Lögberg - 08.04.1926, Page 5

LÖGBERG FIMTUDAGINN,
8. APRÍL 1926.
BIs. 5.
Dodds nýrnapillur eru foesta
nýrnameðalið. Lækna og gigt foak-
verk, ihjartabilun, þvagteppu og
önnur veikindi, sem stafa frá nýr-
unum. — Dodd’s Kidney Pills
kosta 50c askjan eða sex öskjur
fyrir $2.50, og fást hjá öllu*m lyf-
•ölum eða frá The Dodd's Medi-
cine Company, Toronto, Canada.
stund á málaralist. — Blöð þar
vestra hafa flutt myndir af honum
nokkrum sinnum (nú síðast jóla-1
blað Boston Globe) og fara lof-
samlegum orðum um listgáfu hans.
Kristján er fríður maður sýnum
og góður drengur. Hann hafði þeg-
ar á barnsaldri gaman af að draga
blýantsmyndir og hefir stundað
námið af kappi síðan hann kom
vestur.
Vísir.
íSéra iHalldór B)jarnarson í
Prest'hólum hefir fengið lausn frá
embætti.
Samkvæmt skeyti frá ísafirði til
Fréttastpfunnar, voru þessir skip-
verjar:
1. Magnús Friðriksson, skipstjóri^
frá ísafirði; kvæntur og lætur eft-
ir sig konu og 5 börn.
2. Guðmundur Jóhannsson, stýri-
maður, Súgandafirði, ókvæntur.
3. Valdemar Ásgeirsson, vélstjóri
Isafirði, kvæntur. Lætur eftir sig
konu og eitt barn.
4. Gísli Þórðarson, ísafirði, kvænt
ur. Lætur eftir sig konu og 4 börn.
5. Sigurður Bjarnason, ísafirði,
kvæntur. Lætur eftir sig konu og
3 börn.
6. iBjarni Thorarensén, fsáfirði,
ókvæntur.
7. Kristján Ásgeirsson, IBolungar-
vík, kvæntur. Lætur eftir sig konu
og 2 börn.
8. iSteindór, bróðir Kristjáns frá
Svarthamri í Álftaf., ókvæntur.
9. Þorsteinn Þorkelsson, Bolung-
arvík, ókvæntur.
10. iMagnús Jónsson, Súðavík, ó-
kvæntur.
11. Ólafur Valgeirsson úr Árnes-
hreppi í Strandas., ókvæntur.
12. Magnús Magnússon, úr Árnes.
hreppi í Strandas., ókvæntur.
Vísir 12. marz.
Efnilegur listamaður
Kristján Magnússon heitir ung-
ur maður, ættaður frá ísafirði,
sonur Magnúsar heitins (Örnólfs-
sonar, skipstjóra. Hlann fór til
Vesturheims fyrir fáum árum, og
hefir verið í Boston og lagt þar
Frumvarp um járnbrautarmálið,
þess efnis, að heimila landstjórn-
inni að leggja járnbraut austur að
ölfusá, var útbýtt á Alþingi í gær.
Flutningsmenn eru Jörundur
iBrynjólfsson og M. Jónsson. Verð-
ur nánar sagt frá þessu frumvarpi
í blaðinu á morgun.
Viðtal við Guðrúnu Indriðadótt-
ur fljrtur “Berl. Tid.” fyrir stuttu,
að því er segir í fregn frá sendi-
herra Dana hér. Skýrir Guðrún
þar frá leikstarfi íslendinga og
leiklist. — lEitt Kaupmannahafn-
arleikhúsið hefir boðað til sýninga
á “Fjalla-iEyvindi” Jóhanns Sig-
urjónssonar, og lætur OBerl. Tid.
svo um mælt, að gaman væri að
sjá hina kunnu íslensku leikkonu
j því leikriti.
Mbl. 17. marz.
Spurningin, sem enginn
gat leyst úr.
(Lauslega þýtt).
í samkvæmi einu kom einn gest-
anna fram með þá spurningu:
Hvað myndu menn gera, ef þeir
vissu, að þeir ættu aðeins einn
mánuð eftir ólifað.
Spurningunni svöruðu flestir að
óathuguðu máli, að þeir mundu
láta sér hvergi bregða og lifa lífi
sínu eins og þeir væru vanir. En
þegar menn fóru að hugsa sig nán-
ar um, komust þeir fljótt að raun
um, að svona myndu þeir ekki taka
þessu. Enginn mundi geta komist
hjá því undir þessum kringum-
stæðum, að breyta fullkomlega um
líferni og hugarfar.
