Lögberg - 13.08.1925, Blaðsíða 4

Lögberg - 13.08.1925, Blaðsíða 4
Bta. 4 LÖGBERG FIMTUDAGINN, 13. ÁGÚST, 1925. Gefið út hvem Fimtudag af The Col- amhia Press, Ltd., (Cor. Sargent Ave. & Toronto Str., Winnipeg, Man. Talaknart N-6327 ofi N-6328 JÓN J. BILDFELL, Editor Otan&rkríft til btaðsina: TtfE COLU^BIA PRESS, Ltd., Box 3171, Winnlpeg, Maq. (Jtanáakríft ritatjórana: EOjTOR LOCBERC, Box 3171 Winnlpeg, tfan. The “Ijögberg” ig prlnted and published by The Columbia Presa, Llmited, in the Columibia Building, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba. Fimtíu ára landnámshátíð V estur-íslendinga. Eins og lesendum Lögbergs er kunnugt, hefir verið ákveðið af Ný-lslendingum, að minnast fimtíu ára landnáms Islendinga í Vest- ur-Caiiada, á Gimli 22. þ.m., með hátíðarhaldi. sem þar fer fram þann dag. Sökum þess að ritstjóri Lögbergs hefir litið nokkuð öðru vísi á þetta mál, en nefnd sú, er fyrir hátíðarhaldi þe.ssu stendur, er ekki nema sanngjamt, að vér gjörum afstöðu vora ljósa fyrir öílum almenn- ingi, svo hvorki hann né nefndin misskilji hana. Fyrst þegar þessu máli var hreyft, glödd- umst vér innilega, því bæði eiga frumbvggj- arnir íslenzku það margfaldlega skilið, að þeirra sé minst við þessí tímamót, og svo hefir landnám íslendinga í Vesturheimi svo mikið sögulegt -gildi, að það á fyllilega skilið að því sé á lofti haldið. 1 öðru lagi var það, eins og átti að vera, að^ forgöngumenn þessarar minningar værft frá Nýja tslandi — plássi því, er landnám Vest- ur-tslendinga_ hófst á, o_g vér biðum með tals- vert mikilli óþreyju eftir að sjá, hvaða mynd að þessi landnámsminning tæki — hvort að þeir hugsuðu sér að stofna til allsherjar land- náms hátíðar á meðal Vestur-íslendinga, eða að eins á með.al Ný-fslendir.ga sjálfra. Og þeg- ar vér sáum, að meiningin var að efna til al- mennrar vestur-íslenzkrar landnámshátíðar, að ekki var nema liðugur mánuður til stefnu, og að fólk í sveitjim og bæjum Vestur-lslendinga hafði ekki verið kvatt til þátttöku né ráða- gerða, fóram vér þess á leit viA forstöðunefnd- ina, að hátíðinni yrði frestaö þar til næsta suinar, svo hægt yrði að ná samvinnu við helst allar bvgðir íslendinga í Ameríku, og undirbúa hátíð þessa á þann hátt, sem slíkur merkisat- burður krafðist. Sú málaleitan varð árangurslaus. Samt sýndi forstöðun^fndin oss þá velvild, að bjóða oss á fund, sem hún hélt á Gimli 26. júlí s.l., og fylgdum vér þar aftur fram þeirri meiningp vorri, að heppilegast og réttast væri að fresta hátíðarhaldinu þar til næsta sumar, og liakla þá veglegt landnámsminni, sem allir Vestur- tslendingar væru kvaddir til og gætu tekið þátt í. ' ^ Átta af mönnum þeim. sem fyrir hátíðar- haldinu standa, féllust á tillögu vora og greiddu atkvæði' með frestun, en tíu á móti, og samþvkti sá sami nefndarfundur einnig, að hátíð sú, sem áformað var að halda, skvldi Hefnast “Landnámshátíð tslendinga í Vestur- Canada.” Sú afstaða nefndarinnar finst oss naumast réttlætanleg, því þó að sumar af sveitum