Lögberg - 22.01.1925, Page 4

Bls. 4
LöGBEBG, ÍIMTUDAGINN 22. JANÚAR, 1925.
Jogberg
Gefið út hvem Fimtudag at The Coi-
ambia Press, Ltd., (Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str.. Winnipeg, Man.
Talsi-mars N-632T oé N-6328
JÓN J. BILDFELL, Editor
Utanáskrift tíl blaSsinc
TKI eOLUHBI/\ PRESÍ, Itd., Box 3178, Wtnnlpeg,
Utanáakrift ritatjórans:
EOiTOR LOCBERC, Box 3172 Winnipsg, l^an.
The “Lögberg” ts prtnted and publlshed by
The Columbia Press, Llmited, in the Columbia
Bullding, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba.
Kvittun númer tvö.
Þar sem ritstjóri Heimskringlu er risinn úr
rekkju og. að því er séÖ verSur, úr allri sjúkdóms-
hættu, þá viröist að timi sé kominn til þess, að kvitta
fyrir o{>na bréfiö, sem mér var sent í Heimskringlu,
er út kom 31. des. Siðastl.
Undir það bréf skrifar Sigfú§ Halldórs frá
Höfnum, ritstjóri blaðsins, svo ekki verður um fað-
erni þess króa efast. Annars var sú faðernisjátn-
ing óþörf, þvi fáir hefðu að líkindum orðið til þess,
að gangast við því afkvæmi.
Eg er aS vona, að þessari siðari kvittun min hafi
ekki eins hörmuleg áhrif á ritstjóra Heimskringlu,
eins og sú fyrri sýnilega hafði, þvi eg hefi aldrei haft
ánægju af að sjá fólk tryllast—ekki einu sinni
skepnur og því síSur mannskepnur
Því miður fjallar innihald þess bréfs ekki um
almenn mál—ekki um neitt, sem lesendum blaðanna
getur að gagni komið. Innihald þess er ekkert ann-
að en árás á mig persónulega. Hiæfileikar mínir
gjörðir að umtalsefni og íslendingum fjær og nær
sagt, að þeir, ásamt þekking minni á íslenzkri tungu
og almennum málum, sé af svo skornum skamti, að
eg sé meS öllu óhæfur til þess að skipa þá stöðu, er
eg nú hefi á hendi. Þennan dóm sinn segist þú
byggja á blaSagreinum, sem þú hafir séð eftir mig,
og nefnir sérstaklega tvær: Aðra um “Ryð”, sem stóð
í Lögbergi 3. júli s.l.; hina, sem eg nefndi “Lögmál
lifsins”, og birtist í Lögbergi 7. ágúst. Um, ryS-
greinina er það að segja, að í henni á eg sjálfur ekki
eina einustu hugsun. Þar eru settar fram hugsanir
og athuganir íslenzks merkisbónda, sem í meir en
tuttugu ár hefir athugað og arist á móti þessum ó-
vin bændanna, ryðinu, og veit þess vegna þúsund
sinnum meira um hvað hann er aS tala í þeim efnum,
en þú.
Um hina greinina, “Lögmál lifsins”, vil eg segja,
að eg þori óhræddur aS bera hana undir hvern þarrn.
sem þolanlega er læs og bærilegan skilning ber á það,
sem hann les, að eg ekki tali um menn með heilbrigSa
dómgreind, og hlíta dómi þeirra. Sakargiftir þær eru
J>vi fremur léttvægar. Persónulega kynningu hefir
þú enga af mér, svo þú getur ekki heldur bygt dóm
Jjinn á henni.
Eg tek þetta ekki fram af því, að eg sé að kveinka
mér undan þessum dómi þinum um mig — það er
að eins þitt eigið álit og getur þess vegna engan sakaö.
Eg gæti lagt fram vottorð, sem ganga í gagnstæöa
átt við þennan dóm þinn, sem til mín hafa komið ó-
beðið frá merkum mönnum, bæði hér í landi og heim-
an af ættlandinu — merkari mönnum en þú ert, eða
getur nokkurn tíma orðið. En þaS vill nú svo til, að
J)að er hvorki J>ú, eða eg, sem dæma eigum í þessu
máli, heldur lesendur blaðanna. Og hvað mig snert-
ir, þá legg eg mál þau, sem valdið hafa hinum per-
sónulegu árásum þínum á mig undir þeirra dóm.
Beri svo hvor okkar skarðan hlut, sem skiliö á, frá
borði.