Sumir ætluðu að skemta sér.
Þeir, sem lifað höfðu lífi sínu í
sífeldu striti og erfiði, þóttust
mundu hugsa sér gott til gjóðar-
innar og lyfta sér ærlega upp.
Bergþóra undir banafeldi.
(Flutt á Rangæingamótinu.)
Eg unað mér) hefi við arinn þinn,
þú, ástvinur minn hinn bezti.
Nú legst eg við hlið þína’ í síðasta sinn,
og síðasta blundinn festi.
Vorn heimilisarinn nú ætla þý
að öskuhrúgu að gera.
Þó standi hann björtu báli í,
er betra hvergi að vera.
Minn hjartans vinur, þótt hjúpist brá,
við hlið þína’ eg engu kvíði,
og gott er að hverfa heimi frá
og hugarangri og stríði! i
Gefin þér var í æsku eg,
þú aldrei mig vissir trauða,
er fylgdi eg þér yfir farinn veg;
nú fylgi eg þér í dauða.
Þú áttir mitt heita hjartablóð,
og hjá þér var ljúft að þreyja.
Við þeirra minninga glöðu glóð
er gott að sofna — og deyja.
Mér heilsa englar á hlýrri strönd;
nú heyri eg vængjasláttinn,
og sál minni opnast sólskinslönd
við síðasta andardráttinn!
Gg horfin er reykjarsvælan svört.
Nú salina guðir tjalda.
Og klæði ’okkar eru svo björt, svo björt,
sem brúðkaup við séum að halda.
Og alt er svo breytt, sem áður var.
Hvort eru nú komin jólin?
Kystu mig, vinur! Hver kemur þar?
Er Kristur það — eða sólin?
Þá varstu, Bergþóra, bezt og mest,
er bóndapum fylgdirðu’ í eldinn.
Og yfir margan þú breiddir brest,
er b^eiddirðu yfir þig feldinn!
Á örlagastund hélt ástin þín
og andlegur þróttur velli.
Þinn banafeldur var brúðarlín
og bjartari hverju pelli! .
—Vísir.
Grétar Fells.
En þá er eftir að vita, hvernig
menn helst vildu skemta sér; —
hvað þeir hefðu mesta ánægju af
Fæstir gátu gert sig ánægða með
að hugsa sér að eyða tímanum í
það, að eta og drekka dýrindis
mat — hangikjöt og brennivín, eða
hvað sem hverjum féll best í geð.
Þó margir hafi gaman af að dansa
við og við og taka slag í Bridge
eða einhverju öðru, gátu slíkar
skemtanir ekki verið fullnægjandi
undir þessum kringumstæðum.
Þá var ein skemtun: lestur
góðra bóka. En það kæmi heldur
ekki til greina hér. Góðar bækur
lesa menn til þess að læra af þeim
fyrir lífið og framtíðina. Þess ger-
ist engin þörf, ef aðeins væri einn
mánaðartími eftir af æfinni. —
Ennþá vitlausara væri að lesa lé-
legar bækur, því þær eru aðeins
lesnar til dægrastyttingar.
Ætti maður þá að fara í ferða-
lög? Allmargir af þeim, sem við-
staddir voru, höfðu ferðast heil-
mikið. En fæstir vildu ferðast sér
til skemtunar, til þess að taka eft-
ir náttúrufegurð og fjölbreytni
lands- og lifnaðarhátta. Þó menn
hefðu farið um margar merkustu
stórborgir heimsins, þá höfðu þeir
ekki mikið séð af því, sem þar er
fegurst og best. Þeir þektu gisti-
hús, umferðina á götunum, mat-
sölustaðina, ytra borð borgarlífs-
ins. En fæstir höfðu séð listasöfn-
in, listaverkín dýrustu og bestu,
sem geymd eru almenningi til sýn-
is. Fæstir höfðu gefið sér tíma til
þess.
En í þessum síðasta mánuði æf-
innar myndi varla tími til þess
heldur. Menn myndu deita að ein-
hverju, sem þeim væri enn meiri
ánægja að. En hvar er þess að
leita?