ts- lendinga í Canada hafi bygst af fólki frá Nýja íslandi, ])á getur þessi hátíð með engu móti kallast landnáinshátíð þess, án þátttöku þess og samþykkis, sem hvorki hefir fengist né heldur verið eftir leitað á þítnn eina hátt, sem samvinnu getur trygt, en það er með samráði og samvinnu, að undantekinni íslenzku bvgð- inni í Winnipeg, sem þó fékk ekki nægilegt svigrúm til sæmilegrar íhugunar á málinu. En hátíð þes»si hin fyrirhugaða getur orðið og_ hlýtur að verða fimtíu ára landnámsafmæli Nýja íslands, og sem slíka ber oss að styrkja hana og efla sem bezt vér getum, svo hún megi verða Ný-íslendingum og þá líka Vestur-fs- lendingum tjl sem mests heiðurs. En almenn vestur-íslenzk landnámshátíð, til minningar um fimtíu ára landnám fslendinga í Ameríku, getur þetta aldrei orðið, né heldur landnáms- hátíð fslendinga í Vestur-Canada. Cr því nú að sú tilraun vor að sameina fimtíu ára landnámsafmæli Nýja íslands og allra íslendinga í Ameríku, hefir mishepnast, - viljum vér á ný leggja það.til þessara mála: Fyrst, að allir þeir, sem kost eiga á, styðji sem þezt að hátíðarhaldi því, sem haldið vérð ur á Gimli 22. þ.m, og sæki það. _ í öðru lagi, að nú þegar sé hafinn undir- búningur undir allsherjar fimtíu ára land- námsminningu íslendinga í Ameríku, sem haldin verði á Gimli næsta sumar, einhvem- tíma á tímabilinu á milli þess, að vorsánin]tu er lokið og að sláttur byrjar. Til þess hátíðar- halds viljum vér að aílár íslenzkar bygðir í Canada og Banjlaríkjunum séu kvaddar þegar í byrjun, svo þær allar geti tekið.þátt í fvrir- komulagi og tilhögun hátíðarinnar. Oss er Ijóst, að slfkt hátíðarhald þarf mik- inn undirbúning til þess að það g«ti orðið við- unanlegt og til þess þarf aílmikið fé, en hvor- ugt það er ókleift, ef viljinn er góðnr og sam- tökin eins og þau þyrftu að vera í þessu máli og eiga að vera, þegar um eins þýðingarmikið atriði og þetta er að ræða. Það þyrfti að sýna frumbýlingserfiðleikana eins og þeir vom, stigbreytingaraar frá þeim og til bættra lífs kjara fólksins í bygðum íslendinga í þessari heimsálfu á hinum ým.su 'starfssviðum þeirra fram á þennan dag. — Það þarf að gjöra slíka hátíð eitthvað fneira en vanalegt “picnic”. — Það þarf að verða ^ftirminnilegur viðburður í sögu Vestur-lslendinga. -------o------- “Landinn af Vesturvegi.’ Kvæði Einars Benediktssonar í síðasta “Lögbergi” megum við Vestmenn ekki láta þjóta sem vind um eyru. Ber margt til þess. Ekki sízt þaö, að kvæðið er nýnæmi. Hér kemur undur sjaldan hnífur í feitt. Við erum uppþemb'dir af kvæðagutli. Sumum þykir gutlið gott. Til eru þó þeir, sem svo hafa mentaðan . bókmenta-smekk, að þeim býður við grautargutli því, sem allajafna er borið á borö bókmentanna hér. Þeir menn fagna eins og hlaupmóð hind, þá hún finnur vatnslind, þegar þeim berst kvæði, sem er skáldskap- ur. En það er með þau kvæði eins og hlaupárin: Það er langt á milli þeirra. Kvæði Einars Benediktssonar, “Landinn af Vest- urvegi”, er snildarverk. Það ber sum þaú merki, sem