Þessi siðasti pistill þinn er aumleg hækja og auö-
virðileg stoð. Eins og þú og lesendur blaðanna vita,
vorum við að ræða almenn mál. Hví hélztu ekki á-
fram með það? Varstu orðinn svo þrotinn að rök-
um í þeim málum, aS þú ættir ekkert eftir, og greipst
þess vegna til þeirra örþrifa úrræða, að lítilsvirða og
sverta mig persónulega?
Þú segist vera mér þakklátur fyrir að eg svar-
aði hinni fyrri níðgrein þinni. Þakklátur fyrir það,
að svar mitt hafi gefiö jiér tækfæri tl þess að haldá
l>eim lofsamlega iSnaði þínum áfram. Var það ekki
yndislegt, að þú skyldir geta rekið smiðshöggið á
þessa rógburðardellu þína? Verst var, að það skyldi
verða eins hart á þér og raun er á orðin. Heppilegra
óefað, ef þú hefðir getað ungað því meistaraverki út
öllu i einu. Því þá hefði þessi síðasti “rógpistill Hall-
dórs Heimskringlupostula” (eins og einn maður komst
n>lega að oröi við migý ekki þurft að vera upptugga
af því, sem þú varst húinn að segja áður. En þaö
þykir æfinlega galli á "lærðum” mönnum, þegar þeir
taka upp á þeim ósóma, að jórtra það, sem þeir áöur
voru húnir að tyggja.
í bréfi þínu er tvimælalaus yfirlýsing um, að
ritstjóri Heimskringlu semji ritstjórnargreinarnar í
blaöi sínu sjálfur og hjálparlaust—að hann hafi eng-
an að skjóta skuld á, ef misfellur séu á þeim, eða
leiðrétta þær fyrir sig. Slíkt skraf byggist auðvitaS
á óviðráðanlegu sjálfshóli, en með því er þó um leið
gefið í skyn, aS það sé á annan veg að Lögbergi.
Ekki get eg gjört mig svo barnalegan, aö fara að
deila um annaö eins og það, hver þaö sé, sem semji
ritstjórnargreinarnar í Lögbergi. En hitt get eg hrein-
skilnislega sagt ritstjora Heimskringlu, að vansaminna
væri honum að láta einhvern, sem skyn ber á, líta
yfir ritgjörðir sínar áður en hann sendir þær frá sér,
því ef hann hefði gjört þal, þá hefði ekki hver
hneykslis-ritgjörðin rekið aöra , eins og raun hefir á
orðiö. Og það Iétti líka heilmikið á ritstjóra Lög-
bergs, því hann hefði þá losast við að reka ofan í þig
vitleysurnar, sem þú hefir ungað út 5 Heimskringlu,
síðan þú komst að því blaði. f
Þú talar um, að eg hafi gengið á gjörða sætt, þar
sem eg hafi hafið persónulegar deilur okkar á milli,
þrátt fyrir það, að þú hafir áður en þú gerðist rit-
stjóri átt tal um það við mig, að Iáta deilur liggja
niðri. Eins og Iesendur blaðanna vita, þá er þetta
fyrsta persónulega ádeilugreinin, sem eg skrifa til
ritstjóra Heimskringlu. Það hefir verið mark mitt
og mið, að sneiða hjá persónulegum deilum, þegar
þess hefir verið kostur. Og það: hefir tekist eftir
vonum, þar til nú, og ástæðurnar eru öllum ljósar.
Núverandi ritstjóri Heimskringlu var of stór upp á
sig til þess að þola aðfinslur mínar út af níðgreinum
hans um fjárhagsástandið í Canada, meðferð Indiána
í Canada og hræsnisskrif hans um Breta og nýlendu-
mál þeirra. Þetta eru meginviðir deilu okkar.
í sambandi við ummæli mín og stefnu í þeim
málum hefi eg engu að breyta og ekkert aftur að
kalla, og J>eirri stefnu mun eg halda, hvort sem þér
líkar betur eða ver, eins lengi og eg verð ekki sann-
færður um, að hún sé röng, án nokkurs tillits til þess,
hvað þú segir um mig persónulega, eða hvaða aðferð
sem þú kant að grípa til þess að gjöra mig tortryggi-
le^an í augum íslendinga í Vesturheimi, eða annars-
staðar.
Á einum stað í bréfi þínu talar þú um, að eg geti
verið nýtur maður annars staðar en við ritstjórn.
Auðvitað er eg þér þakklátur fyrir J>á sérstöku náð.