Einn stakk upp á því, að fara i
ferðalag til Miðjarðarhafsland-
anna. Öðrum kann að finnast ó-
missahdi að fara t d. upp á Heklu
eða norður í Mývatnssveit. En
hvað yrði úr frámkvæmdum í
þessu efni þennan síðasta mánuð?
Hluturinn er, að þegar menn
vita. að þeir eiga örskamt eftir ó-
lifað ,þá breytast um leið allar
óskir manna og öll verðgildi í gleði
og sorg. Menn leita ánægju og
nautna á margan hátt, en óskir
'hinna nautnagjörhu eru svo jarð-
þundnar, að þeim ógnar svo mjög
viðskilnaðurinn, að öll gleði og á
nægja væri útilokuð.
— Sumir samkvæmisgestanna
reyndu að leysa þessa vandaspurn
ingu með háði. Einn, sem var maga
veikur, og eigi hafði í mörg ár get-
að borðað nema einstaka mat, ætl-
aði að nota tímann eins vel og
hann gæti, til þess að borða alt,
sem hann langaði í. Annar ætlaði
að reykja alla þá Havanavindla,
sem hann kæmist yfir.
En enginn einasti gat leyst úr
þessu vandamáli svo nokkurt lag
væri á.
Það kom upp úr kafinu, að blað
eitt vestur í Ameríku hafði fyrst
komið fram með spurningu þessa.
Hafði blaðið beint þessari spurn-
ingu til fjölda nafnkendra manna.
En svör þeirra reyndust fánýt.
iFlestir svöruðu með alvöruleysi.
Fá svörin tóku öðrum fram. —
Douglas Fairbank sagðist ætla að
sofa sem mest þenna mánuð, til
þess að venja sig á að liggja kyr.
Rithöfundur einn var svo hrein-
skilinn að segja, að honum mundi
verða svo mikið um það, ef hann
vissi að hann ætti aðeins einn
mánuð eftir ólifað, að hann myndi
ekkert geta tekið sér fyrir hendur
af skynsamlegu viti.
Margir kunna að teljaspurningu
þessa óviðeigandi. Hún er eigi til
þess að hafa í skympingi. En því
verður eigi neitað, að það væri oft
eigi nema holt að hugleiða slík við
fangsefni, sem þetta með sjálfum
sér, setja sig í þau spor, þegar
verðgildi allra óska og eftirsókna
umsnerist og breyttist fyrir aug-
liti manna.
Margir kæmu þannig auga á, að
ýmislegt, sem þeim þykir girnilegt
og eftirsóknarvert, verður fánýtt
þegar á reynir.
Lb. Mbl.
kröfu borgaða; þá álft eg að nafn
varnarsjóðsins sé ekki lengur til,
og þá renni að sjálfsögðu afgang-
urinn inn í þjóðræknissjóðinn,
eins og önnur ákveðin tillög fé-
lagsmanna, sem allir gefendur
munu með góðum vilja sam-
þykkj a. '
Það væri æskilegt, að Ingólfs-
málið yrði ekki til þess, að raska
ró manna framvegis. Það var
unnið að því af drenglyndi og
dugnaði á meðan það stóð yfir, og
fyrir það fékk þann enda, sem
möguleikar náðu til.
Wapah P.O., 27. marz 1926.
Gísii Jónsson.
Beztn launin, sárasta
hefndin.
“En er Davíð konungur kom til
Bahúrím, kom þaðan maður af kyn
þætti iSáls, sem Símeí hét, Geras-
son, hann kom bölvandi og ragn-
andi og kastaði steinum að Davíð
og öllum þjónum Davíðs konungs
......þá mælti Amísa Zerújuson
við konung: Hvi skal þessi dauði
hundur formæla minum herra kon-
unginðm? Lát mig fara og stýfa
af honum hausinn.” 2. Sam. 16. 9.
Þetta tilboð þóknaðist konung-
inum ekki. Hann bauð því að lofa
manninuni að formæla. Því að
hinn réttláti dómari kynni jafn-
vel í dag, að bæta sér formæling
hans.
^Síðan fóru Davíð og menn hans
leiðar sinnar, en Smeí gekk í
fjallshlíðinni á hlið við hann svo
formælti honum í sífellu, kastaði
steinum að foonum og lét moldar-
hnausana dynja á honum.” 12., 13.,
v.
Viðburðirnir breyttust fljótt.