auðkent hafa stórskáld veraldarinnar. Það minnir mann á Robert Browning. Línur þessar eru ritaðar aðallega til þess, að vekja athygli manna á kvæðinu og vita hvort menn ekki vildu vinna það til að taka blaðið, sem það birtist í, aftur í hönd og lesa kvæðið með athygli mörgum sinn- um. Það þarf að lesa það oft og meö nákvæmri at- hygli, svo maður hafi fult gagn af því. Því miður nenria þvi alt of fáir, að leggja það erfiði á sig. ^En þafi borgar sig áreiðanlega. Andlega auðugri verður maður fyrir það, að eignast heildarmynd þá, sem um- gjörð kvæðisins geymir. Það er með ljóðmynd þessa eins og sumar listmyndir Emile’s Walters, að það verður að horfa lengi á myndina, þar til hún verður skýr. t Líkingarmálið er svo auðugt, að ein hending verð- ur stundum atugulum lesara heil veröld undursamlegra mynda. Við lesturinn grunar andann miklu meira. en augað sér. Þessu til staðfestingar mætti tilfæra af handahófi þessar setningar úr kvæðinu: “F.itt eldblik í vestri af himninum hneig hægt—eins og sverð úr óvigum mundum.” “í heiði brá niðmáninn háreiddri sigö,”__ “Kveldið lét síga hjálminn að hálfu.” ' kí dauða, Hjá einstöku áfangastað á öræfum tímans Vor sál stendur við,” " f “Þar frelsandi sléttan, fangmjúk og' sterk, fóstrar hvert barn hins sækjandi vilja”, “Vestmörk, í armlögum heimsviðra hylja- háskóli lífs fyrir manntápsins vor.” “Land vorrar skyldu, vor fóstrandi fold, skal flétta mannlegu stríði sinn krans.” “Að deyja í hlýðni, að lögum lands,' er lífsins króna og eilífi heiður.” Landinn af Vesturvegi er islenzkur hermaðrir frá Ameríku. Hann hefir gengið fús í ‘þjónustu síns fósturlands i stríðinu mikla, “þó helvíti setti sín hirð- lög á jörð”, og “vígblikur munduðu odda og egg í uppreisn, i hersókn, mót guðsríki sjálfu.” Hann et* kominn austur um haf þar “húmblæjan ófst yfir Fraþka fold”, og “svæðið var eldherjuð blóðstokkin bvgð, brunarúst ein i vopnþreyttri álfu.” Heimili á hann nú ekki annað en skotgröfina: “Hans jarðbúð var þrautsctin gömul gröf, með gangvegu — eins og tennur á sög.” Austur um haf haföi “Landinn” komið óbreytt- ur liðsknapi, en var nú orðinn velkunnnr sveitarfor- ingi. Óvinirnir gera áhlaup. “—--------------undir miðjan dag ‘magnaðis\ eiturþokunnar ský. Og návigin hófust, með högg og lag. Eitt hróp og eitt orð. þá var ruðst yfir bakkann.” Landinn varðist af mikilli hreysti, óð í, þröngina,' unz “lauk hans degi i leiftrum og gný” og hann hneig ban- vænn í valinn. Þá kemur hin dásamlgga, lýsing á sálarlífi her- mannsins augnablikin hjnstu. ,Upp úr djúpi sálarinn- ar koma myndir. Sú er fyrst, þá hann. barn aö aldri, reið yfir vað heima á ættiörð sinni og fljótið rann yfir hnakkinn. Klukknahringing hljómaði frá kirkju- staðnum og fyrir augu hans bera foreldri hans bepði. ■ Önnur myndin er frá þeirri tíð, er hann, frónskur. tvítugur ferðasveinn, stóö/einn i múga, er hlóÖst á innsæva skipi. Hann var á leið til bústáðarins nýja á Vesturvegi. Farbréfið, sem hann hafði keypt fyrir grip, var aleiga hans, og “framtíðin bjó i hans hönd- um tveimur,” og “Þar nam hann fyrst eins og þyt og svip því, sem 1 fjalldalnum kallaðist heimur.” Þá kerpur myndin af þvi, þá herboðið fór um ^ bygð og bæ, og “Alþjóðamenn sóttu túnsins^torg og tiðinda fréttu handan úr álfu.” Hugur og hjarta var þá gefið fósturlandinu, og hann sem aðrir hélt af -stað i ófriðinn, þar sem þjóðheiftin sigaði blóðvargi yfir heiminn og “dagfælna bergtröll- ið sat yfir líki”. Og nú er-»stund hans komin., “Dauðakyrð var. En stjörnur að stjórn, Stundvist hann reiddi hið síðasta gjald. Nú skildi’ hann — lífið, sem lætst í fórn launast á himni sins éigin siðar. Erestandi sjónanna sól leið til viðar; en sálin leit út gegn um skarað tjald. Hann fann hjá sér annarar veraldar vald og vék inn á lönd hins eilífa friðar.” Þannig lýkur sögu Landans af Vestrinu. Hann á sér ekkert sérstakt nafn. “Einherjans nafn felur dauðans grima.” Nafn hsris bera þeir allir jafnt, sem fój-nuðu lífi sinu fyrir fósturjörð sina i V.estur- heimi. Og ályktunarorð skáldsins eru ,þessi: “Þá réðist heimsins harðasta glíma hallaðist landinn á rétta sveij! ’ Mesta ljóðskáld íslendinga, sem nú er uppi.'he^ir með kvæði, þessu reist islenzkum hermönnum það minnismerki, sem þýlyndið,og þýzksinnið fá aldrei brotið. Grímur. ---------o---------- Eigum við að lifa eða deyja? Hinn nafnkunni líffræðin^ur í Bandarikj- unum, Joseph Collins, sat nýlega í skrifstofu sinni og var að bú^ sig undir ferð til Suður- Frakklands og Tyrol, þar sem hann hafði ákveð- ið að eyða sumarfríi sínu, þegar blaðamaður að nafni J. Aldin Brett, beimsótti hann til þess að hafa tal af honum. Dr. Collins tók blaða- manninum vel og umtalsefni hans var sjalfs- morð í Bandaríkjunum. Áður en vér tilfærum orð Dr. Collins í því sambandi, ge'íum vér ekki gengið fram hjá, að taka upp eftir þennan blaðamann stutta lýsing á skrifstofu doktorsins og honum sjálfum, eins og hann kom blaðamanninum fyrir sjónir: “Dr. Collins er mjög viðmótsþýður mað- ur og liógvær í allri framgöngu, sem er ef til vill undirstaðan að því, hve djarfmæltúr hann er. Hann tók á móti mér í skrifstofu sinni. Borð var þar á miðju gólfi, hlaðið vísindaleg- um og alþýðlegum tímaritum, sem prentuð voru á mörgum tungumálum—öll þekking’ veraldar- innar, sem eftir alt er nú ekki eins mikil og margur heldur, lá þarna á borðinu fyrir fram- an þennan mann, og hann þurfti ekki annað en rcúta út hendinA til þess að veita sér hana. Hann var fús á að tala um málefni það við mig, sein hann hefir lengi rannsakað og margra ára at- huganir hafa gjört skýrt í huga hans.” . Eftir nokkrar athuganir, sem doktorinn gjörðií sambandi við þetta ægilega spursmál, er til umtals var á milli þessara tveggja manna, fórust honum orð á þessa leið: “ Svo eg víki aftur að fyrstu atriðunum í þessu alvarlega viðfang^efni, sjálfsmo^-ðstil- hneigingu manna, þá látum okkur athuga Gyðinga. Tala Gyðinga, sem nú eru uppi í heiminum, er 25 miljónir. Meira en fjórði part- ur þeirra er í Bandaríkjunutn, þar sem að