En það er meir en eg get með góðri samvisku sagt um
þig. Mér vitanlega hefir þú aldrei unnið ærlegt
verk um þína daga, þrátt fyrir það, að upp á þig
hefir verið kostað stórfé, til aö reyna að gjöra úr
þér mann. Eitt er víst, aö siðan að þú koms.t hingað
vestur, hefir þú ekkert aðhafst, sem minsti eimur af
mannskap er í — ekkert, sem eftirtekt hefir vakið,
nema ef vera skyldu þessar níSgreinar þinar í
Heimskringlu.
Að vísu veit eg ekki, hvað í þér kann að búa,
undir menta-gorgeirnum, hrokanum og gikkshættin-
um, sem þú ert útblásinn af. En framkoma þín hér
enn sem komið er, minnir frekar nokkru öðru á um-
mæli Guðmundar ríka Eyjólfssonar á Möðruvöllum,
er hann var staddur i húð Svínfellinga foröum og sá
Þorbjörn rindil; þá mælti hann við Vigfús Víga-
Glúmsson: “Hefr J)ú nökurn mann sét, er siðr sé nök-
urs verðr en þessi maör?” Vigfús svarar: “Eigi veit ek
þat þegar.” Guðmundur mælti: “Eigi hefi ek sét
J>ann mann, er betr sé fallinn til flugumanns.”
í ofanálag við alla aSra ósvifni, sem þú lætur þér um
munn fara í þessu bréfi þínu, staðhæfir þú, að þú sért
ekki að rógbera mig í þessum níðgreinum þínum.
Ekki veit eg hvort sú staðhæfing þín eri gjörð af
skilningsskorti á þvi, hvað rógburður meinar, eða þú
heldur íslenzka lesendur svo skyni skroppna, að þeir
skilji ekki þaö hugtak. Rógburður er það, að láta út
úr sér orð, sem ætluð eru til þess að gjöra öSrum ilt—•
orð, sem i sér fela lastmælgi um menn og geta gjört
þeim mein. Það gjörir ekki minsta mismun, hvar þau
orð eru fram borin eða hvernig—hvort þau eru borin
fram á vegum og gatnamótum í ljósi dagsins og fjöl-
menni, eða í skúmaskotum mannlífsins og drykkju-
krám, — þau eru ávalt og undantekningarlaust rógur.
Og í honum hefir þú gert þig sekan, svo að þýðingar-
laust er fyrir þig, að reyna aS afmá þá sök meS vifi-
lengjum og orðaglamri. Þú reynir á hinn ísmeygi-
legasta hátt, að koma þvi inn hjá lesendum blaðanna
og útgefendum Lögbergs, að eg sé óhæfur starfs-
maður, og gengur svo langt i þeirri iön þinni, aö skriða
flatur við fætur J>eirra. Segir þá gáfaöa menn og
læröa. Að J>eim gangi gott eitt til, aö gefa Lögberg
út, og að það hljóti að vera í ósamræmi við hinar
göfugu hugsjónir Jæirra, að hafa mig fyrir ritstjóra.
Hvað finst þér vera rógburður, ef ekki þetta? Það er
meira,—þaS er lika hræsni—hræsnin á miklu hærra
stigi en sú, sem þú varst að fordæma hjá kirkju-
mönnunum, sem sögSust heldur kjósa stríð, en ó-
heiSarlegan frið. Sérðu ekki, hversu grátlega and-
styggilegt ]>að er, að maður, sem er þjónustubundinn
“úthaldi” í þessum bæ, er ljóst og leynt, rær öllum
árum að því að koma Lögbergi og verki þvi, sem það
er aö vinna, fyrir kattarnef, skuli láta annað eins og
]>etta út úr sér, að eg ekki tali um þá blygðunarlausu
ósvífni, að senda það frá sér á prenti.
Dómgreind þin í þessu efni er ekki á marga
fiska, og hún hefir heldur ekki veriö það í málum
þeim, sem þú hefir rætt í blaði þínu. Hvert stórmál-
ið eftir annað hefir þú lagt út í að ræða og brjálað
þau öll, annað hvort af þekkingarleysi, skorti á dóm-
greind, eða hvort tveggja, og skal eg benda á nokkur
þeirra:
1. Þú réðst með ofsalegum fruntaskap á stúlk-
ur þær, sem á skrifstofum vinna- í þessu landi og
lagöir þær og menning þeirra að jöfnu við hálfvilt
kvenfólk austur á Malaya skaga, án þess að þú vissir
nokkurn skapaðan hlut um hið menningarlega ástand
Jæirra, eða heföir nokkuS til þess að byggja þann
svivirðingardóm }>inn á, annað en munnmælasögu,
sem einhver hafði spýtt í þig, og er Iygilegri en nokk-
uð annað, sem eg hefi séS á prenti í langa tíð.
