokstrá hverfur þér.
pig felur aldrei fold né snær,
hver fífill þinn um eilífð grær”.
Skín e^igi trú og eilífðarvissa
skáldsins út úr þessum orðum? Sá
rauði þráður, sem gengur í gegn
um öll ljóð séra M. — undiraldan
í þeim öllum — sér í lagi í sálm-
um hans og erfiljóðum, er hin ör-
ugga guðstrú, — þaðan hefir hon-
um komið andagift og hugmvnda-
gnótt.
En þá er rætt er um sálma séra
M., má eigi gleyma hinum mikla
dýrðaróð, lofsöngnum dásamlega,
“Ó, guð vors lands”, sem mér finst
beri að telja með sáimunum, og
hvergi annarsstaðar.
par 'svífur skáldið hátt mót sól
og legst djúpt. Og .þessi lofsöng-
ur ber þess ljós merki, að hann er
ortur í hrifningu og guðmóði, —
hver setning er knúin fram af
einhverjum æðra krafti. Sumar
hendingarnar fela í sér undra
dýpt vizku og skilnings, svo sem
þessi:
ir öll þessi störf á þjóð hans hon
um miklar þakkir að gjalda;
þá skuld greiðir hún bezt, með því
að tileinka sér í sem ríkustum
mæli, hið bezta og göfugasta í
kenningum han« og ljóðum, og
kosta kapps um að breyta sam-
íkvæmt því.
Og nú skulum vér að endingu í
stuttu máli virða fyrir oss lífs-
skoðun séra M., eins og hún kem-
ur fram í ljóðum hans, — en hún
er þungamiðja þeira; — vér iskul-
um reyna að koma auga á kjarna
kvæðanna, lífsspekina háleitu og
fögru—, sem hann befir verið að
innræta þjóð sinni á sínum langa
og atburðaríka æfivegi. Vér skul-
um reyna að koma auga á takmark-
ið, sem hann hefir stefnt að í lífi»
sínu og starfi.
Lífsskoðun sr. M. er ofin ýmsum
þáttum, en einn þáfctur hennar,
sem virðiist vera afar sterkur —
ein af afltaugunum, er eins og eg
hefi bent á, í sambandi við sálma
hans, og erfiljóð, hin bjargfasta
guðstrú hans —sú trú að ofar
öllu öðru, að baki allra byltinga og
hverfleiks lífsins og tilverunnar,
sé eilífur og alvitur guð, sem öllu
istjórnar og ræður.
“pvi aldrei fýkur fis né strá,
fram úr alvalds hen li.”
En guð er kær'eikur! Og sá
skilningur á gu’ lóminum hofir
verið svo ríkur í nuga séra M , að
guðstrú hans, vei'ðuf i raun og
veru trú á kr rleikann og sigur-
mátt hans. ''etta
ýmsum stöðutn I 1
Hann segír t.d
“Hlskunnar sit jik:i- a stál
stenst ekki kæi’eik .'s egg”
cg einnig:
Hvað er f.iöina
við hlið á sa'»
Hvað öll h*.ir
“Hvar sem að skuggarnir
skyggja þinn fald,
skríður Lnn naðran og byggir
sér tjald;
en þar sem að ylgeislinn verm-
andi ver,
voðalegt illyrmið grandar ei
þér.”
Hér birtist sólþrá iskáldsins og
sumarhugur. Vér geftum sagt, að
einkunnarorð anda hans hafi ver-
ið: “meira ljós”. Að því marki
stefndi hann með Ijóðum sínum
og lífsstarfi. Alt líf hans var leit
eftir meiri sannleika, meiri þekk-
ingu; leit eftir meira ljósi og
marga gullna sannleiksperluna
hefir hann fundið og greypt í ó-
svikinn Bragamálm og gefið þjóð
sinni.
í 70 ár hefir hann sunigið sumar
og sól inn i hjörtu landa sinna, —
veitt þeim hina dýpstu lífsspekai,
guðamál kærleika og mannúðar;
hann hefir með ljóðum sínum lyft
mörgum sorgmæddum, harmi-
lostnum isálum á flug, tendrað
þeim gleðiljós, varpað af mönnun-
um álaga-ham hversdagslífsins;
hann hefir kent mönnum að þekkja
hið Ibezta í þeim sjálfum — kent
þeim trúna á landið; trúna á guð,
—r kent þeim sátt og samhug, —
kent þeim að horfa ofar dægur-
þrasinu og stritinu,— í þá átt, sem
mannsandinn á að beina flugi
aínu—í sólarátt
þess vögna er svo bjart um
nann í minningu þjóðarinnar;
þess vegna skipar hann rúm i
helgidómi hjarta hennar.
Hann vai' sviffrár, söngvinn svan-
ur, en nú er hann floginn til sól-
arlandsins, en söngvar hams lifa
berlega á | og munu lifa í hug ’bg meðvitund
mm hans. | þjóðar vorrar — og halda áfr^m
að verma og glæða og vekja til nýs
lífs en í þeim lifir hann í raun og
veru sjálfur og starfar og því má
segja:
“Sofðu með bjartan sigurkrans.
sólskáld, er alt af lifir.”
nróp og hróis
beinum.
' kóngaljós,