efna- leg. vellíðan þeirra hefir verið næstum því yf- imáttúrleg. __ Þegar þeir kasta frá sér hinum sögulega á- trúnaði þjóðar sinnar og viðkvæmni þeirra og tilfinning finnur ekki uppfjlling vona sinna í tímanulegri velgengni, þá taka þeir tíðum líf sitt. En það er óhætt að segja, að í þessu efni séu Gyðingar undantekning frá öðmm þjóð- um, því níu tíundu af Gyðingum, sem sjálfs- morð fremja, eru vitskertir. f öðru lagi, þá hefir efnaleg afkoma Banda- ríkja þjóðarinnar verið óvanalega hraðskreið á síðastliðnum tuttugu ámní. Menn hafa rak- að sáman stórfé á mjög stuttum tíma* og þegar menn þeir, sem það hafa gjört, finna að auður- inn veitir þeim enga ánægju, þá verður þeim lífið meiningarlaust og einskis vert. Einnig hefir skyndilegur . f jármissir, eða fjártap, hin sömu áhrif á ýmsa menn, þegar það hendir þá á efri áram, eins og Brandegee, þingmann efri málstofunnar. Hið andlega líf þeirra. slitnar og eyðjlegst ásamt viðteknum vana, svo þeim finst lífsstarf sitt að engu orðið, tækifærin þrotin og lífið autt, kalt, og einskis virði, og því sé ekki um annað að gjöra, en að enda það. EJcki rök, heldur trú. Þriðji aðalþátturinn, frá mínu sjónarmiði, og sá þýðingarmesti, hefir verið og er eyði- lagður trúarstyrkur. Það er til dæmis ómótmælanlegur sannleik- ur, að á meðal einlægra trúmanna, er sjálfs- morð naumast þekt, og það er sökum þess, að þeir hafa í trú sinni bjargið aldanna til þess að standa á. Eg er óhræddur að staðhæfa, að^ nálega hver einasti orþódox-trúarmaður, sem sjálfs- morð fremur, er viti sínu fjær. Trúarbrögðin eru andlegs og siðferðilegs eðlis, en ekki efna- legs—eitthvað, ,sem hin svokallaða rökfærsla mannanna á lítið, skylt við. Grundvöllur þeirra er trú. . _ <Bá maður, sem heldur því fram, að ttrúar- brögðin séu fremur afkvæmi rökfræðinnar en tilfinninganna og andans, fer vísvitandi með fláræði. Eitt af því, sein réttlætir stefnu funda- mentalistanna, er sá sannleikut*, að hin svo- kallaða hærri kritík (nýja guðfræði) hefir rænt fjöldann trúarstyrkleik sínum. . Það, að gmndvöllur kristnu trúarbragðanna er trú, hefir ekki verið mótmæli a móti þeim í huga okkar mestu manna. Eg ímynda mér, að aletrei á meðal vor hafi verið voldugri andþ en andi Louis Pasteurs, er sá í anda og vann að út- rýming sjúkdóma lír heiminum. Samt lítils- virti hann ekki, með öllu sínu mikla andans afli, jafnvægi hugans og óskeikulu dómgreind, sál- arfrið þann, sem trúarbrögðin veita. t gegn'um líf sitt alt sótti Pasteur helgar tíðir, var siðum kirkjunnar trúr, neytti sakra- mentisins og lifði da^jlega í bænasambandi við drottin sinn og herra. Trúarbragðaránið hefir enn þá skaðlegri áhrif og eyðileggjandi eftirköst á hið viðkvæma sálarlíf kvenfólksins, en karlmannanna, og á áreiðanlega sinn þátt og hann stóran í sjálfs- morðum kvenna, sem í síðustu tíð hafa farið stórkostlega í vöxt. Leyfið mér í þessu sambandi að minna á konu eina, sem jiýlega*framdi sjálfsmorð í Par- í.sarborgi Kona sú pantaði sína eigin líkkistu, sagði nákvæmlega