Davíð var heiðraður sem sigurveg-
arinn. Þá kemur þessi ræfill, sem
áður hafði formælt Davíð, og biðst
vægðar:
“Féll Símeí Gerasson honum til
fóta og mælti við foann: Herra
minn tilreikni mér ekki misgjörð
mína og minnist ekki þess, er
þjónn þinn gjörði illa á þeim degi,
er herra minn konungurinn fór
burt úr Jerúsalem, og erf það eigi
við| mig, því að þjónn þinnn veit
að eg hefi syndgað.” 19. kap. 18-
20. v.
iSælI sigur! Lastmáll féll þar
veglyndinu til fóta.
Pétur Sigurðsson.
Þakkarorð.
ALIT MITT.
Af einlægum hug og hjarta
þökkum við undirrituð öllum
þeim, er sýndu okkur samhygð og
hluttekning við útför Valgerðar J.
Felixson, móður okkar og tengda-
móður. En þó allra mest-þökkum
við Mrs. Guðrúnu B. Jónasson,
sem af sinni hjartagæzku var yfir
þeirri látnu síðustu stundirnar,
þegar kraftar okkar voru komnir
að þrotum, Þetta er ekki fyrsta
góðverkið þessarar góðu konu. og
sem við vitum að verður launað
bæði þessa heims og annars. —
Guð launi öllum sveitungum okk-
ar sem hafa rétt hlýja hönd til
okkar síðastliðin sjö veikinda ár-
in, semj yfir þetta hús hafa liðið.
Af hrærðu hjarta þökkum við, og
biðjum Guð að launa.
Kristján Olafson.
Guðrún Olafson.
Olafía Campbell.
sem þátt tóku í því að búa til mynd
ina voru aðeins tvær vikur í gripa-
héraðinu og voru sendir þangað
skömmu fyrir jólin Þeir unnu nótt
og dag til að komast heim fyrlr
jól. Allir ættu að sjá Hoot Gibson,
sem leikur betur í þessum leik,
heldur en nokkru sinni fyr.
WONDERLAND
Á mánudaginn, þriðjudaginn og
miðvikudaginn í næstu viku gefst
flóki tækifæri að sjá Virginia
Valli og Norman Kerri á IWonder-
land leikhúsinu, sem leika svo að-
dáanlega vel í leiknum “The Price
of Pleasure," sem þykir einn af
gimsteinum kvikmyndanna, hvar
sem er um víða veröld. Virginía er
ákaflega skrautlega klædd í nokkr-
um hluta leiksins, en stundum er
hún klædd eins og búðarstúlka S
stórrí sölubúð. “The Price of
Pleasure,” er nokkurskonar nú-
tíma Cinderella, saga með Miss
Valli, sem Cinderella og Kerry sem
Prinice Charming. — Nokkur hluti
leiksins er gamanleikur og Louise
Fazenda og T. Ray Barnes fara
vel með þann hlutann, enda bæði
vel þekt á sviði kvikmyndanna
Aðrir leikendur eru Kata Lester,
George Fawcett, James 0. Barr-
ows og Marie Astaire. Sumt af
myndinni er tekið í stórri sölubúð,
þegar kjörkaupin eru á ferðinni, en
hinn hlutinn i húsi þar sem her-
bergi eru leigð og fæið selt.
WALKER.
<HKKHKHKKHKH£<HKHKhKHKH><HKH><H><HKKHKHK^^
Til yðar eigin hagsmuna.
Allar rjómasendingar yðar, aettu að vera merktar til vor; vegna þess aðvér
erum eina raunverulega rjómasamvinnufélag beenda, sem starfrækt er í Winni-
peg. Vér lögðum grundvöllinn að þessu fyrirkomulagi, sem reynsthefir bænd-
um Vesturlandsins sönn hjálparhella.
Með því að styðja stofnun vora, vinnið þér öllum rjómaframleiðendum
Vesturlandsins ómetanlegt gagn, og byggið upp iðnað, «em veitir hverjum
bónda óháða aðstöðu að því er snertir markaðs skilyrði.
Æfilöng cefing vor í öllu því er að mjólkurframleiðslu og markaði lýturf
tryggir yður ábyggilega afgreiðslu og hagvænlega.
Manitoba Co-operative Dairies Ltd.