2. Þú, eða blað þitt, réðst á einn af bezt þektu,
gáfuSustu og mentuSustu borgurum Bandaríkjanna,
William Jennings Bryan, með ódæða brigslum, kall-
aðir hann “sauðheimskan”, “ómentaðan”, ræðu hans
“óvitahjal”, stjórnmálastarf hans “gaspur”, framkomu
hans sagðir þú “einfeldnislega” og hátt hans
“glaiögosahátt.” Og samt veizt þú, ef aö þú ert ekki
einn af þeim mönnum, sem Bryan talar um að ekki
sjái neitt fyrir ofmetnaði sjálfs sin—ekki einu sinni
guð almáttugan, að hann er þér svo miklu framar, að
lífsreynslu, lærdómi, mannviti og menningu, að þú
nærS þangað aldrei með tærnar, sem að hann hefir
hælana.
3. Þú hefir birt ummæli í blaði þínu um fjár-
hagsástandiö í Canada, sem hafa ekki aö eins verið
villandi, heldur staðlaus.
4. Þú hefir borið á stjórn Englands sakir í sam-
bandi við meðferð hennar á Indíánunum í Canada,
sem ekki hafa við neitt að styðjast nema illgirni þína
í garð alls J>ess, sem brezkt er, og þína eigin fáfræði
í því máli.
5. Þú staðhæfir í blaði þínu, aö hvatir brezku
stjórnarinnar, Jægar hún eða Bretar lögöu út í stríðið
við Búana í Suður-Afríku, hafi stjórnast eingöngu af
ránsþrá.
Eg hefi verið að hugsa um, hverjum að þú værir
aS þjóna meS þessu athæfi þínu, en ekki getaö komist
að neinni niðurstöðu. Sannleikanum ertu áreiðanlega
ekki að þjóna, og eg efast stórlega um, að þú sért með
því níði þinu, að þjóna útgefendum Heimskringlu, —
því suma af þeim mönnum }>ekki eg svo, eftir meira
en þrjátíu ára sam-búð viö þá hér í landi, aö þeim tnun
litil þægö í, að landið, sem þá hefir fætt, sé nítt; að
stjórnarfyrirkomulag ríkis Jæss, sem þeir tilheyra og
þeir hafa notið frelsis og verndar í, sé svívirt. — Ef
að þeim skyldi vera það — ef þeir hafa skift svo um
skoðun nú alveg nýlega, að þeir séu orSnir þjóðníð-
ingar, í staðinn fyrir að vera þjóðhollir borgarar, eins
og þeir hafa veriö, J)á á eg og aðrir Vestur-íslending-
ar heimting á að fá að vita það—og það tafarlaust.
Að síSustu vil eg minna þig á stöku eina, sem
sagt er að Ól. Briem hafi ort, er á hann vap ráðist á
svipaðan hátt, og þú hefir nú ráðist á mig:
“Lygar, baktal, last og spé,
látum værðir sefa;
við skulum meina, að svoddan sé
sælla að þiggja en gefa.”
í' einlægni og alvöru,
Jón J. Bíldfell.
-------o-------
Hvernig á að skilja þetta ?
Deila hefir staðið yfir milli Lögbergs og Heims-
kringlu í sambandi viS skógarleiguna í Manitoba.
Greinina um það mál í Lögbergi 25. desember siSastl.
skil eg ekki, og eg hefi talað við marga fleiri, sem
kvarta um það sama. Hér er ekki um neitt viljaleysi
til skilnings að ræSa, einlægir frjálslyndir menn, sem
ávalt halda taum núverandi stjórnar, vilja skilja mál-
ið, en er það um megn eins og það er framsett.