fyrír um það, hvemig að hún skyhli vera búin og ráðstafaði hveraig að út- för sinni skyldi hagað í smáu sem stóru, og fyrirfór sér svo. Þetta tiltæki konunnar er sálarfræðingum engin ráðgáta. Þetta var k;ona, sem hafði tæmt nautnabikar lífsins og nevtt allra ráða til þess að vekja á sér almenna eftirtekt árangurslaust. Þessi þrá hennar fór vaxandi, eftir því sem fullnaðartakmarkið lét lengur híða eftir sér, þar til áð hún í vonbrigðum sínum og öngþveiti tók eina óbrigðula ráðið, sem til var, til þess að vekja á sér'eftirtekt þá, sem hún þráði. En þú munt svara, að hún þafi verið dauð áður en að hún gat notið ánægjunnar. En sú athugasemd hefir ekki mikil áhrif á málið. Hún naut sömiT ánægjunnar af þessum ásetningi, sem um er að ræða. og mannvinurinn, sem gef- ur miljón dollara til líknarstofnana. Sjálfsmorð á meðal harna sjúkdómur. “Þegar um börn er að ræða, fæ eg ekki skilið ástæðu þeirra fyrir sjálfsmorði,” mælti Mr. Brett. “Það er af því, að þér erað ekki sálarfræð- ingur,” svaraði Dr. Collins. “Við skiljum það tiltæki þeirra og ástæðuna fyrir því. Sjálfs- ^ morð á meðal bama stafar af því, að þau eru líkamlega og andlega sjúk, og nefnum við þann sjúkdóm “andlegt ósamræmi.” Þegar slíkt kemur fyrir, þá finst baminu, að það fái ^kki notið sín — sé ekki eins og það ætti að vera. Eftir því sem sá sjúkdómur þroskast hjá barn- inu, veldur hann tilfinningu hjá því svipaðri þeirri, er þér munduð hafa, ef þér værað vilt- ir í myrkum skógi. Baraið finnur til þess, að það getur ekki notið lífsins eins og það þráir að gjöra og finst því, að það sé einmana Og yfirgefið og hryggist ýt af þeirri meðvitund, og þegar veikin er búin að ná^verulegu haldi á ÞEIR SEM ÞURFA LUMBER KAUPI HANN AF The Empire Sash& Door Co. Limitecl Office: 6th Floor Bank of Hamilton Chambcrs Yard: HENRY AVE. EAST, - - WINNIPEG, MAN. VERÐ og GŒDI ' ALVEG FYRIRTAK því, sér það engan annan veg fyrir sér, en veg dauðans. Undántekning frá þeirri reglu eru þau böm, sem hafa það á tilfiningunni, að þau hafi orðið fyrir einhverju tilfinnanlegu ranglæti frá hendi foreldra sinna eða vandamanna, og taka líf sitt til þess að hefna sín á þeim, af því að þeim finst að það muni vera áhrifamest og valda mestum sársauka. Fyrir tíu áram voru sjálfsmorðin hér í landi framin aðallega af þeim, sem fatlaðir voru á einhvem hátt, fátækir og þjáðir andlega eða líkamlega. Nú er þetta breytt. Þau er nú aðallega að finna á meðal auðuga og upplýsta fólksins. Fjöldi þeirra, er þann kost velja, era menn, sem grætt liafa stórfé, — verzlunarmenn, sem hepnast hafa fýrirtæki sín. Hraðinn er svo mikill, að það virðist sem vér fáum ekki stað- ist hið minsta óhapp. Ilvað vinnum vér, með því að varpa í burtu trúarbrögðum okkar? Hvað getum við tekið í staðinn? Hvað getum við reitt okkur á, á tímum erfiðleikanna? Varpaðu ekki .burtu frá þér lífhringmim, áður en þú kastar þér í háfið dimt og æðandi!” í slendin gadagurinn að Hnausum. MikiS fjölmenni þar viðstatt. Þó naumast eins margt og í