844 Sherbrook Street, - Wicnipeg, Man.
<HKHKHKHKKKKH>d<HKKHKKHKHKHKHKHKHKHKHKKHKHKH>^^
Þar eð uppástunga á þjóðrækn-J
isþinginu hefir komið fram með
þá tilögu, að gefendur í varnar-
sjóð Ingólfs Ingólfssonar megi
segja álit sitt um hvað gera skuli
við afgang sjóðsins, þá leyfi eg
mér að leggja hér “orð í belg”, sem
eg bið ritstjóra Lögbergs að taka
í blað sitt.
Þegar dauðadómur var upp-
kveðinn yfir Ingólfi Ingólfssyni,
tók Þjóðræknisfélagið að sér að
fá þeim dómi breytt, ef mögulegt
væri; en til þess þurfti talsvert
fé, sem félagið hafði ekki hand-
bært, og var því send áskorun eða
beiðni til almennings um að skjóta
saman nægilegri upphæð, til að
standast þann kostnað, sem af
málinu leiddi.
Undir þenna bagga hlupu menn
alment með kærleiksríkum vilja,
svo að á skömmum tíma var nægi-
legt fé fyrir hendi, til að fá lög-
mann til að taka málið að sér, sem
hepnaðist eins vel og framast var
hægt að gera séf von um.
Þegar málið var útkljáð, og all-
ur áfallinn kastnaður borgaður a
Þjóðræknisfélaginu, verður nokk
ur afgangur eftir af söfnunar
fénu. Eftir því sem mér skilst
hafa menn ekki orðið ásáttir um
hvernig verja skuli afgangi þess
um.
Nú er mál Ingólfs búið, sem all
ir' vita, og hver hefir fengið sína
iSir Martin Harvey er að koma.
Hinn víðfrægi, enski leikari, Sir
John Martin Harvey kemur aftur
til Waltker leikhússins á mánu-
dagskveldið hínn 12. apríl og verð-
ur hann hér aðeins eina viku. Er
þetta í síðasta sinn, nú í langan
tíma, sem hann verður í Winnipeg,
eða annarsstaðar í Vestur-Canada.
Svo vinsæll er hann á Englandi,
hjá þeim, sem leikhús sækja, að
þeir vilja ekki missa hann til
Canada nema fáa mánuði í einu
og sem sjaldnast.
Það sem þessi frægi maður hef-
ir að bjóða j þetta sinn er: “Davld
Garrick” á mánudagskveldið 12.
apríl, að eins einu sinni. “Richard
III.” á þriðjudagskveldið 13. apríl
og síðarihluta á miðvikudaginn
14. og á fimtudagskveldið 15. apríl.
Þar sem þessi leikur er einn af
hinum fegurstu leikjum Shake-
spears, sem nokkurn tíma hefir
sýndur verið í Winnipeg, ætti fólk-
ið ekki að ,sitja sig úr færi að sjá
hann. “The Burgomaster of Stile-
monde” eftir Maeterlinck verður
leikinn aðeins einu sinni, á mið-
vikudagskveldið 14. apríl. Það er
sagt að þessi leikur sé hinn áhrifa
mesti, sem skrifaður hefir verð út
af heimsstyrjöldinni og heldur
sterklega fram friðarhugsjóninnE j.
Sir John sýnir aðdáanlega hinnj ^
gamla “Burgomaster,” sem gefur
líf sitt fyrir aðra. Fjórði og síðasti
leikurinn þessa viku, verður “The
Corsican Brothers.” Skáldlegur
leikur, um hið dularfulla samband
tvíuranna. Sir John leikur þá báða.
Aðgöngumiðar verða seldir með
biéfaviðskiftum þangað til á föstu
daginn. Eftir það verða þeir til
sölu á leikhúsinu.
Merkilegt iðjuver.
Eftir Guðm. G. Hagalín.
(i Lesb. Mbls.)
Frá Tolleröyhamn á Suður-
Hörðalandi ætlaði eg að fara til
Rubbestadnes. Eg vissi að þar er
verksmiðja sú, sem býr til “Wich-
mann”-vélina, en hún er notuð
allmikið í fiskibáta á fslandi, —
einkum á Austfjörðum og í Vest-
mannaeyjum.