BlaðiS segir frá því, að Ottawastjórnin hafi sam-
iS við mann, er McArthur heitir, um það, að leigja
honum 40,000 fermílur af skógarlöndunum í Manito-
ba meS ýmsum skilyrðum, þar á meðal því, að hann
léti setja á stofn pappírsverksmiöju. En samkvæmt
gildandi reglu varð skóglendið að vera boðið til leigu
á opinberu uppboði. BlaSið segir, að von manna um
pappirsverksmiðjuna hafi verið veitt rothö|gg 16.
desember, })egar uppboðið hafi farið fram. Og svo
heldur blaðiS áfram á þessa leið: “Uppboðið fór
fram hér i Wjinnipeg, eins og til stóö. Skjöl öll og
skilmálar, sem stjórnin setti, voru lögð fram — Skil-
málarnir voru, að leigjandi borgaði $1.00 fyrir hverja
fermilu af landi, sem hann tæki á leigu á ári, en land-
svæði það, sem um var að ræða, nam 40,000 fermilum.
Auk þess var tekið fram, að borgast skyldi í skatt af
hverju greniviSar “cordi” 80 cent minst og 40 cent af
hverju ‘cordi” af öðrum viðartegundum; að sá, sem
boðið hrepti, borgaSi $100,000 sem tryggingarfé og
sem hann tapaði, ef samningum öllum yrði ekki full-
nægt innan 90 daga frá uppboðsdegi. Að leigjandi
hyggi pappírsmyllu, sem ekki kosti minna en $2,000,000
og að því verki sé lokið innan tveggja ára frá því aö
samningar séu undirritaðir. Að $200,000 af þessari
upphæð sé varið til þessa fyrirtækis innan þriggja
mánaða frá þvi aS samningarnir eru undirritaðir og
leigjandi leggi fram $150,000 í tryggingarfé (bond),
sem hann tapi, ef út af þessum ákvæðum sé brugðiS.
öll iþessi atriði voru tekin fram í uppboðsskjali því,
er frá fyrstu lá öllum til sýnis á landskrifstofu ríkis-
ins hér í borginni.
Svo hófst uppboSið, og þaS einkennilega kemur
fyrir, að félag frá Bandaríkjunum, sem Spanish River
Paper Co. nefnist, býður $1.55 umfram hið uppsetta
verð, sem gjörir $2.35 fyrir hvert “cord” auk leig-
unnar. t Samt fékk Jætta félag ekki viðarréttinn, því
J. D. McArthur bauð $2.00, eða $2.80 fyrir “cordið”.
Lengra þarf ekki aö prenta upp úr Lögbergs-
greininni. — Svo segir blaðið, að með þessu hafi ver-
ið tekið fyrir kverkar á einu þarfasta og bezta fyrir-
tæki hér í fylki, því McArthur geti ekki sett á stofn
papirsverksmiðjuna. Það er þessi athugasemd, sem
eg ekki skil. Það eina, sem auðfélagið frá Bandaríkj-
unum gerði, ef eg skil málið rétt, var þaö, að hækka
boðiö, auka verðið á timburleyfinu, með öðrum orö-
um, auðfélagið varð til ]>ess að stjórnin—þjóöin, fékk
miklu hærri leigu fyrir vöru sína, en ella hefði verið.
Að félagið hefði ekki sett upp pappírsverksmiöj-
una, hefði þaö hlotið viðarleyfið, nær engri átt, eftir
því sem Lögberg sjálft segir, þar sem það varf eitt
aðal skilyrðiö af hendi stjórnarinnar, með háu veðfé
frá félaginu. Að McArthur geti ekki sett upp papp-
írsverksmiðjuna vegna þessa háa leiguverðs, er einnig
fjarstæða. Hann bauS í viðinn með þeim skilyrðum
og verður aö standa við þau. Ef hann bauð í viðinn
án þess að ætla sér að standa við samningana eða vit-
andi það, aö hannj gæti ekki staðið við pá alla, þá er
hann maðtr, sem ekki má treysta. Stjórnin veröur að
ganga eftir því, að hann haldi samningana alla og láta
hann að öðrum kosti tapa -250,000, sem hann setti í
veð.
Sig. Júl. Jóhannesson.
»
Oss þykir fyrir því, að Dr. Sig. Júl. Jóhannesson
skuli ekki hafa getað skilið öll ummæli vor í sam-
bandi við viSarleyfismálið og pappírsverksmiðjuna,
sem verið var að reyna að koma á fót hér í fylkinu,
og viljum vér því gjarnan bæta úr því, ef unt er.
Það sem doktornum virSist óskiljanlegast hjá
oss, er, að hið háa verð ($2.80, sem boðiö var fyrir
“cordið”) hafi orðið til þess, að eyðileggja eöa taka
fyrir kverkarnar á einu þarfasta fyrirtæki hér í fylki.