fyrra. VeSriö hiS álíjósanlegasta. Nokk- uS heitt, en hressandi gola af vatn- inu. Vegir í bezta lagi. Mesti fjöldi bíla á ferSinni. Margir bíla' eigendur fóru tvær ferSir, bæSi aS moVgni og kvöldi, sumir þrjár. Þó y mun fólk sumt, er langt átti aS sækja, ekki hafa getaS sókt mótiS. sökum skorts á greiSum ferSatækj- um. MeS hestum fyrir kerru þyk- ir nú ekki lengur keyrandi. Éinu sinni þótti alt gott, jafnvel þaS, aS keyra á uxum. Þetta alt orSS breytt. Bílarnir það eina nú, sem nægilega er hraSfara — þaS er aS segja, þangaS til flugvélarnar verSa almennar. ÞaS má líka segja flestum bílaeigendum til hróss, sem aS Ilnausum voru á íslend-1 ingadaginn Y3- ág.j, aS þeir spör- uðu ekki ferSatæki sín og keyrSu frítt alla þá, sem til varS náS og •anagaSi um keyrslu. Forseti dagsins var Ingimar Ingjaldsson frá Árborg. Fyrir minni íslands mæltí Kristján læknir Austmann frá Winnitpeg^ fyrir minni Canada /\gnar Magn- ússon, og fyrir minni Nýj» Is- lands Jóhannes læknir 'Pálsson frá Elfros, Sask. KvæSi höfSu ort ■ þeir Guttormur J. Guttormsson skáldiS' frá Riverton, Jónas Stef- ánsson frá Kaldbak (’nit í Mikley) og G. O. Einarsson frá Árborg. Söngflokkur stór og ágæt^r, und- ir stjórn Brynjólfs Þorlákssonar, söng margrödduS úrvalslög islenzk um daginn. Var þaö hin bezta skemtun. í sambandi viS söng þann hinn ágæta á íslendingadaginn. dettur mér í hug starf þaS hið merkilega^ sem Brynjólfur Þorláksson -org- anisti hefir haft meS höndum hér í ýmsum bygSum Nýja Islands und- anfarin ár. AS kenna fulltíSa fólki, þroSkuöu aS viti og árum, fólki, sem er hneigt fyrir söng og hefir góSa söngrödd og nokkuS æfSa, og aS kenna því svo, aS söngurinn megi heita um þaS í bezta lagi, er, ef, ef til vill, ekki álitiS sérlegt afreksverk. Þó mun jafnvel þaö takast misjafnlega. Hitt er auSvitaS rrtprkilegra, ung- linga og barna söngflokka starfiS, sem Brynjólfur hefir stýrt, jafn- framt hinu starfinu. Svo enskir . erum vér nú aS verSa í bygðum vorum hér vestra, og það jafnvel svo í Nýja íslandi, aS börn is- Jenzk og unglingar tala lang- oftast sín á milli á enska tungu. Getur þaS þá næyi talist meS fyrirbrigSum, aS heyra allstóra söngflokka af börnum, og í öSrum flokkum hálfvaxna unglinga, syngja úrvals vísnalög íslenzk, og syngja þau svo vel, aS unun er á aS hlýða. En þaS er einmitt þaö, sem hér hefir veriS aS gerast und- anfarin ár. Ef litiS væri á þá starfsemi Brynjólfs sem þjóSrækn- isstarf, þá getur maSur hreint og beint kallaS þaö merkilegt. Því ■það er vel kunnugt, að tungumál geymist á engan hátt lifandi betur en í söng og ljóði. Mundi þaS þá reynast seigasta líftaugin í við- haldi íslen^krar tungu hér vestra, ef slík starfsemi sem þessi kæmist á í öllum bygSum vorúm. AuS- vitaS gæti þá Brynjólfur ekki einn sint öllu því starfi, þó aö harin sé röskur, þaulæfSur og góSur söng- stjóri. En þá gætu einhverjir aSr- ir ágætir menn í þessari grein tekið upp starfiS einnig. Þeir éru kannske ekki margir tií' Um þaS er mér ekki kunnugt! Til Jóns FriSfinnssonar tónskálds þekki eg nokkuS. Hygg aS hann væri a- gætur maður aS hafa svona starí meS höndum. Væru þeir þá tveir, á ferSinni um .