Eg fór frá Tolleröyhamn árla
morguns á litlum vélarbáti. Var
eg ekki í sem beztu skapi, þar eð
mig vantaði neftóbak. Vindur
var hvass af norðaustri og bára
kröpp í sundunum. ” Gaf því nokk-
uð á bátinn. Var veðrið mér góð-
ur hugléttir, því að öldugjálfrið
og ágjafirnar vöktu margar góð-
ar minningar. Þá er eg var sjó-
maður, var mér svo undarlega
farið, að í óveðri leið mér bezt;
en þá er gott var veður, undi eg
alls ekki vel hag mínum á sjón-
um. Eg var því sannnefndur
stormfugl.
Landið er þarna einkennilegt
og napurlegt. Hólmi er við hólma
— eg eru þeir að mestu berir.
Mosaþembur og snöggir gras-
blettir eru raunar á stöku stað,
en upp á milli þeirra rekur berg-
ið gráan skalla. Leiðin liggur úr
sundi í sund. iHyldýpið er við
klappirnar, og ómögulegt er að
lenda á smábát, þegar hvast er og
bára.
Eftir hartnær þriggja stundar-
fjórðunga ferð, komum við í
straumröst. Þar gaf ærið á bát-
inn, því að öldurnar risu og féllu
ótt og títt, krappar og hvíttyptar.
En áfram var haldið og komum
við nú í vog einn lítinn. Gat þar
að líta hús verksmiðjunnar og
bústaði verkamanna. Standa hús-
in á víð og dreif milli klettanna og
hafa ýmsa liti og lögun. Við
bryggjuna lágu margir vélbátar
til viðgerðar, og nokkrir stóðu
uppi á landi, líkamar, sem biðu
sálar sinnar.
Þá er eg kom upp á bryggjpna,
kom á móti mér maður í hærra
lagi, herðibreiður og þykkvaxinn.
Hann var klæddur bláum vinnu-
fötum, svartur í andliti og á hönd-
um. Þetta var Halldór Halldórs
son, höfuðstjórnandi fyrirtækis-
Vinnur hann dag hvern
hann ynni sjálfur í verksmiðjunni.
Hann hló.
“Nei, það er nú síður en svo.
Færeyingar, sem hér komu, höfðu
blátt áfram orð á því, að þeim
þætti það miður hæfa. Eg held
næstum því, að það hafi verið or-
sökin þess, að þeir keyptu ekki vél
af mér.”
“En íslendngar?” .
“Nei, þvert á móti. Mér hefir
fundist það jafnvel vekja traust
hjá þeim.”
Halldór fylgdi mér niður á skrif-
stofuna og gekk síðan til vinnu
sinnar. Skrifstofuþjónarnir voru
ræðnir náungar, og virtust mér
þeir sama sinnis og húsbóndi
þeirra; en ekki sá eg samt á þeim
nein þrælamörk. Frjálsleg fram-
koma og græskulaus gleði ein-
kennir alla stiafsmenn verksmiðj-
unnar.
;Nú spurði eg að ýmsu, og fékk
greið svör. Fyrsta vélin var smíð-
uð 1903, og síðan hefir stofnun-
in verið aukin smátt og smátt, án
þess að stórlán hafi nokkurn tíma
verið tekin. Eftir heimsófriðinn
hafa margar vélasmiðjur haft lít-
ið að gera. En þetta hefir verið
á annan veg þarna. Verksmiðjan
hefir einmitt aukið mjög starf-
semi sína eftir ófriðinn. f ár hafa
verið smíðaðar 280 vélar—og hafa
40 af þeim farið til íslands. 75
verkamenn hefir verksmiðjan —
og alls framfleytir hún 260 manns.
Verkfall hefir þar aldrei orðið.
LágmaPkskaup verkamanna er hið
sama og venjulegt kaup í öðrum
verksmiðjum. — En kvæntur mað-
ur fær launabót og aukin eru laun-
in við hvert barn, er verkamann-
inum fæðist. Einnig fá verka-
menn vissan hluta af hagnaði
verksmiðjunnar ár hvert. Feðg-
arnir hafa verzlun og skifta allir
verkamenn við þá. Er þar svo
stilt í hóf verði, að hagnaður
verði sem minstur, og það, sem
græðist, er lagt í varasjóð. —
Samkomuhús hafa verksmiðjueig-
endurnir reist, og er það hið prýði-
legasta. Þar eru kvikmynda- og
skuggamyndavélar, en að eins eru
þar sýndar úrváls myndir. Þar
eru og haldnir fræðandi fyrir-
lestrar, og oft fá feðgarnir þang-
að presta, sem hafa þar guðsþjón-
ustur. Bókasafn hafa verkamenn
til afnota og ráða þeir feðgar vali
bóka. Eru í safninu skemti- og
fræðiækur af bezta tægi.