Þú segir, doktor sæll, að það sé fjarstæSa, að hiö
háa verð geti haft slík áhrif á iðnaðarfyrirtæki
J>etta, og að auðfélag frá Bandaríkjunum hafi orðið
til þess að ríkiS fái miklu hærra verð fyrir viðinn, en
það annars heföi fengið, og þvi sé þessi staðhæfing
vor vitleysa.
Fyrst viljum vér benda þér og öðrum, sem ve-
fengja það sem vér sögðum i þessu sambandi. á það,
að viöarleyfi, sem seld hafa verið í Canada til slikra
fyrirtækja, hafa langflest veriS seld fyrir 8oc—90C
“cordið”, ekkert yfir $1.00 “cordið”, fyr en þetta.
Backus félagið og önnur stór félög, sem leyfin hafa
keypt fyrir J)að verð, eru nú aS vinna úr við þeim
pappír og selja. Á móti þeim félögum verður þetta
nýja félag að keppa, eða hefði orðiS, með þeim
vandkvæöum, að þurfa að borga um $1.10 meira fyrir
hvert einasta “cord’ heldur en keppinautar þess gjöra.
Er liklegt, að það heföi staðist þá samkepni? Værir
þú liklegur, doktor minn, til þess að geta unnið í
kapphlaupi við jafningja þina eða menn, sem þér eru
jafnsnjallir, eða snjallari, ef lóð væri bundið við
annan fótinn á þér, en engar hömlur lagðar á keppi-
nauta þína?
Þetta háa timburverð olli fleiri erfiðleikum en
]>eim, sem nú er nefndur. Það gjörði líka það að
vei'kum, aö auðmenn, eða auðfélög, buöust ekki eða
fást ekki til að leggja fé í fyrirtæki, sem svo er há-
bundið, og framkvæmdir því ómögulegar, nema ef
McArthur gæti Iagt starfrækslu og 'hyggingarféð
fram sjálfur. En því er ekki heldur að fagna.
Tal þitt um aS knýja menn til J>ess að gjöra Jætta
eða hitt í þessu sambandi, hefir ekki við neitt að
styðjast. ÞaS knýr enginn einstaklingur eða stjórn
McArthur, eða neinn annan, til J>ess að gjöra þaö, sem
hann ekki getur, eða sér sér ekki fært að gjöra. Við
uppboðið borgaöi hann $50,000 og hefir svo 90 daga
frá uppboðsdeginum og þangað til að hann þarf að
skrifa undir samninga viS stjórnina. Ef að hann þá
sér sér ekki fært aö ganga að samningum (og það
sér hann sér að líkindum ekki, nema ef hann getur á
einhvern hátt komist að samningum við stjórnina meö
að þurfa ekki að borga meira fyrir viðinn, en keppi-
nautar hans gjöra), þá tapar hann því fé og ríkið fær
aftur rétt yfir skóglendum sínum, en engin pappírs-
mylla verður bygö.
I }>essu sambandi er vert að benda á, að á flestra'
vitorði er, að Badkus og umboösmenn Spanish River
félagsins komu ekki hingað norSur til þess að bjóða í
þetta viðarleyfi og setja hér upp pappírsverksmiðju,
heldur til þess að ryðja úr vegi keppinaut, og þeim
tókst það með þvi aö spenna svo upp verðiö á viðn-
um, að óhugsanlegt væri að starfrækja fyrirtækið.
Þeim geröi auðvitað ekkert, þó þeir fengju boðið, því
fimtíu eða hundrað þúsund dollarar er ekki meira til
þeirra en 5 eSa 10 cent eru) til þín eða mín.
Lotning.
Hugleiðingjar þesisar byrja eg
með ein verisi, eftir eitt af okkar
íslensku skáldum Jónas Hallgríms
son, og lýsir skáldið þar í tiltölu-
lega fáum setningum, mikiilleika,
mætti og valdi Guðs.
Líti eg um loftin blá
skýin, sem sigla fram 1
silfur glitraðan Ihoga
hálf tungls gullnu hornin á
herinn stjarna jþann tindrandi
löga.
Þrungna þrumu heimkynnið,
þar sem að skruggan skæð
skekur dunandi hamar,
rekur fjalli ihögg á hlið,
hittir skóginn og stórviðu lamar.
Þú ert mikill hrópa eg hátt,
himna Guð, eg sé (þinn mátt,
fyrir þinni hægri hönd.
hnígur auðmjúk í duftið mín
önd.
1 anda þessa eina vers sjáum
vér undra-mátt Guðs eilífu stjórn-
ar, og um leið hve 1 ítil og vanmátt-
ug vér mannanna Ibörn erum.