íslenzkar bygSir, Jón og Brynjólfur, annar ef til vijl sunnan merkjalínunnar, en hinn norðan, til þess aS -æfa ís- lenzka söngflokka, fullorSið fólk. unglinga og ibarnasöbg'flokka, þá held eg þjóSræknismál Vestur-ís- lendinga fyrst væri aS komast í sæmilegt horf. Yröi þess þá eins að gæta, sem likleg* reyndist létt, aS ekki kæmi upp “stórbændaríg- ur” milli leiStoganna. Þeir yrSu ekki keppinautar, heldur sam- ýerkamenn. ÞaS mundu þeir báS- ir fullvel skilja. Hverjir sköruSu fram úr í í- þróttum hér á íslendingadagjinn, er mér ekki nema aS nokkru leyti kunnugt. í stökki ýmiskonar skör- uSu fram úr þeir Lárus Pálsson á Kjama, Arelíus Sigvaldason á Framnesi í Geysisbygð-og GarSar Gíslason frá Winnipeg. Hinn síS- asttaldi mun og hafa veriS frækn- astur hlaupari. í kappsundi varð fyrstijr Stefán Ólafssón frá^Riv- erton. Vann hann einnig fyrstu verSlaun í þeirri þraut i fyrra. Er hariri talinn meS fræknustu sundmönnum. Næstir Stefáni á sundi urSu tveir utiglingsmenn, báSir frá Riverton, Franklin sonur Kristjáns járnsmiðs Ólafsonar og Oísli sonur Halla bónda Björns- Sonar. Glimuna vann GuSlaugur Jacobsson á BjarnastöSum i Geys- isbygS. Knattleik unnu og Geys- isbygSarmenn. Rivertonbúar þeim næstir. Aflraun á kaSli fór fram milli giftra og ógiftra og unnu þeir síSartöldu, ef til vill vegna þess, að sum mestu heljarmennin meðal bændanna hafa veriS heima aö hey- vinnu og ekki gefiS sér tíma til aS sækja mótiS. Um þetta vildi eg þó sízt fullyrSa. Enginn hörg- ull hér á berserkjum og jötnum, hvort sem er um aS ræða feifta menn eSa ógifta. Mundi sumum sýnast, þegar verulegt kapp er orðið hér á kaSlatogi og smalaS hefir veriS þeim sterkustu og mestu bergrfsum á báSa endana, sem jötnar þessir vaSi jörðina upp aS knjám, líkt og sagt er um ris- ana í fornöld. Er þá betra að spottinn; sem um er togaS, sé ekki fúinn. Er þess og vandlega gætt. Nýr afargildur kaö,all, nógu sterk- ur til aS halda meðal. hafskipi í nokksu róti, er þaS, sem lagt er upp meS. Minna er naumast tal- iS aS muni duga. —Préttar. Lögb. Sögulegur sorgar- atburður. Lengst út með norðurströnd Hud- eons flóans, eða gagnvart (Jhest- erfield voginum, Itggur Marmara_ eyjan all-langt undan landi. Ey- land þetta er fáskrýtt mjög veð- uribarið og brimsorfið. Fyrir tvö hundruð og sex árum, gerðist 4 þessum einmanalega stað sorgar- aflburður, er seint mun fyrnast yfir í sögu Hudsonsflóa félagsins. Um þær mundir, er atburður sá gerðist, er hér um ræðir, var Hud- sons flóa félagið um fimtíu ára gamalt. Rak það í stórum stíl við- skifti við Indíána og hafði komið sér upp mörgum selstöðvum og virkjum. Voru sendimenn þess á sífeldum rannsóknarferðum um riorðvestur svæðin, jafnt á sjó isem landi. Það voru slíkar rann- sóknir, er til þess leiddu, að erind- rekar félagsins lentu við Marmara ey.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.