Benjamín Halldórsson, sem er
yngstur bræðranna, er verkfræð-
ingur. Hann vinnur að öllum
teikningum. Hann fylgdi mér um
smiðjurnar, hátt og lágt, og skýrði
fyrir mér alt, er fyrir augun bar.
Flestir limir í Wichmann-vélina
eru hamraðir, en ekki steyptir.
Þy'kir hún traustari fyrir þær sak-
ir. Var gaman að sjá hina gejmi-
stóru hamra við vinnu. Þeir hnoða
og fletja járn eins og bakarar
brauð. Uppi á efsta lofti sá eg
fyrstu Wichmann-vélina, er smíð-
uð var. Eftir langa notkun inni
í 'Harðangursfirði kom hún til við-
gerðar — og festu þá feður henn-
ar kaup á henni og eiga hana nú
til minja. Er hún mjög ólík systr-
um sínum, sem nú fæðast í verk-
smiðjunni.
f rökkrinu fór eg að finna Mar-
tein Halldórsson, föður bræðr-
anna. Hann hefir sérstaka smiðju.
Gamli maðurinn stóð við vinnu
sna ,þegar eg kom. Hann ljrfti
gleraugunum upp á ennið, klór-
aði sér í vanganum og starði á
mig.
Eg sagði nafn mitt, og hann
kom ruggandi á móti mér, velti
vöngum og hló.
i—Svo það er íslendingurinn.
Komdu margblessaður, vinur. —
Eg sit hér svartur eins og gamli
maðurinn sjálfur, og ekki einu
sinni hægt að taka í handarskarn-
ið á mér.
— Hvað ert þú að starfa þarna?
Marteinn hallaði undir flatt og
leit óánægjulega á koparkassa,
sem stóð fyrir framan hann á
borðinu.
— Það skal eg segja þér, elsk-
an mín. Eg er að búa til áhald.
sem smyr vélarnar, til þess að
menn þurfi ekki að vera að skriða
í kringum þær með smurnings-
könnu. Sko, sko, og nú helti hann
olíu á skálarnar — svona verður
það i— sérðu. — Alt upp á það ein-
faldasta, og sterkasta. Það er
bezt fyrir blessaða sjómennina
okkar.
— Hafið þér fundið þetta upp
sjálfur?
— Jú, jú, það held eg. Þetta er
eg nú að dunda við. Ja, það er
nú orðið svona áhald á fleiri vél-
um, en þetta er af sérstakri gerð.
Sérðu nú, elskan mín! Og nú
§ýndi hann mér hvernig alt fór
fram. Svo kom saga fyrirtækis-
ins í stuttu máli.
komin í lag.
Vélin var seld, og nú skorti ekki
eftirspurn; smíðuðu þeir feðgar
margar vélar, án þess að hafa svo
mikið sem rennibekk. En 1904
breyttist starfsemin. •— Vélin hafði
nú að mestu Iejrti fengið það
form, sem hún hefir nú — og nú
var rennibekkur keyptur. Settu
þeir feðgar hann í samband við
vindmylnu. Marteinn gamli var
mælskur, þegar hér var komið sög-
unni.
— En það var mesta basl, bless-
aður vertu. Eg man eitt kvöld,
veturinn eftir að við fengum
rennibekkinn. Mesta ógn var úti
—og alt í einu koma drengirnir
inn og segjast halda að hann ætli
nú að skella vindmyllunni yfir
smiðjuþakið. Eg þaut út og sá, að
myllan reri og rambaði. Og þú
getur því nú nærri hvort mér hef-
ir orðið um sel. Hún hefði mölv-
að þakið í spón, ef hún hefði rok-
ið. Eg skalfi—og myllan skalf—
og þarna skulfum við þá í takt,
og blessaður vertu! Árið eftir
brann alt saman og við máttum
byrja á nýjan leik. Bölvað var
það, og gaman var það, og alt gekk
það — og nú sérðu hvernig það
er, vélar hér og vélar þar — og
guð hefir blessað það alt saman!
Urn kvöldið var samkomuliusið
stoppfult af fólki. Og varla hefi
eg nokkurs staðar haft betri á-
heyrendur. Rétt fyrir framan mig
sat Marteinn gamli, ruggaði og
reri, brosti og velti vöngum, lyfti
gleraugunum og lét þau síga.