Fyrir Guði verða allir að heygja
kné sín í lotningu fyr eða síðar.
Það að sýna mönnum lotningu,
hefir oft reynst örðugt. Sömuleið-
is virðist fólki veitast örðugt að
sýna Guði lotningu opinberlega,
sem að J>ó allir ættu að gjöra. En
það verðum við þó að játa, að við
gjörum langt of sjaildan, þar eð eg
finn sárt ti/1 þess ,að virðing fyrir
því, sem mér og mörgum ððrurn
er heilagt og kært, er oft stórkost-
lega mislboðið, þá finn eg löngun
hjá mér, að minnast dáliítið. fyrst
á ytri Guífe dýrkun, til dæmis : á
kirkjuna, Guðs húsið. Hér á meðal
Vestur-fslendinga — þar sem
kirkjan er notuð fyrir gkemtisiam-
komur af ýmisu tagi, og oft það á
skemtiskránni, sem alls ekki ættl
að eiga sér stað að flutt væri i
Guðs húsi, og ®em eykur ým'san
háVaða Og ærsl, Isvo isem lófaklapp
stapp með fótunum og sem ótvi-
rætt lýsir því, að fólk ber ekki virð
ingu fyrir Guðs h-úsi, þeim helga
stað, og gefur virðingarskortshug
myndinni fyrir kirkjunni byr und
ir 'foáða vængi, mér dettur í hug
hvort ekki mætti t. d. endurkal’.a
þá sem skemta og þess eru verðir,
með J>ví að fólk rétti upp hægri
hendina í istaðinn fyrir það sem
áður er tekið fram.
Engin taki þó orð mín svo að eg
sé á móti því, að haldnar séu kristi
legar skemtisamkomur í kirkjum,
nei, eg er með því að þær samkom-
ur séu allar með því augnamiði, að
lofa og vegsama þann Guð, som
kirkjan er reiist fyrir og helguð,
og í þeirri von að vér lærðum þar
eitthvað, sem gjðrði oss fullkomn-
ari í góðum hugsunum, og í sam-
bandi við það kemur^mér til hug-
ar eitt vers eftir Björn Halldórs-
son:
í kirkju þína kenn þú mér,
að koma Drottinn, sem mér ber,
svo hvert sinn er eg héðan fer,
eg handgengnari verði þér.
Og þær samkomur, sem göfga
oss að hguSunarhætti í kristilegum
efnum eiga sannariega að vera
haldnar í kirkjum, og þær sam-
komur færa fólki sanna gleði og
lotningu fyrir því, sem háleitt er
og heilagt og í þeim felst sannur
kristindómur og sönn uppbygging,
hverjum iþeim, sem þráir að breyta
vel. Þeir, sem enga lotningu bera
fyrir Guðs húsi, getum vér ekki bú-
ist við, að (beri lotningu fyrir því,
sem þar fram fer, þó í anda krist-
indómsins sé, eittokkar óefað allra
besta andlega skáld Hallgr. Pét-
ursson segir:
“Þá þú gengur í Guðs hús inn,
gæt þess vel sál mín fróma,
hæð þú þar ekki herra (þinn,
með hegðun líkamanls tóma.
Beygðu holdsins og hjartan® kné,
heit hæn þín ástarkveðja sé,
hræsnin mun isiíst þar sóma.”
Óhætt mun okkur, sem nú lif-
um ,að taka Hallgr. Pétursson til
fyrirmyndar í þessu efni, í þeslsu
versi felst sönn kirkjuleg lotning
fyrir þeirn helga stað, kirkjunni og
Iþví sem þar á fram að fara. Vér
verðurn að ibera lotningu
fyrir algóðum Guði, þv!
að hversu mikið álit, sem að menn
hafa á sínum eigin s-tyrkleik kom-
ast þeir ekki eitt fótmál án Guðs
hjátpar. Þó þeir viðurkenni ekki
Guðs tilveru nema í náttúrunnl
sjáanlegu og er margra þeirr3
kjörorð eftir eitt íslenska skáldið
Stgr. Thoústeinsson:
“Trúðu á tvent í heimi
tign, sem æðsta ber,
Guð í alheims geimi,
Guð í sjálfum þér.”
En mér mér finst, að þessi trú-
arjátning sé ekki einhlít, þar eð
oft hefir það sýnt sig, að tiltölulega
lítill partur af Guði eða Guðs anda
hefir ibúið í einstöku mönnum á
liðinni tíð, þrátt fyrir það, að vér
viðurkennum, að Guð sé alt í öllu
og einnig í náttúrunni í kringum
oss.
tEn því er ver að vér meðtökum
ekki Guð í hugskot vor, 'eins og
vera foer. Hinn visisasti vegur, er
að meðtaka Guð eins og foann
foirtilst oss í frelsara vorum Jesú
Kristi og hann kendi osis að tigna
og tilfoiðja. Þeir eru til, og því er
ver, sem stæra sig af því að þeir
sæki ekki kirkju og foafi ekki brúk
fyrir neitt þesis Iháttar, og séu eins
góðir og þeir sem í kirkju ganga.
Þá hina sömu, er svoleiðis tala,
dæmi eg ekki, því það er ekki mifct,
en Guð hjálpi }>eim, því þeir eru
upp á náð Guðs komnir, ekki síður
en þeir, ®em í Guðs bús ganga.
En gæti ná ekki skéð, að við,
sem sækjum kirkju hefðum hein-
líni, eða öbeinlínis, með lotning-
arakorti fyrir kirkjunni og okkar
andlegu málum, gefið þeim tæki-
færi að tala þannig? Vel gæti
þetta verið, öli erum við breysk.
Gefi Guð oss öllum af náð, að
vér Ibreytum þannig að. vér löðum
fólk að kirkju Guðs, en hrindum
Jzví ekki frá henni með daglegri
framkomu vorri við aðra menn ög
lotningar skorti á okkar folessaða
málefni.
Mörgum hefir fundist óviðeig-
andi, að siamskot séu tekin við
guðsþjónustur, og eg verð að játa,
að eg gat ekki lengi vel felt mig
við þau, en þegar vér athugum
allar kringumistæður hér í þessu
landi þesisu viðvíkjandi, þar sem
fjöldi fólks istendur fyrir utan
söfnuði, þá finst ds® að sanngjarnt
sé að gefa Jwí fólki tækifæri að
styrkja söfnuðina með frjálsum
samskotum, því flestir söfnuðirn-
ir eru fátækir, og um leið að
styrkja hið ihelga málefni, sem
verið er að flytja öllu mannkyni
til Iblesisunar, þar eð enginn fé-
lagslskapur getur staðist án fjár-
hagslegs koistnaðar að meira eða
minna leyti, hviort sem er verald-
legur eða andlegur á meðal vor, 0g
undir núverandi kringum|stæðum
virðiist þesisi aðferð hin eina heppí
lega. Ef fleira af okkar fámenna
þjóðarhroti, sem vi'll kallast krist-
ið fólk, (þar á eg ekki við þá, sem
afneita Jesú Kristi, sem isínum
pensónulegum frelsara,), fylktu
6ér undir merki hans og gengju
honum algjörlega á hönd skilyrð-
islauist mundi kærleikur hverfe ti!
annans aukast 0g lotning fyrir þvl
sem háleitt er og heilagt glæðast
á meðal vors fámenna þjóðflokks
í þessu landi, en sundrungarand-
inn í trúmálum hverfa og líða
undir lok meg giínum fyrirrennur-
um, sem um mörg undanfarin ár
Framih. á fols. 8.
SPARAÐ FÉ SAFNAR FÉ
Ef þér Iiafií5 ekkl þeKar Sparlsjóðsreiknlng, þá petlð þér ekkl
breytt hy(?gil<“Bar, en að lcgKja peninjia yðar Inn & eitthvert af vor-
um narstii títibúum. par bíða þeir yðar, þegar rétti tfminn kemur til
að nota þá yður til sem mests hagnaðar.
Unlon Bank of Canada hefir starfað > 58 fir og liefir fi þoim tíma
komið upp 345 útibúum frfi strönd til strandar.
VTér bjóðum yður lipra og ábyggilega afgreiðslu, hvort sem þér
gerið mikil eða lítil viðskifti.
Vér bjúðum yður að heimsiekja vort næsta fitibú, rfiðsmaðurinn
og starfsmcnn lians, munu finna sér IJúft og sltylt að leiðbeina yður.
OTIBO VOR EHC A
Sargent Ave. og Sherbrooke Osborne og Corydon Ave.
Portage Ave. og Arlington T.ogan Ave og Sherbrooke
Portage Ave. og Good St. og 9 önnur útibú f Winnipeg.
AT> ALSKRIPSTOFA:
UNION BANK OF CANADA
M \ IN and WXIjLIAM — — WINNIPEG