Hann, góðlátlegur, eðlilegur, á-
hrifanæmur og fróðleiksfús, var
eins og holdgun þess anda, sem
ríkir í þessu merkilega iðjuverki.
Um morguninn var eg fluttur,
mér að kostnaðarlausu, tveggja
tíma ferð á vélarbáti til Fitja í
Storö. Þar var mér sýnd bújörð
Hákonar konungs hins góða,
brunnur sá, sem nefnist konungs-
brunnur, og vellirnir, þar sem or-
ustan var háð og konungur féll.
Voss, 20. des. 1925.
PROVINCE.
Kvikmyndin, sem sýnd verður á
Province leikhúsinu næstu viku
heitir ‘Ghip of the Flying U.” —
Myndin er tekin á hinu mikla naut-
gripabúi hjá King City í Califoríu.
Mynd þessi er einn af gimsteinum
kvikmyndanna og þykir alstaðar
miög mikið til hennar koma. Þeir
íns.
verksmiðjunni, ásamt bræðrum
sínum og föðúr, en aðrir annast
um skriftsofustörfin. Halldór tók
þétt í hönd mér og afsakaði ekki,
að hans var svört. Leizt mér
maðurinn þreklegur og einarðleg-
ur — 0g ekki líkur því að hann
væri veifiskati.
Eg spurði hann, hvort íslend-
ingur hefði nokkru sinni gist hjá
honum. Kvað hann marga fslend-
inga hafa til sín komið; flestlr
hefðu þeir verið sjómenn.
Við gengum nú til húss hans,
og var mér þar vel fagnað. Er
kona hans fönguleg og fríð sýn-
um, og sér ekki a henni, að hún
hafi fætt átta börn. Hún var í
framkomu eigi ólík bónda sínum,
og var eg strax sem heima í hús-
um þeirra, sem bæði eru stór og
vel vönduð
Matur var á borð borinn, en fátt
var rætt í fyrstu. Nef mitt kærði
sína nauð — og Halldór virtist
þreifa fyrir sér, áður en talið bær-
ist að honum og því, sem hans er.
En þar kom þó, að heldur lifnaði
yfir samræðunum. Komst eg brátt
að því, að Halldór veit meira um
ísland og íslenzka þjóð, en flestir
aðrir, sem eg hefi hitt. Eg heyrði
og að hann er landsmálamaður,
vinstrimaður, og bindiftdissinnað-
ur mjög. Rekur hann miskunnar-
laust hvern þann verkamann, er
hefir vín um hönd. Hann bað mig
snúa mér til skrifstofustjórans,
ef eg vildi fá upplýsingar um
verksmiðjurnar, og kvað föður
sinn bezt hæfan til að skýra frá
upphafi hennar, vexti og viðgang.
—iRaunar væri gamla manninum
málið skylt, ekki síður en sér, en
hann hefði 70 ár að baki, og gæti
vel verið þektur fyrir að tala um
starf sitt. Eg spurði hann, hvort við vorum að basla við þetta. En'
mönnum líkaði það alment, að hláturinn hætti, þegar vélin var
Alveg óviðjafnanlegur
drykkur
Sökum þess Kve efni og útbúnaður ei
fuílkominn.
Tnrrrr
Marteinn gamli var vagnhjóla-
smiður, og átti lítil efni. Dag einn
kom vélarbátur inn í voginn. Vél-
in hafði bilað, og horfðu þá Mar-
teinn og Halldór sonur hans á vél-
armanninn, þá er hann tók vélina
í sundur, leitaði að biluninni og
gerði við hana. Þeir feðgar þektu
til gufuvéla, höfðu lesið um þær
og séð af þeim myndir. Og nú
tók Halldór, sem að eins var 14
ára gamall, að búa til mótorvél.
Eftir langa mæðu tókst smíðin, og
svo var vélin sett í bát. En þá
fékst hún ekki til að ganga. Tók
það hálfan mánuð að fá hana til
að hreyfa bátinn.
i— O, maður guðs! sagði Mar-
teinn. Heldurðu að það hafil
hlegið að “bölvaðri vitleysunni”|
úr okkur, blessað fólkið; meðan
Kievel Brewing Co. limited
St. Boniiace
Phones: N1178
N1179